Hunza uya ka timhaka ta kona

Tlhela ka xaxameto wa tihloko ta mhaka

XIPIMO 6

Ndlela yo hlawula zihungato zi hlazekileko

Ndlela yo hlawula zihungato zi hlazekileko

“Zi maheni zontlhe ziva kudzunzwa ka Nungungulu.” — 1 VA LE KORINTE 10:31.

1, 2. Kuhlawula muni hi faneleko ku ku maha xungetano hi zihungato?

TI ALAKANYELE na u lava kuga a hanzu wo kari kanilezi zalezo u wona lezaku a reve ga wona gi hinile. U ta kuyini ke? Kunene, wa zi kota kuga hanzu wontlhe, a ku patsa ni laha ku hinileko; u nga hoxa a hanzu wontlhe; kutani u nga ha tsema a reve legi gi hinileko zonake uga legi ga gi nene. Xana u ta hlawula yini?

2 Hi ndlela yo kari, a zihungato zi fana ni hanzu lowo. Ka zikhati zo kari, u lava ku ti hungatanyana, kanilezi u pola lezaku a kutala ka zihungato lezi zi nga kona nyamutlha zi bihile, hambu ku khwatsi zi no hina. Makunu, u ta kuyini ke? A vokari va nga ha ti vala mahlo va vumela ni zihi zihungato zi nga kona tikweni. A vanwani va nga ha potsa a zihungato zontlhe kasi va tiyiseka lezaku va nga ta wela khombyeni. A vanwani kambe va nga ha ti karatela ku potsa a zihungato zi nga hlazekangiko kanilezi ka zikhati zinwani va ti hungata hi lezi za zi nenana. Xana u fanele ku hlawula yini kasi u tshama liranzweni la Nungungulu?

3. Xini hi to wulawula hi xona zalezi?

3 A kutala ka hina hi wa ta hlawula a mahela legi ga wunharu. Ha zi tiva lezaku hi na ni tora ga ku ti hungata kanilezi hi lava ku ti hungata hi lezi za zi nene ntsena. Hikwalaho, hi fanele ku tshama hasi hi zi hlola khwatsi kasi hi tiva lezi zi hlazekileko ni lezi zi nga hlazekangiko. Kanilezi, a kuranga a hi wulawuleni hi lezi a zihungato lezi hi zi hlawulako zi gi khumbisako zona a wukhozeli ga hina ka Jehova.

“ZI MAHENI ZONTLHE ZIVA KUDZUNZWA KA NUNGUNGULU”

4. Xana a kutihendleleta ka hina ku fanele ku zi khumbisa kuyini a zihungato lezi hi hlawulako?

4 Ka xikhati xo kari xi hunzileko, a Mboni yo kari yi khosaheleko yi bapatizilweko hi 1946 yi wulile lezi: “Nzi ti mahele makungo ya ku nga vumaleki ka tikanelo tontlhe ta kubapatiza nzi tlhela nzi demba ndleve a ku khwatsi hi loku ku hi mina nzi bapatizwako.” Hikuyini? I lo tlhamusela aku: “A ku tshama na nzi ti alakanyisa lezaku nzi ti hendleletile ka Jehova i nchumu wa lisima wu nzi vunako ku simama nzi hi munhu wo tsumbeka.” Handle ko kanakana wenawo wa zi wona a ku lezo lisine. A ku ti alakanyisa lezaku u tsumbisile Jehova a ku mu tirela wutomini ga wena gontlhe za ku vuna a ku timisela. (Gonza Mutshawuteli 5:4.) Hakunene, loku xontlhe xikhati u alakanya lezaku u ti hendleletile zi nga ta khumba ntsena lezi u wu wonisako zona a ntiro wa wena kota muKristu, kanilezi zi ta khumba zontlhe u zi mahako wutomini ga wena kambe — a ku patsa ni zihungato. Mupostoli Paule i khanyisile a lisine lelo a xikhati lexi a nga tsalela maKristu ya le masikwini yakwe a magezu lawa yaku: “Loku muga, kutani munwa, kani hi xihi lexi mu xi mahako, zi maheni zontlhe ziva kudzunzwa ka Nungungulu.” — 1 Va Le Korinte 10:31.

