1, 2. a) Hi mawonela ya wena, hikuyini a mukombelo wu nga lungelo ga hombe? b) Hikuyini hi faneleko ku tiva lezi a Biblia gi zi wulako xungetano hi mukombelo?

LOKU yi fananiswa ni wuako gontlhe, a misava yi tsongwani nguvu. Hikwalaho, Jehova loku a cuwuka laha misaveni, a vanhu vontlhe va fana ni dona ga mati gi donelako lomu bhaketini. (Tisimu 115:15; Isaya 40:15) Hambu lezi hi nga vatsongwani nguvu loku hi fananiswa ni wuako gontlhe, a bhuku ga Tisimu 145:18, 19 gi ngalo: “Jehova i kusuhi ni vontlhe lava va mu khongelako, lava va mu vitanako hi zinene. Lava va mu chavako va nyikwa lezi va zi ranzako, i tazwa kurila kabye, a va ponisa.” Kunene, lowo i nchumu wa wu nene nguvu hi nga nawo! Jehova a Muvangi wa hina wa ntamu i lava kuva kusuhani na hina, niku i lava kuzwa mikombelo ya hina. Hakunene, a mukombelo i lungelo ga hombe, i nchumu wo hlawuleka lowu Jehova a nyikileko a munwe ni munwani wa hina.

² Kanilezi, Jehova i tazwa mikombelo ya hina loku hi yi mahisa lezi a zi lavisako zona. Hi nga yi mahisa kuyini a mikombelo ya hina? A hi wone lezi a Biblia gi zi wulako xungetano hi mukombelo.

3. Hikuyini u faneleko ku wulawula na Jehova hi mukombelo?

³ Jehova i lava lezaku u maha mukombelo ka yena, kutani ku u wulawula naye. Hi zi tivisa kuyini? Gonza Va Le Filipi 4:6, 7. Hi nga ehleketa hi xirambo lexo xa xi nene! Jehova a Mufumeli wa zilo zontlhe, wa khatala nguvu hi wena  niku i lava lezaku u wulawula naye u mu byela zikarato za wena ni lezi u ti zwisako zona.

4. Xana a kukhanzakanya ku wulawula na Jehova hi mukombelo zi tiyisisa kuyini a wunghana ga wena naye?

⁴ A mukombelo wu hi vuna ku maha wunghana ga hombe na Jehova. Loku a vanghana va bhula hi kukhanzakanya, va byelana maalakanyo yabye, lezi zi va karatako, ni lezi va ti zwisako zona, a wunghana gabye go kula. Lezo zi fana ni loku hi wulawula na Jehova hi mukombelo. Lomu ka Biblia, Jehova i ku byela maalakanyo yakwe, lezi a ti zwisako zona ni lezi a to maha xikhatini xi tako. Na wenawu, u nga mu byela xihundla xa mbilu ya wena hi ku wulawula naye hi kukhanzakanya. Laha u mahako lezo, a wunghana na wena na Jehova gi ta kula. — Jakobe 4:8.

5. Zini zi kombako lezaku Jehova a nga ingiseli mikombelo yontlhe?

⁵ Jehova wa ingisela a mikombelo yontlhe ke? Ahihi, a nga ingiseli yontlhe. Xikhatini xa muprofeti Isaya, Jehova i byelile vaIsraeli aku: “Ni loku mu anzisa mikombelo, nzi  nga ta yi ingisela, hakuva a mandla ya nwina ma tele hi nkhata.” (Isaya 1:15) Hikwalaho, loku hi nga ti woneli, hi nga tshuka hi maha zilo zi to hi maha hiva valala va Jehova, a nga ha ingiseli mikombelo ya hina.

6. a) Hikuyini a kuva ni kukholwa zi nga za lisima? b) U nga kombisa kuyini lezaku wa kholwa ka Jehova?

⁶ Loku hi lava ku Jehova azwa mikombelo ya hina, hi fanele kuva ni kukholwa. (Marku 11:24) Mupostoli Paule i tsalile lezi: ‘Ahandle ka kukholwa a zi koteki ku mu tsakisa [Nungungulu]; hakuva loyi a tshinelako ka Nungungulu i yimelwe hi ku kholwa lezaku i kona Nungungulu, ni lezaku yena wa chachazela lava va mu lavako.’ (Maheberu 11:6) Kanilezi, a ku wula lezaku nza kholwa ka Nungungulu basi, a zi eneli. Hi fanele ku komba zi ku dlunya lezaku ha kholwa ka Jehova hi ku mu ingisa siku ni siku. — Gonza Jakobe 2:26.

7. a) Hikuyini hi faneleko ku ti koramisa ni ku kombisa xichawo a xikhati lexi hi wulawulako na Jehova hi mukombelo? b) Hi nga kombisa kuyini a ku a hi farisi a xikhati lexi hi mahako mukombelo?

