1, 2. Zvini hi faneleko ku zvi tiva xungetano hi Sathani ni madhimoni yakwe?

MISAVENI yiswa ya Jehovha a wutomi gi ta tsakisa nguvhu! Hi ta hanyisa lezvi Jehovha a nga lava ku hi hanyisa zvona kusanguleni. Kanilezvi zvezvi hi hanya tikweni legi gi fumelwako hi Sathani ni madhimoni yakwe. (2 Va Le Korinte 4:4) Hambu lezvi hi kalako hi nga va woni, Sathani ni madhimoni yakwe va kona futsi niku va na ni ntamu wa hombe.

² Ka cipimo leci, hi ta wona tindlela ta ku tiyisisa a wunghana ga hina na Jehovha ni ku ti vhikela ka Sathani. Jehovha i tsumbisa ku hi vhuna. Kanilezvi hi fanele ku tiva a tipulani leti Sathani ni madhimoni yakwe va ti tirisako kasi ku hi kanganyisa ni ku hi vhukela.

3. Cini leci Sathani a ci lavako laha ka hina?

³ Sathani i wula lezvaku a vanhu va khozela Jehovha hi ku lava zvilo, kanilezvi loku va kumana ni zvikarato va ta tsika ku mu tirela. (Lera Joba 2:4, 5.) Loku a munhu a lava ku gondza hi Jehovha, Sathani ni madhimoni yakwe va zvi wona niku va zama ku mu tsikisa. Va zangara nguvhu loku a munhu a ti nyikela ka Jehovha a tlhela a bhabhatiswa. A Bhibhiliya gi fananisa Sathani ni “nghala yi bhongako,  na a lava wa ku mu khadamula”. (1 Pedro 5:8) Sathani i lava ku daya a wunghana ga hina na Jehovha. — Lisimu 7:1, 2; 2 Timote 3:12.

4, 5. a) Zvini lezvi Sathani a zvi tsandzekako ku maha? b) Zvi wula yini a ku ‘kaneta Sathani’?

⁴ Kanilezvi a hi faneli ku mu chava Sathani ni madhimoni yakwe. Jehovha i va tsemele mbhingano ka lezvi va nga hi mahelako. Jehovha i tsumbisa lezvaku a “kuxanisekeni ka hombe” i ta ponisa “citshungu ca hombe ca tsandza-vahlayi” ca maKristu ya lisine. (Kuvhululelwa 7:9,  14) Sathani a nga na ntamu wa ku thinda a kungo lego, hakuva Jehovha wa vhikela vanhu vakwe.

⁵ Loku a wunghana ga hina na Jehovha gi tiyile, Sathani a nga ta zvi kota ku hi hambanisa Naye. A Mhaka ya Nungungulu ya hi tiyisa, yiku: ‘Jehovha i zvin’we na n’wina, loku n’winawu mu hi naye.’ (2 Kronekele 15:2; lera 1 Va Le Korinte 10:13.) A vavanuna vo tala ni vavasati vo tala vo tsumbeka, vo kota Abheli, na Enoki, na Nowa, na Sara, na Mosi, va zvi kotile ku mu kaneta Sathani hi lezvi va nga hi ni wunghana go tiya na Jehovha. (Mahebheru 11:4-40) Hinawu hi nga zvi kota. A Mhaka ya Nungungulu yi hi byela lezvi: “Kanetani Sathani i ta mu tsutsuma.” — Jakobe 4:7.

6. Sathani i hi vhukelisa kuyini?

⁶ Sathani wa zvi tiva ku Jehovha i mu tsemele mbhingano ka lezvi a nga hi mahelako. Hambulezvo, i ala a zama hi tindlela tontlhe a ku wonha wunghana ga hina na Nungungulu. Nyamutlha, Sathani i zama ku hi phasa hi tindlela to tala niku i tirisa tipulani a sinako a ti tirisa hi kale. Hi tihi a tipulani ta kona?

7. Hikuyini Sathani a vhukelako a vanhu va Jehovha?

⁷ Mupostoli Johani i tsalile lezvi: “A tiko gontlhe gi le ntan’wini wa loyi wa kubiha.” (1 Johani 5:19) Sathani hi yena a fumelako a tiko legi go biha niku i lava ku fumela ni vanhu va Jehovha kambe. (Mika 4:1; Johani 15:19; Kuvhululelwa 12:12, 17) Wa zvi tiva ku a cikhati ci mu saleleko citsongwani, hikwalaho i zama ku xenga a mun’we ni mun’wani wa hina lezvaku a nga tsumbeki ka Nungungulu. Ka zvikhati zvin’wani Sathani i tirisa a zviringo zvo kongoma, kanilezvi ka zvin’wani i tirisa zviringo zvi tako hi tindlela ta wutshiva.

