1. Xive xihi kuzilava a xikhati xo bayisa nguvu wutomini ga Pedro?

PEDRO i wa nga ta tshuka a xi rivakelwa a xikhati lexo xo karata nguvu laha a mahlo yabye ma nga kumana. Xana i wonile xikombiso xo kari xa kukhunguvanyeka kutani ku nga ha amukeleki ka Jesu hi ka ndlela leyi a nga mu cuwuka ha yona? A hi nge wuli hi kutiyileko; a tlhatlhambutelo wu pimisilweko wu wula ntsena lezaku a “Hosi yi lo hunzuluka, yi cuwuka Pedro.” (Luka 22:61) Kanilezi, Pedro i zi wonile ka macuwukela ya Jesu lezaku i wa mahile xihoxo xa hombe nguvu. I zi wonile lezaku i wa mahile zalezi Jesu a nga sina a zi wulile, zalezi Pedro a nga phikizile hi kuphindaphinda a ku i wa nga ta tshuka a zi maha — i wa alile a Mugonzisi wakwe wo ranzeka. Kuzilava lezo zi mu bayisile nguvu Pedro, ka yena kuzilava lexo xive xikhati xo bayisa nguvu ka zontlhe a tshukileko ava nazo wutomini.

2. Xigonzo muni lexi Pedro a nga fanele ku xi gonza, niku hi nga vunekisa kuyini hi matimu yakwe?

² Kanilezi, lezo a zi wuli lezaku Pedro i wa nga ha hi na xo maha. Kota lezi Pedro a nga hi wanuna wa kukholwa ka hombe, i wa ha hi ni lungelo ga ku lulamisa a zihoxo zakwe ni ku gonza a xinwe xa zigonzo za lisima lezi Jesu a mu gonzisileko. Xi wa yelana ni kutsetselela. A munwe ni munwani wa hina i fanele ku gonza a xigonzo xalexo, hikwalaho, a hi woneni lezi Pedro a nga xi gonzisa zona.

3, 4. a) Xiwutiso muni lexi Pedro a nga maha Jesu, niku kuzilava zini lezi Pedro a nga kari a zi alakanya? b) Xana Jesu i zi kombisisile kuyini lezaku Pedro i wa thapelwe hi moya wu nga tolovelekile nguvu masikwini yabye?

³ Kwalomo ka ntlhanu wa tihweti ni yinwe mahlweni ka lezo, le doropeni gakwe ga Kapernaume, Pedro i wa tshinelele Jesu a mu wutisa lezi: “Hosi, a makabye wa mina i ta nzi onhela makhati mangani, nzi mu tsetselela ke? Ku kala ntlhanu ni kumbiri ke?” Kuzilava Pedro i alakanyile lezaku i wo kombisa wunene. Hakuva a varangeli va wukhongeli va masikwini yakwe va wa gonzisa lezaku a munhu i fanele ku tsetselela munwani makhati manharu ntsena! Jesu i lo mu hlamula aku: “A nzi ku byeli nziku: Ku kala ntlhanu ni kumbiri; kanilezi ku kala ku maha 70 wa makhati ma wuyetilweko hi ntlhanu ni kumbiri.” — Mat. 18:21, 22.

⁴ Xana Jesu i wo wula lezaku Pedro i wa fanele ku hlayela a makhati lawa a nga onhelwa? Ahihi, hi ku wula lezaku i wa fanele ku mu tsetselela a 77 wa  makhati wutshanwini ga 7 wa makhati ntsena, Jesu i wo wula lezaku a liranzo a li hi tsiki hi gema a ntsengo wa makhati hi faneleko ku tsetselela. (1 Kor. 13:4, 5) Jesu i dlunyatisile lezaku Pedro i wa thapelwe hi moya wa tihanyi ni wa ku nga tsetseleli vanwani wu nga tolovelekile nguvu masikwini yabye. Kanilezi, lava va lavako ku pimanyisa Nungungulu va fanele ku ti yimisela ku tsetselela vanwani hi kuphindaphinda. — Gonza  1 Johani 1:7-9.     