5. Xana a bhuku ga Levi 22:18-20 gi hi vunisa kuyini a ku wona xitlharihiso xi nga tekeliko ku woneka xi nga ka Va Le Roma 12:1?

5 Zontlhe lezi u zi mahako wutomini ga wena za khumba a wukhozeli ga wena ka Jehova. Papilweni gakwe ka va le Roma, Paule i lo tirisa a mawulawulela ma nga ni tlhamuselo wo eta kasi ku khanyisa a lisine leli ka makholwa-kulobye. I lo ma kuca aku: ‘Nyikelani a mimiri ya nwina yiva muphahlelo wu hanyako, wo basa, lowu wu xalalisako Nungungulu, ni ntamu wa kupima ka nwina.’ (Va Le Roma 12:1, NM) A miri wa wena wu patsa kupima ka wena, mbilu ya wena, ni ntamu wa wena. Zontlhe lezi, wa zi tirisa ntirweni wa Nungungulu. (Marku 12:30) Paule i wulawula hi ntiro lowo wa muhefemulo wontlhe kota muphahlelo. A magezu lawo ma na ni xitlharihiso xi nga tekeliko ku woneka. Nayweni wa Mosi, a muphahlelo lowu wu nga solekile wu wa nga amukelwi hi Nungungulu. (Levi 22:18-20) Hi kufanana, loku a muphahlelo wa moya wa muKristu wu solekile hi ndlela yo kari, wu ta aliwa hi Nungungulu. Xana zi nga mahekisa kuyini lezo?

6, 7. Xana a muKristu a nga solekisisa kuyini a miri wakwe, niku ku ngava ni wuyelo muni?

6 Paule i lo khongotele a maKristu le Roma aku: ‘Mu nga nyikeli a ziro za [miri wa] nwina kuonheni.’ Paule i tlhelile a ma byela lezaku ma “daya a mitiro ya miri.” (Va Le Roma 6:12-14; 8:13) Na a ha sangula a papilo gakwe, i wa nyikile a zikombiso zo kari za ‘mitiro leyo ya miri.’ Xungetano hi vanhu va vaonhi, hi gonza lezi: “A nomu wabye wu tele hi tinzhukano.” “A mikonzo yabye yi na ni mazambo a kuya halata nkhata.” “A ku kona kuchava Nungungulu mahlweni yabye.” (Va Le Roma 3:13-18) A muKristu i wa ta solekisa a miri wakwe loku a tirisa a “ziro” za miri wakwe mitirweni leyo ya kuonha. Hi xikombiso, loku a muKristu nyamutlha a hlalela ha womu a zilo zo biha zo kota zithombe za vanhu va nga ambalangiko nchumu kutani ku hlalela tihanyi to tshisa, o ‘nyikela a [mahlo yakwe] kuonheni’ niku hi kumaha loko i solekisa a miri wakwe wontlhe. A kukhozela kakwe kontlhe ku wa tava muphahlelo wu nga ha basangiko niku a ka ha amukeleki ka Nungungulu. (Deuteronome 15:21; 1 Pedro 1:14-16; 2 Pedro 3:11) Hi nga wona a ntsengo wa kona lowu a wu rihako hi kota ya ku ti hungata hi zilo zi nga hlazekangiko!

7 Zi la su dlunya lezaku a zihungato lezi a muKristu a zi hlawulako zi na ni wuyelo go binza. Hikwalaho, hi na ni xigelo xo zwala xa ku lava ku hlawula zihungato lezi zi ta nga bombisa, na ku nga hi ku nyenyezisa, a muphahlelo wa hina ka Nungungulu. Makunu a hi wulawuleni hi ndlela ya ku tiva lezi zi hlazekileko ni lezi zi nga hlazekangiko.

