1, 2. Xana a Tradução do Novo Mundo gi tlakusisa kuyini a vito ga Nungungulu?

KA WAZIBILI wa xirami kanilezi na ku wonekela khwatsi, hi 2 ka Dezembro wa 1947, a ntlawana wa vamakabye va totilweko wa le Beteli ya Brooklyn, Nova York, wu lo sangula a ntiro wa hombe nguvu. A ntiro lowo wu wa karata, kanilezi ka 12 wa malembe ma nga lanzela, va lo simama ku wu maha. Hi magumo, hi Sonto ya 13 ka Março wa 1960, va lo mbhetisa a xipanze xo gumesa xa wuhunzuluseli giswa ga Biblia. Anzhako ka tihweti tinharu, hi 18 ka Junho wa 1960, makabye Nathan Knorr i lo humesa a Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas mahlweni ka xidlemo xi nga tsakile nguvu gotsovanyanweni wa Manchester, le Inglaterra. A mukaneli i lo songa a kutizwa ka vontlhe lava va nga hi gotsovanyanweni hi magezu lawa: ‘Nyamutlha i siku ga litsako ka Timboni ta Jehova misaveni yontlhe!’ A kutlheliselwa ka vito ga Nungungulu lomu gi kumekako kona Mitsalweni yo sangula zive xigelo xa kutsaka ka hombe kuhumesweni ka Biblia legi.

² A wuhunzuluseli go tala ga Biblia a gi na vito ga Nungungulu. Kanilezi a malanza ma totilweko ya Jehova ma lo lwisana ni mano ya Satani ya ku lava ku fuvisa a vito ga Nungungulu maalakanyweni ya vanhu. A xingheniso xa Tradução do Novo Mundo, legi gi humesilweko siku lego, xi ngalo: “A nchumu wa lisima nguvu ka Biblia legi ku tlhelisela a vito ga Nungungulu wutshanwini ga gona.” Hikwalaho, a Tradução do Novo Mundo gi tirisa a vito ga Nungungulu, Jehova, makhati yo hunza 7.000. Zi te dlunya lezaku a wuhunzuluseli legi ga tlakusa nguvu a vito ga Dadani wa hina wa le tilweni — Jehova!

3. a) Zini lezi a vamakabye va hina va nga zi zwisisa xungetano hi tlhamuselo wa vito ga Nungungulu? b) Hi fanele ku mu zwisisisa kuyini Eksodusi 3:13, 14? (Wona a kwadru “ Tlhamuselo wa vito ga Nungungulu.”)

³ Kusanguleni, a Zigonzani za Biblia zi wa alakanya ku a vito ga Nungungulu gi wula lezaku “HI MINA LOYI NZI NGA KONA.” (Ekso. 3:14) Hikwalaho, The Watch Tower wa 1 ka Janeiro wa 1926, i te ngalo: “A vito Jehova gi wula a Munhu loyi a nga kona, . . . a Munhu loyi a nga hava masangulo, na a nga hi na magumo.” Kanilezi, a xikhati lexi a vahunzuluseli va nga sangula ku hunzulusela a Tradução do Novo Mundo, Jehova i vunile a vanhu vakwe lezaku va zwisisa ku a vito gakwe a gi wuli ntsena lezaku hi loyi a nga kona, kanilezi a xa lisima ka zontlhe gi komba lezaku yena i Nungungulu wa makungo ni mitiro. Vona va gonzile lezaku  a vito Jehova gi wula ku “Yena i maha lezaku ziva kona.” Ina, yena i vangile a wuako gontlhe ni zivangwa zi pimisako zi nga ka gona, niku wa ha simama ku maha lezaku a kuranza kakwe ni kungo gakwe zi tatiseka. Kanilezi hikuyini zi nga za lisima nguvu lezaku a vito ga Nungungulu gi tlakusiwa, niku hi nga hlengelisa kuyini kutlakuseni ka vito lego?

4, 5. a) Hi kombela yini a xikhati lexi hi khongelako hiku: “A vito ga wena a gi basiswe”? b) Xana Nungungulu i ta gi basisisa kuyini a vito gakwe, niku rini?

