HI 26 KA Dezembro wa 2004, kuve ni xitsekatseka xa misava xa mpimo wa magnitude ya 9.1, xi nga hahlula a xihlale xa Simeulue, xi nga nwalungu wa mbhiri ya Sumatra le Indonésia. Vontlhe vanhu va wa cuwukela na va hi mbhirini ya bimbi. A mati ya bimbi ma wopswha hi xihatla hi ndlela yo kala ku toloveleka. Hi kutsopeta ka tihlo, a vanhu va lo tsutsumela zitsungeni na va banguleka vaku: “A Tshunami! A Tshunami,” (lezo hi loku a mati ya bimbi ma huma hi ntamu maya handle ka misava yo woma, ma onhetela zilo). Nzeni ka 30 wa timeneti, ku lota mabyandlati ya ntamu ma ta hahlula a mbhiri ya bimbi ma onhetela a tiyindlu to tala, zipitali, zikola ni zinwani.

A xihlale xa Simeulue xi vile xo sangula ku hlaselwa hi tshunami leyo. Hambulezo, nzeni ka 78.000 wa vanhu va nga hanya ka wutshamu lego, ku lofa 7 wa vanhu ntsena. Hikuyini ku nga ni kuhambana loku? * A vahanyi va seyo ve ngalo: ‘Loku ku sangula kutsekatseka ka hombe ka misava, a mati ya bimbi mapswha, tsutsumela zitsungeni hakuva a mati ya bimbi ma laha kusuhani ni ku huma handle.’ Lezi zi sinako zi humelele a vanhu va le Simeulue, zi va gonzisile a kuva va zwisisa lezaku loku kuva ni kucica ko kari lomu bimbini, i tshunami yi tako. A ku ingisa a zitlharihiso, ku ponisile wutomi gabye.

A Biblia gi wulawula hi khombo go kari gi tshinelako, ku nga “kuxaniseka ka hombe,” kaku a ku se tshuka kuva “kona hi kusanguleni ka misava kala makunu, cima ku nga ta kuva kona kambe.” (Mateu 24:21) Hambulezo, a khombo lego, a hi lezaku a mitiro ya vanhu ya ku nga cheli kota hi wutomi ga vanwani, kutani khombo ga ntumbuluko zi ta fuvisa a misava leyi — hakuva a kungo ga Nungungulu hi lezaku a misava yi tshama kala kupinzuka. (Mutshawuteli 1:4) Wutshanwini ga lezo, a kuxaniseka ka hombe ximaho xa Nungungulu xi to “lovisa lava va onhako misava.” Ku tava magumo ya kubiha ni kuxaniseka kontlhe. (Kuvululelwa 11:18; Mavingu 2:22) Hi nga wona a makatekwa lawo!

A kuhambana ni titshunami, kutsekatseka ka misava kutani kubuwuka ka nzilo hi lomu hasi, a khombo legi gi tako gi nga ta daya vanhu vo kala nanzu. A Biblia gi ngalo: “Nungungulu liranzo.” Nungungulu loyi a vito gakwe ku nga Jehova, i tsumbisa lezaku “a valulamileko va taga tshomba ya tiko, va aka ka gona kala kupinzuka.” (1 Johani 4:8; Tisimu 37:29) Makunu, u nga zi kotisa kuyini ku pona a kuxaniseka ka hombe kasi u ta buza a makatekwa lawo ma tsumbisilweko? A pfhungulo hi leyi: Ingisa zitlharihiso!

A hi nge zi koti a ku gi tiva hi ku kongoma a siku legi a kubiha ni kuxaniseka kontlhe ku to fuviswa hi gona, hakuva Jesu ite: “Kanilezi lego siku ni lexo xikhati a ku na munhu a zi tivako, hambu tingelosi ta tilo, hambu ni N’wana, sine Dadani yece.” Hambulezo, Jesu i lo hi kuca aku: “Tshamani na mu rinzele.” (Mateu 24:36; 25:13, NM) Hi rinzela yini? A Biblia gi hi tlhamusela lezi a matshamela ya tiko ma nga wa ta tshamisa zona, na a nga se neha magumo  Nungungulu. Khwatsi hi lezi a kupswha ka xihatla ka mati ku nga tlharihisa a vahanyi va le Simeulue lezaku ku wa tshinela a tshunami, a zimaho za tiko zo lanzelelana, zi wa ta komba lezaku a kugumesa ku laha kusuhani. A kwadru gi fambisanako ni nzima leyi gi komba a kucica ko kari ko hlamalisa loku a Biblia gi wulawulako hi kona.

