1, 2. I ntiro muni wa kuaka lowu u nga ka wona, niku hikuyini a kutshamiseka ka ntiro wa wena ku nga ka lisima nguvu?

TI ALAKANYELE na u hi ntirweni wa kuaka. A kuaka loko ku sangulile kale niku ka ha ta simama hi xikhati xo leha. Kala lezi, a ntiro wuta na wu karata kanilezi wa xalalisa. Kani kova xihi xi humelelako, wena u ti yimisele ku nga tsiki ge hambu ku loloha hakuva a kutshamiseka ka ntiro lowo ku ta khumba a wutomi ga wena, hambu wumanziko ga wena. Hikuyini? Hakuva a yindlu leyi yi akiwako hi wena!

² Mupizani Juda i khanyisile lezaku hi fanele ku ti aka. A xikhati lexi a nga khongotela maKristu lezaku ma ‘ti hlayisa liranzweni la Nungungulu,’ i tlhelile a kombisa lexi xi to hi vuna a ku maha lezo ka vesi galego, aku: “Ti akeni kukholweni ka nwina loku ku basileko.” (Juda 20, 21) Hi tihi tindlela to kari leti u zi kotako ku ti aka ha tona, lezaku u tiyisa a kukholwa ka wena kasi u tshama liranzweni la Nungungulu? A hi yiseni kupima ka hina ka matshamela manharu ya ntiro wa kuaka lowu u nga nawo.

3-5. a) Xana Satani i lava a ku ku khohlisa lezaku uva ni mawonela muni hi milayo ya Jehova? b) Ma fanele kuva wahi a mawonela ya hina xungetano hi milayo ya Nungungulu, niku xana ma fanele ku khumbisa kuyini lezi hi ti zwisisako zona? Fananisa.

³ A xo sangula ka zontlhe, hi fanele ku tiyisa a kukholwa ka hina nayweni wa Nungungulu. Kugonzeni ka wena a bhuku legi, u wonile milayo yo lulama yo hlaya ya Jehova xungetano  hi mahanyela. U yi wonisa kuyini? Satani i lava ku ku khohlisa lezaku u wona a milayo, matshinya ya milayo ya Jehova, ni milayo yakwe ya mahanyela kota paxo. Ita na a tirisa a mano lawa kusukela lezi a nga wona lezaku ma tirile khwatsi le Edeni. (Genesisi 3:1-6) Xana a mano yakwe ma ta tira ka wena ke? Lezo zi khegela nguvu ka mawonela ya wena.

⁴ Kasi ku fananisa, wona lezi: A xikhati lexi u fambafambako ka parki yo saseka, u wona a libhiyo lo tiya nguvu li bhiyelako a xipanze xo kari xa simu lego. A zitsangi lezi zi bhiyelweko za koka nguvu mahlo. A kusanguleni, u nga ha wona a libhiyo lelo kota nchumu wu nga lavekiko lowu wu ku tsonako a kutlhatlheka. Kanilezi, a xikhati lexi u yako u cuwuka khwatsi lomu nzeni ka libhiyo, u wona a nghala yo leva na yi maha mapfhurupfhuru hi ku lava xa ku xi khadamula lahandle ka libhiyo! Makunu u wona a libhiyo lelo kota xivikelo, ku nga lezi hakunene li nga zona. Xana ku na ni xivanza xi hlotako a ku ku khadamula zalezi? A Mhaka ya Nungungulu ya hi tlharihisa yiku: “Ti khomeni, mu rinzela; hakuva a nala wa nwina Satani wa fambafamba kota nghala leyi yi dzumako, a hlota loyi a ta nga mu khadamula.” — 1 Pedro 5:8.

⁵ Satani xivanza xo leva nguvu. Kota lezi Jehova a nga laviko lezaku hi khadamuliwa hi Satani, i yimisile milayo kasi ku hi vikela ka “mano” yo tala ya loyi wa kubiha. (Va Le Efesusi 6:11) Hikwalaho, khati ni khati hi ehleketako hi milayo ya Nungungulu, hi fanele ku wona a liranzo la Dadani wa hina wa le tilweni nzeni ka yona. Loku hi yi wonisa lezo, a milayo ya Nungungulu yi maha xibuka xa kutshamiseka ni kutsaka. Mupizani Jakobe i lo tsala aku: “Loyi a cuwukako nayweni wu mbheleleko, lowu wa kutlhatlheka, a nonohisa ka wona, . . . i ta katekiswa kumaheni kakwe.” — Jakobe 1:25.