5. Hi rini hi tshukako hi tiva a lisima la ku tsetselela?

⁵ Pedro a nga kanetisanangi na Jesu. Kanilezi, xana hakunene a xigonzo lexi Jesu a nga mu gonzisa xi khumbile a mbilu yakwe? Zikhati zo kari, hi tiva a lisima la ku tsetselela a xikhati lexi hi polako lezaku hina wutsumbu hi na ni xilaveko xa hombe xa ku tsetselelwa. Makunu, a hi tlheleni ka zimaho zi nga gumesa hi kudawa ka Jesu. Ka tihora leto to karata nguvu, Pedro i mahile zihoxo zo tala nguvu zi nga lonza lezaku a Mugonzisi wakwe a mu tsetselela.

6. Zini lezi Pedro a nga maha a xikhati lexi Jesu a nga zama ku gonzisa a vapostoli vakwe a ku kombisa kutikoramisa, hambulezo, Jesu i mu khomisile kuyini?

⁶ Gi wa hi wusiku ga lisima nguvu — a wusiku go gumesa ga Jesu laha misaveni. Jesu i wa ha hi ni zotala zo gonzisa a vapostoli vakwe — hi xikombiso, i wa fanele ku va gonzisa a kutikoramisa. Jesu i va vekele xikombiso hi ku va hlambisa milenge hi kutikoramisa, ku nga hi ntiro wu nga tolovela ku mahiwa hi nanza ga lahasi nguvu ka wontlhe. A kusanguleni, Pedro i wutisile Jesu lezaku xana i wa ta mu hlambisa milenge ke, zonake a ala ku hlambisiwa hi Jesu. Hi kulanzela i lo kurumeta Jesu lezaku a nga mu hlambisi milenge basi, kanilezi a mu hlambisa mawoko ni hloko kambe! Jesu a nga mbhelelwangi hi lihlaza-mbilu, kanilezi hi kurula i lo mu tlhamusela a lisima ni tlhamuselo wa lezi a nga kari a maha. — Joh. 13:1-17.

7, 8. a) Xana Pedro i ringile a lihlaza-mbilu la Jesu hi tindlela muni to engeteleka? b) Xana Jesu i simamile ku kombisa wunene ni moya wa kutsetselela hi ndlela muni?

⁷ Xikhatanyana nzhako ka lezo, Pedro i lo tlhela a ringa a lihlaza-mbilu la Jesu. A vapostoli va lo sangula ku kanetisana hi ku himani xikari kabye a nga hi wa hombe, niku handle ko kanakana Pedro i patsekile kukanetisaneni loko ka hava ku nga kombisa a matshanza lawa a vanhu va nga nawo. Hambu ka xiyimo lexi, Jesu i lo va luleka hi wunene a tlhela a va dzunza hi zilo za zi nene va nga mahile; va wa kombisile kukholwa ni kutsumbeka ka Mugonzisi wabye. Hambulezo, Jesu i profetile lezaku vontlhe va wa ta mu tsutsuma. Pedro i lo mu hlamula hi ku wula lezaku i wa ta simama na Jesu hambu loku zi lava lezaku afa. Jesu i lo profeta lezaku Pedro i wa ta ala a Mugonzisi wakwe galego wusiku makhati manharu na nkuku wu nga seba kumbiri. Wona lezaku Pedro a nga alangi ntsena lezi Jesu a nga zi wula kanilezi i lo tlhela a ti kulisa hi ku wula lezaku yena i wa ta tsumbeka nguvu kakwe ku hunza vontlhe vapostoli vanwani! — Mat. 26:31-35; Mar. 14:27-31; Luka 22:24-28; Joh. 13:36-38.

 ⁸ Xana a lihlaza-mbilu la Jesu ka Pedro li zile liva kusuhani ni ku mbhela? Ahihi, hambu ka xikhati lexi xo karata nguvu, Jesu i simamile a veka kupima ka matshamela ya ma nene ya vapostoli vakwe vo kala ku mbhelela. I wa zi tiva lezaku Pedro i wa ta mu khunguvanyisa, hambulezo i te: “Mina nzi ku kombelele, lezaku a kukholwa ka wena ku nga hluleki. Wena loku u hunzulukile, tiyisa a vanakuloni.” (Luka 22:32) Hi ndlela leyo, Jesu i kombisile a kutsumba kakwe ka lezaku Pedro i wa ta ti sola ka zihoxo zakwe a tlhela a simama ku tirela Jehova hi kutsumbeka. Hi nga wona a moya lowo wa kutsetselela!