⁷ A xikhati lexi hi wulawulako na Jehova, hi fanele ku kombisa xichawo. Hikuyini? Loku hi wo lava ku ya wulawula ni hosi, hi wa ta ya wulawula nayo hi xichawo. Jehova i Nungungulu wa Ntamu Wontlhe. Hikwalaho, loku hi wulawula naye, hi fanele ku kombisa xichawo ni kutikoramisa, a ku hunza loku hi wulawula ni hosi. (Genesisi 17:1; Tisimu 138:6) Ahandle ka lezo, hi fanele ku nga farisi. Kanilezi, hi fanele ku wulawula na zi sukela mbilwini; hi nga phindaphindi magezu yalawa ya manwe. — Mateu 6:7, 8.

8. Loku hi maha mukombelo xungetano hi nchumu wo kari, zini kambe hi faneleko ku maha?

⁸ Hi kugumesa, loku hi maha mukombelo xungetano hi mhaka yo kari, hi fanele ku maha zontlhe hi zi kotako xungetano hi mhaka leyo. Hi xikombiso, loku hi kombela Jehova lezaku a hi nyika zakuga za siku ni siku, a hi faneli ku kondla mawoko hi loloha, hi rinzela lezaku Jehova i ta hi nyika zontlhe  na hi no tshama, kasi lezo hi na ni ntamu wa ku tira. Hi fanele ku tira hi kutikarata, hi vumela ku maha ni wihi ntiro hi wu kotako. (Mateu 6:11; 2 Va Le Tesalonika 3:10) Kutani ku loku hi kombela Jehova lezaku a hi vuna ku tsika ku maha za kubiha, hi fanele ku potsa ziyimo zontlhe zi nga wa ta hi veka xiringweni. (Va Le Kolosi 3:5) Zezi a hi kambisise a ziwutiso zo kari zi tolovelako ku mahiwa xungetano hi mukombelo.

9. a) A mikombelo ya hiva hi fanele ku yi yisa ka mani? b) A bhuku ga Johani 14:6 gi hi gonzisa yini xungetano hi mukombelo?

⁹ A mikombelo ya hina hi fanele ku yi yisa ka mani? Jesu i gonzisile valanzeli vakwe lezaku va yisa mikombelo yabye ka “Dadani wa hina wa le tilweni.” (Mateu 6:9) I tlhelile aku: “Mina nzi ndlela, ni zinene, ni wutomi; a nga kona a tako ka Dadani, loku a ngati ha mina.” (Johani 14:6) Hikwalaho, a mikombelo ya hina yi fanele kuya ka Jehova hi vito ga Jesu. Makunu zi wula yini a ku maha mukombelo hi vito ga Jesu? Kasi Jehova azwa mikombelo ya hina, hi fanele ku kombisa xichawo hi ntiro wo hlawuleka lowu Jehova a nyikileko Jesu. Kota lezi hi zi gonzileko, Jesu i tile laha misaveni kasi ku ta hi tlhatlhisa ka xionho ni kufa. (Johani 3:16; Va Le Roma 5:12) Jehova kambe i yimisile Jesu kota Mupristi wa Hombe ni Mulamuli. — Johani 5:22; Maheberu 6:20.

10. Hi fanele ku yima hi ndlela yo kari yo hlawuleka loku hi maha mukombelo ke? Tlhamusela a ku hikuyini.

¹⁰ Hi fanele ku yima hi ndlela yo kari yo hlawuleka loku hi maha mukombelo ke? Ahihi. Jehova a nga wuli lezaku hi fanele ku maha mukombelo na hi khizamile, na hi tshamile, kutani na hi yimile. A Biblia gi gonzisa lezaku hi nga wulawula na Jehova hi mukombelo ni ka gihi tshamela gi kombisako xichawo. (1 Kronekele 17:16; Nehemia 8:6; Danieli 6:10; Marku 11:25) Lezi hakunene zi nga za lisima ka Jehova, ku ti koramisa hi kombisa xichawo hi yena. Laha hi mahako mukombelo,  hi nga tlakusa gezu kutani ku wulawula hi le mbilwini. Hi nga maha mukombelo ni kwihi laha hi nga kona, ni ka xihi xikhati; ku ngava ni mumu kutani ni wusiku. A xikhati lexi hi wulawulako na Jehova hi mukombelo, hi nga tiyiseka lezaku wa hizwa hambu loku hi nga zwiwi hi munhu. — Nehemia 2:1-6.

