1. Cini ci kombako ku Jehovha wa hana?

HI CIKHATI cokari Jehovha i wa hi yece. Hi kulandzela i no boha ku vanga tingilozi le tilweni ni vanhu laha misaveni — zvontlhe a zvi nyika wutomi. Jehovha, a “Nungungulu wo tsaka”, wa zvi randza ku nyika zvilo zva zvi nene. (1 Timote 1:11, NM; Jakobe 1:17) Kota lezvi Jehovha a lavako ku hinawu hi tsaka, i hi gondzisa kuva hi hana. — Va Le Roma 1:20.

2, 3. a) Hikuyini hi tsakako loku hi hana? b) Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi?

² Nungungulu i mahile vanhu hi mufananiso wakwe. (Genesisi 1:27) Lezvo zvi wula ku Jehovha i hi vangile na hi hi ni matshamela yo fana ni lawa a nga nawo. Kasi hi kuma litsako la lisine hi tlhela hi katekisiwa hi Jehovha, hi fanele ku mu pimanyisa. Hi fanele ku khatala hi van’wani hi tlhela hi hana na zvi sukela mbilwini. (Va Le Filipi 2:3, 4; Jakobe 1:5) Hikuyini? Hi ku hi zvalezvo Jehovha a nga hi vangisa zvona.  Hambu lezvi hi kalako hi nga mbhelelangi, hinawu hi nga mu pimanyisa hi tlhela hiva vanhu vo hana.

³ Zvezvi hi ta wulawula hi zvilo zvo kari lezvi a Bhibhiliya gi gondzisako mhakeni ya ku hana. Hi ta tiva ku hikuyini Jehovha a tsakako loku hi hana. Hi ta tlhela hi tiva lezvi a ku hana ku hi vhunisako zvona a ku maha ntiro lowu Jehovha a hi nyikileko ni leci ci hi mahako hi tsaka loku hi hana. Ahandle ka lezvo, hi ta tlhela hi wulawula hi leci ci faneleko ku hi maha hi simama ku hana.

4, 5. Jehovha na Jesu va hana hi ndlela muni, niku hi kuyini hi faneleko ku va pimanyisa?

⁴ Jehovha i lava lezvaku hi mu pimanyisa, hikwalaho ha mu tsakisa loku hi hana. (Va Le Efesusi 5:1) I tlhela a lava lezvaku a vanhu va tsaka. Ha zvi tiva lezvo hi kota ya lezvi a nga hi vanga hi ndlela yo hlamalisa, a tlhela a hi mahela misava yo saseka ni zvilo zvontlhe zvi nga ka yona kasi hi ti buza hi zvona. (Lisimu 104:24; 139:13-16) Hikwalaho hi dzundza Jehovha loku hi zama ku tsakisa van’wani.

⁵ Hi pimanyisa Jesu kambe, loyi a nga hi vekela cikombiso co mbhelela ca lezvi a vanhu va nga hanisako zvona. I te: ‘A N’wana wa munhu a nga telangi ku ta tirelwa, kanilezvi a ku ta tirela, ni ku nyikela kuhanya kakwe a kuva ndzhiho wa ku tirula vanyingi.’ (Matewu 20:28) Mupostoli Pawule kambe i kucile maKristu aku: ‘Ngha mu hi ni kupima loku a nga hi nako Kristu Jesu . . . i no ti maha wa nyalidede, a teka ciyimo ca wunandza.’ (Va Le Filipi 2:5, 7) Hikwalaho hi nga ti wutisa lezvi: ‘Ndzi nga landzela cikombiso ca Jesu hi laha kusuhani nguvhu ke?’ — Gondza 1 Pedro 2:21.