9, 10. a) Zini zi nga maha Pedro a kawukiwa le sinwini ga Getsemane? b) Lezi zi nga humelela Pedro zi hi alakanyisa yini hontlheni?

⁹ Anzhako ka lezo, na va hi sinwini ga Getsemane, Pedro i lo tlhela a kawukiwa makhati yo hunza ginwe. Jesu i lo byela yena, Jakobe na Johani lezaku va tshama va rinzela a xikhati lexi Yena a ngaya a ya khongela. Jesu i wa karatekile nguvu niku i wa lava ku seketelwa, kanilezi Pedro ni vanwani va lo etlela makhati yo phindaphinda. Na a zwisisa lexi xi nga va maha va etlela, Jesu i lo va tsetselela a tlhela aku: “Hakunene, a moya wa xuva, kanilezi a nyama yi na ni gome.” — Mar. 14:32-41.

¹⁰ Khalekhale, ku lo chikela xidlemo na xi khomile zo woninga hi zona ni tisupado ni migomba. Lexi xi wa hi xikhati xa ku maha zilo hi wukheta ni wutlhari. Kanilezi hi ndlela ya matloti, Pedro i lo maha xokari, i lo khoma supado a vukela Malkusi, a nanza ga mupristi wa hombe, a mu tsema ndleve. Hi kurula, Jesu i lo kawuka Pedro, a chuma xilonza xa Malkusi a tlhela a tlhamusela a tshinya ga nayo legi gi rangelako a valanzeli vakwe kala inyamutlha — ga ku ngavi na tihanyi. (Mat. 26:47-55; Luka 22:47-51; Joh. 18:10, 11) Pedro i wa sina a mahile zihoxo zo tala zi nga lava lezaku a Mugonzisi wakwe a mu tsetselela. A zihoxo za Pedro zi hi alakanyisa lezaku hontlheni ha onha makhati yo tala. (Gonza Jakobe 3:2.) Himani xikari ka hina a nga laviko ku tsetselelwa hi Nungungulu siku ni siku ke? Kanilezi, ka Pedro a wusiku lego gi wa hi kule ni ku gumesa. Ka wusiku galego, Pedro i wa ha ta maha zihoxo zinwani za hombe nguvu.

11, 12. a) Xana Pedro i ku kombisisile kuyini a kutiya-hlana ko kari anzhako ka kukhonwa ka Jesu? b) Xana Pedro i tsanzekisile kuyini ku maha lezi a nga wulile lezaku i wa ta zi maha?

¹¹ Jesu i lo pimisana ni xidlemo a xi byela lezaku kota lezi va nga lavetela yena, xi wa fanele ku tsika a vapostoli va famba. Na a nga zi koti ku vuna Jesu, Pedro i lo cuwukela xidlemo na xi mu boha. Hi kulanzela i lo tsutsuma a ku fana ni vapostoli vanwani.

¹² Kuzilava Pedro na Johani va lo ya nyima kusuhani ni kaya ka kale ka Mupristi wa Hombe, Anasi, laha Jesu a nga rangile a yisiwa kona lezaku a thethisiwa. A xikhati lexi Jesu a nga yisiwa kunwani, Pedro na Johani va lo mu lanza, kanilezi “hi le kule.” (Mat. 26:58; Joh. 18:12, 13) Pedro i wa nga hi toya. Handle ko kanakana zi wa lava a kutiya-hlana ka hombe nguvu kasi kuya lomu Jesu a nga yiswa kona. A xidlemo xi wa hlomile, niku  Pedro i wa sina a bayisile a munwe wabye. Kanilezi i wa nga kombisi a liranzo lo tsumbeka leli yena wutsumbu a nga wula lezaku i nalo — la ku ti yimisela ku fela a Mugonzisi wakwe loku zi laveka. — Mar. 14:31.