11. Zilo muni hi nga wulawulako hi zona na Jehova?

¹¹ Zilo muni hi nga wulawulako hi zona loku hi maha mikombelo? Hi nga kombela ni xihi xi tsakisako Jehova. A Biblia gi ngalo: “[Jehova] i ta hizwa loku hi kombela nchumu lowu wu yelanako ni kuranza kakwe.” (1 Johani 5:14) Hi nga maha mukombelo wa zilo za hina wutsumbu ke? Ina. A ku wulawula na Jehova hi mukombelo, zi fanele ku fana ni ku bhula ni munghana wa hina wa hombe. Hi nga mu byela ni xihi xi nga mbilwini ya hina ni maalakanyweni ya hina. (Tisimu 62:8) Hi nga mu kombela lezaku a hi nyika a moya wa ku basa kasi wu hi nyika ntamu wa ku maha za zi nene. (Luka 11:13) Hi nga mu kombela wutlhari kambe ga ku maha ziboho za zi nene, ni ntamu wa ku lwisana ni zikarato. (Jakobe 1:5) Hi fanele ku kombela Jehova lezaku a hi tsetselela zionho za hina. (Va Le Efesusi 1:3, 7) Hi fanele ku kombelela vanwani kambe, vo kota maxaka ya hina ni vamakabye va hina lomu bandleni. — Mitiro 12:5; Va Le Kolosi 4:12.

12. Zini zi faneleko kuva za lisima nguvu lomu ka mikombelo ya hina?

¹² Zini zi faneleko kuva za lisima nguvu lomu ka mikombelo ya hina? Hi Jehova ni kuranza kakwe. Hi fanele ku mu bonga hi mbilu yontlhe hi zontlhe a hi mahelako. (1 Kronekele 29:10-13) Hi wula lezo hakuva a xikhati lexi Jesu a nga hi laha misaveni, i gonzisile vapizani vakwe lezi va nga fanele ku mahisa zona mukombelo. (Gonza Mateu 6:9-13.) I va gonzisile lezaku a kuranga va fanele ku kombelela lezaku a vito Nungungulu gi basiswa. A engeta a ku hi fanele ku kombelela lezaku a Mufumo wa Nungungulu wuta, ni lezaku a kuranza ka Jehova ku mahiwa laha misaveni. Ntsena anzhako ka ku kombelela zilo lezi za lisima, hi kona  Jesu a ngaku hi nga wulawula hi lezi zi lavekako ka hina. Loku hi rangisa Jehova ni kuranza kakwe lomu ka mikombelo ya hina, hi komba lezi zi nga za lisima ka hina.

13. A mikombelo ya hina yi fanele ku leha ku kota kwihi?

¹³ A mikombelo ya hina yi fanele ku leha ku kota kwihi? A Biblia a gi wuli. Yi ngava yo leha kutani yo koma hi kuya hi xiyimo xa kona. Hi xikombiso, loku hi lava kuga, hi nga maha mukombelo wo koma. Kanilezi, hi nga maha wo leha loku hi bonga Jehova ni loku hi mu byela zikarato za  hina. (1 Samueli 1:12, 15) A hi faneli ku maha mikombelo yo leha hi ku fela ku hlamalisa vanwani, a ku fana ni lezi a vokari va nga zi maha masikwini ya Jesu. (Luka 20:46, 47) Jehova a nga tsakisiwi hi mikombelo ya tshamela lego. Lezi zi nga za lisima ka Jehova kuva hi kombela na zi sukela mbilwini.

14. Hi fanele ku maha mikombelo makhati mangani, niku lezo zi hi gonzisa yini hi Jehova?

¹⁴ Hi fanele ku maha mikombelo makhati mangani? Jehova i hi ramba lezaku hi wulawula naye hi kukhanzakanya. A Biblia gi wula lezaku hi fanele ku “khongela” xikhati xontlhe, hi ‘simamisa hi tiyile kukhongeleni,’ ni ku ‘khongela hi nga tsiki.’ (Mateu 26:41; Va Le Roma 12:12; 1 Va Le Tesalonika 5:17) Jehova i tshama na a longile ku hi ingisela. Hi nga mu bonga siku ni siku hi kota ya wunene gakwe ni lezi a hi ranzako. Hi nga mu kombela kambe lezaku a hi nyika ntamu, a hi chavelela, ni ku hi rangela. Loku hakunene hi gi nyika lisima a  lungelo legi hi nga nago ga ku wulawula na Jehova hi mukombelo, hi ta bhula naye makhati yo tala.

15. Hikuyini hi faneleko ku wula ku “amen” magumo ka mukombelo?

¹⁵ Hikuyini hi faneleko ku wula ku “amen” magumo ka mukombelo? A gezu “amen” gi wula ku “hakunene,” kutani “a zive tano.” Leyo i ndlela ya ku komba lezaku lezi hi nga wula hi zona futsi, hi zi wulile na zi sukela mbilwini. (Tisimu 41:13) A Biblia kambe gi hi gonzisa lezaku zi nene a ku wula ku “amen” magumo ka mukombelo wu mahiwako hi munwani xikari ka vanhu, kasi ku komba lezaku ha vumela lezi zi wulilweko. Lezo hi nga zi wula hi ku zwata gezu kutani hi le mbilwini. — 1 Kronekele 16:36; 1 Va Le Korinte 14:16.

