1-3. Ziwutiso muni lezi a vanhu va ti wutisako xungetano hi kufa, niku a wukhongeli go kari gi zi hlamulisa kuyini?

A BIBLIA gi hi tsumbisa lezaku xikhatini xi tako a ‘kufa ku nga ta hava kona.’ (Kuvululelwa 21:4) Lomu ka Xipimo 5, hi gonzile lezaku a nzhiho wu vululile ndlela ya ku hi kuma wutomi ga pinzukelwa. Kanilezi a vanhu va hafa. (Mutshawuteli 9:5) Hikwalaho, hi tolovela ku ti maha xiwutiso lexi xa lisima: Kasi loku munhu afa iya kwihi?

² A hlamulo wa xiwutiso lexi hi wu lava nguvu loku hi felwa hi munhu hi mu ranzako. Hi nga ha ti wutisa lezi: ‘Kasi i yile kwihi? Wa hi wona ke? A nga hi vuna? Kona ha ha ta mu wona ke?’

³ A wukhongeli gi hlamula ziwutiso lezo hi tindlela to hambana. A go kari gi gonzisa lezaku loku u maha za zi nene, u taya tilweni kanilezi loku u maha za kubiha, u taswa tilweni. A ginwani gi gonzisa lezaku loku munhu afa iya a ya ti patsa ni maxaka yakwe ma fileko kale. Niku a ginwani kambe gi wula lezaku loku munhu afa, iya a ya lamuliwa a gumesa a pswaliwa luswa, na a hi ni miri wunwani — a ngava munhu munwani kutani xihari.

4. I nchumu muni wa tshinya lowu a wukhongeli gi gonzisako xungetano hi kufa?

⁴ Zi wonekisa ku khwatsi a wukhongeli gi gonzisa zilo zo hambana. Kanilezi, tontlhe a tigonzo leto ti zwanana ka nchumu wunwe wa tshinya. Wu nga lezaku loku munhu afa, ku na ni xokari xi simamako xi hanya. Lezo lisine ke?

5, 6. Zini zi humelelako loku munhu afa?

⁵ Jehova wa zi tiva lezi zi humelelako loku hifa, niku i  sina a wulile lezaku loku munhu afa, a nga ha hi na wutomi. A kufa zi wula ku kala u nga ha hanyi. Hikwalaho loku munhu afa, a kutizwa kakwe ni maalakanyo yakwe a zi simami ku hanya ka wutshamu ginwani. * Loku hifa a ha ha zi koti ku pimisa nchumu, ku wona, ne kuzwa nchumu.

⁶ Hosi Solomoni i tsalile lezaku “a vafileko a va tivi nchumu.” Loyi a fileko, a nga zi koti ku ranza kutani ku zonda munhu. Niku lomu ‘xilahleni, a ku na ntiro, hambu makungo ni wutivi, ne wutlhari.’ (Gonza Mutshawuteli 9:5, 6, 10.) Lomu ka bhuku ga Tisimu 146:4, a Biblia gi wula lezaku loku a munhu afa, a ‘kupima kakwe’ kafa.

7. Zini lezi Jesu a zi wulileko xungetano hi kufa?

⁷ A xikhati lexi Lazaru a munghana wakwe wa mu nene a ngafa, Jesu i byelile a vapizani vakwe aku: ‘Lazaru, a munghana wa hina, i etlele.’ Kanilezi, Jesu i wa nga wuli lezaku Lazaru i wo etlela wurongo. I lo gumesa aku: “Lazaru i file.” (Johani 11:11-14) Hikwalaho, Jesu i fananisile a kufa ni kuetlela. A nga wulangi lezaku Lazaru i wa hi le tilweni kutani i wa yile a ya ti patsa ni maxaka manwani ma nga sina ma file. A nga wulangi lezaku Lazaru i woswa tilweni kutani ku pswaliwa luswa kota munhu munwani kutani xihari. Kanilezi, Lazaru i wa ku khwatsi hi loku a no etlela wurongo ga hombe nguvu go kala ni ku lora. A mitsalo yinwani yonawu yi fananisa a kufa ni kuetlela wurongo ga hombe. A xikhati lexi Stefani a nga dawa, a Biblia gi wula lezaku “i lo etlela.” (Mitiro 7:60) Mupostoli Paule yenawu i tsalile lezaku a maKristu yo kari ma ‘etlele’ kufeni. — 1 Va Le Korinte 15:20.

8. Hi zi tivisa kuyini lezaku Nungungulu a nga vangangi vanhu kasi va gumesa vafa?

 ⁸ Xana Jehova i vangile Adamu na Eva lezaku va gumesa vafa? Ahihi! Jehova i va vangile na va hi ni wutomi go mbhelela kasi va hanya kala kupinzuka. Jehova i vangile vanhu na va xuva ku hanya kala kupinzuka. (Mutshawuteli 3:11) Hi tolovelo, a vapswali a va tsaki hi ku wona vana vabye na va khosahala va tlhela vafa. Jehova yenawu a nga tsaki. Hambulezo, loku ku hi lezaku Jehova i hi vangele ku hi hanya kala kupinzuka, hikuyini hi fako?

