1-3. a) Hikuyini a mamani a lavako ku a n’wanana wakwe a tshama na a basile? b) Hikuyini Jehovha a lavako ku a vanhu vakwe va tshama na va basile?

HI NGA alakanyela a mamani wa lirandzo a longiselako n’wana wakwe kasi aya cikoleni. A nga mu tsiki a famba na a nga hlambangi niku i mu bohisa tinguwo ta ti nene, ti basileko khwatsi. Lezvo zvi vhuna n’wanana loye a kuva ni wutomi ga gi nene, zvi tlhela zvi komba van’wani lezvaku a vapswali vakwe va mu hlayisa khwatsi.

² A Papayi wa hina Jehovha i lava ku hi tshama na hi  basile. (Lisimu 18:26) Wa zvi tiva lezvaku a ku tshama na hi basile zva hi vhuna. Loku hi tshama na hi basile, a vanhu va ta dzundza Jehovha. — Ezekieli 36:22; lera 1 Pedro 2:12.

³ Zvi wula yini a ku basa? Hikuyini a ku basa zvi hi vhunako? Laha hi wonako a mihlamulo ya zviwutiso lezvi, hi nga ha pola lezvaku hi fanele ku cica zvokari.

4, 5. a) Hikuyini hi faneleko ku basa? b) A zvilo lezvi Jehovha a nga zvi vanga zvi kombisa kuyini lezvaku i randza basiselelo?

⁴ Jehovha i basile. Lezvo zvi hi gondzisa ku hinawu hi fanele ku basa. (Levi 11:44, 45) Hikwalaho a cigelo ca hombe ci hi mahako hi basa ku lava ku ‘pimanyisa Nungungulu’. — Va Le Efesusi 5:1.

⁵ A zvilo lezvi Jehovha a nga zvi vanga zvi komba khwatsi lezvaku i randza basiselelo. Jehovha i vangile misava lezvaku yiva muti wa hina wo basa. Hi cikombiso, loku kuna vhula, ku gumesa ku huma gambo, a mati mapswha ma kokelwa tilweni ma ya maha marefu, ku gumesa kuna yin’wani vhula. Zvi mahisa zvalezvo contlhe cikhati ku nako vhula. Laha misaveni kambe ku na ni zvitsongwatsongwani zvi gako chaka kasi gi nga hi vangeli zvikarato. — Jeremia 10:12; Va Le Roma 1:20.

6, 7. A Nayo wa Mosi wu zvi kombisa kuyini lezvaku a vakhozeli va Jehovha va fanele ku basa?

⁶ A Nayo lowu Jehovha a nga nyika a vaIzrayeli hi ku tirisa Mosi wonawu wu komba lezvaku a kubasa ka lisima. Hi cikombiso, a vanhu va wa fanele ku hlamba va basa kasi Jehovha a amukela wukhozeli gabye. Ka siku legi a mupristi wa hombe a nga nghena lomu ka Wutshamu go Basabasa, i wa fanele ku hlamba makhati mambiri. (Levi 16:4, 23, 24) A vapristi lava van’wani va wa fanele ku ranga hi ku  hlamba mandla ni mikondzo, hi kona va nga nyikela miphahlo. (Eksodusi 30:17-21; 2 Kronekele 4:6) Ka zviyimo zvo kari, loku a munhu a nga ingisi milayo yi yelanako ni kubasa i wo dawa. — Levi 15:31; Mitsengo 19:17-20.

⁷ Nyamutlha ke, zvi tshamisile kuyini? Hi nga gondza zvotala ka zvileletelo lezvi zvi nga ka Nayo wa Mosi. (Malaki 3:6) A Nayo lowo wu wa komba zvi ku dlunya lezvaku a vakhozeli va Jehovha va fanele ku basa. A zvileletelo zva Jehovha a zvi cicangi. Ni nyamutlha i lava lezvaku a vakhozeli vakwe va basa. — Jakobe 1:27.

