1, 2. Ximaho muni xa hombe nguvu ka zontlhe xi mahekileko matinwini ya misava, niku hikuyini hi nga faneliko ku hlamala hi lezi xi nga kala ku woniwa hi vanhu?

XANA wa tshuka u alakanyela lezi u nga wa ta khumbiswa zona loku u wo hanya ka nguva ya kucica ka hombe matinwini ya vanhu? A votala va zi alakanyela. Kanilezi ehleketa lezi: Loku u wa no hanya xikhatini lexo xa lisima, xana wena wutsumbu u wa ta ngha u xi tivile a xigelo xi nehileko a kucica loko? Kuzilava ahihi. A zimaho zo tala zi tatileko mabhuku ya matimu zi mahekile na zi nga woniwi hi vanhu vontlhe. Hi ndlela yo kari, a zilo zo tala matinwini zi maheka xihundleni — lomu tindlwini ta wuhosi, tindlwini ta mitlhangano ya tihubye, kutani tihofiseni ta mufumo. Hambulezo, a kucica loko ku khumba a wutomi ga vanhu va timiliyoni.

² Ahati a ximaho xa hombe nguvu ka zontlhe zi mahekileko matinwini ya misava? A ximaho lexo xi khumbile vanhu va timiliyoni. Kanilezi xi mahekile na xi nga woniwi hi munhu. Hi wulawula hi kuyimiswa ka Mufumo wa Nungungulu le tilweni, wu nga mufumo wa wuMessia wu tsumbisilweko kale, lowu lokuloku wu to fuvisa a mafambisela wontlhe ya tiko legi. (Gonza Danieli 2:34, 35, 44, 45.) Kota lezi a vanhu va nga kala ku wona a ximaho lexo xa lisima, xana hi fanele ku alakanya lezaku Jehova i lo va fihlela? Kutani yena i wa longisele a vanhu vakwe na ka ha hi mahlweni? A hi zi woneni.

3-5. a) Himani “a ntsumi wa xivumelwano” loyi a kumbukiwako ka Malaki 3:1? b) Zini lezi zi nga wa ta maheka mahlweni ka kuva “a ntsumi wa xivumelwano” wuta tempeleni?

³ Kusukela xikhatini xa kale, Jehova i wa hi ni kungo ga ku longisela a vanhu vakwe lezaku va ti zwananisa ni kuyimiswa ka Mufumo wa wuMessia. Hi xikombiso, wona a xiprofeto xa Malaki 3:1: “Langutani, nza rumela a ntsumi wa mina, lowu wu ta nga nzi longisela a ndlela. Zonake a Hosi leyi mu yi hlotako yi tata hi xitshuketi tempeleni ya yona. Langutani, wata a ntsumi wa xivumelwano lowu mu wu langutelako.”

⁴ Kutatisekeni ka xiprofeto lexi masikwini ya hina, hi rini laha Jehova, a “Hosi” ya lisine, a tileko lezaku a ta hlola lava va nga tira tsenzeleni wa laha misaveni wa tempeli yakwe ya moya ke? A xiprofeto xi tlhamusela lezaku Jehova i wa tata ni “ntsumi wa xivumelwano.” Himani a ntsumi wa kona? A ku na munwani ahandle  ka Hosi ya wuMessia, Jesu Kristu! (Luka 1:68-73) Kota Hosi leyi ya ha hi ku yimiswako, yena i wa ta hlola a tlhela a basisa a vanhu va Nungungulu misaveni. — 1 Ped. 4:17.

⁵ Kanilezi, himani a “ntsumi” munwani wo ranga lowu wu wuliwako ka Malaki 3:1? A munhu loye a profetiwako laha i wa ta humelela mahlweni ka kuvakona ka Hosi ya wuMessia. Ka makume ya malembe ya mahlweni ka 1914, xana i kona loyi a nga ‘longiselela ndlela’ a Hosi ya wuMessia?

6. Hi vamani lava va tirileko kota “ntsumi” wu profetilweko lowu wu tileko kusangula kasi ku ta longisela a vanhu va Nungungulu lezaku va yimisana ni zimaho lezi zi nga hata?

⁶ Lomu ka bhuku legi, hi ta kuma mihlamulo ya ziwutiso zo kota lezo matinwini yo tsakisa nguvu ya vanhu va Jehova va masikwini ya hina. A matimu lawo ma komba lezaku a masikwini yo gumesa ya zana ga malembe ga wu 19, ku humelele ntlawa wu tsongwani wa vanhu vo tsumbeka lava va nga hi vona voce a maKristu ya lisine xikari ka maKristu ya mawunwa ya talela ga cima. A vanhu lavo va lo tiveka kota Zigonzani za Biblia. A varangeli vabye — Charles. T. Russell ni lava a nga kari a tirisana navo hi laha kusuhani — hi vona va nga tira kota “ntsumi” wu profetilweko, na va rangela a vanhu va Nungungulu hi tlhelo ga moya ni ku va longisela lezaku va ta yimisana khwatsi ni zimaho lezi zi nga hata. A hi woneni a mune wa tindlela leti a “ntsumi” wu ti tirisileko kasi ku maha lezo.

