A vito ga Nungungulu hi Jehova. A vito legi gi wula ku: “I maha lezaku zi humelela.” Jehova hi yena Nungungulu wa ntamu wontlhe niku hi yena a nga vanga zilo zontlhe. Jehova i na ni ntamu wa ku maha ni xihi a xi lavako.

Hi xiHeberu, a vito ga Nungungulu gi wa tsaliwa hi mune wa maletela. Hi xiTshwa, a maletela lawo ma yimelwa hi lawa: YHWH kutani JHVH. Lomu ka mitsalo yo sangula ya Biblia hi xiHeberu, a vito ga Nungungulu gi kumeka xipimo xa 7.000 wa makhati. Misaveni yontlhe, a vanhu va tsala vito ga Jehova hi tindlela to hambanahambana, va gi vitana hi kuya hi lezi zi tolovelekileko hi lirimi labye.

▸ Xip. 1, nzi. 15

Lezi zi nga lomu ka Biblia zita hi ka Nungungulu. Kanilezi i tirisile vanhu lezaku va tsala. Lezo zi fana ni loku a kokwani wo kari a kombela zukulu wakwe lezaku a mu tsalela papilo. Nungungulu i tirisile moya wakwe wa ku basa lezaku a rangela a vatsali va Biblia kasi va tsala maalakanyo yakwe. A moya wa ku basa wu rangelile a vavanuna lavo hi tindlela to hambanahambana. Ka zikhati zinwani wu wa va vuna ku wona miwoniso, kutani ku lora zilo lezi va nga gumesa va zi tsala.

▸ Xip. 2, nzi. 5

Ku wuliwa tigonzo ta Biblia ti hi vunako ku maha ziboho za zi nene. Hi xikombiso: A tshinya ga nayo gi nge “a ku tolovelana ni vakubiha ka bihisa a mahanyela ma nene,” gi hi gonzisa lezaku a vanhu lava hi tolovelanako navo, va nga hi kucetela ku maha za zi nene kutani za kubiha. (1 Va Le Korinte 15:33) A tshinya ga nayo gi nge ‘lexi munhu a xi byalako, xalexo i ta xi tshovela,’ gi hi gonzisa lezaku ni xihi  lexi munhu a xi mahako, i ta kuma wuyelo ga kona. — Va Le Galatia 6:7.

▸ Xip. 2, nzi. 12

Ku wuliwa mahungu ma tako hi ka Nungungulu. A mahungu lawo, ma nga yelana ni kuranza ka Nungungulu, nayo wa mahanyela, kulaya, kutani kulamula. Ma ngava mahungu ma wulawulako hi zilo zi to maheka xikhatini xi tako kambe. Ku na ni ziprofeto zo tala lomu ka Biblia lezi makunu zi tatisekileko.

▸ Xip. 2, nzi. 13

A ziprofeto zo tala za Biblia xungetano hi Messia, zi tatisekile ka Jesu. Wona a kwadru, “ Ziprofeto zi wulawulako hi Messia.”

▸ Xip. 2, nzi. 17, tlhamuselo wa lahasi.

Jehova i vangile misava lezaku yiva paradise go saseka kasi ku tshama vanhu lava va mu ranzako. Lezi a zi lavako a zi se cica. Na ku nga hi kale, Nungungulu i ta fuvisa kubiha a tlhela a va nyika wutomi ga pinzukelwa lava va mu ingisako.

▸ Xip. 3, nzi. 1

Satani i ngelosi leyi yi nga sangulisa wuhluwuki ga ku djikela Nungungulu. A ngelosi leyi, yi vitaniwa ku hi Satani, zi wulako ku “Mukaneti.” Yi nyikilwe vito legi hakuva yi lwisana na Jehova. Yi vitaniwa ku hi Diabolus kambe, zi wulako ku “Muhlevi.” Yi nyikilwe vito legi hakuva yi wulawula mawunwa xungetano hi Nungungulu yi tlhela yi kanganyisa vanhu.