8. Ka Jehovha, zvi wula yini a ku basa?

⁸ Ka Jehovha, a ku basa a zvi wuli ku hlamba, ni ku hlazwa a tinguwo, ni ku basisa a muti basi. A wukhozeli ga hina, ni mahanyela ya hina, ni maalakanyo ya hina zvonawu zvi fanele ku basa. Kunene, kasi Jehovha a hi wona na hi basile, hi fanele ku basa ka zvontlhe wutomini ga hina.

9, 10. Zvini hi faneleko ku maha kasi a wukhozeli ga hina giva go basa?

⁹ Wukhozeli go basa. A hi faneli ku ti nghenisela ne ni ka nchumu wun’we wa wukhongeli ga mawunwa. A cikhati leci a vaIzrayeli va nga hi tikhumbi le Bhabhuloni, va wa hanya ni vanhu va nga maha wubhayi ka wukhozeli gabye ga mawunwa. Isaya i phrofetile lezvaku a vaIzrayeli va wa ta tlhela tikweni gabye le Izrayeli kasi va ya vhuxeta wukhozeli go basa. Jehovha i va byelile lezvi: ‘Humani lomo! Mu nga khumbi ni cilo cin’we ci nga hlazvekangiko! Humani cikari ka gona; ti basiseni!’ A wukhozeli gabye ka Jehovha Nungungulu gi wa nga faneli ku chakisiwa hi tigondzo ni mikhuwo ya wukhongeli ga mawunwa ga le Bhabhuloni. — Isaya 52:11.

 ¹⁰ Nyamutlha a maKristu ya lisine wonawu a ma ti ngheniseli ka wukhongeli ga mawunwa. (Lera 1 Va Le Korinte 10:21.) Misaveni yontlhe, a mikhuwo yo tala, ni zvihena, ni lezvi a vanhu va zvi kholwako zvi seketelwa ka tigondzo ta wukhongeli ga mawunwa. Hi cikombiso, ka matshamu yo tala, a vanhu va kholwa lezvaku ku na ni nchumu wo kari wu simamako wu hanya loku a munhu afa. Ku na ni zvihena zvo tala zvi seketelwako ka mhaka leyi, zvo kota ku pileka ni cirumbi, ku hangalaka marilo, ma 40 dhiya, timhamba ni zvin’wani. A maKristu a ma faneli ku ti nghenisela ka zvihena lezvo. (Mutshawuteli 9:5, 6, 10) A maxaka ya hina ma nga tshuka ma hi kurumeta ku hlengela nawo ka zvihena lezvo. Kanilezvi kota lezvi hi lavako kuva vanhu vo basa mahlweni ka Jehovha, a hi vhumeli ku hlengela ka zvihena lezvo. — Mitiro 5:29.

11. Zvi wula yini kuva ni mahanyela yo basa?

¹¹ Mahanyela yo basa. Kasi Jehovha a hi wona kota vanhu vo basa, a hi faneli ku maha ne ni lixaka lin’we la wubhayi. (Lera Va Le Efesusi 5:5.) Lomu ka Bhibhiliya, Jehovha i hi byela lezvaku hi fanele ku ‘chava wubhayi’. I zvi veka kubaseni lezvaku lava va mahako wubhayi loku va nga ti soli “va nga taga a tshomba ya Mufumo wa Nungungulu”. — 1 Va Le Korinte 6:9, 10, 18; wona Tlhamuselo wa wu 22.

12, 13. Hikuyini a maalakanyo ya hina ma faneleko ku tshama na ma basile?