⁴ Jehova i lava lezaku a vito gakwe gi tlakusiwa. Hakunene, a kungo gakwe go sangula ku basisa a vito gakwe, kota lezi zi kombiwako hi xikombelo xa Jesu xo sangula ka mukhongelo wakwe wa xikombiso: “A vito ga wena a gi basiswe.” (Mat. 6:9, Tradução do Novo Mundo) A xikhati lexi hi mahako a xikombelo lexi, zini hi zi khongelelako?

⁵ Kota lezi hi nga gonza ka Xipimo 1 xa bhuku legi, a xikombelo “A vito ga wena a gi basisiwe” xinwe xa zikombelo zinharu za mukhongelo wa Jesu wa xikombiso lezi zi yelanako hi kukongoma ni kungo ga Jehova. A zinwani za zimbiri hi lezi: “A wute mufumo wa wena. Kuranza ka wena a ku mahiwe.” (Mat. 6:10) Hikwalaho, a xikhati lexi hi kombelako Jehova lezaku a maha xokari kasi a Mufumo wakwe wuta ni kuranza kakwe ku mahiwa, ho kombela Jehova lezaku a maha xokari kasi ku basisa a vito gakwe. Hi magezu manwani, hi kombela lezaku Jehova a maha xokari kasi ku basisa a vito gakwe ka ziruko zontlhe lezi gi rwexiwako kusukela wuhluwukeni ga le Edeni. Xana Jehova i ta wu hlamulisa kuyini a mukhongelo lowo? Yena i ngalo: “Nzi ta basisa a vito ga mina ga hombe, legi gi nyenyezisilweko xikari ka matiko.” (Ezek. 36:23; 38:23) Le Har–Magedoni, a xikhati lexi a to fuvisa kubiha, Jehova i ta basisa a vito gakwe mahlweni ka zivangwa zontlhe.

6. Hi nga hlengelisa kuyini kubasiseni ka vito ga Nungungulu?

⁶ Matinwini wontlhe, Jehova wa vumelela a malanza yakwe lezaku ma hlengela kubasiseni ka vito gakwe. Lisine lezaku a hi nge zi koti ku gi basisa ku hunza lezi gi nga zona. Gi sina gi basile hi kumbhelela. Makunu hi nga gi basisisa kuyini? Isaya i ngalo: “Hi Jehova wa tiyimpi mu ta nga mu chava kota loyi a basileko.” Jehova wutsumbu i wulile lezi xungetano hi vanhu vakwe: “Va ta basisa vito ga mina . . . ; va ta chava Nungungulu wa ka Israeli.” (Isa. 8:13; 29:23, NM) Hi ndlela leyo, hi basisa a vito ga Nungungulu hi ku gi wona kota legi gi hambeneko ni gi tlakukileko a ku hunza wontlhe mavito manwani, hi ku kombisa xichawo lezi a vito legi gi zi yimelako, ni ku vuna vanwani lezaku va gi wona kota go basa. Hi kombisa xichawo xa hombe hi vito ga Nungungulu hi ku vumela Jehova kota Mufumeli wa hina hi tlhela hi mu ingisa hi mbilu ya hina yontlhe. — Mav. 3:1; Kuv. 4:11.

7, 8. a) Hikuyini ku hunzileko xikhati xo leha na vanhu va Nungungulu va nga vitanwi hi vito gakwe? b) Zini lezi hi to zi kambisisa zalezi?

⁷ Kusukela 1870, a malanza ya Nungungulu ya masikwana lawa ma tirisa a vito ga Nungungulu lomu ka mabhuku yabye. Hi  xikombiso, a revista Zion’s Watch Tower ga Agosto wa 1879 ni Songs of the Bride (Tisimu ta Muswika) ku nga bhuku ga tisimu gi humesilweko hi lembe galego, zi wa hi ni vito Jehova. Hambulezo, zi wonekisa ku khwatsi na Jehova a nga se vumelela vanhu vakwe lezaku va ti vitana hi vito gakwe go basa, yena i lo ranga hi ku tiyiseka lezaku va tatisa zontlhe lezi zi lavekako kasi va ringanelwa hi lungelo lego ga hombe. Xana Jehova i zi vunisile kuyini a Zigonzani lezo zo sangula za Biblia lezaku zi rwala a vito gakwe?

⁸ Loku hi ehleketa hi lezi zi mahekileko kumbheleni ka va 1800 ni kusanguleni ka va 1900, hi wona lezi Jehova a nyikisileko zona vanhu vakwe a kuzwisisa ko dlunyateka xungetano hi lisine la lisima li yelanako ni vito gakwe. A hi woneni zikombiso zinharu za lisine lelo.