▸ Xip. 3, nzi. 4

Jehova i vangile tingelosi kaleloko na a nga se vanga misava. Ti mahelwe ku hanya le tilweni. Ku na ni tingelosi to hunza 100 wa timiliyoni. (Danieli 7:10) Ti na ni mavito niku ti na ni matshamela yo hambanahambana. A tingelosi to tsumbeka a ti vumeli ku khozelwa. Ti na ni zikhundla zo hambana niku ti nyikwa mitiro yo hambanahambana. A yokari ya kona ku tirela laha xitshanwini xa wuhosi xa Jehova, ku rumiwa ti ya wula mahungu ya Jehova, ku vikela ni ku kongomisa malanza ya Jehova laha misaveni, ku neha kulamula ka Jehova, ni ku seketela ntiro wa kuxumayela. (Tisimu 34:7; Kuvululelwa 14:6; 22:8, 9) Xikhatini xi tako, a tingelosi ti talwa yimpi ya Har–Magedoni na ti hi na Jesu. — Kuvululelwa 16:14, 16; 19:14, 15.

▸ Xip. 3, nzi. 5; Xip. 10, nzi. 1

A xionho ku wuliwa ni xihi hi xi pimisako, hi xi xuvako kutani hi xi mahako na xi lwisana na Jehova. Kota lezi a xionho xi onhako wuxaka ga hina na Jehova, i hi nyikile milayo ni matshinya ya milayo ma hi vunako ku potsa ku maha xionho ha womu. Kusanguleni, Jehova i vangile zilo zontlhe na zi mbhelele, kanilezi laha Adamu na Eva va nga hlawula ku nga ingisi Jehova, va lo onha va luza kumbhelela. Va lo khosahala va gumesa vafa. Hinawu hi khosahala hi tlhela hifa hakuva hi thapelwe hi xionho xa Adamu.

▸ Xip. 3, nzi. 7; Xip. 5, nzi. 3

I yimpi ya Nungungulu leyi a to lovisa hi yona a tiko ga Satani ni ku mbheta kubiha kontlhe.

▸ Xip. 3, nzi. 13; Xip. 8, nzi. 18

A Mufumo wa Nungungulu ku wuliwa mufumo lowu Jehova a wu yimisileko le tilweni. Jesu Kristu hi yena a fumako kota Hosi ya kona. Ka xikhati xi tako, Jehova i ta tirisa a Mufumo lowu kasi ku mbheta kubiha kontlhe. A Mufumo wa Nungungulu wu ta fumela misava yontlhe.

▸ Xip. 3, nzi. 14

Nungungulu i rangile hi ku vanga Jesu na a nga se vanga zilo zinwani. Jehova i lo rumela Jesu laha misaveni a tafa kasi ku ponisa vanhu vontlhe. Anzhako ka loku Jesu a delwe, Jehova i lo mu vuxa hi ka vafileko. Zezi Jesu o fuma le tilweni kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu.

▸ Xip. 4, nzi. 2

A Biblia gi profetile lembe legi Messia a nga wa ta chikela hi gona. Lezo zi wa ta maheka kumbheleni ka xikhati xi vitaniwako ku i 69 wa maviki. A xikhati lexo xi sangulile hi lembe ga 455 Mahlweni ka Nguva ya Hina, xi ya mbhela hi lembe ga 29 Nguveni ya Hina.

Hi zi tivisa kuyini lezaku xi mbhelile hi 29 Nguveni ya Hina? A 69 wa maviki ma sangulile ku hlayelwa hi lembe ga 455 Mahlweni ka Nguva ya Hina a xikhati lexi Nehemia a nga chikela Jerusalema a sangula ku aketa doropa. (Danieli 9:25; Nehemia 2:1, 5-8) Hi tolovelo loku hizwa a gezu “viki,” hi alakanya a 7 wa masiku. Lomu ka xiprofeto lexi, a maviki lawo a hi maviki ya 7 wa masiku. Kanilezi, ku wuliwa maviki ya 7 wa malembe. Lezo zi yelana ni lezi a masiku ma hlayeliswako zona lomu ka ziprofeto za Biblia, za ku “a lembe ginwe i siku.” (Mitsengo 14:34; Ezekieli 4:6) Lezo zi wula lezaku a viki ginwe gi ringana 7 wa malembe. Hikwalaho, a 69 wa maviki ma maha 483 wa malembe (69 x 7). Loku hi hlayela 483 wa malembe kusukela hi 455 Mahlweni ka Nguva ya Hina, zi hi yisa ka lembe ga 29 Nguveni ya Hina. Jesu i bapatizilwe a tlhela a maha Messia hi lembe galego futsi! — Luka 3:1, 2, 21, 22.