7, 8. a) Malembeni ya va 1800, hi vamani va nga sangula ku kaneta kubaseni a gonzo ya kungafi ka muhefemulo? b) Hi tihi a tigonzo tinwani ta mawunwa ti kanetilweko kubaseni hi C. T. Russell ni vanghana vakwe?

⁷ A Zigonzani lezo za Biblia zi wa gonza ni ku khongela; zi wa zwanana ka lezi nga kari zi gonza, zi hlengeletela mahungu lawo, zi tlhela zi haxa a lisine lelo lo zwisiseka. Hi mazana ya malembe, a wuKristu ga mawunwa misaveni yontlhe gi wa hi munyameni wa moya; a kutala ka tigonzo ta gona ti wa tumbulukele wuhedenini. A xinwe xa zikombiso za tigonzo leto i gonzo ya kungafi ka muhefemulo. Kanilezi, ka malembe ya va 1800, a vanhu vo kari va nga kari va gonza a Biblia hi kutsumbekileko va lo hlola a gonzo leyo zonake va pola lezaku a yi seketelwi Mhakeni ya Nungungulu. Henry Grew, George Stetson, na George Storrs va lo tsala va tlhela va veka tikanelo hi kutiya-hlana na va kaneta a mawunwa lawo ya Satani. * A ntiro wabye wu khumbile nguvu C. T. Russell ni vanghana vakwe.

⁸ A ntlawana lowo wa Zigonzani za Biblia wu polile lezaku a tinwani tigonzo ti yelanako ni kungafi ka muhefemulo tonawu ti wa nga zwisiseki niku ti wa hi mawunwa — kota lezi zi wonekako khwatsi ka gonzo yaku a vanhu vontlhe va va nene vaya tilweni ni leyi yaku Nungungulu wa xanisa a mihefemulo yi nga fiko ya vakubiha nzilweni wa pinzukelwa. Hi kutiya-hlana, Russell ni vanghana vakwe va kanetile a mawunwa lawo kubaseni hi ku ma haxa ka maphepha-hungu, mabhuku, mikhwepa, ziphephana, ni ka tikanelo.

9. Xana a revista Zion’s Watch Tower gi kanetile a gonzo ya vanharu-munwe kubaseni hi ndlela muni?

⁹ Hi kufanana, a gonzo ya Vanharu-munwe, yi chavekako misaveni yontlhe, yi kanetilwe kubaseni hi Zigonzani za Biblia. Hi 1887, a Zion’s Watch Tower (Tawa ga murinzeli ga le Zioni) i te ngalo: “A Mitsalo yi komba hi kudlunyatekileko a kuhambana ku nga  kona xikari ka Jehova ni Hosi ya hina Jesu.” A nzima leyo yi wulile lezaku za hlamalisa nguvu kuva a “maalakanyo ya lezaku Nungungulu vanhu vanharu laha ka munwe, maza ma tiveka nguvu ni ku vumelwa hi vanhu vo tala. Kanilezi, lezo zi komba lezaku a chechi yi wa etlele a xikhati lexi a nala a nga yi boha hi chini ga mawunwa.”

10. Xana a Watch Tower i zi kombisile kuyini lezaku 1914 i lembe gi fungilweko?

¹⁰ Kota lezi a hloko ya mhaka ya revista Zion’s Watch Tower and Herald of Christ’s Presence yi nga kari yi zi komba, a revista legi gi wa karatekela nguvu a ziprofeto zi yelanako ni kuvakona ka Kristu. A vatsali vo tsumbeka, va nga hi vatotilweko, lava va nga kari va hlengela kutsaleni ka revista lego va wonile lezaku a xiprofeto xa Danieli xungetano hi “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri” xi wa yelana ni xikhati xa kutatiseka ka kungo ga Nungungulu xungetano hi Mufumo wa wuMessia. Hambu lezi zi nga ha hi kule, hi malembe ya va 1870 vona va lo xungeta 1914 kota lembe legi a ntlhanu wa zikhati lezo ni zimbiri zi nga wa ta gumesa hi gona. (Dan. 4:25; Luka 21:24) Lisine lezaku a vamakabye va hina va xikhati lexo va wa nga se wu zwisisa khwatsi a tlhamuselo wa lembe lego gi fungilweko, kanilezi vona va lo huwelela misaveni yontlhe lezi va nga kari va zi tiva, niku lezo zi lo khumba nguvu vanhu.

11, 12. a) Xana makabye Russell i wa nyika mani wudzunzo hi kota ya zilo lezi a nga kari a zi gonzisa? b) Xana a ntiro lowu wu mahilweko hi Russell ni vanghana vakwe ka makume ya malembe ya mahlweni ka 1914 wu wa hi wa lisima hikuyini?

 ¹¹ Russell ni vanghana vakwe vo tsumbeka a va zangi va lava wudzunzo hi kota ya ku pola ni ku zwisisa a lisine lelo la moya la lisima nguvu. Russell i lo nyika nguvu wudzunzo lava va nga rangile va pola zinwani. Hehla ka zontlhe, yena i lo nyika wudzunzo Jehova Nungungulu, ku nga yena a gonzisako vanhu Vakwe lezi va faneleko ku zi tiva hi xikhati xi faneleko. Zi te dlunya lezaku Jehova i katekisile a mizamo ya Russell ni vanghana vakwe ya ku hambanyisa a lisine ka mawunwa. Hi kufamba ka malembe, va loya va hambana nguvu ni wuKristu ga mawunwa.