13. Hi yihi a ndlela yinwe ntsena ya ku lanzela Kristu hi kufaneleko?

¹³ A ku fana na Pedro, a vanhu vo tala inyamutlha va hlawula ku lanzela Kristu “hi le kule” — hi mawulela manwani, hi ndlela ya ku va nga woniwi lezaku va mu lanzela. Kanilezi, khwatsi hi lezi Pedro wutsumbu a nga tsala anzhako ka xikhati, a ndlela yinwe ntsena ya ku lanzela Kristu hi kufaneleko ku mu lanzela hi laha kusuhani nguvu hi laha hi zi kotako hi kona, hi pimanyisa a xikombiso Xakwe zilweni zontlhe, na ku nga khataliseki lezi zi to hi humelela hi ku maha lezo. — Gonza 1 Pedro 2:21, Tradução do Novo Mundo.

14. Zini lezi Pedro a nga maha ka wusiku legi Jesu a nga lamulwa hi gona?

¹⁴ Pedro i lanzele Jesu kala ka munwe wa miti ya hombe nguvu yi nga hi Jerusalema. Wu wa hi muti wa Kayafasi, a mupristi wa hombe wo ganya ni wa ntamu. A miti leyo yi wa tala kuva ni tsenzela laha xikari ni nyangwa ya hombe mahlweni ka yona. Pedro i lo chikela laha nyangweni kanilezi a nga vumelelwangi ku nghena. Johani, loyi a nga sina a nghenile i wa tivana ni mupristi wa hombe, hikwalaho i lo ta byela a muwoneleli wa nyangwa lezaku a tsika Pedro a nghena. Zi wonekisa ku khwatsi Pedro a nga tshamangi na Johani; ge hambu ku zama ku nghena lomu ndlwini kasi ku seketela a Mugonzisi wakwe. Kanilezi, i lo tshama laha tsenzeleni, laha a tikhumbi ni malanza ma nga kari ma wora nzilo ka wusiku lego ga xirami, na va cuwukela a vakustumunyu va mawunwa lava va ngata va ta lumbeta Jesu. — Mar. 14:54-57; Joh. 18:15, 16, 18.

15, 16. Tlhamusela lezi xi nga tatisekisa zona a xiprofeto xa Jesu xa ku Pedro i wa ta mu ala makhati manharu.

¹⁵ Na a woningelwa hi nzilo, a nhanyana loyi a nga tsika Pedro a nghena i lo mu wona khwatsi makunu. Hi gezu go mu lumbeta i te: “Wenawu u wa hi na Jesu wa le Galilea.” Hi kota ya lezi a nga kala a nga zi rinzelangi, Pedro i lo kaneta lezaku i wa mu tiva Jesu — a tlhela aku i wa nga zi zwisisi lezi a nhanyana loye a nga kari a wula. I lo ya tshama kusuhani ni nyangwa, na a zama ku nga ti tivekisi, kanilezi a nhanyana muwani i lo mu wona zonake a wula zalezi zi nga wuliwa hi loyi wo sangula: “Loyi munhu kambe i wa hi na Jesu wa le Nazareta.” Pedro i lo hlambanya aku: “A nzi mu tivi loyi munhu.” (Mat. 26:69-72; Mar. 14:66-68) Kuzilava a nkuku wu bile xikhatanyana nzhako ka ku Pedro a kaneta Jesu hi khati ga wumbiri, kanilezi Pedro i wa jujekile nguvu kupima kasi a alakanya a xiprofeto lexi Jesu a nga xi wulile tihora to kari mahlweni.

¹⁶ Xikhatanyana nzhako ka lezo, na Pedro a ha zama ku nga ti tivekisi, a ntlawa wo kari wa vanhu wu nga hi tsenzeleni wu lo mu tshinelela. A munwe wabye i wa hi xaka ga Malkusi, a nanza legi Pedro a nga gi bayisile. I te ngalo ka Pedro: “Xana nzi wa nga ku wonangi zinwe naye le sinwini ke?” Pedro i lo zama ku va kholwisa lezaku va wo phazama. Hikwalaho i lo hlambanya, kuzilava a wula lezaku i wa fanele ku welwa hi khombo loku ku hi ku lezi a wulako mawunwa. Pedro i wo ala Jesu hi khati ga wunharu.  Xikhatanyana nzhako ka ku wula lezo, Pedro i lozwa nkuku na wuba hi khati ga wumbiri ka wusiku lego. — Joh. 18:26, 27; Mar. 14:71, 72.

17, 18. a) Xana Pedro i ti zwisile kuyini a xikhati lexi a nga pola lezaku i wa mahele a Mugonzisi wakwe a xihoxo xa hombe nguvu? b) Zini lezi Pedro kuzilava a nga zi alakanya?