 A xiprofeto xalexi xi wulawulile hi viki ginwani kambe, ku nga malembe manwani ya 7. Nzeni ka xikhati lexo, hi lembe ga 33 Nguveni ya Hina, Messia i wa ta dawa. Kusukela hi 36 Nguveni ya Hina kambe, a mahungu yo saseka ya Mufumo wa Nungungulu ma wa ta xumayelwa ka matiko wontlhe, na ku nga hi ka vaJuda ntsena. — Danieli 9:24-27.

▸ Xip. 4, nzi. 7

A Biblia gi gonzisa lezaku Jehova Nungungulu hi yena a nga vanga zilo zontlhe niku i rangile hi ku vanga Jesu. (Va Le Kolosi 1:15, 16) Jesu a hi yena Nungungulu wa Ntamu-wontlhe. Jesu a nga zangi a ti wula lezaku wa ringana na Nungungulu. A kuhambana ni lezo, i te: “Dadani ngwa hombe a ku hunza mina.” (Johani 14:28; 1 Va Le Korinte 15:28) Kanilezi, a wukhongeli go kari gi gonzisa lezaku Nungungulu vanhu vanharu laha ka kunwe: Dadani, ni N’wana, ni moya wa ku basa. A gezu “Vanharu-munwe” ni kuva kona a gi kona lomu ka Biblia. Leyo i gonzo ya mawunwa.

A moya wa ku basa i ntamu wu tiriswako hi Nungungulu. I ntamu wa Jehova wu nga wonekiko lowu a wu tirisako kasi ku maha kuranza kakwe; a hi munhu. Hi xikombiso, xungetano hi maKristu ya zana ga malembe go sangula, a Biblia gi wula lezaku ma “lo tatiswa hi moya wa ku basa.” Jehova kambe i te: “Nzi ta chulula a moya wa mina hehla ka nyama yontlhe.” — Mitiro 2:1-4, 17.

▸ Xip. 4, nzi. 12; Xip. 15, nzi. 17

Hikuyini a maKristu ya lisine ma nga tirisiko xihambano loku ma khozela Nungungulu?

1. A xihambano xi kari xi tirisiwa ka wukhongeli ga mawunwa hi malembe yo tala. Zikhatini za kale, a xihambano xi wa tirisiwa loku va khozela zivangwa za ntumbuluko, ni lomu ka mikhuwo ya wuhedeni yi yelanako ni ziro za wubeleki. Nzeni ka 300 wa malembe anzhako ka kufa ka Jesu, a maKristu ma wa nga tirisi xihambano wukhozelini ga wona. Hi ku famba ka malembe, Constantino, a Mufumeli wa muRoma, i lo teka xihambano xiva xikombiso xa wuKristu. A kungo gakwe ku wa hi lezaku a wuKristu giva ni ndhuma. Kanilezi, a xihambano a xi yelani ne ni kutsongwani na Jesu Kristu. A bhuku go kari gi tlhamusela lezaku a xihambano xi wa tirisiwa hi  vanhu va kale na ku nga se sangula wuKristu niku hambu xikhati gi nga sangula, xi wa tirisiwa hi vanwani va nga hiko maKristu.

2. Jesu a nga felangi laha xihambanwini. A gezu ga xiGreki gi hunzuluselweko ku “xihambano,” gi wula “mhanze yo lulama,” “pulango” kutani “sinya.” A bhuku ginwani gi wula lezaku laha ka gezu legi, “a ku na nchumu lomu ka xiGreki xa [Testamenta ga Giswa] wu nyikako hambu maalakanyo ya mapulango mambiri.” — Ku wula bhuku The Companion Bible. Jesu i fele laha ka mhanze yo lulama yiku thwin.

3.   

▸ Xip. 5, nzi. 12

Jesu i layile a vapizani vakwe lezaku va maha Xialakanyiso xa kufa kakwe. Lezo va zi maha lembe ni lembe hi siku ga 14 ka Nisani. Ka siku lego a vaIsraeli va wa maha a mubuzo wa Pasika. Hi siku ga Xialakanyiso, ku fambisiwa xibaba ni vinya ka vontlhe va nga kona laho. A xibaba xi yimela a miri wa Jesu, a vinya gi yimela nkhata wakwe. Lava va to fuma na Jesu le tilweni, hi vona va gako xibaba ni kunwa vinya. Lava va rinzelako ku hanya laha misaveni kala kupinzuka, va kombisa xichawo hi kuva kona Xialakanyisweni, kanilezi a vagi xibaba ne a vanwi vinya.

