Hunza uya ka timhaka ta kona

Tlhela ka xaxameto wa tihloko ta mhaka

XIPIMO XA WUKHUME NI NTLHANU

I yimelele a vanhu va Nungungulu

I yimelele a vanhu va Nungungulu

1-3. a) Hikuyini a maalakanyo ya kuya ka nuna wakwe kuzilava ma nga chavisa Estere? b) Hi ta wulawula hi ziwutiso muni xungetano hi Estere?

ESTERE i lo zama ku rula a xikhati lexi a nga kari a tshinelela a tsenzela wa yindlu ya wuhosi le Xuxani. Zi wa nga olovi. A yindlu leyo ya wuhosi yi wa akilwe ni ku sasekiselwa hi ndlela yo hlamalisa — a makhurisi ya yona ma wa dezenyarelwe tinkuzi ta mivalavala ti nga hi ni tipapa, vafuli, ni tinghala; ma tlhela ma pendiwa hi penda yo hatima. Yi wa hi ni timhanze ta ribye ti nga mahilwe makhara, niku yi wa akilwe hehla ka zitsunga kusuhani ni Zitsunga za Zagros lezi zi nga fenengetilwe hi gapongo, na yi cuwukile a congo wa Choaspes wa mati yo basa nguvu. Zontlhe lezo zi wa mahelwe ku alakanyisa ni wihi a ngaya ndlwini ya wuhosi a ntamu wa wanuna loyi Estere a ngaya ka yena, loyi a nga ti wula “hosi ya hombe.” Niku i wa hi nuna wakwe.

2 I wa hi nuna wakwe? Ahasuerusi i wa hambene nguvu ni nuna loyi ni wihi nhanyana wo tsumbeka wa muJuda a nga wa ta mu hlawula! * I wa nga lanzeli zikombiso zo kota lexi xa Abrahama, a wanuna a nga vumela hi kutikoramisa a xileletelo xa Nungungulu xa ku ingisa lezi zi nga wuliwa hi sati wakwe, Sara. (Gen. 21:12) A hosi leyi yi wa tiva zitsongwani, kutani ku nga tivi nchumu futsi hi Nungungulu wa Estere, Jehova, ni Nayo Wakwe. Lexi yi nga xi tiva ku wa hi nayo wa vaPersia, lowu wu nga beletela zalezi Estere a nga kari a maha. I wa maha yini? A nayo wu wa wula lezaku ni wihi a ngaya ka hosi ya vaPersia na a nga vitaniwangi i wa fanele ku dawa. Estere i wa nga vitaniwangi, hambulezo i woya ka hosi. Laha a ngaya a chikela tsenzeleni wa laha xikari, na a hi ka pota leyi yi nga mu vumelela ku woniwa hi hosi, kuzilava i alakanyile lezaku i waya kufeni. — Gonza Estere 4:11; 5:1.

3 Hikuyini a ti vekileko mhangweni ya kufa? Niku zini hi nga gonzako ka kukholwa ka wasati loyi wo hlamalisa? Xo sangula, a hi woneni lezaku zi mahisile kuyini a kuza Estere ava muzinza wa Persia.

Mawundlelwa ya Estere

4. Zini hi zi tivako hi mawundlelwa ya Estere, niku zi mahisile kuyini a kuza a hanya ni primo wakwe Mordekai?

4 Estere i wa felwe hi vapswali. A Biblia gi hi byela zitsongwani nguvu xungetano hi vapswali lava va nga mu chula vito ga Hadasa, ku nga gezu ga xiHeberu gi wulako “mirta,” ku nga xikhuhwana xo saseka nguvu xi pswalako zitsangi zo basa. Laha a vapswali va Estere va ngafa, a munwe wa maxaka yabye, a wanuna wa mu nene a vitwako Mordekai i lo teka Estere a mu wundla. Mordekai i wa hi primo wa Estere niku i wa kulile nguvu hi tanga. I lo teka Estere aya naye kaya kakwe a tlhela a mu hlayisisa ku khwatsi i n’wana wakwe wutsumbu. — Estere 2:5-7, 15.