6. Hi yihi a ndlela ya chukwana ya ku aka a kukholwa ka milayo yo lulama ya Nungungulu ni ka matshinya yakwe ya milayo? Nyika xikombiso.

⁶ A ku hanya hi milayo ya Nungungulu hi yona a ndlela ya chukwana ya ku aka a kukholwa ka hina ka Muyimisi wa Milayo ni ka wutlhari ga milayo yakwe. Hi xikombiso, “a nayo wa Kristu” wu patsa a nayo wa ku gonzisa vanwani “a ku gonga zontlhe lezi [a] layileko zona.” (Va Le Galatia 6:2; Mateu 28:19,  20) A maKristu kambe ma lanzela khwatsi a nayo wa ku tlhangana lezaku ma khozela ni ku akana. (Maheberu 10:24, 25) Ku nga hi lezo ntsena, a milayo ya Nungungulu yi patsa a xileletelo xa lezaku hi khongela ka Jehova hi kukhanzakanya na zi huma mbilwini. (Mateu 6:5-8; 1 Va Le Tesalonika 5:17) A xikhati lexi hi hanyako hi milayo leyo, hiya hi zi wona hi kudlunyatekileko lezaku yi nyika wurangeli ga liranzo. A ku yi ingisa zi hi nehela a litsako ni kuxalala lezi cima hi nga zi kotiko ku zi kuma kunwani tikweni legi ga zikarato. Laha u ehleketako hi lezi wena wutsumbu u vunekisileko zona hi ku hanya hi milayo ya Nungungulu, xana a kukholwa ka wena a kuyi mahlweni hi kutiya ke?

7, 8. Xana a Mhaka ya Nungungulu yi tiyisisa kuyini lava va karatekako hi ku alakanya lezaku va nga ta zi kota ku hlayisa a mahanyela ya kululama hi kufamba ka malembe?

⁷ A zikhati zo kari a vanwani va karateka hi ku alakanya lezaku zi ta va binzela nguvu a ku khomelela milayweni ya Jehova lembe ni lembe. Va chava lezaku va nga tshuka va hoxisa. Loku u tshuka u ti zwisa lezo, u nga rivali magezu lawa yaku: “Hi mina Jehova, Nungungulu wa wena, Loyi a ku gonzisako lezi zi ku vunako, Loyi a ku rangelako ndleleni leyi u faneleko ku famba ha yona. O, loku ku wo khwatsi wa ingisa zileletelo za mina! Zonake a kurula ka wena ku wa ta khulunga ku khwatsi i congo, ni kululama ka wena ku wa ta ku khwatsi mabyandlati ya bimbi.” (Isaya 48:17, 18) Xana wa tshuka u nyima u alakanyela lezi a magezu lawa ma hi tiyisisako zona?

 ⁸ Jehova laha i hi alakanyisa lezaku loku hi mu ingisa hi hina hi vunekako. I tsumbisa a michachazelo yimbiri loku hi ingisa. A wo ranga hi lezaku a kurula ka hina ku ta khulunga ku khwatsi i congo — ku tava ko renga, ko tala, ni ka simasima. A wa wumbiri hi lezaku a kululama ka hina ku ta fana ni mabyandlati ya bimbi. Loku u yima fungwini wa bimbi, u cuwukisela a mabyandlati na ma wumbulukela, a ginwe nzhako ka ginwani, handle ko kanakana u wona lezaku a ma mbheli. Wa zi tiva lezaku a mabyandlati ma ta simama kuta, ma ta phandluka fungwini lowo kala kupinzuka. Jehova i ngalo a kululama ka wena — ku nga tshamela ga wena ga ku maha za kululama — ku nga fanana nawo. Loku u simama ku ti karatela ku hanya hi kutsumbeka mahlweni kakwe, cima a nga ta ku tsika uwa! (Gonza Tisimu 55:22.) Xana a zitsumbiso lezo zi khumbako mbilu a zi aki a kukholwa ka wena ka Jehova ni ka milayo yakwe yo lulama?

