1, 2. I ntiro muni lowu Noa ni ngango wakwe va nga khomekile hi wona, niku xana zikarato muni lezi va nga yimisana nazo?

NOA i lo ololoka a ti tolola ziro ka mikaralo yakwe. Hi nga mu alakanyela na a tshamile laha ka xigodo, a humula ka ntiro wakwe, na a kari a cuwuka a taru legi a akako. Ku zwala a sema go nyenyeza ga hlakati, ni guwa ga mabhewula, ni masaho, ni mibhera ni zilo zinwani za ku tsema tisinya. Hi laha a nga tshamile kona, Noa i wa zi kota ku wona vana vakwe na va khomekile ka mitiro yo hambanahambana. A vana vakwe, vasati vabye, zinwe ni sati wakwe wutsumbu va wa sina va tira naye hi makume ya malembe. Va wa sina va mahile xipanze xa hombe, kanilezi ku wa ha sele xipanze xa hombe kambe!

² A vanhu va le xipanzeni xabye va wa alakanya lezaku vontlhe va hlanyile. A xikhati lexi Noa ni vana vakwe va nga kari va aka taru, a vanhu va wo hleka hi ku kala va nga kholwi lezaku ku nga tshuka kuva ni ntalo wu to fenengeta misava yontlhe. A khombo legi Noa a nga kari a va tlharihisa ka gona gi wa woneka kota noro kutani wupumbu ga hombe! Zi wa va karatela ku wona a xigelo xa ku a munhu a ti tsitsirita ni ngango wakwe — a maha zilo za wupumbu. Kanilezi, Jehova, a Nungungulu wa Noa, i wa nga mu woni kota xipumbu.

3. Xana Noa i fambile na Nungungulu hi ndlela muni?

³ A Mhaka ya Nungungulu yi ngalo: “Noa i lo famba zinwe na Nungungulu.” (Gonza Genesisi 6:9.) Zi wula yini lezo? A zi wuli lezaku Nungungulu i lo famba laha misaveni, ge hambu ku Noa i yile tilweni hi ndlela yo kari. Kanilezi, Noa i lo mu ingisa khwatsi Nungungulu a tlhela a mu ranza nguvu laha ka kuza zi ku khwatsi yena na Jehova va wo famba zinwe khwatsi vanghana. Anzhako ka makume ya mazana ya malembe, a Biblia gi wulile lezi xungetano hi Noa: “Hi kukholwa Noa . . . i lo kona a tiko.” (Maheb. 11:7) Hi ndlela muni? Hina nyamutlha, hi nga gonza yini ka kukholwa kakwe?

4, 5. Le masikwini ya Noa, xana a misava yi wa hunzeletile kubiha hi ndlela muni?

⁴ Noa i kulele ka tiko go biha legi gi ngaya gi engetela kubiha. Gi wa sina gi bihile masikwini ya kokwani wakwe Enoki, loyi yenawu a nga hi wanuna wo lulama a fambileko na Nungungulu. Enoki i wa sina a wulile lezaku a siku ga kulamulwa gi wata ka vanhu va kubiha laha  misaveni. Masikwini ya Noa makunu, a wubihi gi wa tshingile nguvu. Hi lisine, hi ka mawonela ya Jehova, a misava yi wa onhekile hakuva yi wa tele hi tihanyi. (Gen. 5:22; 6:11; Juda 14, 15) Ku wa no humelela yini a kuza a zilo zi bihisa lezo?

⁵ Ku wa hi ni kucetelo wo biha xikari ka tingelosi. A yinwe ya tona yi wa sina yi hluwukile mahlweni ka Jehova, yi ti maha Satani Diabolus hi ku hembela wunwa Nungungulu yi tlhela yi khohlisa Adamu na Eva lezaku va onha. Masikwini ya Noa, a tinwani tingelosi ti sangulile ku vukela a wuhosi ga Jehova. Ti tsikile a ziavelo lezi ti nga nyikilwe hi Nungungulu le tilweni, tita laha misaveni, ti ta ti maha vanhu va nyama, ti tlhela ti teka a vanhwana vo saseka ti va maha vasati vabye. A tingelosi leto ta matshanza, ta vahluwuki va makangwa, ti wa hi kucetelo wa kubiha xikari ka vanhu. — Gen. 6:1, 2; Juda 6, 7.