Mordekai i wa hi ni xigelo xo zwala xa ku tizwa matshanza hi n’wana wakwe wa ku mu wundla

5, 6. a) Xana Mordekai i mu wundlisile kuyini Estere? b) Wutomi muni legi Estere na Mordekai va nga hi nago le Xuxani?

5 Mordekai na Estere va wa hi vaJuda va nga yisilwe wukhumbini le tsinza wa tiko ga Persia, niku kuzilava va wa nyenyiwa hi kota ya wukhongeli gabye ni Nayo lowu va nga zama ku wu lanzela. Kanilezi, handle ko kanakana a liranzo la Estere ha Mordekai li yile li engeteleka nguvu a xikhati lexi a nga mu gonzisa ha Jehova, a Nungungulu wa tipswalo, loyi a nga tlhatlhisile vanhu Vakwe ka zikarato makhati yo tala xikhatini xi nga hunza — niku i wa ha ta va tlhatlhisa. (Levi 26:44, 45) Handle ko kanakana, a liranzo ni kutsumbeka loku va nga hi nako hi munwe ni munwani wabye zi lo kula nguvu.

6 Zi wonekisa ku khwatsi Mordekai i wa hi hosana ndlwini ya wuhosi le Xuxani, hakuva i wa tolovela ku tshama nyangweni ya hosi ni malanza manwani ya hosi. (Est. 2:19, 21; 3:3) A hi zi tivi lezi Estere a nga maha siku ni siku ka malembe wontlhe lawa a nga kari a kula, hambulezo hi nga wula hi kutiyileko lezaku i wa mu khatalela khwatsi a primo wakwe a tlhela a hlayisa muti. Niku ko khwatsi va wa hanya ka xipanze xa doropa xi nga tshama zisiwana le tlhatuko wa congo kusukela ndlwini ya wuhosi. Kuzilava i wa ranza kuya bazarini ga Xuxani laha a vamahi va zilo za nzalama ni za siliva, ni vanwani vaxavisi va nga xavisa kona zilo zabye. Estere ne i wa nga alakanyi lezaku a siku go kari a ziphatiphati lezo zi wa tava kuga kakwe ka siku ni siku, i wa nga zi tivi lezi a wutomi gakwe gi nga wa ta cicisa zona.

Nhanyana wo “saseka”

7. Hikuyini Vaxti a nga susiwa ka xikhundla xa wuzinza, niku zini zi nga maheka hi kota ya lezo?

7 Ka siku go kari le Xuxani, vontlhe va wa wulawula hi gujeguje yi nga mahekile ndlwini ya hosi. Na a kari a mahela mubuzo wa hombe nguvu a tihosana ni malanza yakwe, a va nyika zakuga zo nona ni vinya, Hosi Ahasuerusi i lo vitanisa muzinza wakwe wo saseka, Vaxti, loyi a nga hi mubuzweni wakwewo ni vavasati. Kanilezi Vaxti i lo ala kuya ka hosi. Na yi zangarile hi lezi yi nga kanyiswa, a hosi yi lo wutisa masungukati ya yona lezi Vaxti a nga fanele ku tsayisiswa zona. Mave wahi a magumo ya kona? A hosi yi lo tivisa lezaku Vaxti i wa nga ha hi muzinza niku i wa fanele ku valetwa hi munwani wasati. A malanza ya hosi ma lo sangula ku lavetela tikweni gontlhe a vanhanyana vo saseka va kalako va nga se etlela ni wanuna kasi a hosi yi hlawula xikari ka vona loyi a nga wa tava muzinza. — Est. 1:1–2:4.

8. a) Hikuyini kuzilava Mordekai a nga karatekanyana ha Estere a xikhati lexi a nga ha kula? b) U alakanya lezaku hi nga ma tirisisa kuyini a mawonela yo ringanisela ya Biblia xungetano hi kusaseka? (Wona kambe Mavingu 31:30.)

