1-3. a) Hi wahi a mawonela ya vanhu vo tala xungetano hi ntiro? b) Zviwutiso muni zvi to hlamuliwa ka cipimo leci?

MATIKWENI wontlhe a vanhu va tira yi nga chayi kasi va kota ku hanya ni ku hlayisa a mingango yabye. A votala a va wu tsakeli a ntiro wabye, niku a van’wani vo ti koka kasi kuya ntirweni siku ni siku. Loku ku hi ku wenawu a wu wu tsakeli a ntiro wa wena, zvini u nga mahako kasi u wu tsakela?

² Jehovha i hi byela lezvi: ‘Loku munhu aga, anwa, a tsaka ntirweni wakwe wontlhe, cinyikiwo ca Nungungulu.’ (Mutshawuteli 3:13) Jehovha i hi vangile na hi hi ni tshamela ga ku hi xuva ku tira. I lava lezvaku hi tsaka hi lezvi hi mahako. — Lera Mutshawuteli 2:24; 5:18.

³ Makunu, cini ci to hi vhuna ku tsakela a ntiro wa hina? Mitiro muni leyi a maKristu ma nga faneliko ku yi maha? Hi nga maha yini kasi a ntiro wa hina wu nga hi colopeteli ku khozela Jehovha? Kona hi wihi a ntiro wa lisima a ku hundza yontlhe?

4, 5. Hi zvi tivisa kuyini lezvaku Jehovha wa zvi randza ku tira?

⁴ Jehovha wa zvi randza ku tira. Genesisi 1:1 i wula lezvi: ‘A kusanguleni Nungungulu i no vanga tilo ni misava.’  A cikhati leci Nungungulu a nga mbheta ku maha misava ni zvilo zvontlhe zvi nga ka yona, i te zvontlhe a nga maha ‘zvi sasekile nguvhu’. (Genesisi 1:31) A Muvangi wa hina i wa tsakile hi zvontlhe lezvi a nga mahile. — 1 Timote 1:11.

⁵ Jehovha a nga nyimi ku tira. Jesu i te: “A Papayi wa mina wa ha tira kala ni lezvi.” (Johani 5:17) Hambu lezvi hi kalako hi nga tivi zvontlhe a zvilo zvo saseka lezvi Jehovha a mahako, ha tiva zvokari. I kari a hlawula lava va to fuma ni N’wana wakwe, Jesu Kristu, le tilweni. (2 Va Le Korinte 5:17) Jehovha i kari a hi rangela ni ku hi hlayisa kambe. Hi kota ya ntiro wa kuchumayela lowu wu mahiwako misaveni yontlhe, a vanhu vo tala nguvhu va kari va gondza va tiva Jehovha niku va ta kuma thomo ga ku hanya kala kupindzuka paradhiseni kwalaha misaveni. — Johani 6:44; Va Le Roma 6:23.

6, 7. Jesu i wa hi mutiri wo tshamisa kuyini?

⁶ A ku fana ni Papayi wakwe, Jesu yenawu wa zvi randza ku tira. Na a nga seta misaveni, Jesu i wa hi “cigogo ca mitiro” ca Nungungulu. I tirile zvin’we na Jehovha kumaheni ka zvilo zvontlhe le tilweni ni laha misaveni. (Mavingu 8:22-31; Va Le Kolosi 1:15-17) A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, i simamile a tira hi zvigingi. Na a ha hi jaha, i gondzile kuva muvatli wa mu nene; kuzvilava i wa aka ni tiyindlu. Jesu i wa wu maha khwatsi a ntiro wakwe laha ka kuza va mu vitana ku “muvatli”. — Marku 6:3.

⁷ Hambulezvo a ntiro wa lisima nguvhu wa Jesu laha misaveni kuve ku chumayela a mahungu ya ma nene ni ku gondzisa vanhu xungetano hi Jehovha. I wa fanele ku mbheta ntiro lowo hi malembe manharu ni khihlanya, hikwalaho i wa tira nguvhu kusukela ni mixo kala gi  phuma. I fambile mipfhuka ya hombe ka maruwa ya lithuri na a chumayela a mahungu ya ma nene ka vanhu vo tala nguvhu. — Luka 8:1.

8, 9. Hikuyini Jesu a nga wu randza a ntiro wakwe?