9, 10. a) Hikuyini a tinzima to sangula ta Watch Tower ti nga wulawula nguvu hi Jesu? b) Kucica muni ku mahekileko kusukela 1919 kuya mahlweni, niku kuve ni wuyelo muni? (Wona a kwadru “ Lezi A Murinzeli a tlakusisako zona a vito ga Nungungulu.”)

⁹ Xo ranga, a malanza ya Jehova ma sangulile kuva ni mawonela ma faneleko xungetano hi lisima la vito ga Nungungulu. A Zigonzani zo tsumbeka zo sangula za Biblia zi wa wona a lulamiselo ga nzhiho kota gonzo-tshinya ya Biblia. A mhaka leyo yi dlunyatisa a xigelo xa kuva Watch Tower a wulawulile nguvu hi Jesu. Hi xikombiso, ka wugandli go sangula, a Watch Tower i kumbukile nguvu a vito Jesu ku hunza Jehova hi khume ga makhati. Xungetano hi Zigonzani zo sangula za Biblia, A Sentinela wa 15 ka Março wa 1976 i wulile lezaku vona va nyikile Jesu a lisima “li nga faneliko.” Kanilezi hi kufamba ka xikhati, Jehova i va vunile a ku zwisisa a lisima leli a Biblia gi nyikako a vito ga Nungungulu. Xana lezo zi zi khumbisile kuyini a Zigonzani za Biblia? A nzima yaleyo ya yinwe ya A Sentinela yi te ngalo, kusukela 1919 kuya mahlweni “zona zi sangulile ku kombisa a wudzunzo ga hombe ka Jehova, a Dadani wa le tilweni wa Messia.” Hakunene, hi khume ga malembe anzhako ka 1919, The Watch Tower i kumbukile a vito ga Nungungulu makhati yo hunza 6.500!

¹⁰ Hi ku nyika a vito ga Jehova a xichawo xi faneleko, a vamakabye va hina va kombisile a liranzo labye hi vito ga Nungungulu. A ku fana na Mosi wa kale, vona va lo sangula ‘kuba hungu hi vito ga Jehova.’ (Deut. 32:3; Tis. 34:3) Niku, kota lezi zi tsumbisilweko lomu ka Mitsalo, Jehova i wonile a liranzo labye hi vito gakwe a tlhela a va amukela. — Tis. 119:132; Maheb. 6:10.

11, 12. a) Xana a mabhuku ya hina ma sangulile ku kuca yini xikhatanyana nzhako ka 1919? b) Xana Jehova i vunile a malanza yakwe lezaku ma zwisisa yini, niku hikuyini?

¹¹ Xa wumbiri, a maKristu ya lisine ma lo sangula kuva ni mazwisisela ma nene xungetano hi ntiro lowu ma nyikilweko hi Nungungulu. Xikhatanyana nzhako ka 1919, a vamakabye va totilweko lava va nga hi ka wurangeli va kucilwe ku hlolisisa a wuprofeti ga Isaya. Anzhako ka lezo, a mabhuku ya hina ma lo sangula ku khanyisa nguvu a ntiro wa kuxumayela. Hikuyini a kucica loko ku ngava “zakuga hi xikhati xi faneleko”? — Mat. 24:45.

¹² Mahlweni ka 1919, The Watch Tower i wa nga se tshuka a wulawula hi magezu ya Isaya: “Nwina mu timboni ta mina, ku wula Jehova; mu nanza ga mina legi nzi gi hlawuleko.”  (Gonza Isaya 43:10-12.) Kanilezi xikhatanyana nzhako ka 1919, a mabhuku ya hina ma sangulile ku nyika lisima a magezu lawo ya Biblia hi ku kuca vontlhe vatotilweko lezaku va hlengela ntirweni lowu Jehova a va nyikileko — wa ku kustumunya hi yena. Hakunene, kusukela 1925 kala 1931, a xipimo 43 xa Isaya xi tlhamuselwe ka 57 wa wugandli go hambanahambana ga The Watch Tower, niku a wugandli ginwe ni ginwani gi wa wula lezaku a timhaka ta Isaya ti wa tirela a maKristu ya lisine. Zi te dlunya lezaku malembeni lawo, Jehova i wo yisa kupima ka malanza yakwe ntirweni lowu ma nga fanele ku wu maha. Hikuyini? Hi ndlela yo kari, zi wa fela ku ‘ma hloliwa kuranga.’ (1 Tim. 3:10) Na zi nga se ringanelwa hi ku rwala a vito ga Nungungulu, a Zigonzani za Biblia zi wa fanele ku kombisa ka Jehova hi mitiro lezaku hakunene zi wa hi timboni takwe. — Luka 24:47, 48.