9, 10. a) Hikuyini a kubuva ku nga mixuvo ya yi nene nguvu ka maKristu? b) Xana a mawonela ya moya ma hi vunisa kuyini a kuva ni kutsaka?

⁹ A tshamela ga wumbiri ga ntiro wa wena wa kuaka gi kombiswa ka magezu lawa ma pimisilweko yaku: ‘Hi komama mahlweni hiya kubuveni.’ (Maheberu 6:1) A kubuva i kungo ga gi nene nguvu ka muKristu. A ku hambana ni kumbhelela, loku ku nga kumiwiko hi vanhu zalezi, a kubuva i kungo gi kotekako. A ku hunza lezo, a maKristu ma kuma litsako la hombe hi ku tirela Jehova a xikhati lexi ma yako ma buva. Hikuyini?

¹⁰ A muKristu a buvileko i tiyile hi tlhelo ga moya. I wona zilo hi mawonela ya Jehova. (Johani 4:23) Paule i lo tsala aku: “Lava va hanyako hi ka nyama va chela kota hi zilo za nyama, kanilezi lava va hanyako hi ka moya va chela kota hi zilo za moya.” (Va Le Roma 8:5) A mawonela ya nyama ma neha kutsaka kutsongwani hakuva ma tala kuva ya makangwa, na ma wona za laha kusuhani ntsena, ni ku veka kupima titshombeni. A mawonela ya moya ma neha kutsaka ka hombe hakuva ma veka kupima ka Jehova, a ‘Nungungulu wo tsaka.’ (1 Timote 1:11, NM) A munhu wa moya i xuva ku xalalisa Jehova a tlhela a tsaka hambu loku a kumana ni minzhingo. Hikuyini? Hakuva a minzhingo  yi hi vululela ndlela ya ku komba lezaku Satani muhembi ni ku ti karatela ku hanya hi kutsumbeka — zi nga zilo zi tsakisako a Dadani wa hina wa le tilweni. — Mavingu 27:11; gonza Jakobe 1:2, 3.

11, 12. a) Zini lezi Paule a zi wulileko xungetano hi “kupima” ka muKristu, niku xana gi wula yini a gezu legi gi hunzuluselweko ku “toloveleko”? b) Kutolovetwa muni loku a miri wu ku lavako lezaku wu buva wuva ni wuzikoti go hlawuleka?

¹¹ A wumoya ni kubuva zi koteka hi ku ti toloveta. Wona a vesi legi: “A kuga ku tiyileko ku fanela a vanhu [va] kulileko, lava va toloveleko a ku tirisa kupima kabye va kala va zi kota ku hambanyisa a kusaseka ni kubiha.” (Maheberu 5:14) A xikhati lexi Paule a nga wulawula hi ku ‘tolovela’ a ku tirisa kupima ka hina i lo tirisa a gezu ga xiGreki legi zi kotekako ku ngha gi tirisilwe nguvu mihlakanweni ya ku tiyisa miri ka zana ga malembe go sangula le Grekia hakuva gi nga hunzuluselwa kambe giku, ‘va ti tolovetileko a ku fana ni muhlakani wo tiyisa ziro.’ Makunu, alakanyela lezi zi patsekako ka kutitoloveta loko.

¹² A xikhati lexi hi nga pswaliwa, a miri wa hina wu wa nga tolovetwangi ku maha nchumu. Hi xikombiso, a xinwanana a xi zi koti khwatsi ku fumela a ziwokwana ni milengana ya xona. Hikwalaho, a xinwanana xi ninginisa a mawoko ya xona na xi nga hi na kungo, xi tlhela xi tiba nghohe, lezi zi xi dzukisako ni ku xi zangarisa. Hi kutsongwani-kutsongwani, a miri wa xona wuya wu tolovela hi ku tiriswa. A xinwanana xi sangula hi ku kasa; xi hunza laho xi deda, xi gumesa hi ku tsutsuma loku xi hi xa hombana. * Ahati a muhlakani wo tiyisa ziro ke? Loku u wona a muhlakani loye na a tlula a ti petsa kwale hehla na a maha zilo zo tsakisa handle ko hoxisa, a ku na kukanakana maalakanyweni ya wena lezaku a miri wakwe wu tolovetilwe hi xikhati xo leha kasi a zi kota ku maha lezo. A wuzikoti ga muhlakani loye a gi tangi halahala — i lo mbheta tihora to tala nguvu  na a ti toloveta. A Biblia ga vumela lezaku a kutitoloveta loko ka miri “ka vuna kutsongwani.” Hizalezo, a ha ha wuli hi lisima la ku toloveta a kupima ka hina ka moya! — 1 Timote 4:8.