9. Hikuyini a nayo lowu Jehova a nga nyikile Adamu na Eva wu nga kala wu nga karati?

⁹ Le sinwini ga Edeni, Jehova i lo byela Adamu aku: ‘A tisinya tontlhe ti nga lomu sinwini u ngaga hi matsenya; kanilezi a sinya ya ku tiva kusaseka ni kubiha u ngagi; hakuva a siku legi u to yiga, u tafa.’ (Genesisi 2:9, 16, 17) A nayo lowo wo zwisiseka khwatsi wu wa nga karati a ku wu ingisa, niku Jehova i wa hi ni fanelo ya ku byela Adamu na Eva lezi zi nga zi nene ni lezi zi bihileko. Loku va wa no ingisa Jehova, na va kombisile lezaku va na ni xichawo hi wuhosi gakwe. Na va kombile kambe lezaku va mu bonga nguvu hi kota ya zilo zontlhe za zi nene lezi a nga va nyikile.

10, 11. a) Xana Adamu na Eva va kalavelisilwe kuyini hi Satani? b) Hikuyini ku nga hiko na kutsetselelwa hi kota ya lezi Adamu na Eva va zi mahileko?

¹⁰ A ya kubiha hi lezaku Adamu na Eva va hlawulile ku nga ingisi Jehova. Satani i lo wutisa Eva aku: “Hakunene Nungungulu i wulile lezaku mu ngagi ni sinya yinwe ya simu ke?” Eva a hlamula aku: ‘Hi ngaga a mihanzu ya tisinya tontlhe, kanilezi a mihanzu ya sinya leyi yi nga xikari ka simu, Nungungulu i te ngalo, mu ngagi, hambu ni ku yi henya, kasi mu ngafi.’ — Genesisi 3:1-3.

¹¹ Satani a gumesa aku: ‘Mu nga tafa futsi; hi lezaku Nungungulu wa zi tiva lezaku, a siku lego mu toga, a mahlo ya nwina ma ta vululeka, mu fana na Nungungulu, mu tiva kusasa ni kubiha.’ (Genesisi 3:4-6) Satani i wa lava ku Eva a kholwa lezaku i wa ta zi tiva ha yece lezi zi nga zi nene ni lezi zo biha. Hi magezu yalawo, Satani i lo tlhela a hemba hi lezi zi nga wa ta humelela loku Eva a nga ingisi. Satani i te Eva i wa nga tafa. Hikwalaho, Eva i loga hanzu lowo a gumesa a nyika ni nuna wakwe kambe. Adamu na Eva va wa zi tiva khwatsi a ku Nungungulu i wa va byelile  ku va ngagi a hanzu lowo. A xikhati lexi va ngaga, va lo hlawula ku nga wu ingisi ha womu a nayo lowo wo zwisiseka ni wo olova. Hi kuga a hanzu lowo, va lo kanyisa a Dadani wabye wa liranzo. Ku wa nga hi na ku tsetselelwa hi kota ya lezi va zi mahileko!

12. Hikuyini zi bayisako nguvu lezi Adamu na Eva va nga tsika ku ingisa Jehova?

¹² A hi kubayisa ka zona lezi a vapswali va hina vo sangula va nga kala ku mu kombisa xichawo a Muvangi wabye! U wa ta ti zwisa kuyini loku u wo pswala mufana ni nhanyana, u ti karata hi ku va wundla, zonake va tsika ku ku ingisa ha womu, va maha zalezi u nga va byela ku va nga mahi? Zi wa nga ta ku panza mbilu ke?

13. Jehova i wa lava ku wula yini a xikhati a ngaku ‘u ta tlhelela ntshurini’?

¹³ A xikhati lexi Adamu na Eva va nga tsika ku ingisa, va lo luza lungelo ga ku hanya kala kupinzuka. Jehova i wa byelile Adamu aku: ‘Wena u ntshuri, u ta tlhelela ntshurini.’ (Gonza Genesisi 3:19.) Lezo zi wula ku Adamu i wa ta tlhela ava ntshuri kambe, a kufana ni xikhatini lexi a nga kala a nga se vangiwa. (Genesisi 2:7) Anzhako ka loku a onhile, Adamu i lofa zonake a tlhela ka xiyimo xo kala a nga ha hi kona.