¹² Maalakanyo yo basa. Lezvi a munhu a tshamako hi ku zvi alakanyela i gumesa hi ku zvi maha. (Matewu 5:28; 15:18, 19) A maalakanyo yo basa ma ta hi kuca ku maha zvilo zvi basileko. Kota lezvi hi nga vanhu vo kala ku mbhelela, hi ta tshuka hiva ni maalakanyo ya hava. Loku ma tshuka mata, hi fanele ku tekela ku ma hlongola, hakuva loku hi ma tsika, hi kufamba ka cikhati ma ta chakisa a  mbilu ya hina hi navela ku maha lezvi hi tshamako hi ku zvi alakanyela. Hi fanele ku tshama hi ku alakanyela zvilo zvo basa. (Lera Va Le Filipi 4:8.) Hikwalaho a hi ti ngheniseli ka mihlakano yi kombisako wubhayi ni tihanyi. Hi hlawula khwatsi lezvi hi lavako ku lera, ni ku sixtira, ni ku bhula hi zvona. — Lisimu 19:8, 9.

¹³ Kasi Nungungulu a simama ku hi randza, hi fanele ku mu khozela hi ndlela yi basileko, hiva ni mahanyela ma basileko ni maalakanyo ma basileko. Kanilezvi zva lisima kambe ka Jehovha lezvaku a miri wa hina, ni tinguwo ta hina, ni muti wa hina zvi tshama na zvi basile.

14. Hikuyini zvi nga zva lisima a ku hlamba ni ku basisa laha hi tshamako kona?

¹⁴ Loku hi hlamba hi tlhela hi basisa laha hi tshamako kona, zvi ta hi vhuna zvi tlhela zvi vhuna lava hi tshamako navo. Hi ta tizwa khwatsi niku a van’wani va ta zvi tsakela ku tshama na hina. Kanilezvi ku na ni cigelo cin’wani ca lisima nguvhu ci hi mahako hi tshama na hi basile. A ku tshama na hi basile zvi dzundza Jehovha. Hi cikombiso, loku hi wona n’wanana a tshamako na a chakile hi pimisa ku a vapswali vakwe vo kala va nga mu hlayisi. Hi kufanana, loku hi ti tsika hi tshama ni chaka, a vanhu va ta alakanya ku Jehovha i randza chaka. Pawule i te: “A hi khunguvanyisi munhu hi nchumu kasi a ntiro wa hina wu nga soliwi. Kanilezvi zvilweni zvontlhe, hi komba lezvaku hi malandza ya Nungungulu.” — 2 Va Le Korinte 6:3, 4.

15, 16. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi tshama na hi basile?

¹⁵ Miri wa hina ni tinguwo ta hina. Siku ni siku hi fanele ku tshama na hi basile. Hi cikombiso, hi fanele ku  hlamba siku ni siku loku zvi koteka. Loku hi lava ku bhika kutani kuga zvakuga hi fanele ku hlamba mandla hi mati ni sabawu. Hi maha zvalezvo kambe loku hi wuya hi cipetsweni kutani cikoti ni loku hi khomile chaka. A ku hlamba mandla zvi wonekisa ku khwatsi a hi zva nchumu, kanilezvi zva lisima kasi ku daya mabhakterya niku zvi vhuna ku a mababyi ma nga hangalaki. A ku hlamba mandla zva ponisa wutomi. Kanilezvi ahati loku hi nga hi na cikoti ke? Hambu loku hi nga hi na cikoti, hi nga ta maha wufendze loku hi ti ruma. Hi cikombiso, a vaIzrayeli va wa nga hi na zvikoti. Hikwalaho, a macimba yabye va wo kelela niku va wa ti ruma kule ni mati ni mimiti. — Deuteronome 23:12, 13.

¹⁶ A zvi lavi ku hi boha tinguwo to chandza ni to dhura kutani ta ha hi ku humako. Leci ci lavekako ku hi boha  tinguwo ta ti nene, na ti basile. (Lera 1 Timote 2:9, 10.) Hi lava ku tshama na hi basile contlhe cikhati kasi hi dzundza Jehovha. — Titusi 2:10.