8 A hi nga alakanyeleni Mordekai na a cuwuka Estere hi mahlo ya liranzo ni matshanza ma patseneko ni kukarateka hi ku wona lezaku a prima yakwe yo ranzeka ya kula khwatsi — yi tlhela yiva wasati wo saseka nguvu. Hi gonza lezaku i wa “hi nhanyana wo saseka.” (Est. 2:7) A Biblia gi na ni mawonela yo ringanisela xungetano hi kusaseka — ka tsakisa, kanilezi a munhu wo saseka i fanele kambe ku hlakulela wutlhari ni kutikoramisa. Hakuva loku a nga mahi lezo i tava ni matshamela ya hava yo kota mona ni matshanza. (Gonza Mavingu 11:22.) Xana wa tshuka u zi wona lezo? Ahati Estere ke, xana a kusaseka kakwe ku wa ta mu vuna kutani ku wa ta mu vangela matshanza? A matimu ma ta hi hlamula.

9. a) Zini zi nga maheka laha a malanza ya hosi ma nga wona Estere, niku hikuyini kuzilava zi nga mu karatela ku salisa Mordekai? b) Hikuyini Mordekai a nga tsika Estere a chada ni muhedeni? (Wona a kwadru.)

9 A malanza ya hosi ma lo kokiwa kupima ha Estere. Ma lo mu teka ka Mordekai ma mu yisa ndlwini ya hosi yi nga kumeka le tlhatukweni wa congo. (Est. 2:8) Kuzilava zi va karatele vontlhe va vambiri a ku salisana hakuva va wa ku khwatsi i n’wana ni raru. Mordekai i wa nga zi lavi lezaku Estere a chada ni munhu a nga kholwiko, hambu loku a hi hosi, kanilezi ka xiyimo lexi i wa nga hi na xo maha. * Hi nga mu alakanyela Estere na a ingisela khwatsi zontlhe lezi Mordekai a mu byelako na a nga se famba! A xikhati lexi a nga kari a yisiwa ndlwini ya wuhosi le Xuxani, a hloko yakwe yi wa tele hi ziwutiso. Wutomi muni a nga wa ta gi hanya?

“I wa tsakelwa hi vontlhe lava va nga mu wona”

10, 11. a) Xana a hanyela legi ga giswa gi wa ta mu khumbisa kuyini Estere hi kuolova? b) Xana Mordekai i zi kombisile kuyini lezaku i wa khatala hi kuvuka ka Estere?

10 A wutomi ga Estere gi lo cica hi kumbhelela. I wa hi xikari ka “vanhwana” vanwani vo tala va ngata hi ka matlhelo yo hambanahambana ya Mufumo wa Persia. A mikhuwo yabye, tirimi, ni matshamela kuzilava zi wa hambanahambana nguvu. Va lo nyikelwa ka nanza ga hosi gi vitwako Hagai lezaku va ti basisa ni ku ti sasekisa hi xipimo xa lembe hi mafura yo nuhela. (Est. 2:8, 12) A hanyela legi gi wa zi kota ku va maha va sangula ku karatekela nguvu a kucuwukeka kabye, ni ku tlhotlha matshanza ni kupalisana. Xana Estere i khumbisilwe kuyini?

11 A ku na munhu laha misaveni a nga wa ta karateka nguvu ha Estere ku hunza Mordekai. Hi gonza lezaku siku ni siku, Mordekai i waya kusuhani ni yindlu ya vavasati kasi ku tiva mavukela ya Estere. (Est. 2:11) Za koteka ku ngha Mordekai a ti zwile matshanza ya hombe nguvu a xikhati lexi a nga byeliwa lezi Estere a nga kari a hanyisa zona, kuzilava hi nanza go kari gi nga tira ndlwini ya hosi. Hikuyini?