¹² A ntiro wu mahilweko hi vavanuna lavo vo tsumbeka na va lwela a lisine ka makume ya malembe ya mahlweni ka 1914 wa hlamalisa nguvu! Loku hi cuwuka nzhako, The Watch Tower and Herald of Christ’s Presence ga 1 ka Novembro wa 1917, gi wulile lezi: ‘A vanhu va timiliyoni inyamutlha va tlhatlhisilwe ka nzhwalo wa kuchava, lowu va rwexilweko hi tigonzo ta kuswa tilweni ni tinwani tigonzo ta mawunwa . . . A moya wa Lisine, lowu wu sangulileko a 40 wa malembe nzhako, wa ha hangalaka hi ntamu ni lezaku wu ta simama wu hangalaka kala wu tata misava yontlhe; niku a valala va lisine va tsanzeka ku wu nyimisa.’

13, 14. a) Xana a “ntsumi” wu vunisile kuyini ku longisela a ndlela ya Hosi ya wuMessia? b) Zini hi nga gonzako ka vamakabye va hina va zana ga malembe gi hunzileko?

¹³ Alakanyela lezi: Xana a vanhu va wa ta ngha va longiselelwe a kusangula ka kuvakona ka Kristu na va nga zi koti ku hambanyisa Jesu ni Dadani wakwe, Jehova? Ne ni kutsongwani! Ge hambu loku va wo alakanya lezaku a kungafi i lungelo ga vontlhe na ku nga hi xinyikiwo xi nyikilweko ntsena a valanzeli vatsongwani va Kristu; ne loku va wo alakanya lezaku Nungungulu wa xanisa vanhu nzilweni wa pinzukelwa na va nga hi na kutsumba ka ku tshuka va tlhatlhiswa! Handle ko kanakana, a “ntsumi” wu longiselele ndlela a Hosi ya wuMessia!

¹⁴ Ahati hina inyamutlha? Hi nga gonza yini ka vamakabye va hina va zana ga malembe gi hunzileko? Hi kufanana, hi fanele kuva valeri ni vagonzi vo hiseka va Mhaka ya Nungungulu. (Joh. 17:3) Kota lezi a tiko legi go hlongolisela titshomba gi yako gi sika hi ndlala ya za moya, ngha a kuxuva ka hina a zakuga za moya ku simama ku kula nguvu! — Gonza 1 Timote 4:15.

15. Hi kutsongwani-kutsongwani, zini lezi a Zigonzani za Biblia zi nga zi zwisisa? (Wona kambe a tlhamuselo wa lahasi.)

¹⁵ A Zigonzani za Biblia zi wa gonzisa lezaku a vanhu va fanele ku ti hambanyisa ni tichechi ta misava. Hi 1879, a revista Watch Tower gi wulawulile hi “chechi ya Babuloni.” Xana gi wa wulawula hi xikhundla xa wupapa? Kutani Chechi ya Katolika? Hi mazana ya malembe a tichechi ta wuprotestante ti wa wula lezaku Babuloni loyi a wuliwako lomu ka wuprofeti ga Biblia, i yimelwa hi Chechi ya Katolika. Kanilezi, hi kutsongwani-kutsongwani a Zigonzani za Biblia zi lo zwisisa lezaku a tichechi tontlhe ta wuKristu ga mawunwa ti wumba “Babuloni” wa masikwana lawa. Hikuyini? Hakuva tontlhe ti wa gonzisa a tigonzo ta mawunwa to kota leti hi wulawulileko hi tona. * Hi kufamba ka xikhati, a mabhuku ya hina ma yile ma zi dlunyatisa khwatsi lezi a vanhu va timbilu  ti nene, va nga ziro za tichechi ta Babuloni, va faneleko ku maha.

16, 17. a) A Volume ya wunharu ya bhuku Millennial Dawn ni Watch Tower, zi va kucisile kuyini vanhu lezaku va huma wukhongelini ga mawunwa? b) Xini xi nga kari xi mbheta ntamu a zitlharihiso lezo zo sangula? (Wona a tlhamuselo wa lahasi.)

¹⁶ Hi xikombiso, hi 1891, a Volume ya wunharu ya bhuku Millennial Dawn yi wulawulile hi lezi Babuloni wa masikwana lawa a nga aliswa zona hi Nungungulu, yi tlhela yiku: “A tichechi tontlhe ta wuKristu ga mawunwa a ti amukeleki.” Yi lo engeta yiku, vontlhe lava “va nga xalaliko hi tigonzo takwe ta mawunwa ni mitiro yakwe, va kuciwa zezi lezaku va ti hambanyisa naye.”