¹⁷ Hi xikhanzakanya xa zalezo, Jesu i lo woneka varandeni gi nga kongoma tsenzeleni. Kuve ka xikhati xalexo xi tlhamuselweko kusanguleni ka xipimo lexi, laha Jesu a nga cuwuka Pedro. Hi xalexo xikhati, Pedro i zi wonile lezaku i wa mahele a Mugonzisi wakwe a xihoxo xa hombe nguvu. Pedro i lo suka laha tsenzeleni na a tizwa nanzu wa hombe nguvu hi kota ya lezi a nga zi mahile. I lo lanzelela maruwa ya doropa na a nga ku tivi lomu a yako ka wusiku lego ga nweti wu nga te djadja khwatsi. A mahlo yakwe ma lo tala hi mihloti, zonake a sangula ku rila nguvu hi xiviti. — Mar. 14:72; Luka 22:61, 62.

¹⁸ Loku a munhu a pola lezaku i mahile zihoxo za hombe nguvu, za olova ku alakanya lezaku a nga ta tshuka a tsetselelwa. Za koteka ku ngha Pedro a alakanyile lezaku Jesu i wa nga ta tshuka a mu tsetselela a xionho xakwe xa hombe nguvu. Xana Pedro i wa ta tshuka a tsetselelwa hakunene?

19. Kuzilava Pedro i ti zwisile kuyini hi kota ya zihoxo zakwe, niku xana hi zi tivisa kuyini lezaku a nga mbhelelwangi hi kutsumba?

¹⁹ Za koteka ku ngha Pedro a bayisekile nguvu kambe a siku gi nga lanzela a xikhati lexi a nga wona lezi zi nga humelele Jesu. Kuzilava i ti rwexile nanzu wa hombe nguvu a xikhati lexi Jesu hi kugumesa a nga dawa ka siku galego anzhako ka ku xaniswa za xapi! Za koteka ku ngha Pedro a xanisekile hi ku alakanya lezaku i engetele a kubayisa loku a Mugonzisi wakwe a vileko nako ka wusiku gakwe go gumesa kota munhu wa nyama. Hambu lezi a nga bayisekile nguvu, Pedro a nga mbhelelwangi hi kutsumba. Ha zi tiva lezo hakuva a tlhatlhambutelo wu ngalo na ku nga se hunza xikhati xo leha i lo tlhela a tsombana ni vanwani vapizani. (Luka 24:33) Handle ko kanakana, a vapostoli vontlhe va ti solile hi lezi va nga mahile ka wusiku lego go karata, niku kuzilava va zamile ku chavelelana.

20. Hi gonza yini ka xinwe xa ziboho za Pedro za wutlhari?

²⁰ Laha hi wona Pedro na a maha a xinwe xa ziboho zakwe za wutlhari. Loku a nanza ga Nungungulu giwa, kanilezi gi maha zontlhe zi nga ntanwini wa gona kasi ku lulamisa a xihoxo xa gona, Nungungulu a nga gi tsetselela, hambu loku a xihoxo xa kona xi hi xa hombe nguvu. (Gonza Mavingu 24:16.) Pedro i kombisile kukholwa ka lisine hi ku tlhangana ni vamakabye vakwe hambu lezi a nga bayisekile nguvu. Loku a munhu wo kari a rerekile kutani loku a ti laya hi zokari, a nga ha byekelela ku lava ku tshama yece kanilezi lezo zi ngava mhango. (Mav. 18:1) A ndlela ya wutlhari  kuva kusuhani ni makholwa-kulori lezaku hi kuma a ntamu lowu hi wu lavako kasi hi simama ku tirela Nungungulu. — Maheb. 10:24, 25.