12, 13. a) Xana a vanhu va nga hanya na Estere va wa ti zwisa kuyini ha yena? b) Hikuyini Mordekai a nga tsaka hi ku tiva lezaku Estere i wa nga byeli munhu ku muJuda?

12 Estere i tsakelwe nguvu hi Hagai laha ka kuza Hagai a mu khoma hi liranzo la hombe, a mu nyika a 7 wa malanza ya xisati, ni wutshamu go hlawuleka lomu ndlwini ya vavasati. A tlhatlhambutelo wu ngalo: “Estere i wa tsakelwa hi vontlhe lava va nga mu wona.” (Est. 2:9, 15) Xana vontlhe vanhu lavo va wa mu tsakela hi kota ya kusaseka kakwe basi? Ahihi, ku wa hi ni nchumu wunwani wa lisima nguvu ku hunza kusaseka.

Estere i wa zi tiva lezaku a kutikoramisa ni wutlhari za lisima nguvu ku hunza kusaseka

13 Hi xikombiso, hi gonza lezi: “Estere a nga ti wulangi xibongo xakwe ge hambu lixaka lakwe, hakuva Mordekai i wa mu layile a ku nga wuli nchumu.” (Est. 2:10) Mordekai i wa layile Estere ku nga byeli vanhu lezaku i wa hi muJuda hakuva i wa zi tiva lezaku a vanhu vakwe va wa vengiwa nguvu hi vokari mufunweni wa Persia. A hi kutsaka loku Mordekai a ngave nako laha a nga tiva lezaku hambu lezi Estere a nga hi kule naye i wa ha simama ku kombisa a moya wa kuingisa ni wutlhari!

14. Xana a vaswa inyamutlha va nga xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xa Estere?

14 Inyamutlha, a vaswa vonawu va nga tsakisa timbilu ta vapswali vabye kutani vanwani va va wundlako. Hambu loku va hi kule ni vapswali, kutani va ranzelwe hi vanhu va vafarisi, zibhayi, kutani va tihanyi — va zi kota ku ala ku pimanyisa vanhu lavo vo biha zonake va khomelela ka mahanyela lawa va ma tivako lezaku ma nene. Loku va maha lezo, a ku fana na Estere, va ta tsakisa a mbilu ya Papai wabye wa le tilweni. — Gonza Mavingu 27:11.

15, 16. a) Zini zi nga maha Estere a ranziwa hi hosi? b) Hikuyini kuzilava zi mu karateleko a ku ti zwananisa ni kucica ka wutomi?

15 Loku xi chikele a xikhati xa lezaku Estere aya ka hosi, i lo vumelelwa ku teka ni xihi a nga alakanya lezaku xa laveka, kuzilava kasi ku ti sasekisa nguvu. Kanilezi, yena a nga kombelangi nchumu ahandle ka lezi a nga nyikilwe hi Hagai. (Est. 2:15) Ko khwatsi i wa zi tiva lezaku a kusaseka koce ku wa nga ta tsakisa a mbilu ya hosi; Estere i wa zi tiva lezaku a kutikoramisa gi wa hi tshamela go kala ka vanhu vo tala va nga hi ndlwini ya hosi. Xana a kualakanya kakwe ku wa lulamile?

16 A tlhatlhambutelo wa hlamula: “A hosi yi lo ranza Estere ku hunza vontlhe vavasati, a tsakelwa nguvu hi hosi ku hunza vanwani vanhwana; zinghaho i lo mu ambexa a xidlodlo xa wuhosi hlokweni yakwe, a mu maha muzinza xikhundleni xa Vaxti.” (Est. 2:17) Kuzilava zi karatile nguvu ka nhanyana loyi wo ti koramisa wa muJuda a ku ti zwananisa ni kucica loko ka wutomi — makunu i wa hi muzinza, a sati wa hosi yi nga hi yona ya ntamu ka tontlhe misaveni xikhatini lexo! Xana a xikhundla lexo xi mu vangele matshanza? Ahihi!

