1, 2. Hi nga hava ni ziwutiso xungetano hi yini?

A VANANA va maha ziwutiso zo tala. U nga ha zama ku va tlhamusela zokari, kanilezi a kutala ka zikhati va wutisa ku: ‘Hikuyini?’ Niku laha u zamako ku va hlamula, va nga ha tlhela va wutisa vaku: ‘Kanilezi hikuyini?’

² Kani hi vanana kani hi vahombe, ha maha ziwutiso. Hi nga ha lava ku tiva lezi hi toga, lezi hi to ambala kutani lezi hi to xava. Ahandle ka lezo, hi nga hava ni ziwutiso za lisima xungetano hi wutomi ni lezi zi to humelela xikhatini xi tako. Hambulezo, loku hi nga kumi mihlamulo yo tsakisa, hi nga ha tsika ku lavetela mihlamulo ya kona.

3. Zini lezi a vanhu vo tala va zi wulako xungetano hi mihlamulo ya Biblia ka ziwutiso zabye?

³ Xana a Biblia gi na ni mihlamulo ya ziwutiso za lisima lezi hi mahako? A vanhu vo kari va nga ha kholwa lezaku gi nayo, kanilezi va wula lezaku a Biblia ga karata nguvu a ku gi zwisisa. Va nga ha alakanya ku va nga hlamuliwa a ziwutiso lezo hi vagonzisi ni vafundisa basi. A vanwani va dhana ku vumela lezaku a va yi tivi mihlamulo ya kona. Wena ke, u zi wonisa kuyini?

4, 5. a) Ziwutiso muni za lisima u nga nazo? b) Hikuyini u faneleko ku simama ku lava mihlamulo ya kona?

⁴ Kuzilava wa ti wutisa zilo zo kota lezi: Kasi nzi hanyela yini? Loku a vanhu vafa, kasi vaya kwihi? Ahati Nungungulu ke, i tshamisile kuyini? Jesu, a Mugonzisi wa nduma i te ngalo: “Kombelani, mu ta nyikiwa; lavani, mu ta zi kuma; gongonzani, mu ta vululelwa.” (Mateu 7:7) U nga tsukuli ku wutisa, kala u kuma mihlamulo yo tsumbeka.

 ⁵ Kunene, loku u simama ku ‘lava,’ u ta yi kuma a mihlamulo lomu ka Biblia. (Mavingu 2:1-5) A mihlamulo ya kona a yi karati nguvu a ku yi zwisisa. Lezi u gonzako zi ta ku nyika wutomi go tsakisa zezi, u tlhela u rinzela zilo za zi nene xikhatini xi tako. Zezi, a hi wulawule hi xiwutiso xi djudjako kupima ka vanhu vo tala.

6. Hikuyini a vanhu vo kari va alakanyako ku Nungungulu a nga na mhaka ni kuxaniseka kabye?

⁶ A vanhu vo tala va alakanya ku Nungungulu a nga na mhaka na hina. Va lomu ka ku loku hakunene i wa khatala hi hina, a tiko na gi nga tshamisangi lezi hi gi wonisako zona. Ku na ni tiyimpi, livengo, ni wusiwana. A vanhu va babya, va xaniseka, niku vafa. A vokari va ti wutisa lezi: ‘Loku ku hi ku Nungungulu wa khatala hi hina, hikuyini a nga valeliko a kuxaniseka kontlhe loku ke?’

7. a) A varangeli va wukhongeli va va byelisa kuyini vanhu ku Nungungulu i na ni xapi? b) Xini xi hi tiyisekisako lezaku Nungungulu a hi yena a vangako zilo zo biha lezi zi humelelako?

⁷ Ka zikhati zinwani a varangeli va wukhongeli va maha vanhu va kholwa ku Nungungulu i na ni xapi. Loku ku maheka nchumu wo biha, va le kuranza ka Nungungulu. Va tlhela vaku i wa zi lavisa zalezo. A xikhati lexi va wulako lezo, hi lisine vo lumbeta Nungungulu. Kanilezi, a Biblia gi gonzisa lezaku Nungungulu a nga tshuki a vanga kubiha. A bhuku ga Jakobe 1:13 gi hi byela lezaku Nungungulu a nga ringi munhu hi zilo zo biha. Gi ngalo: “Loku munhu a ringwa ngha a nga wuli, aku: Nzi ringwa hi Nungungulu; hakuva Nungungulu a nga zi koti ku ringwa hi kubiha, yena wutsumbu a nga na ku ringa munhu.” Lezo zi wula ku hambu lezi Nungungulu a kalako a nga se valela zilo zo biha kasi zi nga humeleli, a nga tshuki a zi vanga. (Gonza Joba 34:10-12.) A hi wone xikombiso xo kari.