Lisine lezaku a zimaho zo kari zi nga ka kwadru legi, hi xinwe-xinwe — zi tshukile zi humelela zikhatini za kale hi mpimo wo kari. Kanilezi Jesu i te anzhako ka ku wona “zontlhe lezi,” hi wa ta tekela ku zi tiva lezaku a kugumesa ku laha kusuhani. (Mateu 24:33) Ti wutise: ‘Kuve rini matinwini, laha a zilo zontlhe lezi zi tlhamuselweko 1) zi khumbileko a misava yontlhe, 2) zi humeleleko hi xikhati xinwe, ni 3) zi nga anza nguvu ku hunza zikhati zontlhe matinwini?’ Zi te dlunya a ku hi hanya ka xikhati xalexo.

A munhu wo kari a nga hi hosi le Estados Unidos, i te ngalo: “A michini ya ku tivisa mhango na ka ha hi mahlweni . . . ya ponisa wutomi.” Anzhako ka tshunami ya 2004, ku lo vekiwa michini ya ku tivisa mhango lomu ka matshamu lawa ma nga welwe hi mhango. Lezo zi wa mahela ku vikela a wutomi ga vanhu loku ku tshuka ku maheka a mhango yo fana hi kufamba ka xikhati. Hi kufanana, Jehova i mahile malulamiselo ya lezaku a vanhu va tlharihisiwa a kugumesa na ku nga se chikela. A Biblia gi profetile lezi: “A ivangeli leyi ya mufumo yi ta kanelwa misaveni yontlhe, kasi yiva wukustumunyu ka matiko wontlhe; hi kona ku ta nga chikela a kugumesa.” — Mateu 24:14.

A lembe gi nga hunza ntsena, a Timboni ta Jehova, ti mbhetile kwalomo ka 1.9 wa tibiliyoni ta tihora na ti xumayela a mahungu yo saseka ka 240 wa matiko hi tirimi to hunza 700. A kuanza loku ku wonekako masikwini ya hina, ku komba kubaseni lezaku a kugumesa ku laha kusuhani. A Timboni ta Jehova ti ti karatela ku tivisa vanwani xungetano hi siku ga Nungungulu ga kulamula legi gi tshinelako hi kuhatlisa, hakuva ti ranza vaakelani. (Mateu 22:39) A xikombiso xa lezaku  Jehova wa ku ranza, hi lezaku na wena u nga vuneka hi mahungu lawo. Alakanya lezaku Nungungulu a nga “ranzi lezaku ku lova ni munwe, kanilezi” i “ranza lezaku vontlhe va hunzuluka.” (2 Pedro 3:9) Xana u ta bonga a liranzo la Nungungulu hi ku ingisa zitlharihiso ke?

Alakanya lezaku a vahanyi va xidoropana xa Simeulue, va lo tsutsumela zitsungeni kasi va ta pona zezi va nga wona mati ya bimbi mapswha. A va rinzelangi lezaku ma wuya. A ku tekela ku suka ni ku famba zi va ponisile. Lezaku u pona a kuxaniseka loku ku tako, u fanele ku tsutsumela zitsungeni, ku nga ku maha lezi zi lavekako, handle ko teka xikhati. U nga zi mahisa kuyini? Isaya i lo pimiselwa ku tsala xungetano hi xirambo xo tsakisa xi mahiwako “masikwini yo gumesa,” ku nga yalawa hi hanyako ka wona. Xi wula lezi: “Ngonani, a hi kanziheni hiya xitsungeni xa ka Jehova . . . i ta hi gonzisa a tindlela takwe; zonake hi ta famba mipfutleni [tindleleni] yakwe.” — Isaya 2:2, 3.

A kuya le madembani ka xitsunga zi nga ku maha uva ka wutshamu go tlakuka ni go vikelwa khwatsi. Hi ku fanana, a ku tiva a tindlela ta Nungungulu hi ku gonza Biblia, zi vuna a timiliyoni ta vanhu misaveni yontlhe lezaku va cica mahanyela yabye ya hava. (2 Timote 3:16, 17) Laha va mahako lezo, va sangula ku famba tindleleni ta Nungungulu, va tlhela va amukeleka ni ku vikelwa hi yena.

Xana u ta vumela a xirambo lexo kasi Nungungulu a ku vikela hi liranzo masikwini lawa yo gumesa ke? Ha ku kuca lezaku u kambisisa khwatsi a zikombiso za Mitsalo za ‘masiku yo gumesa’ zi nga ka kwadru gi fambisanako ni nzima leyi. A Timboni ta Jehova ta lomu u hanyako kona, ti ta tsakela ku ku vuna ni ka xihi u xi lavako ku xi zwisisa xungetano hi Mitsalo ni lezi u nga yi tirisisako zona. U nga kuma kambe a mihlamulo ya ziwutiso za wena za lisima lomu ka saite www.pr418.com/pt. Yi kumeka hi xiPutukezi. Nghena ka ENSINOS BÍBLICOS > PERGUNTAS BÍBLICAS RESPONDIDAS.