17. a) Xana Estere i simamile ku ingisa a papai wakwe wa ku mu wundla hi tindlela muni? b) Hikuyini a xikombiso xa Estere xi nga xa lisima nguvu ka hina inyamutlha?

17 Estere i lo simama ku ingisa Mordekai, a papai wakwe wa ku mu wundla. I lo simama ku nga byeli vanhu lezaku i wa hi muJuda. A ku hunza lezo, a xikhati lexi Mordekai a nga pola a xikungo xo biha xa ku lava ku daya Ahasuerusi, Estere i lo ingisa, a yisa mahungu ya Mordekai ya ku tlharihisa hosi, niku lava va nga lukile xikungo lexo va lo dawa. (Est. 2:20-23) I simamile ku kombisa kukholwa ka Nungungulu wakwe hi ku kombisa a moya wa kutikoramisa ni kuingisa. A xikombiso xa Estere xa lisima ka hina inyamutlha, hakuva a vanhu vo tala a va gi nyiki lisima a tshamela legi ga kuingisa, kanilezi va khuzela nguvu a kungaingisi ni kuhluwuka. Hikwalaho, a vanhu lava va nga ni kukholwa ka lisine va nyika nguvu lisima a kuingisa, a ku fana ni lezi Estere a nga maha.

A kukholwa ka Estere ku ringwa

18. a) Zini kuzilava zi nga maha Mordekai a ala ku koramela Hamani? (Wona kambe a tlhamuselo wa lahasi.) b) Xana a vavasati ni vavanuna va nga ni kukholwa inyamutlha, va xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xa Mordekai?

18 A wanuna a vitwako Hamani i lo nyikwa xikhundla xo tlakuka ndlwini ya Ahasuerusi. A hosi yi lo mu yimisa kota hosi ya wumbiri, hi kumaha loko yi mu maha yena sungukati-tshinya ga yona ni wanuna wa wumbiri wa ntamu nguvu mufunweni wontlhe anzhako ka yona. A hosi yi lo tlhela yi laya lezaku ni wihi a nga wa ta wona Hamani i wa fanele ku korama mahlweni kakwe. (Est. 3:1-4) Ka Mordekai, a nayo lowu wu wa hi xikarato. I wa zi tiva lezaku i wa fanele ku ingisa hosi ntsena loku lezo zi nga lwisani ni ku ingisa Nungungulu. Phela Hamani i wa hi muAgagi. Lezo kuzilava zi komba lezaku Hamani i wa hi zukulu wa Agagi, a hosi ya muAmaleki yi dayilweko hi Samueli, a muprofeti wa Nungungulu. (1 Sam. 15:33) A vaAmaleki va wa bihile nguvu laha ka kuza va ti maha valala va Jehova ni vaIsraeli. Kota ntlawa, va wa konelwe ku loviswa hi Nungungulu. * (Deut. 25:19) Hikwalaho, i wa ta zi kotisa kuyini a muJuda wo tsumbeka a ku koramela muAmaleki? Mordekai i wa nga ta tshuka a maha lezo. I lo ala ku koramela Hamani. Kala inyamutlha, a vavanuna ni vavasati va kukholwa va veka wutomi gabye mhangweni hi ku lava ku lanzela a tshinya legi ga nayo: “Hi fanele ku ingisa Nungungulu ku hunza ku ingisa vanhu.” — Miti. 5:29.

19. Zini lezi Hamani a nga lava ku maha, niku i zi kotisile kuyini ku kholwisa hosi?

19 Hamani i lo zangara nguvu. Kanilezi a ku daya Mordekai basi zi wa nga mu eneli. I wa lava ku hihirita a vanhu vontlhe va Mordekai! Hamani i lo kucetela hosi, a yi byela mawunwa xungetano hi vaJuda. Na a nga wuli mavito yabye, i lo yi byela lezaku a vaJuda va wa nga hi va lisima ka hosi niku va wa hi vanhu va nga hi ni ‘milayo yo hambana ni ya vanwani.’ I lo simama a hemba aku, va wa nga ingisi a milayo ya hosi, hikwalaho va wa hi vahluwuki va nga veka mufumo mhangweni. I lo ti yimisela ku nyikela mali ya talela ga cima xikhwameni xa hosi lezaku yi tiriselwa ku daya a vaJuda vontlhe va nga hi mufunweni wa Persia. * Ahasuerusi i lo nyika Hamani a phera yakwe lezaku a tiyisa hi xifungo lezi a nga hi nazo maalakanyweni. — Est. 3:5-10.