⁸ Ka Jesu, a ku maha ntiro wa Nungungulu zvi wa fana ni kuga zvakuga. A ntiro lowo wu wa mu nyika ntamu. Kuve ni masiku lawa Jesu a nga tira nguvhu laha ka kuza a vhumala ni cikhati ca kuga. (Johani 4:31-38) I londzowotile a tindlela tontlhe a nga ti kuma kasi ku vhuna van’wani a ku gondza hi Papayi wakwe. Hikwalaho i byelile Jehovha, aku: “Ndzi ku dhumisile misaveni, niku ndzi mbhetile a ntiro lowu u ndzi nyikileko ku maha.” — Johani 17:4.

⁹ Zvi te dlunya lezvaku Jehovha na Jesu vatiri va zvigingi niku va tsaka nguvhu hi lezvi va mahako. Hi lava ku ‘pimanyisa Nungungulu’, ni ku “landzela a nkondzo” wa Jesu. (Va Le Efesusi 5:1; 1 Pedro 2:21) Hikwalaho hi tira hi zvigingi, hi maha zvontlhe zvi nga ntan’wini wa hina.

10, 11. Cini ci to hi vhuna kuva ni mawonela ma nene hi ntiro wa hina?

¹⁰ Kota vanhu va Jehovha, hi tira hi zvigingi kasi hi kota ku hanya ni ku hlayisa mingango ya hina. Ha zvi lava ku tsakela a ntiro wa hina, kanilezvi zva tshuka zvi karata. Makunu, zvini hi nga mahako loku a ntiro wa hina wu nga hi tsakisi?

¹¹ Vana ni mawonela ma nene. Kuzvilava a hi nge zvi koti ku cica a ntiro wa hina kutani ku hungula a cikhati leci hi tirako, kanilezvi hi nga cica a mawonela ya hina. A ku tiva lezvi Jehovha a zvi lavako ka hina zvi nga hi vhuna. Hi cikombiso, Jehovha i lava lezvaku a hloko ya  ngango yi ti karatela ku wu hlayisa khwatsi a ngango wa yona. A Bhibhiliya gi wula lezvaku loyi a kalako a nga hlayisi a ngango wakwe “i bihile ku hundza loyi a nga kholwiko”. (1 Timote 5:8) Loku u hi hloko ya ngango u fanele ku tira hi zvigingi kasi u hlayisa a ngango wa wena. Kani a ntiro wa wena wa ku tsakisa kutani a wu ku tsakisi, alakanya lezvaku Jehovha wa tsaka hi lezvi u hlayisako a ngango wa wena.

12. Mabhindzu muni hi to ma kuma loku hi randza ku tira hi tlhela hi tsumbeka?

¹² Randza ku tira u tlhela u tsumbeka. Lezvo zvi ta ku vhuna ku u randza a ntiro wa wena. (Mavingu 12:24; 22:29) Hi cikombiso, a patrawu wa wena i ta ku tsumba. A vapatrawu va va randza a vatiri vo tsumbeka hakuva va zvi tiva lezvaku va nga ta va yivela mali kutani materiyali, ne va nga ta tsika ku tira va hlakana. (Va Le Efesusi 4:28) A ca lisima kambe hi lezvaku Jehovha wa ku wona loku u randza ku tira u tlhela u tsumbeka. U tava ni “livhalo li basileko” hi ku tiva lezvaku u kari u tsakisa a Nungungulu loyi u mu randzako. — Mahebheru 13:18; Va Le Kolosi 3:22-24.

13. Zvini zvin’wani zvi nga humelelako loku hi tsumbeka ntirweni?

¹³ Alakanya lezvaku a matirela ya wena ma nga dhumisa Jehovha. Leci cigelo cin’wani ci hi mahako hi tsakela a ntiro wa hina. (Titusi 2:9, 10) A wokari cikari ka lava u tirako navo a nga tshuka a navela ku gondza a Bhibhiliya hi ku wona a cikombiso ca wena ca ci nene. — Lera Mavingu 27:11; 1 Pedro 2:12.

14-16. Zvini hi faneleko ku ehleketa hi zvona loku hi lava ku hlawula ntiro?