8, 9. Hikuyini zi nga biha a ku sola Nungungulu hi kota ya zikarato za hina? Nyika xikombiso.

 ⁸ Ehleketa hi n’wana wa jaha a ha tshamako ni vapswali vakwe, loyi a papai wakwe a mu ranzako nguvu a tlhela a mu gonzisa ku maha ziboho za zi nene. Hi kufamba ka xikhati, a n’wana loye a tlula nayo wa papai wakwe a tlhela a suka laha kaya, a ya maha zilo zo biha a gumesa a wela zikaratweni. U wa ta sola papai wakwe hi lezi zi humeleleko hi kota ya lezi a nga tsika n’wana wakwe a suka laha kaya ke? Ahihi! (Luka 15:11-13) A kufana ni papai loye, Nungungulu a nga valelangi vanhu a xikhati lexi va nga hlawula ku mu djikela va maha zo biha. Hikwalaho, loku ku humelela zilo zo biha, a hi faneli ku alakanya ku hi Nungungulu a zi vangako. Zi bihile a ku sola Nungungulu.

⁹ Ku na ni zigelo zo zwala zi mahako Nungungulu lezaku a nga valeli zilo zo biha kala nyamutlha. Lomu ka Xipimo 11, u ta gonza lezi a Biblia gi zi wulako hi mhaka leyi. Zezi, tiyiseka lezaku Nungungulu wa hi ranza niku a hi yena a nga ni nanzu wa zikarato za hina. Hi lisine, hi Yena yece a nga ni ntamu wa ku zi mbheta. — Isaya 33:2.

10. Hikuyini hi tiyisekako lezaku Nungungulu i ta lulamisa zilo zontlhe zi onhilweko hi vanhu vo biha?

¹⁰ Nungungulu i basile. (Isaya 6:3) Zontlhe lezi a zi mahako zi basile, zi hlazekile, niku zi nene. Hikwalaho hi nga mu tsumba. A vanhu a va tshamisangi lezo. Ka zikhati zinwani va phazama. Hambu hosi yo tsumbeka nguvu ka tontlhe, a yi na ntamu wa ku lulamisa zilo zontlhe zi onhilweko hi vanhu vo biha. A ku na munhu a nga ni ntamu wo fana ni wa Nungungulu. Hikwalaho, i ta lulamisa zontlhe lezi a vanhu vo biha va zi onhileko, hakuva i na ni ntamu wa ku maha lezo. I ta susa kubiha kontlhe kala kupinzuka. — Gonza Tisimu 37:9-11.

11. Nungungulu i ti zwisa kuyini hi kuxaniseka ka wena?

¹¹ I ti zwisa kuyini Nungungulu loku a wona lezi zi mahekako laha misaveni ni wutomini ga wena ke? A Biblia gi gonzisa lezaku Nungungulu i “ranza kululama.” (Tisimu 37:28) Hikwalaho, i ranza lezi zi nga zi nene, a venga za kubiha. A nga tsaki loku a wona vanhu na va xaniseka. A Biblia gi wula lezaku a xikhati lexi a nga wona ku a misava yi tele hi kubiha, “i lo xaniseka mbilwini yakwe.” (Genesisi 6:5, 6) Nungungulu a nga cicangi. (Malaki 3:6) A Biblia gi wula lezaku Nungungulu wa khatala nguvu hi wena. — Gonza 1 Pedro 5:7.

12, 13. a) Hikuyini hi ranzako vanwani, niku hi ti zwisa kuyini hi kuxaniseka loku ku nga kona laha misaveni? b) Xini xi hi tiyisekisako lezaku Nungungulu i ta mbheta kuxaniseka ni kubiha?

¹² A Biblia kambe gi wula lezaku hi vangilwe hi mufananiso wa Nungungulu. (Genesisi 1:26) Lezo zi wula ku Nungungulu i hi mahile ni matshamela yo fana ni lawa yakwe. Hikwalaho, loku u bayiseka hi ku wona vanhu vo kala nanzu na va xaniseka, tiyiseka lezaku Nungungulu i bayiseka nguvu hi zona. Hi zi tivisa kuyini?