13. Xana a Mhaka ya Nungungulu yi yi tivisisile kuyini a mhaka ya lisima nguvu leyi yi faneleko ku lulamisiwa?

¹³ Xa wunharu, a vanhu va Jehova va lo sangula ku zwisisa a lisima la kubasiswa ka vito ga Nungungulu. Hi va 1920, vona va lo pola lezaku a kubasiswa ka vito ga Nungungulu hi yona a mhaka ya lisima ka tontlhe leti ti faneleko ku lulamiswa. Xana a Mhaka ya Nungungulu yi li tivisisile kuyini a lisine leli la lisima? Wona zikombiso zimbiri. Hi xihi xigelo-tshinya xa kuva Jehova a tlhatlhisile vaIsraeli le Gipite? Jehova i te ngalo: “Lezaku a vito ga mina gi fela ku tibyiwa misaveni yontlhe.” (Ekso. 9:16) Niku, hikuyini Jehova a nga kombisa wuxinji ka Israeli loku va mu hluwukela? Jehova i lo engeta aku: “Hi kota ya vito ga mina, nzi lo maha lezaku gi nga nyenyeziswi mahlweni ka matiko.” (Ezek. 20:8-10) Zini lezi a Zigonzani za Biblia zi gonzileko ka mitlhatlhambutelo leyi ni yinwani ya Biblia?

14. a) Zini lezi a vanhu va Nungungulu va zi zwisisileko kumbheleni ka va 1920? b) Xana a kuzwisisa ko eta loku a Zigonzani za Biblia zi ku kumileko ku wu khumbisile kuyini a ntiro wa kuxumayela? (Wona a kwadru “ Xigelo xo zwala xa ku xumayela.”)

¹⁴ Kumbheleni ka va 1920, a vanhu va Nungungulu va lo zwisisa a tlhamuselo wa lezi zi wulilweko hi Isaya kwalomo ka 2.700 wa malembe mahlweni ka lezo. Xungetano hi Jehova, Isaya i te ngalo: “Hizalezo u nga rangela tiko ga wena, kasi u ti mahela a vito gi dumileko.” (Isa. 63:14) A Zigonzani za Biblia zi lo zwisisa lezaku a mhaka-tshinya ku wa nga hi kuponisiwa kabye kanilezi kubasiswa ka vito ga Nungungulu. (Isa. 37:20; Ezek. 38:23) Hi 1929, a bhuku Prophecy gi songile a lisine lelo hi ku wula lezi: “A vito ga Jehova hi yona a mhaka ya lisima nguvu ka zivangwa zontlhe.” A kucica ka mazwisisela ku lo kuca nguvu a malanza ya Nungungulu lezaku ma kustumunya hi Jehova ni ku basisa a vito gakwe ka ziruko.

15. Lomu ka va 1930, zini lezi a vamakabye va hina va nga sangula ku zi zwisisa? b) Xikhati muni xi nga chikele?

¹⁵ Kusanguleni ka va 1930, a vamakabye va hina va wa hi ni mawonela ma faneleko xungetano hi lisima la vito ga Nungungulu, va wa wu zwisisa khwatsi a ntiro lowu Nungungulu a va nyikileko, va tlhela vava ni wutivi go eta xungetano hi mhaka-tshinya leyi yi nga fanele ku lulamisiwa. Makunu xi wa chikele a xikhati xa lezaku Jehova a nyika a malanza yakwe a wudzunzo ga ku rwala a vito gakwe. Kasi ku wona lezi zi nga mahekisa zona, a hi wulawuleni hi zimaho zokari zi hunzileko.

16. a) Hi yihi a ndlela ya lisima leyi Jehova a yi tirisako lezaku a tlakusa a vito gakwe? b) Xikhatini xi hunzileko, hi vamani va tirileko kota vanhu vo sangula lava va nga vitanwa hi vito ga Nungungulu?