13. Hi nga ku tolovetisa kuyini a kupima ka hina?

¹³ Ka bhuku legi, hi wulawulile nguvu hi lezi zi to ku vuna a ku toloveta a kupima ka wena lezaku u simama u tsumbekile ka Jehova na u hi munhu wa moya. Alakanyela a milayo ni matshinya ya milayo ya Nungungulu hi mukhongelo a xikhati lexi u mahako ziboho wutomini ga wena ga siku ni siku. Ka ziboho zontlhe lezi u lavako ku zi maha, ti wutise lezi: ‘Milayo muni kutani matshinya ya milayo ya Biblia leyi yi yelanako ni mhaka leyi ke? Xana nzi nga yi tirisisa kuyini? Hi wahi a mahanyela lawa ma to xalalisa a Dadani wa mina wa le tilweni?’ (Gonza Mavingu 3:5, 6; Jakobe 1:5.) A xiboho xinwe ni xinwani lexi u to xi mahisa lezo, xi ta toloveta nguvu a kupima ka wena. A kutolovetwa loko ku ta ku vuna a kuva munhu wa moya hakunene u tlhela u simama kuva lezo.

14. I ndlala muni hi faneleko kuva nayo lezaku hi kula hi tlhelo ga moya? Hambulezo, hi fanele ku ti wonela ka yini?

¹⁴ Hambu lezi a munhu a zi kotako ku buva, wa ha hi ni xilaveko xa ku simama a kula hi tlhelo ga moya. A munhu i kula hi kuga. Hi zalezo zi nga maha Paule a wula lezi: “A kuga ku tiyileko ku fanela a vanhu [va] kulileko.” Lexi u faneleko ku xi maha kasi ku aka a kukholwa ka wena ku simama uga a kuga ka moya ku tiyileko. A ku tirisa hi kufaneleko lezi u zi gonzako hi zona zi nga wutlhari, niku a Biblia gi ngalo: “A wutlhari xilo xo ranga.” Hikwalaho, hi fanele kuva ni ndlala ya lisine leli a Dadani wa hina a hi nyikako. (Mavingu 4:5-7; 1 Pedro 2:2) Hambulezo, a kuva ni wutivi ni wutlhari ga Nungungulu a hi xigelo xa ku ti kulisa. Hi fanele ku ti hlola hi kukhanzakanya kasi hi nga  vumeli lezaku a kutikukumukisa kutani ginwani gome zi zima mitsu zi tlhela zi kula mbilwini ya hina. Paule i tsalile lezi: “Ti hloleni wutsumbu ga nwina, mu wona loku mu hi kona kukholweni; ti kambeni wutsumbu ga nwina.” — 2 Va Le Korinte 13:5.

15. Hikuyini a liranzo li nga la lisima kukuleni hi tlhelo ga moya?

¹⁵ A ku aka a yindlu ku nga ha mbhela, kanilezi a ntiro wa haya mahlweni. A yindlu yi lava ku hlayisiwa, niku hi kucicacica ka ziyimo ku nga ha laveka a ku engetelwa a zo kari ka yona. Zini hi zi lavako kasi hi buva ni ku simama hiva vanhu va moya? A xo sangula ka zontlhe, liranzo. Hi fanele ku simama hi kula liranzweni la hina ha Jehova ni makholwa-kulori. Loku hi nga hi na liranzo, a wutivi ga hina gontlhe ni mitiro ya hina zi tava za mahala — a ku fana ni guwa ga hombe gi nga wuliko nchumu. (1 Va Le Korinte 13:1-3) Loku hi hi ni liranzo, hi ta chikela ku buveni ka wuKristu hi tlhela hi simama ku kula hi tlhelo ga moya.