¹³ A Biblia gi hi gonzisa lezaku “Nungungulu liranzo.” (1 Johani 4:8) Zontlhe lezi Nungungulu a zi mahako, i kuciwa hi liranzo. Hikwalaho, hi kombisa liranzo hakuva Nungungulu i na ni liranzo. Ehleketa hi lezi: Loku u wa hi ni ntamu, u wa nga ta mbheta kuxaniseka ni kubiha kontlhe loku ku nga kona laha misaveni ke? Kunene u wa ta ku mbheta, hakuva wa va ranza vanhu. Ahati Nungungulu ke? I ta mbheta kuxaniseka ni kubiha kontlhe hakuva i na ni ntamu, niku wa hi ranza. Tiyiseka lezaku a zitsumbiso zontlhe za Nungungulu zi kumbukilweko kusanguleni ka bhuku legi, zi ta tatiseka! Kanilezi, kasi ku kholwa a zitsumbiso lezo, u fanele ku tiva zinwani xungetano hi Nungungulu.

14. Wula a vito ga Nungungulu niku hikuyini hi faneleko ku gi tirisa.

¹⁴ Loku u lava ku maha wunghana ni wokari, xini u tolovelako ku ranga hi xona u mu byela? I vito ga wena, a hi zona? Nungungulu ke, i na ni vito? A wukhongeli go tala gi wula lezaku a vito gakwe hi Nungungulu kutani Hosi. Kanilezi lawo a hi mavito. Lezo zikhundla basi, a ku fana ni ku “murangeli.” Nungungulu i hi byela ku a vito gakwe hi Jehova. A bhuku ga Tisimu 83:18 gi ngalo: “Kasi va fela ku tiva lezaku hi wena wece u nga ni vito ga Jehova, Loyi a Hunzeleleko Kutlakuka misaveni yontlhe.” A vatsali va Biblia va tirisile a vito ga Nungungulu hi makhati yo tala nguvu. Jehova i lava lezaku u tiva a vito gakwe u tlhela u gi tirisa. I ku byela vito gakwe kasi uva munghana wakwe.

15. A vito ga ku Jehova, xana gi wula yini?

¹⁵ A vito ga Nungungulu, Jehova, gi wula zilo za lisima nguvu. Gi wula lezaku Nungungulu wa zi kota ku maha ni xihi a xi tsumbisako ni ku tatisa kungo gakwe. A ku na lexi xi nga mu tsanzekisako. A vito legi gi fanela yena yece. *

16, 17. A magezu lawa ma wula yini: a) “Nyamintamu”? b) “Hosi ya Pinzukelwa”? c) “Muvangi”?

 ¹⁶ Kota lezi hi zi wonileko, a bhuku ga Tisimu 83:18 gi wula lezi xungetano hi Jehova: “Hi wena wece . . . Loyi a Hunzeleleko Kutlakuka.” Ahandle ka lezo, Kuvululelwa 15:3 i ngalo: ‘A mitiro ya wena ya hombe ya hlamalisa, Hosi Nungungulu Nyamintamu, a tindlela ta wena ti lulamile ti nene, wena Hosi ya matiko.’ Makunu, a xikhundla lexi xi nge “Nyamintamu” xi wula yini? Xi wula lezaku Jehova i na ni ntamu wa hombe a ku hunza vontlhe va nga kona wuakweni gontlhe. Ka 1 Timote 1:17, Jehova  i vitaniwa ku i “Hosi ya pinzukelwa.” A xikhundla lexi xi nge “Hosi ya pinzukelwa” xi wula ku Jehova i kona xontlhe xikhati. A bhuku ga Tisimu 90:2 gi wula lezaku Jehova i kona “kusukela kupinzukeni kala kupinzuka.” A hi kuhlamalisa ka zona!

¹⁷ Jehova hi yena yece a nga Muvangi. A bhuku ga Kuvululelwa 4:11 gi ngalo: “Hosi ya hina ni Nungungulu wa hina, wena u fanele ku amukela kukhesiwa ni kudumiswa ni ntamu; hakuva hi wena u nga vanga zilo zontlhe, hi kota ya kuranza ka wena zi kona, zi vangilwe.” Hakunene, kusukela ka tingelosi ni tinyeleti le tilweni, kala ka mihanzu leyi yi pswaliwako hi tisinya, ni tinjhanjhi leti ti nga lomu bimbini — zontlhe lezo hi Jehova a nga zi vanga!

18. a) Hikuyini a vanhu vo kari va alakanyako lezaku a va nge tshuki vava vanghana va Nungungulu? b) Zini lezi a Biblia gi zi wulako mhakeni leyo?