¹⁷ Hi Janeiro wa 1900, a revista Watch Tower gi lo nyika wusungukati lava a mavito yabye ma nga simama mabhukwini ya wuKristu ga mawunwa na va ti yimelela hi ku wula lezi: “Nza seketela lisine hi kumbhelela, niku a nza ha tali kuya chechini.” A nzima leyo yi lo wutisa lezi: “Xana zi lulamile a ku huma khihlanya u sala khihlanya ka Babuloni ke? Xana loko hi kona a kuingisa loku ku lavekako . . . ku tsakisako ni ku amukeleka ka Nungungulu? Handle ko kanakana a hi kona. A xiro xa chechi xi nghenile ka xivumelwano xa laha kubaseni ni chechi a xikhati lexi xi nga nghena ka yona, niku hi kutsumbeka xi fanele ku hanya hi kuyelana ni zontlhe lezi zi wuliwako ka xivumelwano lexo, kala loku xi . . . wula laha kubaseni lezaku a xa ha lavi ku maha xiro xa chechi leyo.” Hi malembe, a mahungu lawa ma yile ma nyikwa lisima. * A malanza ya Jehova ma fanele ku ti hambanyisa hi kumbhelela ni wukhongeli ga mawunwa.

18. Hikuyini zi nga laveka lezaku a vanhu va huma ka Babuloni wa hombe?

¹⁸ Loku ku wo khwatsi a xitlharihiso xa ku huma ka Babuloni wa hombe xi wa nga nyikiwangi hi kukhanzakanya, xana Kristu, a Hosi yi nga ha hi ku yimiswa, i wa ta kuma a ntlawa wu longileko wa malanza ma totilweko laha misaveni? Handle ko kanakana ahihi, hakuva ntsena a maKristu lawa ma ti tlhatlhisileko wukhumbini ga Babuloni hi wona ma zi kotako ku khozela Jehova “hi moya ni lisine.” (Joh. 4:24, NM) Xana hinawu hi ti yimisele a ku ti tlhatlhisa wukhongelini ga mawunwa? A hi simameni ku ingisa a xileletelo: “Humani ka yena, nwina vanhu va mina”! — Gonza Kuvululelwa 18:4.

19, 20. Xana a Watch Tower i kucisile kuyini a vanhu va Nungungulu lezaku va tlhangana kasi ku khozela?

¹⁹ A Zigonzani za Biblia zi wa gonzisa lezaku a makholwa ma fanele ku tlhangana kasi ku khozela zinwe, ka matshamu lawa zi kotekako. Ka maKristu ya lisine, a ku huma wukhongelini ga mawunwa a zi eneli. Za lisima kambe a ku patseka wukhozelini ga lisine. Kusukela kusanguleni, a revista Watch Tower gita na gi kuca a valeri va gona lezaku va tlhangana kasi ku khozela. Hi xikombiso, hi Julho wa 1880, makabye Russell i nyikile mubiko wa lienzo la wukaneli a nga li mahile, a tlhela a hlawutela lezi a mitlhangano yo tala leyi a nga patsekile ka yona yi nga kari yi tiyisisa zona. Anzhako ka lezo, i lo kuca valeri va Watch Tower lezaku va mu rumelela a mibiko ya kuanza ka mitlawa leyi yi nga kari yi tlhangana. A yo kari ya mibiko leyo yi wa ta humesiwa ka revista lego. Hikuyini? “Lezaku hontlheni hi tiva . . . lezi a Hosi yi mu  katekisisako zona; ni lezaku xana ma ha simama ku tlhangana ni makholwa-kuloni ke.”

²⁰ Hi 1882, ku humesilwe a nzima “Tsombanani” ka Watch Tower. A nzima leyo yi wa kuca a maKristu lezaku ma tlhangana “kasi ku akana, ku kucana ni ku tiyisana.” Yi te: “A ku khataliseki lezaku xikari ka nwina ku na ni loyi a gonzileko nguvu kutani a tlharihileko. Ngha munwe ni munwani wa nwina ata ni Biblia gakwe, phepha, lapi, mu tlhela mu tirisa a Concordância (Bhuku gi nga ni xaxameto ni hlayo ya magezu wontlhe ya Biblia) hi laha zi kotekako hi kona. Hlawulani mhaka; kombelani a xivuno xa Moya lezaku wu mu kongomisa kuzwisiseni ka yona; lerani, mu ehleketa, mu tlhela mu ecanyisa a mitsalo, loku mu maha lezo mu ta tiyiseka lezaku ma yisiwa lisineni.”

21. A bandla ga le Allegheny, Pennsylvania gi vekile xikombiso muni mhakeni ya ku tlhangana? Ahati mhakeni ya kurisa ke?

²¹ A tsinza ga Zigonzani za Biblia gi wa hi le Allegheny, Pennsylvania, Estados Unidos. Kwaleyo, zona zi vekile xikombiso xi nene xa ku tlhangana kasi ku khozela, na va ingisa a wusungukati gi pimisilweko ga Maheberu 10:24, 25. (Gonza.) Anzhako ka malembe yo tala, a makabye wo kari a khosaheleko, a vitwako Charles Capen, i alakanyile a xikhati lexi a nga kari aya mitlhanganweni  leyo na a ha hi mufana. I tsalile lezi: “Nza ha alakanya a mutsalo wo kari wu nga namekilwe laha khurisini ga salawu ya Hlengeletano. ‘Munwe mugonzisi wa nwina, nwina nwentlhe mu vamakabye.’ A mutsalo lowo a wu suki maalakanyweni ya mina — lezaku a ku na kuhambana ka varangeli ni varangelwi xikari ka vanhu va Jehova.” (Mat. 23:8) Makabye Capen i tlhelile a alakanya a mitlhangano yi kucako, a kutiyiswa, ni kutikarata ka makabye Russell ka lezaku yena wutsumbu a risa a xiro xinwe ni xinwani xa bandla.