▸ Xip. 5, nzi. 21

Hi kuya hi Tradução do Novo Mundo hi xiPutukezi, a gezu “muhefemulo,” gi wula 1) munhu, 2) xihari, 3) wutomi ga munhu kutani ga xihari. Wona zikombiso lezi:

• Munhu. ‘Masikwini ya Noa ku ponisilwe vanhu vatsongwani, ku nga ntlhanu wa mihefemulo ni yinharu, lomu matini.’ (1 Pedro 3:20, NM) Laha ka vesi legi, a gezu  “mihefemulo” gi wula vanhu — ku nga Noa ni sati wakwe zinwe ni vana vabye va vanharu ni vasati vabye.

• Xihari. “Nungungulu i lo engeta aku: ‘A mati a ma humese mihefemulo yi hanyako, ni tinyanyani a ti purume hehla ka misava, le ndengelengeni wa tilo.’” Zonake “Nungungulu i lo engeta aku: ‘A misava a yi humese mihefemulo yi hanyako hi tixaka ta yona, a zifuyo hi tixaka ta zona, ni lezi zi kokakokako hi tixaka ta zona, ni zihari za khwati hi tixaka ta zona.’ Zi lo mahisa lezo.” — Genesisi 1:20, 24, NM.

• Wutomi ga munhu kutani ga xihari. Jehova i lo byela Mosi aku: “Vontlhe a vanhu lava va nga kari va hlota muhefemulo wa wena va file.” (Eksodusi 4:19, NM) A xikhati lexi Jesu a nga hi laha misaveni, i te: “Mina nzi murisi nene. A murisi nene i nyikela muhefemulo wakwe hi kota ya tiyivu.” — Johani 10:11, NM.

  Ahandle ka lezo, loku a munhu a maha nchumu hi “muhefemulo wontlhe,” zi wula lezaku i wu maha hi ku zi ranza a tlhela a wu maha khwatsi hi kuya hi lezi a zi kotisako zona. (Mateu 22:37; Deuteronome 6:5) A xihari xa kufa kutani xirumbi xa munhu xi nga vitaniwa ku muhefemulo wu fileko. — Mitsengo 6:6, NM; Hagai 2:13, NM.

▸ Xip. 6, nzi. 5; Xip. 15, nzi. 17

A gezu ga xiHeberu ni ga xiGreki ma hunzuluselweko ku “moya” lomu ka Biblia, ma nga wula zilo zo hambanahambana. Hambulezo, xontlhe xikhati ma wula nchumu wu nga woniwiko hi vanhu, wo kota moya lowu wu pupuxako kutani moya lowu a zihari ni vanhu va hefemulako. A magezu lawo kambe ma nga ha wula zivangwa za moya (tingelosi) kutani moya wa ku basa— wu nga ntamu wu tiriswako hi Nungungulu. A Biblia a gi gonzisi lezaku a munhu i na ni moya lowu wu salako wu hanya loku afa. — Tisimu 104:29; Mateu 12:43; Luka 11:13.

▸ Xip. 6, nzi. 5; Xip. 15, nzi. 17

Gehena i vito ga nkova kutani tala gi nga kumeka kusuhani ni Jerusalema lomu va nga hoxa kona chaka va gi hisa. A ku na wumboni ga lezaku xikhatini xa Jesu, a zihari kutani vanhu va wa xaniswa kutani ku hiswa na va ha hanya lomu ka nkova lowo. Hikwalaho, Gehena a gi yimeli wutshamu gi nga wonekiko laha a vanhu va fileko va xanisiwako kona ni ku hisiwa kala kupinzuka. A xikhati lexi Jesu a nga wulawula hi lava va hoxiwako Gehena, i wa wulawula hi ku a munhu a loviswa aku bhi. — Mateu 5:22; 10:28.