¹⁸ A vokari loku va gonza zonake va tiva matshamela yo hlamalisa ya Jehova, za va chavisa zi tlhela zi va maha va ti byela lezi: ‘A zi nge koteki a ku Nungungulu a khatala hi mina hakuva munhu wa lisima nguvu, wa ntamu wa hombe niku i le kule nguvu na hina.’ Kanilezi, xana hi zalezo Nungungulu a lavako lezaku hi ti zwisa zona ke? Ne ni kutsongwani. Jehova i lava kuva kusuhani na hina. A Biblia gi ngalo Nungungulu a ‘nga kule ka munwe ni munwani wa hina.’ (Mitiro 17:27) Nungungulu i lava ku u tshinela kakwe. I tsumbisa lezaku yenawu “i ta tshinela” ka wena. — Jakobe 4:8.

19. a) U nga maha yini kasi kuva munghana wa Nungungulu? b) Hi wahi a matshamela ya Jehova lawa ma ku tsakisako nguvu?

¹⁹ U nga maha yini kasi kuva munghana wa Nungungulu? Jesu i te: “A wutomi ga pinzukelwa hi kuva va ku tiva, wena Nungungulu wece wa zinene, na Jesu Kristu loyi u mu rumileko.” (Johani 17:3) Simama ku gonza. Loku u maha lezo, u ta tiva Jehova na Jesu. Lezo zi nga ku maha u kuma wutomi ga pinzukelwa. Hi xikombiso, hi gonzile lezaku “Nungungulu liranzo.” (1 Johani 4:16) Kanilezi, Jehova i na ni matshamela manwani yo tala ya ma nene. A Biblia gi hi byela ku Jehova i na ni ‘wuxinji ni tipswalo, wa nonoka ku zangara, i tele hi wuxinji ni kutsumbeka.’ (Eksodusi 34:6) Jehova ‘mu nene, wa tsetselela.’ (Tisimu 86:5) Nungungulu wa timisela niku i lulamile. (2 Pedro 3:9; 1 Va Le Korinte 1:9) Laha u toya u lera a Biblia, u ta gonza zotala hi matshamela yakwe yo saseka.

20-22. a) U nga zi kotisa kuyini kuva munghana wa Jehova na u nga mu woni? b) Zini u faneleko ku maha loku a vokari va lava ku ku tsikisa ku gonza a Biblia?

²⁰ U nga zi kotisa kuyini kuva munghana wa Jehova na u  nga mu woni? (Johani 1:18; 4:24; 1 Timote 1:17) A xikhati lexi u gonzako xungetano hi Jehova lomu ka Biblia, zi ku vuna ku mu wona kota Munhu loyi hakunene a nga kona. (Tisimu 27:4; Va Le Roma 1:20) Laha u gonzako zo tala hi yena, u ta mu ranza nguvu u tlhela u tizwa na u hi kusuhani naye.

²¹ U ta zi zwisisa lezaku Jehova i Dadani wa hina futsi. (Mateu 6:9) I hi nyikile wutomi, niku i lava ku hi hanya wutomi ga gi nene hi laha zi kotekako hi kona. Hi zalezo a papai wa liranzo a nga wa ta zi xuvela a vana vakwe. (Tisimu 36:9) Kunene, a Biblia gi gonzisa lezaku u nga maha munghana wa Jehova. (Jakobe 2:23) Hi nga zi alakanyela! Jehova, a Muvangi wa zilo zontlhe, i lava ku u maha munghana wakwe!

²² A vanhu vo kari va nga ha lava lezaku u tsika ku gonza Biblia. Va nga ha chava ku u ta cica a chechi ya wena. Kanilezi, u nga tsiki munhu a ku tsanzekisa ku maha munghana wa Jehova. Hi yena munghana wa mu nene ka vontlhe.

23, 24. a) Hikuyini u nga faneliko ku tsika ku maha ziwutiso? b) Zini hi to wulawula hi zona ka xipimo xi lanzelako?

²³ Laha u toya u gonza Biblia, ku tava ni zilo u to kala ku zi zwisisa. U nga dhani ku wutisa kutani ku kombela ku vuniwa. Jesu i te hi fanele ku ti koramisa, a ku fana ni vanana. (Mateu 18:2-4) A vanana va maha ziwutiso zo tala. Nungungulu i lava lezaku u kuma mihlamulo ya ziwutiso za wena. Hikwalaho, gonza khwatsi a Biblia kasi u tiyiseka ku lezi u zi gonzako lisine ke. — Gonza Mitiro 17:11.

²⁴ A ndlela ya yi nene kasi ku tiva Jehova ku gonza Biblia. Ka xipimo xi lanzelako, hi ta tiva lexi xi mahako ku a Biblia giva go hambana ni mabhuku wontlhe lawa manwani.