22. Xana a vanhu vo tsumbeka va hlamulisile kuyini loku va kucilwe ku kumeka mitlhanganweni ya wuKristu, niku hi gonza yini ka vona?

²² A vanhu vo tsumbeka va ingisile a xileletelo va tlhela va lanzela a xikombiso lexi va vekelweko. Ku vululilwe mabandla matshanwini manwani, yo kota Ohio, Michigan, le América yentlhe wa le Nwalungu ni ka matiko manwani. Alakanyela lezi: Xana hakunene a vanhu vo tsumbeka va wa ta ngha va longiselelwe a kuvakona ka Kristu loku va wa nga gonzisiwangi a ku ingisa a wusungukati gi pimisilweko ga ku tlhangana kasi ku khozela? Ne ni kutsongwani! Ahati hina inyamutlha? Hi fanele ku ti yimisela kuva kona mitlhanganweni ya wuKristu hi kukhanzakanya, na hi hlota zikhati za ku tlhangana kasi ku akana hi tlhelo ga moya.

23. Xana a Watch ­Tower i zi dlunyatisisile kuyini lezaku a vatotilweko vontlhe va fanele kuva vaxumayeli va lisine?

²³ A Zigonzani za Biblia zi wa gonzisa lezaku a vatotilweko vontlhe va fanele kuva vaxumayeli va lisine. Hi 1885, a Watch Tower i te ngalo: “A hi faneli ku rivala lezaku a xiro xinwe ni xinwani xa ntlawa wa vatotilweko xi totelwa ku xumayela (Isa. 61:1), xi nyikilwe ntiro.” A Watch Tower wo kari a humesilweko hi 1888 i wa hi ni xitlharihiso lexi: “A ntiro wa hina wa zwisiseka . . . Loku hi  nga cheli kota ha wona hi tlhela hi ti nyika zigelo za ku nga wu mahi, handle ko kanakana hi tava malanza yo loloha, lezi zi to komba lezaku a hi ringanelwi hi xikhundla xo tlakuka lexi hi nga vitanelwa xona.”

24, 25. a) Xana Russell ni vanghana vakwe va mahile zo hunza ku kuca vanhu lezaku va xumayela hi ndlela muni? b) Xana a Kolportori wo kari i wu tlhamuselisa kuyini a ntiro wakwe masikwini lawo ku nga kala mimova?

²⁴ Makabye Russell ni vanghana vakwe a va kucangi vanhu a kuva va xumayela ntsena. Va tlhelile va humesa ziphephana zi nga tiviwa ku Bible Students’ Tracts (Ziphephana za Zigonzani za Biblia), lezi zi nga guma zi vitanwa ku Old Theology Quarterly. A valeri va Watch Tower va wa amukela a ziphephana lezo lezaku va zi avela ka vanhu vontlhe mahala.

²⁵ Lava va nga kari va tirisa a xikhati xabye xontlhe ntirweni wa simu va wa vitaniwa ku vakolportori. Charles Capen, loyi hi mu kumbukileko, i wa hi munwe wabye. Anzhako ka xikhati i lo alakanya lezi: “Nzi wa tirisa a mimapa yi mahilweko hi United States Government Geological Survey lezaku yi nzi vuna a ku xumayela hi kumbhelela xipanzeni xa Pennsylvania. A mimapa leyo yi wa komba maruwa wontlhe, lezi zi nga nzi vuna ku chikelela miti yontlhe ya muganga munwe ni munwani hi milenge. A xinwani xikhati, anzhako ka lienzo la masiku manharu na nzi amukela zikombelo za mabhuku Studies in the Scriptures, nzi wa lugara a haxi ni kareta lezaku nzi tlhela nzi ya ma nyikela. Nzi wa tala ku etlela michacheni ya varimi. Masikwini lawo a mimova yi wa kala.”

26. a) Hikuyini a vanhu va Nungungulu va nga fanele ku xumayela kasi ku va longiselelwa a kufuma ka Kristu? b) Hi zihi a ziwutiso hi faneleko ku ti maha?

²⁶ A kutikarata loku ku kombisilweko xikhatini lexo kuxumayeleni ku wa lava a kutiya-hlana ni kuhiseka. Xana a maKristu ya lisine ma wa ta ngha ma longiselelwe a kufuma ka Kristu loku ma wa nga gonziswangi a lisima la ntiro wa kuxumayela? Ahihi! Hi lisine, a ntiro lowo wo hlamalisa wu wa tava xikombiso xa hombe xa kuvakona ka Kristu. (Mat. 24:14) A vanhu va Nungungulu va wa fanele ku longiselwa lezaku va rangisa a ntiro lowo wa lisima wutomini gabye. Inyamutlha, hi maha khwatsi loku hi ti wutisa lezi: ‘Xana nza rangisa a ntiro wo xumayela wutomini ga mina? Xana nza ti karata nguvu kasi nzi patseka hi kukhanzakanya ntirweni lowu?’