▸ Xip. 7, nzi. 20

Ku wuliwa mukombelo wa Jesu a xikhati lexi a nga gonzisa vapizani vakwe lezi va nga fanele ku mahisa zona mukombelo. A mukombelo lowu kambe wu vitaniwa ku i Dadani wa Hina kutani ku mukombelo wa xikombiso. Hi xikombiso, Jesu i hi gonzisile ku maha mukombelo hi ndlela leyi:

• “A vito ga wena a gi hlawuliwe”

  Hi kombela lezaku Jehova a basisa vito gakwe ka mawunwa wontlhe ma mu chakisako. Lezo zi mahela ku vontlhe le tilweni ni laha misaveni va dzunza ni ku kombisa xichawo hi vito ga Nungungulu.

• “A wute mufumo wa wena”

  Hi kombela lezaku a Mufumo wa Nungungulu wu lovisa tiko ga Satani go biha, wu fumela misaveni yontlhe, ni ku hunzula misava yi maha paradise.

• “Kuranza ka wena a ku mahiwe misaveni”

  Hi kombela lezaku lezi Nungungulu a nga zi lava kusanguleni xungetano hi misava zi tatiseka — ku nga lezaku a misaveni yiva paradise ku hanyako vanhu vo ingisa ni vo mbhelela.

▸ Xip. 8, nzi. 2

Jehova i nyikele nzhiho kasi ku tirula vanhu ka xionho ni kufa. A nzhiho i ntsengo lowu wu nga laveka kasi ku hakhela kutani ku wuyisa wutomi go mbhelela legi Adamu, a munhu wo sangula, a nga gi luza; ni ku lulamisa wuxaka ga vanhu na Jehova, legi gi onhekileko. Jehova i lo rumela Jesu laha misaveni lezaku a tafa kasi ku ponisa vaonhi vontlhe. Hi kota ya lezi Jesu a hi feleko, za koteka ku a vanhu vontlhe va hanya kala kupinzuka ni kuva vo mbhelela.

▸ Xip. 8, nzi. 21; Xip. 9, nzi. 13

A xiprofeto xi nga ka Danieli xipimo 4 xi hi gonzisa lezaku Jehova i wa ta yimisa Mufumo wakwe hi 1914.

Xiprofeto xa kona: Jehova i lo maha lezaku Hosi Nebukadnezzare ava ni noro wa xiprofeto xungetano hi sinya yi nga gumesa yi tsemiwa. Ka noro lowo, a xibho xa sinya leyo xi lo bohiwa hi ngenje ga xiketse ni ga suku kasi xi tshama “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri” na xi nga hluki. Anzhako ka lezo, a sinya leyo yi wa ta gumesa yi kula kambe. — Danieli 4:1, 10-16.

Lezi a xiprofeto lexi xi wulako zona ka hina: A sinya yi yimela wuhosi ga Nungungulu. Hi malembe yo tala, Jehova i tirisile tihosi le Jerusalema lezaku ti fuma tiko ga Israeli. (1 Kronekele 29:23) Kanilezi a tihosi leto ti lo tsika ku tsumbeka zonake a wuhosi ga tona gi mbhela. Jerusalema gi lo loviswa hi lembe ga 607 Mahlweni ka Nguva ya Hina. Lawo mave masangulo ya “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri.” (2 Tihosi 25:1, 8-10; Ezekieli 21:25-27) A xikhati lexi Jesu a ngaku, “Jerusalema gi ta kanzihelwa hi vamatiko, ku kala ku mbhela a xikhati xa vamatiko,” i wa wulawula hi xikhati lexi xa “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri.” (Luka 21:24) Hikwalaho, a “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri” a zi mbhelangi a xikhati lexi Jesu a nga hi laha misaveni. Jehova i wa tsumbisile ku yimisa Hosi kumbheleni ka “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri.”  A hosi leyi ya yiswa, ku nga Jesu, yi wa ta neha makatekwa yo tala ka vanhu va Nungungulu misaveni yontlhe kala kupinzuka. — Luka 1:30-33.

Kuleha ka “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri”: A “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri” zi ringana 2.520 wa malembe. Loku hi konta a 2.520 wa malembe kusukela hi lembe ga 607 Mahlweni ka Nguva ya Hina, zi hi yisa ka lembe ga 1914. Lego give lembe legi Jehova a nga yimisa Jesu kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu le tilweni.