20, 21. a) A mahungu ya Hamani ma va khumbisile kuyini a vaJuda va nga hi Mufunweni wa Persia, a ku patsa na Mordekai? b) Zini lezi Mordekai a nga khongotela Estere ku maha?

20 Khalekhale, a mitsumi yi lo khilela mahaxi yiya makhoneni wontlhe ya mufumo lowu wa hombe, yi kanela a kudawa ka vaJuda. Hi nga alakanyela lezi va nga ti zwisa zona a xikhati lexi a mahungu lawo ma nga chikela Jerusalema, laha a misalela ya maJuda ma nga wuyile hi wukhumbini ga Babuloni ma nga kari ma zama ku aketa a doropa legi gi nga hi hava ni makhurisi kasi ku gi vikela. A xikhati lexi a ngazwa a mahungu lawo ya hava, kuzilava Mordekai i ehleketile hi vona, a tlhela a ehleketa hi maxaka yakwe ni vanghana va nga hi naye Xuxani. Na a karatekile nguvu, i lo hanzula tinguwo takwe, a boha tisakwa, a ti chetela khuma, a ya tshama laha xikari ka doropa a rila hi gezu go tlakuka. Kanilezi, Hamani i lo ya tshama ni hosi vanwa na a nga karateki hi hlomulo lowu a nga wu vangele vaJuda ni vanghana vabye le Xuxani. — Gonza Estere 3:12–4:1.

21 Mordekai i wa zi tiva lezaku i wa fanele ku maha xokari kasi ku ponisa vaJuda. Kanilezi i wa ta maha yini? Estere i lozwa hi kukarateka kakwe zonake a mu rumelela tinguwo, kanilezi Mordekai i lo ala ku chavelelwa. Kuzilava i wa tshukile a ti wutisa ku hikuyini Jehova, a Nungungulu wakwe, a mu tsikileko a tekelwa Estere a tlhela a vumelela Estere a ku chada ni hosi ya muhedeni. Kanilezi makunu a xigelo xa kona xi wa sangula ku woneka. Mordekai i lo rumela mahungu ka muzinza, a mu khongotela lezaku aya ka hosi a ya yimela “a va ka kabye.”— Est. 4:4-8.

22. Hikuyini Estere a nga chava kuya ka nuna wakwe tlhelo hosi? (Wona kambe a tlhamuselo wa lahasi.)

22 Kuzilava Estere i karatekile nguvu a xikhati lexi a ngazwa a mahungu ya Mordekai. Lezo zi wa hi xiringo xa hombe nguvu xa kukholwa. I wa chava, kota lezi zi kombiswako ka hlamulo lowu a wu tlhelisileko ka Mordekai. I lo alakanyisa Mordekai lezi a nayo wa hosi wu wulako. Loyi a ngaya ka hosi na a nga vitaniwangi i wa fanele ku dawa. Ntsena loku a hosi yi tlakusela a munhu loye a nhonga ya yona ya wuhosi ya nzalama. Xana Estere i wa rinzela ku mahelwa a wuxinji lego, nguvunguvu loku hi alakanya lezi zi humeleleko Vaxti a xikhati lexi a nga ala kuya ka hosi? Estere i lo byela Mordekai lezaku ku wa hunza a 30 wa masiku na a nga se vitaniwa hi hosi! Kota lezi ku nga hunza xikhati xo leha na a nga vitaniwi, Estere i wa ti wutisa ku kani a hosi yo kala yi nga ha mu ranzi ke. * — Est. 4:9-11.