8. Zvini lezvi a muKristu mun’we ni mun’wani a faneleko ku zvi tiva?

 ⁸ Ka Va Le Efesusi 6:12 hi gondza lezvi: “Hilwa . . . ni mimoya ya kubiha ya le tilweni.” A muKristu mun’we ni mun’wani ilwa na Sathani ni madhimoni yakwe. Hi fanele ku zvi tiva lezvaku vontlhe lava va ti nyikelako ka Jehovha va yimpini leyi. Ka papilo legi mupostoli Pawule a nga tsalela a maKristu ya le Efesusi, i ma kucile makhati manharu, aku: “Tiyani mu ku nde.” — Va Le Efesusi 6:11, 13, 14.

9. Zvini lezvi Sathani ni madhimoni va zamako ku hi maha?

⁹ Sathani ni madhimoni va zama ku hi kanganyisa hi tindlela to tala. Loku hi hlulile a ntlhamu wun’we wa Sathani hi nga alakanyi ku makunu hi hlulile yontlhe. Sathani i zama ku pola a gome ga hina kasi a tiva a mitlhamu ya ku hi phasa hi yona. Kanilezvi hi nga vhumeli ku phasiwa hi Sathani hakuva a Bhibhiliya ga hi tlhamusela a mitlhamu yontlhe leyi a yi tirisako. (2 Va Le Korinte 2:11; wona Tlhamuselo wa wu 31.) A wun’we wa yona wudhimoni.

10. a) Cini a wudhimoni? b) Hi wahi a mawonela ya Jehovha hi wudhimoni?

¹⁰ A wudhimoni ku maha zvilo zva ku a munhu i zvi kota hi ku ti tlhanganisa ni madhimoni, zvo kota ku hlahluva, ku loya, kuba tihlolo kutani ku wulawula ni tinguluve. A Bhibhiliya gi wula lezvaku a wudhimoni ‘cinyenyeko’ niku a hi faneli ku patsela a wukhozeli ga Jehovha ni ku ti tlhanganisa ni madhimoni. (Dhewuteronome 18:10-12; Kuvhululelwa 21:8) A maKristu a ma faneli ku tshuka ma ti tlhanganisa ni madhimoni. — Va Le Roma 12:9.

11. A ku navela ku tiva a zvilo zvi mahiwako hi madhimoni zvi nga hi kokela ka yini?

¹¹ Sathani wa zvi tiva ku loku hi navela ku tiva a zvilo  zvi mahiwako hi madhimoni, zvi ta mu olovela ku a hi kokela ka wudhimoni. Ni wihi nchumu wu yelanako ni wudhimoni wu ta wonha a wunghana ga hina na Jehovha.

12. Sathani i lava ku hi alakanya yini?

¹² Sathani i zama ku hi juja kupima. I vanga kukanakana hi kutsongwani-kutsongwani timbilwini ta vanhu kala vaza va teka lezvi ‘zvo biha vaku zvi sasekile, a zvo saseka vaku zvi bihile’. (Isaya 5:20) Sathani i kucetela vanhu lezvaku va pimisa ku a milayo ya Bhibhiliya a yi tiri niku hina vanhu hi nga tsaka loku hi nga ingisi a milayo ya Nungungulu.

13. Sathani i zamisile kuyini ku vanga kukanakana: a) le sin’wini ga Edheni? b) masikwini ya Joba? c) andzhako ka loku Jesu a bhabhatisilwe?

¹³ A wun’we wa mitlhamu leyi Sathani a yi tirisako nguvhu kasi ku phasa vanhu ku vanga kukanakana. I sangulile kale nguvhu ku wu tirisa. Le sin’wini ga Edheni i mu vangele kukanakana Evha, a cikhati a nga mu wutisa ku: ‘Hakunene Nungungulu i wulile lezvaku mu ngagi ni sinya yin’we ya simu ke?’ (Genesisi 3:1) Masikwini ya Joba, Sathani i no wutisa Jehovha, phambeni ka tingilozi, aku: “Kasi Joba o halahala a chava Nungungulu ke?” (Joba 1:9) Andzhako ka loku Jesu a bhabhatisilwe, Sathani i no mu ringa hi ku mu byela lezvi: “Loku u hi n’wana wa Nungungulu, byela maribye lawa ma cica ma maha tipawa.” — Matewu 4:3.