Kasi hi ma kumisa kuyini a malembe lawa ya 2.520? A Biblia gi komba lezaku a zikhati zinharu ni khihlanya zi ringana 1.260 wa masiku. (Kuvululelwa 12:6, 14) Makunu a “ntlhanu wa zikhati ni zimbiri,” ku nga ku wuyeta 1.260 makhati mambiri, zi ringana 2.520 wa masiku. A 2.520 wa masiku ma ringana 2.520 wa malembe hi kota ya ziprofeto za Biblia zi nge “a lembe ginwe i siku.”— Mitsengo 14:34; Ezekieli 4:6.

▸ Xip. 8, nzi. 23

A magezu lawa yaku “ngelosi ya hombe” ma komba lezaku leyo i “ngelosi ya hombe ka tontlhe.” A Biblia gi komba lezaku kova ni ngelosi yinwe basi ya tshamela lego, a vito ga yona hi Mikaeli. — Danieli 12:1; Juda 9.

Mikaeli hi yena Murangeli wa butho ga Nungungulu ga tingelosi to tsumbeka. A bhuku ga Kuvululelwa 12:7 gi ngalo: “Mikaeli ni tingelosi takwe va yalwa na drako . . . ni tingelosi takwe.” A bhuku ga Kuvululelwa gi wula lezaku a Murangeli wa butho ga tingelosi ta Nungungulu hi Jesu. Hikwalaho, Mikaeli i vito ginwani ga Jesu. — Kuvululelwa 19:14-16.

▸ Xip. 9, nzi. 4

A magezu lawa ma wula xikhati lexi laha misaveni ku nga wa ta humelela zimaho za hombe a Mufumo wa  Nungungulu na wu hi kusuhani ni ku lovisa tiko ga Satani. Lomu ka ziprofeto za Biblia kambe ku tirisiwa magezu yo kota lawa yaku “kugumesa ka tiko,” ni ‘kuwuya ka N’wana wa munhu,’ kasi ku wula a xikhati xalexi xa xinwe. (Mateu 24:3, 27, 37) A ‘masiku yo gumesa’ ma sangulile hi 1914, a xikhati lexi a Mufumo wa Nungungulu wu nga sangula ku fuma le tilweni, niku ma ta gumesa a xikhati lexi a tiko ga Satani gi to loviswa yimpini ya Har–Magedoni. — 2 Timote 3:1; 2 Pedro 3:3.

▸ Xip. 9, nzi. 5

Loku Nungungulu a vuxa munhu a fileko, zi vitaniwa ku kuvuka ka vafileko. Lomu ka Biblia ku kumbukiwa a 9 wa vanhu va vuxilweko hi ka vafileko. Elija, na Elixa, na Jesu, na Pedro, na Paule, vontlhe va vuxile vanhu va nga file. A zihlamaliso lezo zi kotekile hi lezi va nga vuniwa hi ntamu wa Nungungulu. Jehova i tsumbisa ku i ta vuxa “valulamileko ni va nga lulamangiko” lezaku va hanya laha misaveni. (Mitiro 24:15) A Biblia kambe gi wulawula hi kuvuxiwa ka vanhu kasi va ya hanya le tilweni. Lezo zi maheka a xikhati lexi lava va hlawulilweko, kutani va totilweko hi Nungungulu, va vuxiwako hi ka vafileko va ya hanya le tilweni na Jesu. — Johani 5:28, 29; 11:25; Va Le Filipi 3:11; Kuvululelwa 20:5, 6.

▸ Xip. 9, nzi. 13

A wudimoni kutani wungoma, i hanyela go biha ga ku zama ku wulawula ni mimoya yo biha (madimoni); ku ngava hi ku kongoma, kutani hi ku tirisa munhu munwani wo kota n’anga, mungoma, ni muhlahluvi. Lava va ti ngheniselako ka wungoma, va maha lezo hakuva va kholwa gonzo ya mawunwa ya lezaku loku a vanhu vafa ku sala mimoya yabye leyi yi hunzukako yi maha tinguluve kutani mindina ya ntamu. A madimoni  kambe ma zama ku kucetela vanhu lezaku va nga ingisi Nungungulu. A wudimoni gi patsa kuhlahluva tihlolo, kufemba, kuhlahluva hi tinyeleti, kuba bhuku, kuphahla, wuloyi, kukholwa ka hava ni zinwani. A mabhuku yo tala, marevista, mafilmi, mifota, hambu tisimu to kari, zi maha lezaku a madimoni ni kuhlahluva zi wonekisa ku khwatsi zilo zo tsakisa ni zo kala mhango. A kutala ka zihena zi yelanako ni marilo, zo kota kureleta mufi, mubuzo wa ku tlhanganyisa lembe munhu na a file (mhamba), kuphahla tinguluve, kubasiswa xivenze xa wunoni, ni kupileka ni xirumbi, zonawu i ndlela ya ku ti tlhanganisa ni madimoni. A kutala ka zikhati, a vanhu va tirisa mimuri yo kari loku va lava ku tirisa a ntamu wa madimoni. — Va Le Galatia 5:20; Kuvululelwa 21:8.