27, 28. Zini lezi mupostoli Johani a zi wonileko ka muwoniso, niku Satani ni madimoni yakwe va ti zwisile kuyini hi kota ya kuyimiswa ka Mufumo?

²⁷ Hi magumo, gi lo chikela a lembe ga 1914, legi gi nga kari gi rinzelwa nguvu. Kota lezi zi wulilweko kusanguleni ka xipimo lexi, a ku na munhu a wonileko zimaho zo hlamalisa le tilweni. Kanilezi, mupostoli Johani i nyikilwe muwoniso wu tlhamuselako a zimaho lezo hi mifananiso. Hi nga alakanyela Johani na a wona “masingita ya hombe le tilweni.” A “wasati” wa Nungungulu — ku nga hlengeletano yakwe ya zivangwa za moya le tilweni — i xura nyimba a tlhela a pswala a n’wana wa mufana. Hi byeliwa lezaku lokuloku a n’wana loyi wo fananisa i ta “fumela matiko wontlhe hi nhonga ya xiketse.” Kanilezi, loku a pswalilwe, a n’wana loye i “tlakuselwa ka Nungungulu, le xitshanwini xakwe xa wuhosi.” Ku zwala a gezu ga hombe le tilweni giku: “Makunu ku chikele a kuhanyiswa, ni ntamu, ni mufumo wa Nungungulu wa hina, ni ntamu wa Kristu wakwe.” — Kuv. 12:1, 5, 10.

 ²⁸ Handle ko kanakana, Johani i lo wona muwoniso wa kuyimiswa ka Mufumo wa wuMessia. A ximaho lexo xive xo hlamalisa, kanilezi a xi tsakisangi vontlhe. Satani ni madimoni yakwe va lolwa yimpi ni tingelosi to tsumbeka, leti ti nga rangelwa hi Mikaeli, kutani Kristu. Zi gumesisile kuyini? Hi gonza lezi: “Drako loyi wa hombe, a nga nyoka leyi ya kale, yi tibyako Muhlevi na Satani, a mukhohlisi wa tiko gontlhe, yena i lo hoxwa lahasi misaveni, ni tingelosi takwe ti lo hoxwa zinwe naye.” — Kuv. 12:7, 9.

29, 30. Anzhako ka kuyimiswa ka Mufumo wa wuMessia, xana a zilo zi cicisile kuyini a) laha misaveni? b) ni le tilweni?

²⁹ Malembe yo tala mahlweni ka 1914, a Zigonzani za Biblia zi wa wula lezaku ku wa ta sangula a xikhati xa kuxaniseka hi lembe lego gi fungilweko. Hambulezo, va wa nga alakanyi lezaku lezi va nga kari va wula zi wa ta tatiseka hi kumbhelela. Kota lezi zi nga kombiwa muwonisweni wa Johani, Satani i wa ta sangula ku khumba nguvu a wutomi ga vanhu ku hunza kale: “Nwina misava ni bimbi mu na ni khombo, hakuva Satani i relele ka nwina, na a zangarile nguvu, hakuva wa zi tiva lezaku a xikhati lexi xi mu saleleko xi tsongwanyani.” (Kuv. 12:12) Hi 1914, ku sangulile a yimpi yo sangula ya misava niku a xiwoniso xa kuvakona ka Kristu xikhundleni xa wuhosi xi lo sangula ku tatiseka misaveni yontlhe. Ma wa sangulile a ‘masiku yo gumesa’ ya mafambisela lawa ya zilo. — 2 Tim. 3:1.

³⁰ Kanilezi ku wa hi ni kutsaka le tilweni. Satani ni madimoni yakwe va wa hlongolwe le tilweni lezaku va nga ha tlheli kambe. Ha gonza lezi zi nga tsaliwa hi Johani: “Hikwalaho, tsakani nwina matilo, na nwina lava mu tshamako ka wona.” (Kuv. 12:12) Kota lezi a matilo ma nga basisilwe, na Jesu a yimisilwe kota Hosi, a Mufumo wa wuMessia wu wa longile makunu a ku lwela a vanhu va Nungungulu laha misaveni. Zini wu nga maha? Kota lezi hi zi wonileko ka xipimo lexi, Kristu, “a ntsumi wa xivumelwano,” i wa ta tira kota mubasisi wa malanza ya Nungungulu kwalaha misaveni. Ku wa ta humelela yini?

31. Zini lezi Malaki a zi profetileko xungetano hi xikhati xa kubasiswa, niku xana a xiprofeto lexo xi sangulile ku tatiseka hi ndlela muni? (Wona a tlhamuselo wa lahasi kambe.)