“VENGANI LEZI ZA KUBIHA”

8, 9. a) Xana a zihungato, hi ku patsa zontlhe, zi nga avanyiswa hi mitlawa yingani? b) Hi tihi tixaka ta zihungato leti hi ti alako, niku hikuyini?

8 Loku hi patsa zontlhe, a zihungato zi nga ha avanyiswa hi mitlawa yimbiri. A munwe hi lowu wa zihungato lezi a maKristu ma zi potsako hi kumbhelela; a wunwani hi lowu a zihungato za kona zi nga ha vumeliwako kutani ku nga vumeliwi hi maKristu. A hi sanguleni hi ku wulawula hi ntlawa wo ranga — ku nga zihungato lezi a maKristu ma zi potsako.

9 Kota lezi hi zi wonileko ka Xipimo 1, a tixaka to kari ta zihungato ti vuvumisa mitiro leyi yi koniwako nguvu hi Biblia. Hi xikombiso, ehleketa hi internet zinwe ni mafilimu, milongoloko ya televizawu, ni wucenje legi gi wulawulako hi zilo za xapi kutani za wudimoni hambu ku kombisa a zithombe za vanhu va nga ambalangiko nchumu kutani zi kucetelako a mitiro ya manyala ni yi nga hlazekangiko. Kota lezi a zihungato lezo zo biha zi kombisako a mitiro leyi yi tshovako a matshinya ya milayo ya Biblia kota mitiro yi nene, a maKristu ya lisine ma fanele ku zi potsa. (Mitiro 15:28, 29; 1 Va Le Korinte 6:9, 10; Kuvululelwa 21:8) Loku u ala a zihungato lezo zi nga hlazekangiko, u komba Jehova lezaku hakunene wa ‘venga lezi za kubiha’ u tlhela u simama ku “suka kubiheni.” Hi ndlela leyo, u na ni ‘kukholwa ku nga xengeteliko.’ — Va Le Roma 12:9; Tisimu 34:14; 1 Timote 1:5.

10. Maalakanyo ya lixaka muni xungetano hi zihungato ma nga ya hava, niku hikuyini?

10 Hambulezo, a vokari va nga ha alakanya lezaku a ku ti buza hi zihungato lezi zi kombisako mahanyela kubaseni a zi bihangi. Va nga ha alakanya lezi: ‘Mina nzo hlalela filimu kutani ku zi wona ka televizawu ntsena, kanilezi nzi nga ta tshuka nzi zi maha.’ A maalakanyo lawo ma khohlisa niku ma neha khombo. (Gonza Jeremia 17:9.) Loku hi tsakiswa hi ku hlalela zilo zi koniwako hi Jehova, xana ho ‘venga lezi za kubiha’ hakunene? A ku hlalela, kuzwa, kutani ku gonza xungetano hi mahanyela yo biha hi kuphindaphinda zi ta nonohisa a timbilu ta hina. (Tisimu 119:70; 1 Timote 4:1, 2) A ku maha lezo zi nga onha a mitiro ya hina kutani mawonela ya hina xungetano hi mahanyela ya wuonhi ya vanwani.

11. A bhuku ga Va Le Galatia 6:7 gi tatisekisa kuyini mhakeni ya zihungato ke?

11 Lezo za humelela hakunene. A maKristu yo kari ma mahile zilo zi nga hlazekangiko hi ku kucetelwa hi zihungato lezi ma nga tolovela ku zi hlalela. Ma gonzile hi ndlela yo bayisa lezaku ‘lexi munhu a xi byalako, xalexo i ta xi tshovela.’ (Va Le Galatia 6:7) Kanilezi a wuyelo lego go bayisa gi nga potsiwa. Loku u ti karatela ku byala zilo zi basileko mapinwini ya wena, u ta tshovela a mihanzu yo saseka hi litsako. — Wona a kwadru “ Hi zihi a zihungato lezi nzi faneleko ku zi hlawula?