6. Xana a Zihotlovila zi yi khumbisile kuyini misava, niku zini lezi Jehova a nga boha ku maha?

⁶ Tlhatakumbiri, a vana lava va tileko hi ka kutlhangana ku nga hiko ka ntumbuluko ka tingelosi ni vavasati va wa hi va hombe nguvu va tlhela va hi ni ntamu nguvu. A Biblia gi va vitana lezaku Zihotlovila. A Zihotlovila lezo za tihanyi zi lo tshingisa a wubihi laha misaveni. A zi hlamalisi kuva a Muvangi a wonile a “kuonha ka vanhu lezaku ku kulile laha misaveni, ni lezaku a mixuvo ya timbilu tabye yi bihile masiku wontlhe.” Jehova i lo boha ku lovisa a vanhu lavo vo biha nzeni ka 120 wa malembe. — Gonza Genesisi 6:3-5.

7. Xikarato muni lexi Noa ni sati wakwe va nga yimisana naxo kasi ku vikela a vana vabye ka mikucetelo yo biha ya xikhatini lexo?

⁷ Hi nga ti alakanyela na u zama ku wundla vana ka tiko gi nga ka tshamela lego! Hambulezo, Noa i zi kotile. I kumile sati wa mu nene. Anzhako ka loku Noa a tlhanganyisile a 500 wa malembe, a sati wakwe  i lo pswala vana vanharu — Xemi, Hamu, na Jafete. * Noa ni sati wakwe va wa hi ni ntiro wa ku vikela vana vabye ka kucetelo wa kubiha wa xikhatini lexo. A vanana va tala ku hlamala loku va wona “tinhenha” ni ‘vanhu va dumileko’ — niku a Zihotlovila zi wa hi ka xiyimo xalexo. Zi wa ta karata a ku Noa ni sati wakwe va vikela vana vabye ka mibiko yontlhe ya lezi zi nga mahiwa hi Zihotlovila lezo, kanilezi va wa zi kota ku gonzisa vana vabye lisine xungetano hi Jehova Nungungulu, loyi a vengako kubiha. Va wa fanele ku vuna majaha yabye a ku wona lezaku Jehova wa xaniseka mbilwini hi kota ya tihanyi ni wuhluwuki legi gi nga hi kona misaveni. — Gen. 6:6.

8. Xana a vapswali vo tlhariha va nga xi pimanyisisa kuyini a xikombiso xa Noa ni sati wakwe inyamutlha?

⁸ A vapswali nyamutlha va nga ha ti wona na va hi ka xiyimo xa Noa ni sati wakwe. A tiko ga hina gonawu gi tele hi tihanyi ni wuhluwuki. A madoropa ma tala ku fumelwa hi mitlawa ya vaswa va vanyamijiri. Hambu zihungato zi mahelweko vanana wa zi kuma na zi tele hi tihanyi. A vapswali va tlharihileko va maha zontlhe va zi kotako kasi ku hlula kucetelo lowo hi ku gonzisa vana vabye xungetano hi Jehova, a Nungungulu wa kurula loyi a to fuvisa kubiha. (Tis. 11:5; 37:10, 11) Za koteka ku maha lezo! Noa ni sati wakwe va zi kotile. A majaha yabye ma kulile ma maha vavanuna vo lulama ma tlhela ma teka a vasati lava vonawu va nga lava ku maha kuranza ka Jehova, a Nungungulu wa lisine.

9, 10. a) Xileletelo muni xa Jehova lexi xi cicileko a wutomi ga Noa? b) Zini lezi Jehova a byelileko Noa xungetano hi kungo ga taru ni matshamela ya gona?

⁹ Ka siku go kari, a wutomi ga Noa gi cicele magumo. Jehova i byelile a nanza gakwe go ranzeka a kungo Gakwe ga ku lovisa a tiko ga xikhatini lexo. Nungungulu i byelile Noa lezaku: “Ti akele taru hi sinya ya goferi.” — Gen. 6:14.