³¹ Malaki i profetile lezaku a ntiro wa kubasisa wu wa nga ta vevuka. I tsalile lezi: “Himani a nga tiyelako a siku ga kuta kakwe? Himani a ta nga yima a kuteni kakwe? Hakuva yena i ta kotisa a nzilo wa munyekisi, ni ku kotisa a sabawu ya vahlazi.” (Mala. 3:2) A magezu lawa ma tatisekile hakunene! Kusukela 1914, a vanhu va Nungungulu misaveni va lo yimisana ni ziringo zinwe ni minzhingo ya hombe yo lanzelana. A xikhati lexi a Yimpi yo Sangula ya Misava yi nga kari yi xakatsa, a Zigonzani zo tala za Biblia zi xanisilwe hi ndlela ya xapi zi tlhela zi valelwa paxweni. *

32. Zikarato muni zi humeleleko nzeni ka hlengeletano lezi zi xanisileko vanhu va Nungungulu anzhako ka 1916?

³² A Zigonzani za Biblia zi wa xaniswa kambe hi zikarato zi nga humelela nzeni ka hlengeletano. Hi 1916, makabye Russell i lofa na a hi ni 64 wa malembe, a siya vanhu vo tala va Nungungulu na va nga tivi xo maha. A kufa kakwe ku kombile lezaku a vokari va wa kokiwa nguvu hi xikombiso xakwe ku hunza ku kokiwa hi Nungungulu. Hambu lezi makabye Russell a nga kala a nga  ku lavi a kuchaviwa loko, a votala va zile va mu khozela hi ndlela yo kari. A votala va wa alakanya lezaku a kuanza ka mazwisisela ya lisine ku wa gumesile hi kufa kakwe, niku a vokari va zile va ala ku kula zinwe ni hlengeletano. A mawonela lawo ma vangile wuhluwuki legi gi nga ava a hlengeletano.

33. Xana a kungatatiseki ka zilo zi nga rinzelwe zive xiringo ka vanhu va Nungungulu hi ndlela muni?

³³ A xinwani xiringo kuve kungatatiseki ka zilo va nga zi rinzele. Hambu lezi Watch Tower a nga wula lisine loku aku a Xikhati xa Vamatiko xi wa ta mbhela hi 1914, a vamakabye va wa nga se zi zwisisa lezi zi nga wa ta maheka hi lembe lego. (Luka 21:24) Va wa alakanya lezaku hi 1914, Kristu i wa ta ta teka a ntlawa wu totilweko wa muswika lezaku wu ya fuma zinwe naye le tilweni. A kurinzela loko a ku tatisekangi. Kumbheleni ka 1917, The Watch Tower i wa wula lezaku a 40 wa malembe ya xikhati xa kutshovela ma wa ta gumesa kusanguleni ka ximumu xa 1918. Kanilezi a ntiro wa kuxumayela a wu gumesangi. Wu simamile ku anza anzhako ka lembe lego. A revista lego gi wa wula lezaku a kutshovela ku wa gumesile hakunene kanilezi ku wa ha sele a xikhati xa kukutsula. Hambulezo, a votala va lo tsika ku tirela Jehova hi kota ya kukhunguvanyeka.

34. Xiringo muni xa hombe xi humeleleko hi 1918, niku hikuyini a wuKristu ga mawunwa gi nga alakanya lezaku a vanhu va Nungungulu va wa “file”?

³⁴ Ku humelele xiringo xa hombe hi 1918. J. F. Rutherford, loyi a nga valeta C. T. Russell wurangelini ga vanhu va Nungungulu, i lo khonwa zinwe ni ntlhanu wa vamakabye ni vambiri va nga hi ni wutihlamuleli vonawu hlengeletanweni. Va lo konelwa ku tshama malembe yo tala handle ka nanzu paxweni ga mufumo le Atlanta, Georgia, Estados Unidos. Hi xikhati xo kari, a ntiro wa vanhu va Nungungulu wu wa wonekisa ku khwatsi wu nyimile. A varangeli vo tala va wuKristu ga mawunwa va lo tsaka. Va lo alakanya lezaku kota lezi a “tihosi” ta hlengeletano ti nga hi paxweni, a tsinza ga le Brooklyn gi nga valilwe, ni lezi a ntiro wa kuxumayela wu nga vukelwa le América ni Europa, a Zigonzani za Biblia zi wa “file” — zi wa nga ta ha va karata kambe. (Kuv. 11:3, 7-10) Kuveni va wo ti hembela!

35. Hikuyini Jesu a vumeleleko minzhingo lezaku yi xanisa a valanzeli vakwe, niku zini lezi a zi mahileko kasi ku va vuna?

³⁵ A valala va lisine va wa nga zi tivi lezaku Jesu i lo vumelela minzhingo leyo a kuva yi xanisa vanhu vakwe ntsena hi lezi Jehova a nga tshamile kota ‘munyekisi ni mubasisi wa siliva.’ (Mala. 3:3) Jehova ni N’wana wakwe va wa tiyiseka lezaku a vatsumbekileko va wa ta zi kota ku timisela minzhingo yo kota nzilo, va basiswa va tlhela va ringanelwa khwatsi hi ku tirela Hosi. Kusukela kusanguleni ka 1919, zi lo woneka kubaseni lezaku a moya wa Nungungulu wu wa mahile lezi a valala va vanhu vakwe va nga alakanya ku a zi nge koteki. A vatsumbekileko va wa vukile! (Kuv. 11:11) Zi te dlunya lezaku ka xikhati lexo Kristu i lo tatisa a xinwe xa ziprofeto-tshinya za xiwoniso xa masiku yo gumesa. Yena i lo yimisa a “nanza gi tsumbekileko ni go tlhariha,” ku nga ntlawana wa vavanuna va totilweko lava va nga wa ta rangela a vanhu vakwe  hi ku va nyika zakuga za moya hi xikhati xi faneleko. — Mat. 24:45-47.