21. Kota lezi a nga hi zinwe ni vamakabye vakwe va moya, mahungu muni lawa Pedro a nga mazwa?

²¹ Kota lezi a nga hi zinwe ni vapizani vanwani va Jesu, Pedro i zwile a mahungu ya hava ya lezaku a xirumbi xa Jesu xi wa nwalele. Pedro na Johani va lo tsutsuma vaya xilahleni xa Jesu lexi xi nga valilwe hi ribye. Johani, loyi kuzilava a nga hi nzisana ka Pedro, i lo ranga hi yena a chikela. Laha a nga wona lezaku a nyangwa ya xilahla yi vululekile, i lo chava ku nghena. Kanilezi Pedro a nga chavangi. Hambu lezi a nga ha hi ni mahika hi lezi a ngata hi kutsutsuma i lo tekela ku hojo lomu xilahleni. Niku hakunene xi wa hi phanga! — Joh. 20:3-9.

22. Zini zi nga maha lezaku a kukanakana kontlhe ni kubayiseka loku ku nga hi mbilwini ya Pedro ku nyamalala?

²² Xana Pedro i kholwile lezaku Jesu i wa vuxilwe hi ka vafileko? A kusanguleni a nga kholwangi, hambu lezi a vavasati vo tsumbeka va nga bikile lezaku ku wonekile ka vona a tingelosi ti nga ta va tivisa lezaku Jesu i wa vuxilwe hi ka vafileko. (Luka 23:55–24:11) Kanilezi kugumeseni ka siku lego, kontlhe a kubayiseka ni kukanakana loku Pedro a nga ha hi nako mbilwini yakwe ku lo nyamalala. Jesu i wa vuxilwe, kanilezi kota munhu wa moya wa ntamu nguvu! I lo ti wonekelisa ka vapostoli vakwe vontlhe. Kanilezi, na a nga se maha lezo, i lo woneka ka Pedro basi. A vapostoli va te ngalo ka siku lego: “Kunene a Hosi yi vukile, yi wonekile ka Simoni.” (Luka 24:34) Hi kufanana, anzhako ka xikhati mupostoli Paule i lo tsala zokari xungetano hi siku lego go hlawuleka a xikhati lexi Jesu a nga ya “woneka ka Kefasi, zonake ka vakhume ni vambiri.” (1 Kor. 15:5) Kefasi na Simoni mavito manwani ya Pedro. Jesu i lo woneka ka yena a siku lego — kuzilava na Pedro a hi yece.

23. Hikuyini a maKristu lawa inyamutlha ma welako xionhweni ma faneleko ku alakanya lezi zi humeleleko Pedro?

²³ A Biblia a gi tlhamuseli zontlhe xungetano hi kutlhangana loko ko khumba nguvu. Lava va zi tivako lezi zi mahekileko hi Jesu na Pedro ntsena. Kanilezi, hi nga alakanyela ntsena lezi Pedro a nga tsakisa zona a xikhati lexi a nga wona lezaku a Hosi yakwe yi wa tlhelile yi hanya ni lezi a nga hi ni lungelo ga ku kombisa a kutilaya ni kutisola kakwe. Lezi Pedro a nga zi lava ku hunza zontlhe lomu tikweni, ku tsetselelwa. Himani a kanakanako lezaku Jesu i mu tsetselele hi matsenya? A hi faneli ku tshuka hi alakanya lezaku Nungungulu a nga ta tshuka a hi tsetselela. Jesu i pimanyisa a Papai wakwe, loyi a to “tsetselela hi matsenya.” — Isa. 55:7.

24, 25. a) Tlhamusela lezi zi mahekileko ka wusiku legi Pedro a nga kari a kukuta tinjhanjhi Bimbini ga Galilea. b) Pedro i hlamulisile kuyini a xikhati lexi Jesu a nga maha xihlamaliso ni mixo wa kona?

²⁴ Jesu i lo leletela a vapostoli wakwe lezaku vaya Galilea kasi a tlhela a kumana navo kwaseyo. Loku va chikele, Pedro i lo boha ku ya kukuta Bimbini  ga Galilea. A vanwani vo tala va lo famba naye. Pedro i wa hi tiveni legi a nga mbhetile kona xikhati xo tala na a kukuta. A guwa ga mapulangu ya ngalava, a guwa ga mabyandlati ni kugwanya ka tikoka leti ti nga hi mandleni yakwe zi wa hi zilo zo toloveleka kakwe. Kanilezi gontlhe wusiku lego a va khomangi ne ni njhanjhi yinwe. — Mat. 26:32; Joh. 21:1-3.