¹⁰ A taru legi gi wa nga hi ngalava, kota kuwula ka vokari. Gona gi wa nga hi na xiwumbeko xa ngalava. Gi wa tshamisile ku khwatsi i kaxa. Jehova i byelile Noa a tipimo tontlhe ta taru, a mu nyika zileletelo zo kari xungetano hi mamahela ya kona, a tlhela a mu laya a ku tota a hlakati lomu nzeni ni lahandle. I lo mu byela a xigelo xa kona aku ngalo: “Nzi ta neha a ntalo wa mati misaveni; . . . zontlhelele zi nga laha misaveni zi tafa.” Kanilezi Noa i leletelwe lezi hi Jehova: “U ta enghena lomu tarwini, wena ni vana va wena, ni sati wa wena, ni vasati va vana va wena.” Noa i wa fanele ku tlhela a hlengeleta zihari za tixaka tontlhe. Ntsena lava va nga hi lomu ka taru hi vona va nga wa ta pona ka Ntalo lowu wu ngata! — Gen. 6:17-20.

11, 12. I ntiro muni wa hombe nguvu lowu Noa a nyikilweko, niku xana i hlamulisile kuyini?

 ¹¹ Noa i wa hi ni ntiro wa hombe. A taru lego gi wa fanele kuva ga hombe — xipimo xa 133 wa timetro ta kuleha, 22 wa timetro ta kuanama, ni 13 wa timetro ta kutlakuka. Gi wa hi ga hombe nguvu a ku hunza ni xihi xitimela xa mati xa mapulangu xi mahilweko hambu masikwini ya hina. Xana Noa i zamile ku ala a xiavelo lexo, a khala xungetano hi zikarato za kona, kutani ku a cica lezi va nga mu rumile kasi ku ti olovisela ntiro? A Biblia gi hlamula lezi: “I lo maha lezo Noa; kota lezi Nungungulu a nga mu layisile zona i lo zi maha.” — Gen. 6:22.

¹² A ntiro lowu wu tekile makume ya malembe, kuzilava 40 kuya ka 50 wa malembe. Va wa fanele ku ginga tisinya, va kokela madzanza, va panzelela zigodo zi maha mapulango va tlhela va sangula ku belela. A taru gi wa fanele kuva ni zitezi zinharu, kutani tiyindlu ta ku tlhatekelwa, tikwaruto to hambanahambana, ni nyangwa laha reveni. Hi laha zi wonekako ha kona, ku wa hi ni majanela le hehla, zinwe ni langwa leli kuzilava li nga hi ni nwamba kasi ku a mati ma zi kota ku relela.— Gen. 6:14-16.

13. Xipanze muni xa ntiro wa Noa lexi kuzilava xi karatileko nguvu ku hunza ku aka a taru, niku xana a vanhu va xi wonisile kuyini?

¹³ Laha ku ngaya ku hunza malembe na a taru gonawu giya gi mbhela, handle ko kanakana Noa i wa tsaka nguvu hi ku vunetelwa hi ngango wakwe! Kanilezi ku wa hi ni nchumu wunwani a nga fanele ku wu maha lowu kuzilava wu nga karata nguvu ku hunza ku aka a taru. A Biblia gi ngalo Noa i wa hi “mukaneli wa kululama.” (Gonza 2 Pedro 2:5.) Hikwalaho i tiyile hlana a rangela ntiro wa ku zama ku tivisa a vakubiha lezaku a kuloviswa ku tshinele. Xana a vanhu va mahile yini a xikhati lexi va ngazwa a xitlharihiso lexo? Jesu Kristu i wulawulile hi masiku lawo, aku a vanhu lavo ‘a va chelangi kota hi zona.’ I wulile lezaku va wa veka nguvu kupima ka zilo za siku ni siku — a kuga, kunwa, ni kutekana — laha ka kuza va nga dembi ndleve ka xitlharihiso xa Noa. (Mat. 24:37-39) Handle ko kanakana, a kutala ka vanhu va mu hlekile Noa ni ngango wakwe; kuzilava a vokari va mu chavisele va tlhela va mu venga. Za koteka kambe ku ngha va zamile ku mu nyimisa ku maha ntiro lowo.