14. Sathani i vangisa kuyini kukanakana kasi a vanhu va alakanya ku a wudhimoni a gi na mhango?

¹⁴ Ni nyamutlha Sathani wa ha vanga kukanakana. Wa ha zama ku maha vanhu va ti wutisa ku hakunene a wudhimoni gi bihile ke. I zvi mahisa kuyini? I maha tixaka to kari ta wudhimoni ti wonekisa ku khwatsi ti nene. Hambu  maKristu yo kari ma tshuka ma alakanya ku a tixaka to kari ta wudhimoni a ti bihangi. (2 Va Le Korinte 11:3) Maku, zvini hi nga mahako kasi hi ti vhikela, hi ala ku kanganyisiwa hi Sathani ke? A hi woneni matlhelo mambiri lawa Sathani a nga hi kanganyisako ka wona: ku nga mihlakano ni ku lava ku tiriwa mababyi.

15. A mihlakano ya hina yi nga hi maha hi ti nghenisela ka wudhimoni hi ndlela muni?

¹⁵ Nyamutlha, a mafilmi yo tala, ni tivhidhyu, ni tiprograma ta televhizawu, ni migemi yi beliwako lomu ka michini, ni tisayite ta Internet, zvi kombisa wudhimoni ni wuloyi. A vanhu vo tala va zvi randza zvilo lezvo niku a va gi woni a khombo ga ku ti tlhanganisa ni madhimoni. A munhu a nga ti tlhanganisa ni madhimoni kambe hi kuba tihlolo, kuba bhuku, ku tlhamusela miloro, ni ku kholwa zviyilayila. Sathani i zama ku fihla a khombo ga ku ti tlhanganisa ni madhimoni hi ku maha zvilo lezvo zvi ku khwatsi zva tsakisa niku zva hlamalisa nguvhu. A vokari va ti byela ku leci ci nga ni mhango ku maha zvilo zva wudhimoni, a ku sixtira basi a zvi na mhango. Hikuyini a maalakanyo lawa ma nga ni khombo? — 1 Va Le Korinte 10:12.

16. Hikuyini hi nga faneliko ku ti nghenisela ka mihlakano ya wudhimoni?

¹⁶ Sathani ni madhimoni a va zvi koti ku wona lezvi hi zvi pimisako. Kanilezvi va zvi kota ku pola lezvi hi zvi navelako ni lezvi hi pimisako hi ku cuwukisisa lezvi hi mahako ni lezvi hi mahelako a ngango wa hina, a ku patsa ni mihlakano leyi hi yi hlawulako. Loku hi hlawula mafilmi, mimuzka kutani mabhuku ma wulawulako hi wun’anga,  ni wudhimoni, ni wuloyi, ni mavhampiro kutani zvin’wani zvi yelanako ni lezvo, Sathani ni madhimoni va ta zvi wona ku ha zvi lava ku tiva lezvi va mahako. A cikhati va to wona lezvo, va ta zama ku hi kokela nguvhu ka wudhimoni. — Lera Va Le Galatiya 6:7.

17. Sathani a nga hi phasisa kuyini mhakeni ya ku tiriwa mababyi?

¹⁷ Sathani a nga hi phasa kambe mhakeni ya ku lava a ku tiriwa a mababyi. Nyamutlha a vanhu vo tala va xaniseka hi mababyi. Kuzvilava a munhu i ringisile a matirela yo hambanahambana ma nga phahi. (Marku 5:25, 26) A nga ha karateka nguvhu laha ka kuza a vhumela ni wahi matirela ya mababyi. Kanilezvi hina kota maKristu,  hi fanele ku ti wonela ka matirela lawa ma patsako a wudhimoni. — Levhi 19:31.