¹⁶ A yinwe ya tindlela ta lisima leti Jehova a ti tirisako lezaku a tlakusa vito gakwe kuva ni vanhu laha misaveni lava va vitwako hi vito gakwe. Kusukela 1513 Mahlweni ka Nguva ya Hina kuya mahlweni, a tiko ga Israeli gi wa yimela Jehova kota vanhu vakwe. (Isa. 43:12) Hambulezo, vona va tsanzekile ku tatisa a xipanze xabye xa xivumelwano na Nungungulu, niku hi 33 Nguveni ya Hina, va lo luza a kuzwanana kabye ko hlawuleka naye. Xikhatanyana nzhako ka lezo, Jehova i lo “enzela a vamatiko, a ku ti tekela xikari ka vona a vanhu va ta nga vitanwa hi vito gakwe.” (Miti. 15:14) A vanhu lavo va lo sangula ku tiviwa kota “Israeli [wa] Nungungulu,” a wumbiwako  hi valanzeli va totilweko va Kristu va humako hi ka matiko yo hambanahambana. — Gal. 6:16.

17. Xana Satani i humelele ka mano muni?

¹⁷ Kwalomo ka lembe ga 44 Nguveni ya Hina, Nungungulu i lo maha lezaku a vapizani va Kristu va sangula “a ku vitanwa aku maKristu.” (Miti. 11:26) Kusanguleni, a vito lego gi wa va hambanyisa ni vanwani, hakuva gi wa tiriselwa ntsena a maKristu ya lisine. (1 Ped. 4:16) Kanilezi, kota lezi zi kombisilweko ka mufananiso wa Jesu wa mavele ni nyasavari, Satani i humelele ka mano yakwe ya ku tirisa a vito maKristu ka tontlhe tixaka ta wuKristu ga mawunwa. Hikwalaho, hi mazana yo tala ya malembe, zi wa nga olovi ku hambanyisa a maKristu ya lisine ni maKristu ya mawunwa. Kanilezi lezo zi lo sangula ku cica ‘xikhatini xa kutshovela,’ lexi xi sangulileko hi 1914. Hikuyini? Hakuva a tingelosi ti lo sangula ku hambanyisa a maKristu ya mawunwa ka lawa ya lisine. — Mat. 13:30, 39-41.

18. Zini zi vunileko a vamakabye va hina a ku wona lezaku ku wa laveka a vito giswa?

¹⁸ Anzhako ka kuyimisiwa ka nanza gi tsumbekileko hi 1919, Jehova i vunile vanhu vakwe lezaku va zwisisa a ntiro lowu a va nyikileko lezaku va wu maha. Hi kuhatlisa, va wonile lezaku a ku xumayela hi muti-ni-muti za va hambanyisa ni maKristu wontlhe ya mawunwa. Kota lezi va nga polile a mhaka leyi, a va hlwelangi ku zwisisa lezaku a vito “Zigonzani za Biblia” gi wa nga ha va ringaneli. A kungo-tshinya gabye wutomini gi wa nga hi ntsena ku gonza a Biblia kanilezi gi wa hi ku kustumunya hi Nungungulu, ku dzunza ni ku tlakusa a vito gakwe. Hikwalaho, hi gihi a vito legi gi nga wa ta zwanana khwatsi ni ntiro lowu va nga kari va wu maha? A xiwutiso lexo xi hlamulilwe hi 1931.

19, 20. a) Xiboho muni xo tsakisa nguvu xi mahilweko gotsovanyanweni wa 1931? b) Xana a vamakabye va hina va ti zwisile kuyini hi ku amukela a vito giswa?

¹⁹ Hi Julho wa 1931, a xipimo xa 15.000 wa Zigonzani za Biblia zi lo chikela Columbus, Ohio, EUA, lezaku zi khoma gotsovanyano. Loku va wonile a phepha ga longoloko wa gotsovanyano, va lo hlamala a maletela mambiri ya hombe — J ni W lawa ma nga gandlilwe ka kapa ya gona. Va waku, ‘Ma wula yini a maletela lawa?’ A votala va lo zama ku dumba a tlhamuselo wa kona, niku a vokari va dumbile futsi. Zonake hi Sonto, 26 ka Julho, makabye Joseph Rutherford i lo veka kanelo yi nga hi ni xiboho xa ntamu xi ngaku: “Hi xuva ku tiveka ni ku vitaniwa hi vito timboni ta Jehova.” Zalezo, vontlhe lava va nga hi kona va lo zwisisa a tlhamuselo wa fihlakalo wa maletela lawayani — ma wa yimela a vito Timboni ta Jehova (hi xiNgiza), gi seketelwako Mitsalweni ka Isaya 43:10.