14. Zini lezi a mingango yi nga maKristu inyamutlha yi zi gonzako ka Noa ni ngango wakwe?

¹⁴ Hambulezo, Noa ni ngango wakwe a va zangi va tsika ku maha ntiro wabye. Hambu lezi a vanhu va nga wona a ntiro wa Noa kota ku ti mbhetela xikhati, kutani wupumbu, Noa ni ngango wakwe va simamile va wu maha hi kukholwa. Hikwalaho, a mingango ya maKristu nyamutlha yi nga gonza zotala ka kukholwa ka Noa ni ngango wakwe, hakuva hi hanya ka xikhati lexi a Biblia gi xi vitanako lezaku ‘masiku yo gumesa’ ya tiko legi. (2 Tim. 3:1) Jesu i te ngalo a masiku ya hina ma wa ta fana ni masiku lawa Noa a nga aka hi wona a taru. Loku a vanhu  va nga cheli kota hi mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu, kutani ku hlamula hi kutseketsela ni tixanisa, a maKristu ma fanele ku alakanya a xikombiso xa Noa. Wona a hi yo sangula a ku yimisana ni zikarato lezo.

15. Xana Noa i felwe hi vamani a xikhati lexi a nga hi kusuhani ni ku maha a 600 wa malembe?

¹⁵ Ku hunzile makume ya malembe, zonake a taru giya gi mbhela. Laha Noa a nga hi kusuhani ni ku tlhanganyisa 600 wa malembe, i lo lahlekelwa hi varanzekako vakwe. I felwe hi raru wakwe Lameki. * Loku ku hunzile ntlhanu wa malembe, Metusela a raru wa Lameki, kokwani wa Noa, i lo fawo na a hi ni 969 wa malembe — kuva magumo ya wutomi ga loyi a hanyileko nguvu ku hunza vontlhe va kumbukiwako lomu ka Biblia. (Gen. 5:27) Metusela na Lameki va hanyile xikhati xinwe ni wanuna wo sangula, a nga Adamu.

16, 17. a) Mahungu muni ya maswa lawa Noa a ma kumileko na a hi tangeni ya 600 wa malembe? b) Tlhamusela a zilo zi nga rivalwiko lezi Noa ni ngango wakwe va zi wonileko.

¹⁶ Ka lembe galego, Noa i lo kuma mahungu maswa hi ka Jehova Nungungulu: “Enghena lomu tarwini, wena ni nghamu ya wena yontlhe.” Ka xikhati xalexo, Nungungulu i lo byela Noa lezaku a teka tixaka tontlhe ta zihari a nghena nato tarwini — a teka ntlhanu wa mipatswa ni yimbiri loku zi hi zihari zi hlazekileko, lezi zi ringanako ku  maha hi zona muphahlo; lezi zinwani a teka zimbiri zimbiri. — Gen. 7:1-3.

¹⁷ Handle ko kanakana kuve zilo zi nga rivalwiko, a ku wona mazanazana ya zihari na zi ku walawala zi nghena tarwini — a za ku famba, za ku puruma, za ku kasa, za ku nzunza — a za hombe ni za zitsongwani, a za ku leva ni zo rula. Noa a nga zangi ava ni ntiro wa ku gula kutani ku tsangetela a zihari lezo za khwati kasi zi nghena lomu tarwini. A tlhatlhambutelo wu wula lezi: “Zi lo enghena . . . lomu tarwini.”— Gen. 7:9.

18, 19. a) Xana hi nga hlamulisa kuyini a ziwutiso zi vuxiwako hi vakanakani xungetano hi lezi zi hlawutelwako hi tlhatlhambutelo wa Noa? b) Yi hi alakanyisa yini a ndlela leyi Jehova a yi hlawulileko kasi ku ponisa a zihari?

¹⁸ A vokari va nga ha wula lezi: ‘Zi nga kotekisa kuyini zalezo? Niku zi nga kotekisa kuyini a ku a zihari zontlhe zi hanya hi kurula na zi hi ka wutshamu ginwe?’ Ehleketa hi lezi: Xana a Muvangi wa zilo zontlhe a nga tsanzeka ku fumela a zihari lezi a nga zi vanga, hambu ku zi susa kuleva loku zi laveka? Alakanya lezaku Jehova hi Nungungulu loyi a vangileko zihari. Niku, hi nzhako ka xikhati i panzile a Bimbi go Pswhuka a tlhela a nyimisa a gambo. Xana xi kona xa ku a nga xi tsanzeka ka zontlhe lezi zi hlawutelwako ka tlhatlhambutelo wa Noa? A xi kona, niku i zi mahile hakunene!