18. Hi wahi a matirela lawa a maKristu ma faneleko ku ma ala?

¹⁸ Le Izrayeli wa kale, a vokari va wa ti nghenisele ka wudhimoni. Jehovha i va byelile lezvi: ‘Loku mu tlakusela mandla ya n’wina ka mina, ndzi ta ti vhala mahlo; ni loku mu andzisa mikombelo, ndzi nga ta yi ingisela.’ (Isaya 1:15) U zvi wonile? Phela Jehovha i wa nga ingiseli a mikhongelo yabye! A hi lavi ku maha ni cihi ci to wonha a wunghana ga hina na Jehovha, nguvhunguvhu loku hi kari hi babya, hakuva a nga tsika ku hi vhuna. (Lisimu 41:3) Hikwalaho hi fanele ku hlola kasi hi wona lezvaku a matirela lawa hi ma lavako a ma patsani hi ndlela yo kari ni wudhimoni ke. (Matewu 6:13) Loku zvi wonekisa ku khwatsi a matirela lawo ma patsa a wudhimoni, hi nga ma vhumeli! — Wona Tlhamuselo wa wu 32.

19. Hikuyini a vanhu vo tala va chavako Sathani ni madhimoni?

¹⁹ A vokari va alakanya ku Sathani ni madhimoni a hi vanhu va lisine, vanhu va lomu ka tikaringani basi, kanilezvi a van’wani va zvi tiva lezvaku Sathani ni madhimoni va kona futsi hi kota ya lezvi zvi nga va humelela wutomini gabye. A vanhu vo tala va ma chava nguvhu a madhimoni niku tikhumbi ta zvihena ni zviyilayila. A vokari va chavisela van’wani hi ku va hlawutela zvilo zvo tshisa lezvi a madhimoni ma mahako ka vanhu. A vanhu vo tala zva va tsakisa nguvhu kuzwa zvitoriya lezvo ni ku hlawutela van’wani. A zvitoriya lezvo zvi maha ku a vanhu va mu chava nguvhu Sathani.

20. Zvini hi faneleko ku ti wonela ku maha kasi hi nga vhuni Sathani a ku chavisela vanhu?

²⁰ Alakanya lezvaku Sathani i lava ku a vanhu va mu  chava. (2 Va Le Tesalonika 2:9, 10) Sathani muhembi loyi a zvi tivako ku vhala a kupima ka lava va ti ngheniseleko ka wudhimoni kasi va kholwa mawunwa. A vanhu lavo va nga ha hlawutela zvitoriya zva zvilo va alakanyako ku va zvi wonile kutani ku zvizwa. Hi kufamba ka cikhati, a zvitoriya lezvo zvi hlawutelwa hi ndlela yo hundzeleta. A hi lavi ku vhuna Sathani a ku chavisela vanhu hi ku va hlawutela a zvitoriya lezvo. — Johani 8:44; 2 Timote 2:16.

21. Wutshan’wini ga ku hlawutela zvitoriya zva madhimoni, zvini hi faneleko ku bhula hi zvona?

²¹ Loku a wokari cikari ka vanhu va Jehovha a tshukile a ti nghenisela ka madhimoni, a nga faneli ku hlawutela zvitoriya lezvo ka van’wani hi ku fela ku va hlekisela. Kota vanhu va Jehovha a hi faneli ku chava ne ni cin’we ca lezvi zvi mahiwako hi Sathani ni madhimoni yakwe. Hi fanele ku veka kupima ka Jesu ni ka ntamu lowu a nyikilweko hi Jehovha. (Mahebheru 12:2) Jesu a nga hlawutelangi zvitoriya zva madhimoni ka vapizani vakwe kasi ku va hlekisa. Kanilezvi i vekile kupima ka mahungu ya Mufumo ni ka “mitiro ya ntamu ya Nungungulu”. — Mitiro 2:11; Luka 8:1; Va Le Roma 1:11, 12.

22. Zvini u to maha kasi ku kaneta Sathani?

²² U nga rivali lezvaku leci Sathani a ci lambeleko nguvhu wunghana ga hina na Jehovha. I ta maha ni cihi a ci kotako kasi ku daya wunghana lego. Kanilezvi hina ha ti tiva a tipulani ta Sathani niku a hi zvi lavi ku ti nghenisela ka zvilo zvi yelanako ni madhimoni. Hi “nga mu nyiki cikhati Sathani” ca ku a hi phasa hi tipulani takwe. (Lera Va Le Efesusi 4:27.) Loku hi mu kaneta Sathani, hi nga ta phasiwa hi mitlhamu yakwe niku Jehovha i ta hi vhikela. — Va Le Efesusi 6:11.