17. Hikuyini a muti wa hina ni zvilo zva hina zvi faneleko ku tshama na zvi basile?

¹⁷ Muti wa hina ni zvilo zva hina. Kani hi hanya kwihi, a muti wa hina wu fanele ku tshama na wu basile. Loku hi hi ni movha kutani mota, hambu bhasikeni zvonawu zvi fanele ku tshama na zvi basile, nguvhunguvhu loku hi famba hi zvona mitlhanganweni kutani kuchumayeleni. Phela a cikhati hi chumayelako, hi gondzisa vanhu hi wutomi legi hi tova nago paradhiseni go basa kwalaha misaveni. (Luka 23:43; Kuvhululelwa 11:18) Loku a muti wa hina ni zvilo zva hina zvi tshama na zvi basile hi komba lezvaku hi ti longisela ku hanya paradhiseni lego go basa.

18. Hikuyini hi faneleko ku basisa lomu hi khozelako kona?

¹⁸ Lomu hi khozelako kona. Hi komba lezvaku a kubasa ka lisima loku hi basisa lomu hi khozelako kona, kani i Salawu ya Mufumo kutani hi laha hi mahelako kona mitlhangano ya hombe. Loku a vanhu vata Salawini ya Mufumo hi khati go sangula va tolovela ku kokiwa mahlo hi kubasa ka yona. Lezvo zvi dzundza Jehovha. Kota zviro zva bandla, hontlheni hi nga vhunetela ku basisa Salawu ya Mufumo ni ku yi hlayisa. — 2 Kronekele 34:10.

19. Zvilo muni zvo biha hi nga faneliko ku maha?

¹⁹ Hambu lezvi a Bhibhiliya gi kalako gi nga hi na lista ya zvilo zvontlhe zvo biha lezvi hi nga faneliko ku maha, gi na ni matshinya ya milayo ma hi vhunako ku tiva lezvi Jehovha a zvi wonisako zvona a zvilo lezvo. A nga lavi ku hi dzaha, kunwa nguvhu byala kutani ku tirisa madroga.  Loku hi hi vanghana va Nungungulu, hi nga ta maha zvilo lezvo. Hikuyini? Hakuva ha gi nyika nguvhu lisima a wutomi. A ku dzaha, ni kunwa nguvhu byala, ni ku tirisa madroga, zvi nga hi maha hifa na hi nga kulangi kutani ku hi komisela wutomi, zvi hi vangela mababyi, zvi tlhela zvi va vangela zvikarato lava hi tshamako navo. A vanhu vo tala va zama ku tsika a zvilo lezvo zvo biha kasi va hanya khwatsi. Kanilezvi hina, hi nga vanghana va Jehovha, hi na ni cigelo ca lisima nguvhu ci hi kucako ku tsika zvilo lezvo — ku nga ku randza Nungungulu. A wasati wo kari i te: “Hi ku vhuniwa hi Jehovha, ndzi zvi kotile ku tsika ku dzaha. . . . Ndzi alakanya ku na ndzi nga zvi kotangi hi ndzoce.” Zvalezvi a hi wulawuleni hi 5 wa matshinya ya milayo ma nga vhunako munhu lezvaku a tsika a zvilo zvi dayako.

20, 21. Zvilo muni zvo biha lezvi Jehovha a kalako a nga lavi ku hi zvi maha?

²⁰ “Varandzekako, kota lezvi hi nga ni zvitsumbiso lezvi, a hi ti hlazveni ka zvontlhe zvi nyenyezisako a nyama ni moya, hi basa kala hi mbhelela, kota vanhu va chavako Nungungulu.” (2 Va Le Korinte 7:1) Jehovha i lava ku hi ti tlhatlha ka zvilo zvi nga basangiko lezvi zvi chakisako a mapimo ya hina kutani miri wa hina.