▸ Xip. 10, nzi. 10; Xip. 16, nzi. 4

Jehova hi yena Nungungulu wa Ntamu-wontlhe niku hi yena a nga vanga zilo zontlhe. (Kuvululelwa 15:3) Hi kota ya lezo, hi yena Nwinyi wa zilo zontlhe niku i na ni wuhosi gontlhe, kutani fanelo ya ku fumela zivangwa zakwe zontlhe. (Tisimu 24:1; Isaya 40:21-23; Kuvululelwa 4:11) I vekile milayo yi fumelako zontlhe a zi vangileko. Jehova i na ni fanelo kambe ya ku yimisa vanwani kasi va fuma. Hi seketela wuhosi ga Jehova hi ku mu ranza ni ku mu ingisa. — 1 Kronekele 29:11.

▸ Xip. 11, nzi. 10

A kubhoxa nyima zi wula ku daya nwanana a kalako a nga se pswaliwa ha womu. A zi maheki halahala kutani ku a nyimba leyo yi huma ha yoce. Ku sukela loku a wasati a xura nyimba, a nwanana loye a nga nzeni kakwe, a hi xiro xo kari xa miri wa mamani wakwe. Kanilezi a nwanana loye, munhu munwani wo hambana ni mamani wa kona.

▸ Xip. 13, nzi. 5

Ku wuliwa matirela ya mababyi laha a munhu a cheliwako nkhata kutani xinwe xa mune wa zipanze-tshinya za nkhata, na wu susiwa ka munhu munwani kutani wu sinako wu susilwe kale va wu hlengeletela. A zipanze-tshinya za nkhata hi lezi: maglobulo yo pswhuka, maglobulo yo basa, maplaketa ni plasma.

▸ Xip. 13, nzi. 13

Lomu ka Biblia, a gezu “gonziselelo,” a gi wuli kutsayisa ntsena. Loku hi nyikwa gonziselelo, ho gonzisiwa ni ku lulekiwa. Jehova a nga tshuki a xanisa kutani kuva ni xapi loku a nyika gonziselelo ka vanhu. (Mavingu 4:1, 2) Jehova i va vekela xikombiso xi nene a vapswali. A kululeka kakwe kutani gonziselelo leyi a yi nyikako, ya vuna nguvu laha ka ku a munhu aza a ranza gonziselelo. (Mavingu 12:1) Jehova wa va ranza vanhu vakwe a tlhela a va gonzisa. I va nyika gonziselelo yi va vunako ku susa mawonela ya hava, yi tlhela yi va vuna ku gonza ku pimisa ni ku maha zilo hi ndlela yi mu xalalisako. Ka vapswali, a gonziselelo yi patsa ku vuna vana vabye a ku tiva lezaku hikuyini va faneleko ku ingisa. Zi patsa ku va gonzisa ku ranza Jehova ni Mhaka yakwe, ni ku zwisisa matshinya ya milayo ya Biblia.

▸ Xip. 14, nzi. 13

Ku wuliwa zivangwa za moya zo biha zi nga wonekiko zi nga ni ntamu wa ku hunza lowu wa vanhu. A madimoni tingelosi to biha. A tingelosi leto ti mahile to biha a xikhati lexi ti nga ti maha valala va Nungungulu hi ku nga mu ingisi. (Genesisi 6:2; Juda 6) Ti lo ti patsa na Satani, ti djikela Jehova.— Deuteronome 32:17; Luka 8:30; Mitiro 16:16; Jakobe 2:19.

▸ Xip. 16, nzi. 4