16. Xana Jehova wa hlamula mikombelo ya hina hakunene? Tlhamusela a ku hikuyini.

¹⁶ Xana Jehova wa hlamula mikombelo ya hina hakunene? Ina, wa hlamula futsi. A Biblia gi mu vitana ku hi ‘loyi a zwako mikhongelo.’ (Tisimu 65:2) Jehova wazwa a tlhela a hlamula mikombelo ya vanhu vo tala nguvu. A mikombelo leyo i yi hlamula hi tindlela to hambanahambana.

17. Jehova i ti tirisisa kuyini a tingelosi ni malanza yakwe kasi ku hlamula a mikombelo ya hina?

¹⁷ Jehova i hlamula mikombelo ya hina hi ku tirisa tingelosi ni malanza yakwe laha misaveni. (Maheberu 1:13, 14) Ku na ni vanhu vo tala va kombeleko ka Nungungulu lezaku va vuniwa ku zwisisa Biblia, zonake nzeni ka xikhati xitsongwani, va enzelwa hi Mboni ya Jehova. A Biblia gi komba lezaku a tingelosi tonawu ti kona ntirweni wa ku xumayela “ivangeli” misaveni yontlhe. (Gonza Kuvululelwa 14:6.) Ahandle ka lezo, a kutala ka hina ha tshuka hi kombela Jehova lezaku a hi vuna ku lwisana ni xikarato xo kari kutani ka zilo zo kari, hi gumesa hi vuniwa hi muKristu-kulori.— Mavingu 12:25; Jakobe 2:16.

18. Xana Jehova i wu tirisisa kuyini a moya wakwe wa ku basa ni Biblia kasi ku hlamula mikombelo ya hina?

 ¹⁸ Jehova kambe wa tirisa moya wakwe wa ku basa kasi ku hlamula mikombelo ya hina. Loku hi kombela ku vuniwa kulwa ni xikarato xo kari, a nga ha tirisa moya wakwe kasi ku hi kongomisa ni ku hi tiyisa. (2 Va Le Korinte 4:7) Wa tirisa a Biblia kambe kasi ku hlamula mikombelo ya hina ni ku hi vuna ku maha ziboho za zi nene. A xikhati lexi hi lerako Biblia, hi nga ha kuma vesi gi to hi vuna. Jehova kambe a nga ha kuca wokari a hlamulako mitlhanganweni lezaku a wula zalezi hi nga lava ku zizwa futsi, kutani ku kuca dota go kari ga bandla lezaku gi hi bhulela zokari gi zi kumileko lomu ka Biblia. — Va Le Galatia 6:1.

19. Hikuyini ka zikhati zinwani zi nga tshukako zi wonekisa ku khwatsi Jehova a nga se hlamula mikombelo ya hina?

¹⁹ Hambulezo, ka zikhati zo kari hi nga karateka hi ti wutisa lezi: ‘Kasi hikuyini Jehova a kalako a nga se hlamula mikombelo ya mina ke?’ U nga rivali lezaku Jehova wa xi tiva a xikhati ni ndlela ya yi nene ya ku hlamula mikombelo ya hina. Kanilezi, hi fanele ku alakanya lezaku Jehova i hlamula mikombelo hi kuyelana ni kuranza kakwe ni hi xikhati xakwe xi faneleko. Jehova wa zi tiva lezi zi lavekako ka hina. Kuzilava lexi xi lavekako, ku simama hi kombela, hi komba lezaku lezi hi nga zi wula hi zalezo futsi niku ha kholwa ka yena. (Luka 11:5-10) Ka zikhati zinwani, Jehova a nga hlamula mikombelo ya hina hi ndlela ya ku hi wa nga yi rinzelangi. Hi xikombiso, hi nga kombela ku a hi vuna ka xikarato xo kari, a gumesa a hi nyika ntamu wa ku xi timisela, wutshanwini ga ku susa xikarato lexo. — Gonza Va Le Filipi 4:13.

20. Hikuyini hi faneleko ku khanzakanya ku wulawula na Jehova hi mukombelo?

²⁰ Hakunene, a ku wulawula na Jehova hi mukombelo i lungelo ga hombe nguvu! A hi na xigelo xa ku kanakana lezaku wa hizwa. (Tisimu 145:18) Niku laha hi wulawulako naye hi mbilu ya hina yontlhe, a wunghana ga hina naye giya gi tiya.