16. Xana Satani i vuvumisa a mapimo muni, niku hi xihi a xivikelo lexi Jehova a hi nyikako?

¹⁶ A hi woneni a tshamela ginwani ga ntiro wa wena wa kuaka. Kasi ku ti aka kota mulanzeli wa lisine wa Kristu, u fanele ku ti wonela ka lezi u pimisisako zona. Satani, a mufumeli wa tiko legi, i tlhari ya ku khohlisa vanhu lezaku va wela ka maalakanyo ya hava, gome, kungatsumbani, ni ku mbhelelwa hi kutsumba. (Va Le Efesusi 2:2) A maalakanyo lawo ma na ni khombo ka muKristu a ku fana ni lezi a muhlwa wu vekako khombyeni a yindlu yo akiwa hi tisinya. Lexi xi tsakisako hi lezaku Jehova wa hi nyika a xivikelo xa lisima — ku nga kutsumba.

17. Xana a Mhaka ya Nungungulu yi kombisisa kuyini a lisima la kutsumba?

¹⁷ A Biblia gi xaxameta zipanze zo tsalangana za xitlhangu xa moya lexi hi faneleko ku xi ambala kasi kulwa na Satani ni tiko legi. A xipanze xa lisima xa xitlhangu lexo i ndlhondlha, leyi yi nga “kutsumba ka kuhanyiswa.” (1 Va Le Tesalonika 5:8) A sochwa ga le xikhatini xa kutsaliwa ka Biblia gi wa zi tiva lezaku gi  wa nga ta pinzuka yimpini loku gi nga hi na ndlhondlha. Lezi a kutala ka zikhati yi nga mahiwa hi simbi, yi gumesa yi cheliwa xifenengeto xa xiponja kutani xa xikhumba, a ndlhondlha yi wa hi xivikelo xo tiya lexi xi nga kari xi maha lezaku a tigalala to tala ti nga kongoma a hloko ti retemuka tiwa na ti nga mahangi mhango ya hombe. Kota lezi a ndlhondlha yi vikelako hloko, a kutsumba konawu ku nga vikela a kupima ka wena.

18, 19. Xikombiso muni lexi Jesu a xi nyikileko xa ku hlayisa kutsumba, niku xana hi nga mu pimanyisisa kuyini?

¹⁸ Jesu i nyikile a xikombiso-tshinya xa ku hlayisa kutsumba. Alakanya lezi a zi timiseleko ka wusiku go gumesa ga kuhanya kakwe misaveni. I lo tokometwa hi munghana wakwe wa hombe hi ku fela mali. A munwani i lo mu kaneta aku a nga mu tivi. Lava vanwani va lo mu siya yece va tsutsuma. I lo aliwa hi vanhu va tiko gakwe, va kanyulukela kuva a dawa hi kuxaniswa hi masochwa ya vaRoma. Hi nga ha wula hi kutiya lezaku Jesu i yimisene ni minzhingo yo binza nguvu leyi hina cima hi to kala ku kumana nayo. Xini xi nga mu vuna a ku timisela? Maheberu 12:2 wa hlamula aku: ‘Loyi hi kota ya kutsaka loku a nga vekelwe kona a nga timisela a mhanze ya xanisa, a nga khatali hi tingana ta yona; kanilezi makunu, i tshamile hi tlhelo ga xinene ga xitshamu xa wuhosi xa Nungungulu.’ Jesu cima a nga rivalangi a “kutsaka loku a nga vekelwe kona.”

¹⁹ Kutsaka muni loku Jesu a nga vekelwe kona? Kunene, i wa zi tiva lezaku hi ku timisela, i wa tava ni xipanze kubasiseni ka vito go basa ga Jehova. I wa ta nyika a xitiyisekiso xa hombe ka zontlhe xa lezaku Satani muhembi. A ku na kutsumba kunwani loku ku nga wa ta neha litsako ka Jesu a ku hunza loku! I wa zi tiva kambe lezaku Jehova i wa ta mu chachazela nguvu hi kota ya kutsumbeka kakwe — ku nga lezaku kwalahaya mahlweni kakwe i wa ti wona na a hi zinwe kambe ni Dadani wakwe. Jesu i hlayisile a kutsumba loko ko tsakisa mapinwini yakwe ka zikhati lezo zo nonoha nguvu. Hi fanele ku mahawu zalezo. Hinawu hi vekelwe litsako mahlweni ka hina. Jehova i nyika wudzunzo ka munwe ni munwani wa hina hi ku mu nyika lungelo ga ku hlengela kubasiseni ka vito gakwe ga hombe. Hi nga komba  lezaku Satani muhembi hi ku hlawula Jehova kota Hosi ya hina ya Hombe hi tlhela hi ti hlayisa liranzweni la Dadani wa hina hambu loku ho kumana ni minzhingo zinwe ni ziringo za tshamela muni.