¹⁴ A Bhibhiliya a gi na lista ya mitiro leyi hi faneleko ku  yi hlawula ni leyi hi nga faneliko ku yi hlawula. Kanilezvi gi na ni matshinya ya milayo ma hi vhunako ku hlawula a ntiro wa wu nene. (Mavingu 2:6) Na u tirisa a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya, ehleketa hi zviwutiso lezvi zvi landzelako:

¹⁵ A ntiro lowu wu nga ta lava ku ndzi maha zvilo lezvi Jehovha a nge zvi bihile? Hi gondzile hi tiva a zvilo zvo kari lezvi Jehovha a zvi vengako, zvo kota ku yiva ni ku hemba. (Eksodhusi 20:4; Mitiro 15:29; Va Le Efesusi 4: 28; Kuvhululelwa 21:8) Hikwalaho ha ti wonela kasi hi nga hlawuli a ntiro wu nga zwananiko ni milayo ya Jehovha. — Lera 1 Johani 5:3.

¹⁶ A ntiro lowu wa seketela kutani ku vhuvhumisa zvilo lezvi Jehovha a zvi vengako? Hi cikombiso u nga kuyini loku vo ku nyika a ntiro wa ku aka chichi? Lisine ku a zvi bihangi kuva muaki wa tiyindlu. Kanilezvi wa zvi tiva lezvaku Nungungulu wa ti venga a tigondzo ta mawunwa leti ti gondzisiwako lomu tichichini. Hambu lezvi u to kala ku gondzisa a tigondzo ta mawunwa, xana u wa nga tava u hlengele a nandzu wa kona mahlweni ka Jehovha ke? — Kuvhululelwa 18:4.

17. Zvini zvi to hi vhuna ku maha lezvi zvi tsakisako Nungungulu?

¹⁷ Loku hi tirisa a matshinya ya milayo ya Nungungulu, hi tava vanhu lava va wuliwako lomu ka Mahebheru 5:14, “lava va toloveleko ku tirisa a kupima kabye kala va zvi kota ku hambanisa a zva zvi nene ni zvakubiha”. Ti wutise lezvi: ‘Loku ndzi vhumela a ntiro lowu, ndzi nga ta khunguvanyisa van’wani ke? A ntiro lowu wu ta lava ku ndzi tsika a sati wa mina kutani nuna wa mina ni vana va mina, ndziya ka tiko gin’wani ke? Kona zvi ta va khumbisa kuyini?’

18. Hikuyini zvi nga tshukako zvi karata ku rangisa a wukhozeli ga Jehovha wutomini ga hina?

¹⁸ Masikwini lawa ya “zvikarato” zvi nga tshuka zvi karata a ku rangisa a wukhozeli ga Jehovha. (2 Timote 3:1) A ku kuma ntiro ni ku simama ka wona zva karata nguvhu. Hi fanele ku hlayisa a ngango wa hina, kanilezvi a ku khozela Jehovha zvi fanele kuva zvona zvo ranga. A titshomba a ti faneli kuva tona ta lisima wutomini ga hina. (1 Timote 6:9, 10) Hi nga zvi kotisa kuyini ku rangisa “lezvi  zvi nga zva lisima nguvhu”, na hi nga tsiki ku hlayisa a ngango wa hina? — Va Le Filipi 1:10.

19. A ku tsumba Jehovha zvi hi vhunisa kuyini ku hi nga karateki nguvhu hi ntiro?

¹⁹ Tsumba Jehovha hi kumbhelela. (Lera Mavingu 3:5, 6.) Ha zvi tiva ku Nungungulu wa zvi tiva khwatsi lezvi zvi lavekako wutomini niku wa hi khatalela nguvhu. (Lisimu 37:25; 1 Pedro 5:7) A Mhaka yakwe yi hi byela lezvi: “A mahanyela ya n’wina ma ngavi ya ku randza mali, kanilezvi tsakani hi lezvi mu nga nazvo. Hakuva Nungungulu i ngalo: ‘Ndzi nga ta tshuka ndzi ku tsika hambu ku ku fularela.’” (Mahebheru 13:5) Jehovha a nga lavi ku hi tshama na hi karatekile hiku hi ta wu hlayisisa kuyini a ngango wa hina. Wa kombisa hi kuphindaphinda lezvaku wa zvi kota a ku hlayisa vanhu vakwe. (Matewu 6:25-32) Hambu loku a ntiro wa hina wu no tshamisa kuyini, ha ti nyika cikhati ca ku gondza a Mhaka ya Nungungulu hi kukhandzakanya, hi chumayela a mahungu ya ma nene, hi tlhela hiya mitlhanganweni ya wuKristu. — Matewu 24:14; Mahebheru 10:24, 25.