ZIBOHO ZA MUNHU WUTSUMBU ZI SEKETELWEKO KA MATSHINYA YA MILAYO YA BIBLIA

12. Xana a bhuku ga Va Le Galatia 6:5 gi yelanisa kuyini ni zihungato, niku wurangeli muni legi hi nga nago lezaku hi maha ziboho za hina wutsumbu?

12 Makunu a hi wulawuleni hi lixaka la wumbiri — zi nga zihungato lezi zi kombisako mitiro yi nga koniwiko hi kukongoma ge hambu ku vumelelwa hi Mhaka ya Nungungulu. A xikhati lexi hi hlawulako xo kari xikari ka zihungato lezo, a muKristu munwe ni munwani i fanele ku ti mahela xiboho xakwe wutsumbu xungetano hi lezi a zi wonako na zi hi zi nene. (Gonza Va Le Galatia 6:5.) Kanilezi a hi hlawuli na hi hi hoce — hi na ni wurangeli. A Biblia gi na ni matshinya ya milayo, kutani lisine la tshinya, leli li hi vunako a ku tiva a maalakanyo ya Jehova. Loku hi chela kota ka matshinya lawo ya milayo, hi ta zi kota ku pima ‘lezaku xini a kuranza ka Jehova’ zilweni zontlhe, a ku patsa ni ka zihungato lezi hi hlawulako. — Va Le Efesusi 5:17.

13. Zini lezi zi to hi kuca a ku potsa a zihungato lezi zi nga wa ta khunguvanyisa Jehova?

13 Ha zi tiva lezaku a hi maKristu wontlhe ma nga ka xikada xinwe xa kubuva hi tlhelo ga moya kutani ma wonako zilo hi wonela ginwe. (Va Le Filipi 1:9) Ahandle ka lezo, a maKristu ma zi tiva lezaku a zihungato lezi zi ranziwako hi munwe ni munwani za hambanahambana. Hikwalaho, a ku rinzelwi lezaku a maKristu wontlhe ma ta maha ziboho zo fana. Hambulezo, loku hi vumelela a matshinya ya milayo ya Nungungulu lezaku ma gonzisa a kupima ni mbilu ya hina, hi ta ti karatela nguvu a ku potsa a zihungato zontlhe lezi zi nga wa ta khunguvanyisa Jehova. — Tisimu 119:11, 129; 1 Pedro 2:16.

14. a) I mhaka muni leyi hi faneleko ku yi alakanyela a xikhati lexi hi hlawulako zihungato? b) Hi nga wu rangisisa kuyini a ntiro wa Mufumo wutomini ga hina ke?

14 Ku na ni yinwani mhaka ya lisima u faneleko ku yi alakanyela loku u hlawula zihungato — ku nga xikhati xa wena. Laha a timhaka leti ti nga nzeni ka xihungato xa wena ti kombako lezi u zi vumelako, a xikhati lexi u xi mbhetako ka xihungato lexo xi komba lezi u zi nyikako nguvu lisima. Hakunene, a zilo za moya hi zona zi nga za lisima nguvu ka muKristu. (Gonza Mateu 6:33.) Makunu, u ta maha yini kasi ku komba lezaku a ntiro wa Mufumo hi wona wo ranga wutomini ga wena? Mupostoli Paule i te ngalo: ‘Ti woneleni khwatsi a kufambeni ka nwina, mu nge khwatsi a mu tlharihangi, kanilezi khwatsi hi vatlharihileko. Tirisani khwatsi a xikhati hakuva a masiku ma bihile.’ (Va Le Efesusi 5:15, 16, NM) Hakunene, a ku ti pimela xikhati lexi u to mbheta na u ti hungata zi ta ku siyela xikhati xa lezi zi nga za lisima nguvu — ku nga mitiro leyi yi to chukwatisa a wutomi ga wena hi tlhelo ga moya. — Va Le Filipi 1:10.