²⁰ Lava va nga hi kona gotsovanyanweni va lo amukela a xiboho lexo hi kuba mandla yo vuma nguvu hi xikhati xo leha. A xipanze xa khihlanya ga matiko wontlhe ya misava ma ma zwile a mandla lawo lomu ka radiyu! Ernest na Naomi Barber va nga hi Australia a siku lego va ha alakanya lezi zi nga mahisa zona: “A xikhati ku nga biwa mandla le América, a vamakabye seno Melbourne va lo tlula va yima va bawu mandla. Cima hi nga ta zi rivala!” *

21. Xana a vito giswa gi wu vuvumisisile kuyini a ntiro wa kuxumayela?

²¹ A vito Timboni ta Jehova, gi seketelwako hi Mitsalo, gi nyikile malanza ya Nungungulu a xigelo xo tiya xa ku hlengela ntirweni wa kuxumayela. Edward na Jessie Grimes, wu nga patswa wa maphayona le Estados Unidos, lowu wu nga hi kona gotsovanyanweni wa 1931 le Columbus, wu wulile lezi: “Hi sukile kaya na hi hi Zigonzani za Biblia, kanilezi hi tlhelile na hi hi Timboni ta Jehova. Hi wa tsakile hi kuva ni vito legi gi to hi vuna a ku dumisa Nungungulu wa hina.” Anzhako ka gotsovanyano a Timboni to kari ti tirisile a mahela giswa lezaku ti xumayela. Va wa sangula a ku wulawula ni venyi va miti hi ku va nyika a kartawu gi nga hi ni mahungu lawa: “Nzi munwe wa timboni ta JEHOVA nzi xumayelako a Mufumo wa JEHOVA Nungungulu wa hina.” Hakunene a vanhu va Nungungulu va wa tizwa matshanza hi ku vitanwa hi vito ga Jehova niku va wa longile ku huwelela a tlhamuselo wa gona misaveni yontlhe. — Isa. 12:4.

22. Zini zi tiyisako lezaku a vanhu va Jehova va na ni vito legi gi va hambanyisako ni vanwani?

²² Ku hunzile malembe yo tala kusukela xikhatini lexi Jehova a nga kuca a vamakabye va hina va totilweko lezaku va ti chula a vito legi gi va hambanyisako ni vanwani. Kusukela 1931, ina Satani wa zi kota ku fihla a vanhu va Nungungulu mahlweni ka vanhu? Xana wa zi kota ku tsanzekisa vanhu a ku hi hambanyisa ni tinwani tixaka ta wukhongeli? Ne ni kutsongwani! Hi lisine, a vito ga hina go hlawuleka kota timboni ta Nungungulu giya gi tiveka nguvu ku hunza tinguveni tontlhe. (Gonza Mika 4:5; Malaki 3:18.) Hi tlhelile hi zwananiswa nguvu ni vito ga Nungungulu laha kaku ni wihi loyi a gi tirisako hi kutlhatlheka inyamutlha i tekela ku woniwa kota Mboni ya Jehova. A wutshanwini ga ku fihliwa hi wukhongeli go tala ga mawunwa gi fanako ni zitsunga, a wukhozeli ga lisine ga Jehova gi ‘yimisilwe le xixungweni xa zitsunga.’ (Isa. 2:2) Inyamutlha, a wukhozeli ga Jehova ni vito gakwe gi basileko zi tlakusilwe nguvu hakunene.

23. Hi kuya hi Tisimu 121:5, lisine muni la lisima xungetano hi Jehova leli li hi tiyisako nguvu?

²³ A hi kutiyisa ka zona a ku tiva lezaku Jehova i ta hi vikela ka minzhingo ya Satani leyi hi yimisanako nayo zezi ni ka leyi ya ha tako! (Tis. 121:5) Hi xigelo xo zwala, hi kombisa a kutizwa ka mutsali wa Tisimu, loyi a ngaku: “Gi katekile a tiko legi Jehova a nga Nungungulu wa gona, ni vanhu lava a va hlawulileko a kuva tshomba yakwe.” — Tis. 33:12.