36. Zini zi kombileko lezaku a vanhu va Nungungulu va wa vukile hi tlhelo ga moya?

³⁶ Hi 26 ka Março wa 1919, makabye Rutherford ni vanghana vakwe va lo humesiwa paxweni. Va lo tekela ku maha malulamiselo ya ku maha gotsovanyano hi Setembro a nga lanzela. Ku lo mahiwa malulamiselo ya ku sangula ku humesa a revista ga wumbiri, legi gi nga wa ta vitanwa ku Golden Age (Nguva ya nzalama). A revista lego gi mahelwe ku nyikelwa zinwe ni The Watch Tower ntirweni wa simu.^[5] Hi lembe lego, ku humesilwe a wugandli go sangula ga Bulletin, legi zezi gi nga xibhukwana xa mutlhangano wa Ntiro wa hina ni mahanyela. Kusukela kusanguleni, gita na gi kuca vanhu lezaku va hlengela ntirweni wa simu. Handle ko kanakana, kusukela 1919 kuya mahlweni, ku khanyiswa nguvu a wukustumunyu ga xitshuketi ni ga muti-ni-muti.

37. Ka malembe ya nzhako ka 1919, xana a vokari va kombisile kungatsumbeki hi ndlela muni?

³⁷ A ntiro wa kuxumayela wu simamile ku basisa a malanza ya Kristu hakuva lava va nga hi vamatshanza xikari ka vona va wa nga zi koti ku ti koramisa lezaku va maha a ntiro lowo wa nyalidede. Lava va nga tsanzeka ku hlengela ntirweni lowo va lo tsawukana ni vatsumbekileko. Ka malembe ya nzhako ka 1919, a vokari  xikari ka lava va nga tsika a hlengeletano va lova ni xiviti xa kuza va hleva ni ku lumbeta a malanza ma tsumbekileko ya Jehova, va tlhela va ti patsa ni vaxanisi va malanza lawo yo tsumbeka.

38. Xana a kuhumelela ni kukula ka valanzeli va Kristu va laha misaveni ku hi nyika xitiyisekiso muni?

³⁸ Hambu lezi va nga kari va xaniswa, a valanzeli va Kristu misaveni va simamile ku humelela ni ku kula hi tlhelo ga moya. A kuhumelela kabye timhakeni tontlhe kusukela xikhatini lexo, ku hi nyika xigelo xo tiya xa lezaku a Mufumo wa Nungungulu wa fuma! A ntlawa lowo wa vanhu va nga mbhelelangiko wu wa ta zi kota ku hlula Satani ni mafambisela yakwe yo biha hi ku seketelwa ni ku katekiswa hi Nungungulu, hi ku tirisa a N’wana wakwe ni Mufumo wa wuMessia! — Gonza Isaya 54:17.

39, 40. a) Hi wahi a matshamela yo kari ya bhuku legi? b) Xana u ta vunekisa kuyini hi ku gonza a bhuku legi?

³⁹ Ka zipimo lezi zi lanzelako, hi ta kambisisa lezi a Mufumo wa Nungungulu wu zi mahileko misaveni ka zana ga malembe legi wu sinako wu fuma ka gona. Ka xipanze xinwe ni xinwani xa bhuku legi, hi ta wulawula hi xipanze xo kari xa ntiro wa Mufumo laha misaveni. Ka xipimo xinwe ni xinwani, hi ta kuma a kwadru ga kuvuxeta legi gi to vuna munwe ni munwani wa hina a ku wona lezi a Mufumo wu nga wa lisine ha zona ka hina. Ka zipimo zo gumesa, hi ta wulawula hi lezi hi nga zi rinzelako loku a Mufumo wuta lokuloku lezaku wu ta lovisa a vakubiha ni ku neha a paradise misaveni. Xana u ta vunekisa kuyini hi ku gonza a bhuku legi?

⁴⁰ Satani i lava ku daya a kukholwa loku u nga nako hi Mufumo wa Nungungulu. Kanilezi Jehova i lava ku tiyisa a kukholwa ka wena lezaku ku ku vikela ku tlhela ku ku tiyisa. (Efe. 6:16) Hikwalaho, ha ku kuca lezaku u gonza a bhuku legi u tlhela u khongela. Tshama hi ku ti maha a xiwutiso lexi, ‘Xana a Mufumo wa Nungungulu ngwa lisine ka mina?’ Loku wu hi wa lisine ka wena zalezi, u tava ni kutiyiseka ka lezaku u ta nghena ka wona, u wu seketela hi kutsumbekileko ka xikhati lexi a vanhu vontlhe va hanyako va to zi wona hi mahlo ku a Mufumo wa Nungungulu ngwa lisine niku wa fuma!