15. Hikuyini zi nga wutlhari a ku nga lavi ku ti buza hi zihungato zontlhe lezi zi wonekisako ku khwatsi zi nene?

15 Zi nene kambe a ku nga lavi ku ti buza hi zihungato zontlhe lezi zi wonekisako ku khwatsi zi nene. Zi wula yini lezo? Tlhela u alakanyela a xikombiso xa hanzu. Kasi u ngagi ni reve legi go hina na u nga zi lavi, a wu tsemi ntsena a xipanze lexi xi hinileko kanilezi u susa ni xipanzana xa xi nene. Hi kufanana, zi nene a ku luza xipanze xo kari xa xi nene kuhlawuleni ka zihungato. A muKristu a tlharihileko a nga potsi ntsena a zihungato lezi zi ti kombako kubaseni lezaku za hambunyeta a matshinya ya milayo ya Biblia, kanilezi i potsa ni lezi zi kanakanisako kutani zi wonekisako ku khwatsi a zi basangi hi tlhelo ga moya. (Mavingu 4:25-27) A ku namarela Mhakeni ya Nungungulu zi ta ku vuna a ku maha lezo.

“NI ZIHI LEZI ZI BASILEKO”

A ku tirisa a matshinya ya milayo ya Nungungulu a xikhati lexi hi hlawulako zihungato za hi vikela hi tlhelo ga moya

16. a) Hi nga kombisa kuyini lezaku hi na ni mawonela ya Jehova xungetano hi mahanyela? b) Zi nga mahekisa kuyini lezaku a ku tirisa matshinya ya milayo ya Biblia kuva mahanyela ya wena?

16 A xikhati lexi a maKristu ya lisine ma hlawulako zihungato, a kuranga ma alakanyela hi mawonela ya Jehova. A Biblia gi kombisa a milayo ya Jehova ya mahanyela ni kutizwa kakwe. Hi xikombiso, Hosi Solomoni i xaxameta zilo zo hlaya lezi Jehova a zi vengako, zo kota “a lirimi li hembako, ni mandla lawa ma halatako nkhata wu nga hiko na nanzu; a mbilu yi polako makungo yo biha, ni milenge leyi yi hatlisako yi tsutsumela kubiheni.” (Mavingu 6:16-19) Xana a mawonela ya Jehova ma fanele ku ma khumbisa kuyini lawa ya wena? “Nwina lava mu ranzako Jehova, vengani kubiha,” ku khongotela a muyimbeleli wa Tisimu. (Tisimu 97:10) A zihungato lezi u zi hlawulako zi fanele ku komba lezaku hakunene wa venga lezi Jehova a zi vengako. (Va Le Galatia 5:19-21) U nga rivali kambe lezaku lezi u zi mahako na u hi wece hi zona zi kombako a matshamela ya wena ya lisine. (Tisimu 11:4; 16:8) Hikwalaho, loku u xuva hi mbilu yontlhe lezaku ni xihi u xi mahako wutomini ga wena xi kombisa lezaku wa chela kota hi kutizwa ka Jehova xungetano hi mahanyela ma nene, xontlhe xikhati u ta hlawula lezi zi vumelelwako hi matshinya ya milayo ya Biblia. A ku maha lezo ku tava mahanyela ya wena. — 2 Va Le Korinte 3:18.

17. Na hi nga se hlawula a xihungato, ziwutiso muni hi faneleko ku ti wutisa?

17 Zini zinwani u nga ha mahako kasi u nga kanakani lezaku ni xihi u xi mahako xa longoloka ni kupima ka Jehova a xikhati lexi u hlawulako zihungato ke? Ehleketa hi xiwutiso lexi: ‘Xana lezi zi ta nzi khumbisa kuyini mina wutsumbu ni kuzwanana ka mina na Nungungulu ke?’ Hi xikombiso, na u nga se maha xiboho xa lezaku u ta hlalela kutani u nga ta hlalela a filimu go kari, ti wutise lezi: ‘Xana lezi zi nga nzeni ka filimu legi zi ta li khumbisa kuyini a livalo la mina?’ A hi wulawuleni hi matshinya ya milayo lawa ma tirako mhakeni leyi.