23. a) Zini lezi Mordekai a wulileko kasi ku tiyisa a kukholwa ka Estere? b) Hikuyini Mordekai a nga xikombiso xi nene xa ku hi xi pimanyisa?

23 Mordekai i lo hlamula Estere hi kutiya kasi ku tiyisa a kukholwa kakwe. I lo mu tiyisekisa lezaku loku a nga mahi nchumu, a kuponiswa ka vaJuda ku wa tata hi ka ginwani wutshamu. Kanilezi xana yena i wa ta pona loku a nga mahi nchumu kasi ku tsanzekisa a xikungo xa valala vabye? Hi magezu lawa, Mordekai i kombisile lezaku i wa hi ni kukholwa ko tiya nguvu ka Jehova, a Nungungulu loyi a nga wa ta vikela a vanhu Vakwe lezaku va nga hihiritwi kasi a zitsumbiso zakwe zi tatiseka. (Jox. 23:14) Zonake Mordekai i lo wutisa Estere aku: “Kona zi tibyiwa himani a ku kutani u tile laha wukosini hi kota ya mhaka leyi ke?” (Est. 4:12-14) Xana a wu vumeli lezaku Mordekai xikombiso xi nene xa ku xi pimanyisa? I lo tsumba Jehova, a Nungungulu wakwe hi kumbhelela. Xana hinawu ha mu tsumba Jehova hi ndlela leyo? — Mav. 3:5, 6.

A kukholwa ka Estere ku wa tiyile nguvu a ku hunza ku chava kufa

24. Xana Estere i kombisisile kuyini a kukholwa ni kutiya-hlana?

24 Makunu xi wa chikele a xikhati xa ku Estere a maha xokari. I lo kombela Mordekai lezaku a byela vaJuda-kulobye ku va ti patsa naye kupfhungeni ka masiku manharu, zonake a gumesa hi magezu lawa ma tsalilweko lezaku ma tiviwa hi zizukulwana zi nga hata lawa ma kombisako kukholwa ni kutiya ka hombe nguvu: “Loku nzifa, a nzife.” (Est. 4:15-17) Kuzilava ka masiku lawa ya manharu Estere i khongelile hi kutikisa, hi ndlela ya ku cima i wa nga se tshuka a khongelisa lezo wutomini gakwe. Hi kugumesa, a xikhati xi lo chikela. I lo hlawula a tinguwo to saseka nguvu ka tontlhe ta wuzinza a boha, a maha zontlhe a nga zi kota kasi ku tsakisa hosi. Zonake a famba ka hosi.

Estere i lo veka wutomi gakwe mhangweni kasi ku vikela a vanhu va Nungungulu

25. Tlhamusela lezi zi mahekileko a xikhati lexi Estere a ngaya ka hosi.

25 Kota lezi zi tlhamuselweko kusanguleni ka xipimo lexi, Estere i loya ka hosi. Ha zi kota ku alakanyela lezi a nga karatekisile zona ni mikhongelo yo tikisa leyi a nga kari a yi maha. I lo nghena tsenzeleni, ka wutshamu legi a nga zi kota ku wona Ahasuerusi na a tshamile xitshanwini xakwe xa wuhosi. Kuzilava i zamile ku pola lezi zi nga hi mbilwini ya hosi hi ku cuwuka a nghohe yakwe. Loku zi lavile lezaku a rinzela xikhati xo kari, ka yena a xikhati lexo xi fanile ni pinzukelwa. Hambulezo, a xikhati xa kurinzela xi lo mbhela hakuva a nuna wakwe i lo mu wona. Handle ko kanakana, Ahasuerusi i hlamalile, kanilezi a nghohe yakwe a yi tsuvangi. I lo tlakusela Estere a nhonga ya wuhosi ya nzalama! — Est. 5:1, 2.