²¹ A cigelo ca lisima nguvhu ci hi mahako ‘hi ti hlazva ka zvontlhe zvi hi nyenyezisako’ ci ka 2 Va Le Korinte 6:17, 18. Jehovha i ngalo: “Mu nga henyi cilo co nyenyeza.” A tlhela a hi tsumbisa, aku: “Ndzi ta mu amukela. Ndzi tava papayi wa n’wina, n’wina mu tava vafana ni vanhanyana va mina.” A ku fana ni papayi a randzako vana vakwe, Jehovha i ta hi randza loku hi nga mahi ne ni nchumu wun’we wu hi nyenyezisako.

22-25. Hi wahi a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ma hi vhunako a ku tsika ku maha zvakubiha?

²² “Randza Jehovha Nungungulu wa wena hi mbilu  ya wena yontlhe, ni muhefemulo wa wena wontlhe, ni kupima ka wena kontlhe.” (Matewu 22:37) Lowu hi wona a nayo wa hombe ku hundza yontlhe. (Matewu 22:38) Jehovha wa ringanelwa hi kuva hi mu randza hi mbilu yontlhe. Zvi wa nga ta zwala a ku wula lezvaku ha mu randza Jehovha hi mbilu yontlhe kuveni ha maha zvilo zvi to hi komisela wutomi zvi tlhela zvi wonha wongo ga hina. Hikwalaho hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku komba lezvaku ha gi nyika lisima a wutomi legi a hi nyikileko.

²³ “[Jehovha] hi yena a nyikako wutomi a vanhu vontlhe ni kuhefemula ni zvilo zvontlhe.” (Mitiro 17:24, 25) Loku a munghana wa wena o ku nyika cinyikiwo ca lisima nguvhu, u nga teka u hoxa kutani ku wonhetela ke? A wutomi cinyikiwo co hlamalisa hi nyikilweko hi Jehovha. Ha gi nyika nguvhu lisima a wutomi. Hikwalaho hi lava ku hanya hi ndlela yi dzundzako Jehovha. — Lisimu 36:9.

²⁴ “Randza muakelani wa wena a ku fana ni lezvi u ti randzisako zvona.” (Matewu 22:39) A hi hina hoce hi xanisekako loku hi maha zvilo zvi nga basangiko. Zvi xanisa ni lava hi tshamako navo, ku nga valava hi va randzako nguvhu. Hi cikombiso, loyi a hanyako muti wun’we ni munhu wa ku dzaha a nga ha telwa hi mababyi ya hombe hi ku dzahela musi basi. Kanilezvi loku hi tsika ku maha zvilo lezvo zva ku biha, hi komba ku ha va randza lava hi tshamako navo. — 1 Johani 4:20, 21.

²⁵ “Simama ku va alakanyisa lezvaku va ti koramisa ni ku ingisa a wuhosi ni vafumeli.” (Titusi 3:1) A matiko yo tala ma na ni nayo wu betelako vanhu a ku tirisa madroga kutani kuva nawo. Kota lezvi Jehovha lavako lezvaku hi gi komba cichavo a wuhosi, ha ingisa a milayo leyo. — Va Le Roma 13:1.

26. a) Zvini hi faneleko ku maha kasi Jehovha a amukela a wukhozeli ga hina? b) Hikuyini hi faneleko ku ti karata kasi hi tshama na hi basile hi matlhelo wontlhe?

 ²⁶ Kuzvilava ku ni zvokari zvi lavako ku hi cica kasi hiva vanghana va Jehovha. Loku zvi hi kona, hi nga zvi maheli mihoni. A hi cikhati contlhe zvi olovako a ku tsika a zvilo zva kubiha, kanilezvi hi nga zvi kota! Jehovha wa hi tsumbisa ku i ta hi vhuna. I ngalo: ‘Hi mina Jehovha, Nungungulu wa wena, Loyi a ku gondzisako lezvi zvi ku vhunako, Loyi a ku rangelako ndleleni leyi u faneleko ku famba ha yona.’ (Isaya 48:17) Loku hi ti karata kasi hi tshama na hi basile hi matlhelo wontlhe, hi ta dzundza Nungungulu.