18, 19. a) Xana a tshinya ga nayo gi nga ka Va Le Filipi 4:8 gi nga hi vunisa kuyini a ku tiva lezaku a zihungato za hina zi hlazekile ni ku a zi hlazekangi ke? b) Hi wahi a matshinya manwani ya milayo lawa ma nga ku vunako a ku hlawula zihungato za zi nene? (Wona a tlhamuselo wa lahasi.)

18 A munwe wa milayo-tshinya wu ka Va Le Filipi 4:8, wu nge ngalo: “Ni zihi lezi zi nga zi nene, ni zihi lezi zi dzunzekako, ni zihi lezi zi lulamileko, ni zihi lezi zi basileko, ni zihi lezi zi ranzekako, ni zihi lezi zi khesiwako; loku gi hi kona wunene, ni zilo lezi zi faneleko ku bongiwa, alakanyani zontlhe lezo.” Lisine lezaku Paule i wa nga wulawuli hi zihungato, kanilezi hi maalakanyo ya mbilu, lawa ma faneleko ku talela ka lezi zi tsakisako Nungungulu. (Tisimu 19:14) Hambulezo, a magezu ya Paule ma nga ha tiriswa mhakeni ya zihungato. Hi ndlela muni?

19 Ti wutise lezi: ‘Xana a mafilimu, mavidiyu-gemi, wucenje, kutani zihungato zinwani lezi nzi zi hlawulako zi tata a hloko ya mina hi “lezi zi basileko”?’ Hi xikombiso, anzhako ka ku hlalela a filimu go kari, maalakanyo muni ma salako hlokweni ya wena? Loku ma hi yo tsakisa, yo hlazeka, ni yo humuta, u ta zi tiva lezaku a xihungato xa wena xive xi nene. Kanilezi, loku a filimu legi u gi hlaleleko gi ku maha u alakanya zilo zi nga basangiko, makunu a xihungato xa wena xi wa nga hi xi nene, xi wa bihile futsi. (Mateu 12:33; Marku 7:20-23) Hikuyini? Hakuva a ku alakanyela a zilo zi nga basangiko hi tlhelo ga mahanyela zi maha a moya wa wena wu nga ruli, zi onha a livalo la wena li gonzisilweko hi Biblia, niku zi nga onha a kuzwanana ka wena na Nungungulu. (Va Le Efesusi 5:5; 1 Timote 1:5, 19) Kota lezi a zihungato lezo zi ku kucetelako ka zakubiha, ti yimisele a ku zi potsa. * (Va Le Roma 12:2) Pimanyisa a muyimbeleli wa Tisimu loyi a nga khongela ka Jehova aku: “Hambukisa a mahlo ya mina lezaku ma nga cuwuki lezi zi nga nyawuliko.” — Tisimu 119:37.

HLOTA LEZI ZI NGA ZI NENE KA VANWANI

20, 21. Xana a bhuku ga 1 Va Le Korinte 10:23, 24 gi yelanisa kuyini ni kuhlawula a zihungato zi hlazekileko?

20 Paule i kumbukile a nayo-tshinya wa Biblia lowu wu faneleko ku khatalelwa a xikhati lexi a munhu a ti mahelako ziboho za yena nwinyi. I te ngalo: “Zontlhe zilo zi vumelekile, kanilezi a hi zona zontlhe zi akako. Ngha na munhu a nga ti laveli a zakwe ntsena, kanilezi [a] munwe ni munwani a mu lavele a kusasa a [muakelane] wakwe.” (1 Va Le Korinte 10:23, 24) Xana a tshinya legi ga nayo gi yelanisa kuyini ni ku hlawula a zihungato zi hlazekileko? U fanele ku ti wutisa lezi: ‘Xana a zihungato lezi nzi zi hlawulako zi ta va khumbisa kuyini vanwani?’