26. Hikuyini a maKristu ya lisine ma nga ni xilaveko xa kukholwa ko fana ni loku ka Estere, niku hikuyini a ntiro wakwe wu nga ha hi ku sangula ntsena?

26 A hosi yi wa ti yimisele kuzwa lezi Estere a nga hi nazo. Estere i wa tsumba Nungungulu niku i vekile wutomi gakwe mhangweni kasi ku ponisa vanhu va Jehova, hi ku maha lezo a vekela a malanza wontlhe ya Nungungulu a xikombiso xi nene xa kukholwa. Inyamutlha, a maKristu ya lisine ma zi nyika nguvu lisima a zikombiso lezo. Jesu i te ngalo, a valanzeli vakwe va lisine va wa ta tiveka hi ku kombisa liranzo la kutikarata. (Gonza Johani 13:34, 35.) A kutala ka zikhati, kasi ku kombisa liranzo lelo hi fanele kuva ni kutiya ko fana ni loku ka Estere. Hambu lezi Estere a nga mahile xo kari ka siku lego kasi ku vikela a vanhu va Nungungulu, a ntiro wakwe wu wo sangula ntsena. Xana i wa ta zi kotisa kuyini ku kholwisa hosi lezaku a sungukati gakwe, Hamani, legi a nga gi ranza nguvu gi wa hi nala wo biha ke? I wa ta maha yini kasi ku vunetela ku ponisa a vanhu vakwe? Hi ta hlamula a ziwutiso lezi ka xipimo xi lanzelako.

^ nzi. 2 A vanhu vo tala va kholwa lezaku Ahasuerusi i wa hi Xerxes wo Sangula, loyi a nga fumela tiko ga Persia kusanguleni ka zana ga malembe ga wu 5 Mahlweni ka Nguva ya Hina.

^ nzi. 9 Wona a kwadru “Ziwutiso xungetano hi Estere,” ka Xipimo 16.

^ nzi. 18 Kuzilava Hamani i wa hi munwe wa vaAmaleki vo gumesa kota lezi a “misalela” yabye yi nga dawa masikwini ya Hosi Hezekia. — 1 Kro. 4:43.

^ nzi. 19 Hamani i lo nyikela 10.000 wa titalenta ta siliva, leti inyamutlha ti nga ha ringaniswako ni mazanazana ya timiliyoni ta madolari. Loku hakunene Ahasuerusi a hi Xerxes wo Sangula, a magezu ya Hamani yaku i wa ta nyikela mali xikhwameni xa hosi ma mu kokile nguvu kupima. Xerxes i wa lava mali yo tala nguvu kasi ku yi tirisa ka yimpi leyi a nga yi mahele makungo hi kale ya kulwa na Grekia. Hambu lezi a nga tlhela a luza a yimpi leyo.

^ nzi. 22 Xerxes wo Sangula i wa tiveka nguvu hi tshamela gakwe ga ku cica maalakanyo ni kutizwa kwalaha ni kwalaha, niku i wa hi ni tihanyi kambe. A mutsali wa matimu wa muGreki, Heródoto, i tsalile zikombiso zo kari za yimpi ya Xerxes ni vaGreki. A hosi yi lo akisa a bhulaho go deluka ga zitimela le Helesponto. Loku a bhulaho lego gi gohekile hi kota ya bhubhutsa, Xerxes i lo laya lezaku ku tsemiwa tihloko ta lava va nga gi aka a tlhela a ruma a vavanuna vakwe lezaku va “tsayisa” a mati ya Helesponto hi ku ma bungutela na ku leriwa magezu yo rukatela hi gezu go tlakuka. Ka tsima galego, a xikhati lexi a wanuna wo kari wo ganya a nga ya kombela lezaku a n’wana wakwe a ngayi wusochweni, Xerxes i lo laya lezaku a n’wana loye a tsemiwa hi laha xikari, va tlhela va kombisa xirumbi xakwe lezaku xiva xitlharihiso.