¹⁹ Handle ko kanakana, loku Nungungulu i wa no zi lava na a ponisile a zihari zakwe hi ndlela yinwani. Kanilezi, i zi wonile na zi hi chukwana ku tirisa ndlela yi hi alakanyisako a ntiro lowu a nga nyikile vanhu kusanguleni wa ku khatalela a zihari zontlhe laha misaveni. (Gen. 1:28) Hikwalaho, a vapswali vo tala nyamutlha va tirisa a tlhatlhambutelo wa Noa kasi ku gonzisa a vana vabye lezaku Jehova wa nyika lisima a vanhu ni zihari.

20. Xana Noa ni ngango wakwe va nga ngha va khomekisile kuyini ka viki go gumesa ga mahlweni ka Ntalo?

 ²⁰ Jehova i lo byela Noa lezaku a Ntalo wu wa ta chikela nzeni ka viki. Kuzilava lexo xive xikhati xa nyimanyima ya hombe ngangweni wa Noa. Hi nga alakanyela a ntiro wa ku nghenisela zihari ni zakuga za zona zinwe ni zibya za ngango va tlhela va zi veketela khwatsi lomu tarwini. A sati wa Noa ni vasati va Xemi, Hamu, na Jafete kuzilava va wa khomekile hi ntiro wa ku longisela wutshamu ga ku hanya kona lomu tarwini.

21, 22. a) Hikuyini hi nga faneliko ku hlamala a kungacheli-kota ka vanhu va masikwini ya Noa? b) Ku gumesile rini a kutseketselwa ka Noa ni ngango wakwe loku ku ngata hi ka vaakelani vabye?

²¹ Ahati a vanhu lava va nga va ranzele ke? Vona va simamile ‘va nga cheli kota’ — hambu lezi zi nga woneka lezaku Jehova wa katekisa Noa ni lezi a nga zi maha. Handle ko kanakana va zi wonile a zihari na zi nghena lomu tarwini. Kanilezi hina a hi faneli ku hlamala hi kungacheli kota kabye. A vanhu inyamutlha a va cheli kota hi zikombiso za hombe za lezaku zalezi hi hanya masikwini yo gumesa ya tiko legi. Niku kota lezi zi profetilweko hi Pedro, ku na ni vanhu va tseketselako lava va ingisako a xitlharihiso xa Nungungulu. (Gonza 2 Pedro 3:3-6.) Hi kufanana, a vanhu handle ko kanakana va tseketsele Noa ni ngango wakwe.

²² Va gumesile rini ku va tseketsela? A tlhatlhambutelo wu hi byela lezaku zalezo Noa a nga nghenisa ngango wakwe ni zihari tarwini, “Jehova i lo mu valela lomu xikari.” Loku ku hi lezaku ku wa hi ni vatseketseli vokari laha kusuhani, a ximaho lexo handle ko kanakana xi va miyetile. Loku lezo zi nga va miyetangi, a vula yi va miyitile — hakuva a yi hlwelangi ku sangula kuna! Yi lo simama yina, yina, yina kala a misava yontlhe yi talelwa, kota lezi Jehova a nga sina a wulile. — Gen. 7:16-21.

23. a) Hi zi tivisa kuyini lezaku Jehova a nga xalaliswangi hi kufa ka vakubiha masikwini ya Noa? b) Hikuyini zi nga wutlhari a ku pimanyisa a kukholwa ka Noa inyamutlha?

²³ Xana Jehova i xalalisilwe hi kufa ka vanhu lavo va kubiha? Ne! (Ezek. 33:11) A kuhambana ni lezo, yena i wa sina a va nyikile xikhati xo leha lezaku va cica a mahanyela yabye va maha zo lulama. Xana va wa zi kota ku maha lezo? A wutomi ga Noa gi hlamulile a xiwutiso lexo. Hi ku famba na Jehova, a ingisa a Nungungulu wakwe ka zontlhe, Noa i kombile lezaku a ku pona zi wa koteka. Hi ndlela leyo, a kukholwa kakwe ku konile tiko ga xikhati lexo; kona ku kombisile a mitiro ya kubiha ya xizukulwana xakwe yiku dlunya. A kukholwa kakwe ku mu ponisile ku tlhela ku ponisa a ngango wakwe. Loku u pimanyisa a kukholwa ka Noa, wenawu u ta ti ponisa u tlhela u ponisa lava u va ranzako. A ku fana na Noa, u nga famba na Jehova Nungungulu a ku khwatsi munghana wa wena. Niku a wunghana lego gi nga simama kala kupinzuka!