20. Xini xi to ku vuna a ku hlayisa kupima ka wena na ku alakanya za zi nene ni kuva ni kutsumba ke?

²⁰ Jehova a nga ti yimiselangi ntsena a ku chachazela a malanza yakwe yo tsumbeka — kanilezi i xuva nguvu a ku maha lezo. (Isaya 30:18; gonza Malaki 3:10.) Wa tsaka hi ku tatisa kuxuva ku faneleko ka malanza yakwe. (Tisimu 37:4) Hikwalaho, hlayisa a kupima ka wena na ku cuwukela a kutsumba loku u vekelweko kona. U nga tshuki u hluliwa hi maalakanyo ya hava, ya ku ti wonela hasi, ni yo khohlisa ya tiko legi ga kale ga Satani. Loku uzwa lezaku a moya wa tiko legi wa nghena maalakanyweni ni mbilwini ya wena hi kutsongwani-kutsongwani, khongela ka Jehova hi kuhiseka u kombela “a kurula ka Nungungulu, loku ku nga hiko na kupimiwa.” A kurula ka Nungungulu ku ta hlayisa a mbilu ya wena ni kupima ka wena. — Va Le Filipi 4:6, 7.

21, 22. a) Kutsumba muni ko tsakisa loku lava va “xidlemo xa tsanza-vahlayi” va ku nyikwako nguvu lisima? b) I nchumu muni wo tsakisa lowu wena u xuvako ku wu wona na wu tatiseka, niku hi kwihi a kutiyimisela ka wena?

²¹ A hi kutsakisa ka kutsumba loku u faneleko ku ku alakanyela! Loku u hi xipanze xa “xidlemo xa tsanza-vahlayi,” lexi xi  to ‘huma kuxanisekeni ka hombe,’ alakanyela a wutomi legi u tova nago lokuloku. (Kuvululelwa 7:9, 14) Loku Satani ni madimoni yakwe va nga ha hi kona, u tazwa kutlhatlheka loku ku nga ha karatako a ku ku alakanyela zalezi. Kona hi mani xikari ka hina a tshukileko a hanya wutomi gi nga hiko na kucetelo wo biha wa Satani ke? Loku a kucetelo lowo wu nga ha hi kona, a hi kona kutsaka hi tova nako hi ku tira kuhunzuluseni ka misava lezaku yiva paradise na hi rangelwa hi Jesu ni vafumeli-kulobye va 144.000 va to ngha va hi le tilweni! A hi kona ku giya loku hi tova nako hi ku wona lezaku a mababyi ni tinghumbe tontlhe zi fuvisilwe, hi ku hoyozela a varanzekako va hina lava va to huma hi zilahleni, ni ku hanyisa lezi Nungungulu a nga lava lezaku hi hanyisa zona! A xikhati lexi hi toya hi tshinela kumbheleleni, a wunwani nchachazelo wa hombe wu tata, ku nga xitsumbiso lexi xi kombisilweko ka Va Le Roma 8:21 — ku nga ‘kutlhatlheka ka kungangamela ka vana va Nungungulu.’

²² Jehova i lava lezaku u kuma kutlhatlheka ka hombe a ku hunza loku u ku alakanyelako. A ndlela yi yako kutlhatlhekeni loko yi khegela ka kuingisa. Xana a hi chukwana a ku maha zontlhe zi kotekako makunu lezaku u ingisa Jehova siku ni siku? Hi xigelo lexo, simama u ti aka kukholweni ka wena loku ku basileko, kasi u tshama liranzweni la Nungungulu kala kupinzuka!