²⁵ Kanilezi, laha mixweni, a wokari a nga hi mbhirini i lo vitana vakukuti a va kuca a ku hoxela tikoka tlhelweni ginwani ga ngalava. Va lo maha zalezo zonake va khoma 153 wa tinjhanjhi! Pedro i wa zi tiva lezaku a munhu loye i wa hi mani. I lo tlula hi lomu ngalaveni a hlambela kala mbhirini ya bimbi. Na va hi muhanzeni, Jesu i lo nyika vanghana vakwe vo tsumbeka a tinjhanjhi to wociwa laha nzilweni. Kanilezi i lo yisa nguvu kupima ka Pedro. — Joh. 21:4-14.

26, 27. a) I lungelo muni legi Jesu a nyikileko Pedro makhati manharu? b) Xitiyisekiso muni lexi Jesu a nyikileko Pedro xi kombako lezaku i wa mu tsetselele hi kumbhelela?

 ²⁶ Jesu i lo wutisa Pedro lezaku i wa yi ranza nguvu a Hosi yakwe “ku hunza lava ke?” — kuzilava na a xungeta a tinjhanjhi to tala leti va nga kukutile. Xana a liranzo leli Pedro a nga hi nalo hi ntiro wakwe wa ku kukuta li wa hi la hombe nguvu ku hunza leli a nga hi nalo hi Jesu? Pedro i wa alile a Hosi yakwe makhati manharu, makunu, Jesu i lo mu nyika a lungelo ga ku mu tiyisekisa a liranzo lakwe makhati manharu mahlweni ka vanghana vakwe. Loku a mahile lezo, Jesu i lo mu byela lezi a nga li kombisisako zona a liranzo lelo: hi ku rangisa a ntiro wo basa hehla ka zontlhe zinwani zilo, a gisa, a tiyisa, ni ku risa a ntlhambi wa Kristu, ku nga valanzeli Vakwe vo tsumbeka. — Luka 22:32; Joh. 21:15-17.

²⁷ Hi ku maha lezo, Jesu i lo tiyisekisa Pedro lezaku i wa ha hi wa lisima ka yena ni ka Papai wakwe kambe. Pedro i wa tava ni ntiro wa lisima bandleni na a rangelwa hi Kristu. Hi nga wona a xitiyisekiso lexi xa ntamu xa lezaku Jesu i wa mu tsetselele hi kumbhelela! Handle ko kanakana, Pedro i khumbilwe nguvu hi tipswalo leto a tlhela a gonza hi ka zihoxo zakwe.

28. Pedro ive ribye, kota lezi a vito gakwe gi wulako, hi ndlela muni?

²⁸ Hi kutsumbekileko, Pedro i tatisile a xiavelo xakwe hi malembe yo tala. I tiyisile a vamakabye vakwe kota lezi Jesu a nga mu layile a xikhati lexi a nga hi kusuhani ni ku dawa. Pedro i lo tira hi wunene ni lihlaza-mbilu kasi ku risa ni ku gisa a valanzeli va Kristu. A wanuna loyi a nga vitanwa Simoni makunu i lo hanya hi kuyelana ni vito legi Jesu a nga mu chulile — ga Pedro, kutani Ribye — hi kuva xikombiso xi nene ka vontlhe lomu bandleni. Lezo zi woneka khwatsi ka mapapilo mambiri yo khumba ma tsalilweko hi Pedro, lawa ma tlhelileko mava mabhuku mambiri ya lisima ya Biblia. A mapapilo lawa ma komba kambe lezaku Pedro a nga tshukangi a rivakelwa a xigonzo lexi a nga gonzisilwe hi Jesu xungetano hi kutsetselela. — Gonza 1 Pedro 3:8, 9; 4:8.

29. Hi nga ku pimanyisisa kuyini a kukholwa ka Pedro ni wuxinji ga Mugonzisi wakwe?

²⁹ Ngha hinawu hi gonza a xigonzo xalexo. Xana siku ni siku ha mu kombela Nungungulu lezaku a hi tsetselela a zihoxo za hina zo tala? Xana ha vumela a kutsetselelwa loko hi tlhela hi kholwa a ntamu wa kona wa ku hi basisa? Niku xana ha va tsetselela lava hi hanyako navo? Loku hi maha lezo, hi ta pimanyisa a kukholwa ka Pedro — ni wuxinji ga Mugonzisi wakwe.