14. Hikuyini hi fako?

¹⁴ Loku Adamu na Eva va wa no ingisa Nungungulu, na va ha hanya kala nyamutlha. Kanilezi, laha va nga tsika ku mu ingisa, va lo onha zonake hi kufamba ka xikhati vafa. A xionho xi fana ni mababyi  ya hombe lawa hi ma kumileko ka vapswali va hina. A vanhu vontlhe va pswaliwa ni xionho. Lezo hi zona zi hi mahako hifa. (Va Le Roma 5:12) Kanilezi, lezo a hi zona lezi Nungungulu a nga zi lava kusanguleni. Nungungulu a nga zangi a lava ku a vanhu vafa, niku a Biblia gi wula lezaku a kufa i “nala.” — 1 Va Le Korinte 15:26.

15. A ku tiva lisine xungetano hi kufa zi hi tlhatlhisisa kuyini?

¹⁵ A ku tiva lisine xungetano hi kufa za hi tlhatlhisa ka maalakanyo yo tala ya hava. A Biblia gi hi gonzisa lezaku lava va fileko a va zangari ne kuzwa kubayisa. A hi nge wulawuli navo, ne vona a va nge wulawuli na hina. Lava va fileko, a va nge hi vuni, ne hina a hi nge va vuni. A va nge hi maheli zo biha kambe. Hikwalaho, a ku na xigelo xa ku va chava. Hambulezo, a wukhongeli go tala gi wula lezaku lava va fileko va simama ku hanya ka wutshamu go kari, niku hi nga va vuna loku hi nyikela mali ka vafundisa. Kanilezi, loku hi tiva lisine xungetano hi lava va fileko, a hi nge kalavelwi hi mawunwa lawo.

16. Mawunwa muni lawa a wukhongeli go tala gi ma gonzisako xungetano hi vafileko?

¹⁶ Satani i tirisa a wukhongeli ga mawunwa lezaku a hi hembela ni ku hi maha hi alakanya lezaku a vafileko va ha hanya. Hi xikombiso, a wukhongeli go kari gi gonzisa lezaku loku munhu afa, ku na ni xipanze xi sukako xi ya hanya ka wutshamu ginwani. Le chechini ka nwina ke, va mu gonzisa zezo ni ku va mu gonzisa lezi a Biblia gi zi wulako xungetano hi vafileko? Kala nyamutlha, Satani wa ha tirisa mawunwa kasi ku kalavela vanhu lezaku va nga ingisi Jehova.

17. Hikuyini a gonzo ya kuswa tilweni yi rukako Jehova?

¹⁷ A wukhongeli go tala gi gonzisa zilo zo tshisa nguvu. Hi xikombiso, a gokari gi gonzisa lezaku a vakubiha va  taswa tilweni. A wunwa lego gi ruka Jehova. Jehova i wa nga ta tshuka a tsika vanhu va xaniseka hi ndlela leyo. (Gonza 1 Johani 4:8.) U wa ta ti zwisa kuyini hi munhu wa ku tsayisa n’wana wakwe hi ku hisa xiwokwana xakwe laha nzilweni? U wa taku i na ni xapi ya hombe; a hi zona? Hambu ni ku mu tiva u wa nga ta zi lava. Hi zalezo Satani a lavako ku hi mu wonisa zona Jehova!

18. Hikuyini hi nga faneliko ku chava lava va fileko?

¹⁸ A wukhongeli go kari gi gonzisa lezaku loku a vanhu vafa va gumesa va maha tinguluve. A wukhongeli lego gi gonzisa lezaku a mimoya leyo hi fanele ku yi kombisa xichawo hambu ku yi chava futsi, hakuva yi nga tshuka yiva vanghana kutani valala va hina. A vanhu vo tala va gi kholwa a wunwa lego. A ku chava lava va fileko, zi maha vanhu lavo va tsika ku khozela Jehova va khozela tinguluve tabye. Alakanya lezaku lava va fileko, a va tivi ne a vazwi nchumu. Hikwalaho, a hi na xigelo xa ku va chava. Jehova hi yena Muvangi wa hina. Hi yena Nungungulu wa lisine, niku hi fanele ku khozela yena basi. — Kuvululelwa 4:11.

19. A ku tiva lisine xungetano hi kufa zi hi vunisa kuyini?

¹⁹ A ku tiva lisine xungetano hi vafileko zi hi tlhatlhisa ka mawunwa ma gonzisiwako hi wukhongeli. Niku zi hi vuna ku zwisisa a zitsumbiso zo saseka za Jehova xungetano hi wutomi ga hina ni lezi zi to maheka xikhatini xi tako.

20. Zini hi to gonza ka xipimo xi lanzelako?

²⁰ Xikhatini xa kale nguvu, a nanza go kari ga Jehova ga ku hi Joba, gi wutisile lezi: “Loku a munhu afa, a nga tlhela a hanya kambe?” (Joba 14:14, NM) Xana za koteka futsi a ku loyi a fileko, a vuka a hanya? A hlamulo lowu Nungungulu a hi nyikako hi kutirisa Biblia wa tsakisa nguvu. A hlamulo lowo, hi ta wu wona ka xipimo xi lanzelako.