20. Hi nga maha yini kasi hi nga ti bindziseli wutomi?

²⁰ U ngavi ni wunavenave. (Lera Matewu 6:22, 23.) Lezvo zvi wula ku a hi faneli ku ti bindzisela wutomi kasi hi tirela Jehovha na hi nga colopetelwi. Ha zvi tiva ku a hi faneli ku nyika nguvhu lisima a mali, ku ganya, kutani michini ya ha hi ku humako a ku hundza wunghana ga hina na Jehovha, hakuva lego wupumbu. Makunu cini ci to hi vhuna ku hi rangisa a zvilo lezvi zvi nga zva lisima? I chukwana hi nga mahi mangava. Loku ku hi ku hi sina hi hi ni mangava, hi fanele ku ma hungula kutani ku ma hakhela ma mbhela. Loku hi nga ti woneli, a titshomba ti nga hi gela cikhati co tala  ni ntamu, laha ka kuza hi nga ha kumi ni cikhati ca ku bhula na Jehovha, ku gondza, kutani ku chumayela. Wutshan’wini ga ku ti bindzisela wutomi hi titshomba, hi lava ku eneliswa hi lezvi hi nga nazvo, zvo kota “zvakuga ni tinguwo”. (1 Timote 6:8) Kani hi ganyile kutani hi zvisiwana, zvi nene a kuta na hi ti hlola kasi hi engetela lezvi hi mu tirelisako zvona Jehovha.

21. Hikuyini hi faneleko ku hlawula lezvi zvi faneleko ku ranga wutomini ga hina?

²¹ Hlawula lezvi zvi nga zva lisima nguvhu. Hi fanele  ku tirisa khwatsi a cikhati ca hina, ni ntamu wa hina, ni titshomba ta hina. Loku hi nga ti woneli a zvilo zvi nga hiko zva lisima nguvhu, zvo kota a cikola ni mali, zvi nga hi gela a cikhati co tala. Jesu i te: “Simamani ku lava a Mufumo [wa Nungungulu] kuranga.” (Matewu 6:33) Lezvi hi hlawulako, ni lezvi hi mahako siku ni siku, ni lezvi hi xuvako ku maha cikhatini ci tako, zvi komba lezvi zvi nga zva lisima ka hina.

22, 23. a) Kota maKristu, hi wihi a ntiro wa lisima hi nga nawo? b) Cini ci to hi vhuna ku hi tsakela a ntiro wa hina?

²² A ntiro wa lisima nguvhu hi nga nawo ku tirela Jehovha ni ku chumayela van’wani a mahungu ya ma nene. (Matewu 24:14; 28:19, 20) A ku fana na Jesu, hi lava ku ti tsitsirita ntirweni lowu. A vokari va rura vaya lomu ku nga ni cilaveko ca hombe ca vahuweleli. A van’wani va gondza tirimi tin’wani kasi va chumayela a vanhu va wulawulako a tirimi leto. Bhula ni lava va mahileko lezvo, u va wutisa ku va ti zwisa kuyini zvezvi. Va ta ku hlawutela a litsako va nga nalo ni mabhindzu va ma kumako. — Lera Mavingu 10:22.

²³ A kutala ka hina nyamutlha hi tira nguvhu kasi hi zvi kota ku hlayisa a mingango ya hina. Jehovha wa zvi wona niku wa ku bonga nguvhu a kutikarata kontlhe hi ku mahako kasi ku hlayisa a mingango ya hina. Hikwalaho, a hi simameni hi pimanyisa Jehovha na Jesu, hi tira hi zvigingi ka mitiro yontlhe hi mahako. A hi alakanyeni kambe lezvaku a ntiro wa hina wa lisima ku tirela Jehovha ni ku chumayela a mahungu ya ma nene ya Mufumo wa Nungungulu. Lezvo hi zvona zvi to hi nyika a litsako la lisine.