21 A livalo la wena li nga ku tlhatlha lezaku u ti buza hi xihungato xo kari lexi u xi wonako na xi “vumelekile.” Kanilezi loku u wona lezaku a xi xalalisi a maKristu manwani lawa a tivalo tabye ti ma beletelako a ku ti hungata hi xona, zi ngava chukwana ku xi tsika. Hikuyini? Hakuva a wu lavi ku “onhela vamakabye” — ge hambu ku “onha ka Kristu,” kota kuwula ka Paule — hi ku maha maKristu-kuloni zi ma nonohela a ku simama na ma tsumbekile ka Nungungulu. U chela nguvu kota hi xitlharihiso lexi xaku: “Mu nga mahi xikhunguvanyiso.” (1 Va Le Korinte 8:12; 10:32) A maKristu ya lisine nyamutlha ma lanzela a wusungukati lego ga Paule ga ku alakanyela vanwani hi ku potsa a zihungato lezi kuzilava zi ‘vumelekako’ kanilezi na zi nga ‘aki.’ — Va Le Roma 14:1; 15:1.

22. Hikuyini a maKristu ma vumelako lezaku kuva ni mawonela yo hambanahambana xungetano hi timhaka ti yelanako ni mawonela ya munhu wutsumbu?

22 Hambulezo, ku na ni yinwani mhaka xungetano hi ku hlota lezi zi nga zi nene ka vanwani. A muKristu loyi a livalo lakwe li mu alelako ku maha xokari a nga faneli ku kurumeta vontlhe lomu bandleni ga wuKristu lezaku va ti zwananisa ni mawonela yakwe yo koma xungetano hi zihungato zi faneleko. Loku i wo maha lezo, i wa ta fana ni mufambisi wa mova a nga ka ruwa ga hombe loyi a kurumetako vafambisi vontlhe lava vanwani va nga ka ruwa lego lezaku va tsutsumisa mimova yabye khwatsi hi lezi yena a tsutsumisako zona. A kukurumeta loko a ku kombisi ku alakanyela vanwani. Hi kota ya liranzo la wuKristu, a munhu loyi a nga ni livalo li mu alelako zo tala i fanele ku kombisa xichawo hi makholwa-kulobye lawa a mawonela yabye xungetano hi zihungato ma hambanako ni lawa yakwe kanilezi na ma ha hi nzeni ka mimbhingano ya matshinya ya milayo ya wuKristu. Hi ndlela leyo, i tsika a kualakanyela kakwe vanwani kutani ‘wunene gakwe gi tibyiwa hi vanhu vontlhe.’ — Va Le Filipi 4:5; Mutshawuteli 7:16.

23. U nga zi tivisa kuyini lezaku u hlawula zihungato zi hlazekileko ke?

23 Hi kusonga, xana u nga zi tivisa kuyini lezaku u hlawula a zihungato zi hlazekileko ke? Ala zihungato zontlhe zi kombisako kubaseni a mitiro yo nyenyeza ni yi nga hlazekangiko leyi yi koniwako hi kukongoma hi Mhaka ya Nungungulu. Lanzela matshinya ya milayo ya Biblia lawa ma tirako ka zihungato lezi zi nga kumbukiwiko hi kukongoma hi Biblia. Potsa a zihungato lezi zi karatako a livalo la wena, u tlhela u tsika a zihungato lezi zi nga ha khunguvanyisako vanwani, nguvunguvu a maKristu-kuloni. Ngha a xiboho xa wena xo tiya xa ku maha lezo xi neha wudzunzo ka Nungungulu xi tlhela xi hlayisa wena ni ngango wa wena liranzweni lakwe.

^ nzi. 19 A matshinya manwani ya milayo ma tirako mhakeni ya zihungato ma kumeka ka Mavingu 3:31; 13:20; Va Le Efesusi 5:3, 4; ni ka Va Le Kolosi 3:5, 8, 20.