Ehleketa hi xiyimo lexi: Loku Julia a ti cuwuka laha ka woni, o wona ku kuluka basi. Hambu lezi a vapswali vakwe ni vanghana vakwe va mu byelako ku i sasekile niku a nga kulukangi, yena nwinyi i ti byela lezi: “Nzi fanele ku maha xokari kasi nzi bohla.”

Ka masikwana ma nga hunza, Julia i zile a alakanyela ku maha zilo zo hunza mpimo kasi a hungula “tikilo timbirana basi.” I alakanya ku tshama a ngagi hi masiku yo kari . . .

Loku ku wa hi wena Julia, u wa ta maha yini?

A zi bihangi a ku u karateka hi lezi u nga tshamisa zona. Kunene, a Biblia gi dzunza kusaseka ka vavanuna ni vavasati vo kari, vo kota Sara, Rakeli, Abigaili, Josefa na Davida. Gi wula lezaku a wasati wo kari wa ku hi Abixaga i wa “sasekile nguvu.” — 1 Tihosi 1:4.

Kanilezi, a vaswa vo tala va karateka ku hunza mpimo hi lezi va tshamisileko zona. Lezo zi nga va yisa khombyeni ga hombe nguvu. Hi nga ehleketa hi lezi:

• Le Estados Unidos, 58 wa tipursento ta vanhanyana va wa alakanya lezaku va kulukile nguvu, kuveni hi lisine i 17 wa tipursento ta vona basi.

• Ka kambisiso wunwani wu mahilweko kwale Estados Unidos, a 45 wa tipursento ta vavasati va nga wonzile nguvu, va wa alakanya lezaku va kulukile nguvu!

• Laha va ti karatelako ku bohla, a vaswa vo kari va zile va nghenelwa hi anorexia — ma nga mababyi yo kala kuga na ma sukela laha ka ku ti tsona zakuga hi ku fela ku bohla.

 Loku uzwa lezaku ko khwatsi u nawo mababyi lawa, kutani manwani ma yelanako ni ku kala u ngagi khwatsi, kombela xivuno. Sangula hi ku hlevela mupswali wa wena kutani munhu munwani wa hombe u mu tsumbako. A Biblia gi ngalo: “A liranzo la munghana la su tsoma xontlhe xikhati, ni nakulobye i pswalelwe ku vunetela kuxanisekeni.” — Mavingu 17:17.

Hi lisine, lexi xi mahako munhu a tsakelwa kutani ku nga tsakelwi hi vanwani, wumunhu gakwe. Ehleketa hi Absalome n’wana Davida. A Biblia gi ngalo:

“Absalome . . . va wa mu babaza nguvu; i wa nga hi na bawa kusukela mikonzweni kala hlokweni yakwe.” — 2 Samueli 14:25.

Hambulezo, a muswa loyi i wa tele hi matshanza, kunavela ka hava, ni kungatsumbeki! Hikwalaho, a Biblia a gi mu dzunzi. Gi wulawula hi yena kota munhu wo kala kutsumbeka, ni wa livengo.

Hi xigelo lexo a Biblia gi hi nyikako a wusungukati legi:

‘Ambalani munhu muswa.’ — Va Le Kolosi 3:10.

“A kutisasekisa ka nwina ku ngavi ka lahandle . . .  kanilezi sasekisani a munhu loyi a fihlilweko wa mbilu.” — 1 Pedro 3:3, 4, NM.

Hambu lezi zi nga bihangiko ku tsakela kuva ni miri wo saseka, a xa lisima nguvu ku sasekisa wumunhu ga wena. Hakuva a matshamela ya ma nene hi wona ma to ku maha u tsakelwa hi vanwani a ku hunza kuva ni mitsomo kutani kuva ni miri wo saseka! A nhanyana wo kari waku hi Filicia i ngalo: “A vanhu va nga kokiwa mahlo hi kusaseka ka wena. Kanilezi, lezi wena u nga zona hakunene, ni matshamela ya wena ya ma nene, hi zona lezi a vanhu va to zi alakanya nguvu.”

Wa xalala hi lezi u nga tshamisa zona ke?

Wa tshuka u alakanyela ku tola zilo kutani ku maha zilo zinwani zo hunzeleta hi ku fela ku saseka?

Loku u wa zi kota, xini u nga wa ta cica mirini wa wena? (Hlawula lezi u nga wa ta cica.)

• KULEHA

• KUKULUKA

• MISISI

• MAVELE

• NGHOHE

• HLONGE

Loku u hlamulile ku “ahihi” laha ka xiwutiso xo sangula u tlhela u hlawula matshamu manharu kutani ku hunza laha ka lexi xa wunharu, ehleketa lezi: Lezi u ti wonisako zona za koteka ku ngha zi nga hi zona lezi a vanwani va ku wonisako zona. Za olova nguvu a ku u hunzeleta u tlhela u karateka ku hunza mpimo hi lezi u ti wonisako zona. — 1 Samueli 16:7.