6. Zvini lezvi Jesu a nga hi gondzisa ka mufananiso wa muSamariya wa mu nene? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁶ Jehovha wa tsaka loku hi landzela cikombiso leci yena na Jesu va hi vekelako. Hi landzela cikombiso cabye hi ku khatala hi van’wani hi tlhela hi hlota tindlela ta ku va vhuna. Jesu i kombile lezvaku lezvo zvi na ni lisima a cikhati a nga hlawutela mufananiso wa muSamariya wa mu nene. (Gondza Luka 10:29-37.) I gondzisile valandzeli vakwe lezvaku va fanele ku vhuna van’wani, na va nga hlawuli vanhu hi kuya hi lomu va tako hi kona kutani tshamela gabye. Wa zvi alakanya ku hikuyini Jesu a nga hlawutela a mufananiso lowo? Hi ku i wa wutisilwe hi muJudha wo kari aku: ‘Himani [muakelani] wa mina ke?’ A hlamulo wa Jesu wu hi gondzisa lezvaku a ku fana ni muSamariya loye, loku hi lava ku tsakisa Jehovha, hi fanele kuva vanhu vo hana.

7. Hi kombisa kuyini lezvaku ha kholwa ku Jehovha i maha zvilo hi ndlela ya yi nene? Tlhamusela.

⁷ A cin’wani cigelo ca ku hi hana ci yelana ni lezvi zvi nga humelela le Edheni. Sathani i wulile lezvaku Adhamu na Evha va wa ta tsaka loku va nga ingisi Jehovha ni loku va ti hanyela gabye basi. Evha i wa ti kokela gakwe basi niku i wa lava ku fana na Nungungulu. Adhamu yenawu i wa ti kokela gakwe basi niku i wa lava ku mu tsakisa nguvhu Evha wutshan’wini ga ku lava ku tsakisa Nungungulu. (Genesisi 3:4-6) A mihandzu ya kona yi vile ya ku bava. Zvi la su dlunya lezvaku, a ku na munhu waku a nga tsaka loku a ti kokela gakwe basi. Kanilezvi loku hi nga ti kokeli ga hina basi hi tlhela hi hana, hi  komba lezvaku Jehovha i maha zvilo hi ndlela ya yi nene.

8. Hikuyini Adhamu na Evha va nga fanele ku alakanyela van’wani?

⁸ Hambu lezvi Adhamu na Evha va nga hi voce lomu Edheni, va wa fanele ku alakanyela van’wani. Hikuyini? Hi ku Jehovha i wa va nyikile ntiro. I wa va byelile lezvaku va tata misava hi vana vabye va tlhela va yi maha paradhise. (Genesisi 1:28) Adhamu na Evha va wa fanele ku maha zvontlhe kasi a vana lava va nga wa ta pswala va tsaka, a ku fana ni lezvi Jehovha a nga lava ku a vanhu vontlhe va tsaka. Adhamu na Evha zvin’we ni vana vabye va wa ta tira va andzisa paradhise misaveni yontlhe. Lowo wu wa tava ntiro wa hombe!

9. Hikuyini a vanhu va nga wa ta tsaka hi ku andzisa paradhise?

⁹ Loku Adhamu na Evha va wa nga wonhangi, a misava na yi tele hi vanhu vo mbhelela. A vanhu lavo vo mbhelela va wa ta tirisana na Jehovha kasi va andzisa paradhise va tlhela va tatisa kungo gakwe. Hi nga ehleketa lezvi a ntiro lowo wu nga wa ta tsakisisa zvona ni ku nandzihisa zvona! Jehovha na a va katekisile nguvhu loku va wa no khatala hi van’wani va nga ti kokeli gabye.

10, 11. Cini ci to hi vhuna ku chumayela ni ku maha vapizani?

¹⁰ Inyamutlha, Jehovha i hi nyikile ntiro wo hlawuleka. I lava lezvaku hi chumayela hi tlhela hi maha vapizani. Kasi hi maha  ntiro lowu, hi fanele ku khatala nguvhu hi vanhu. A lisine hi lezvaku, hi ngo simama hi maha ntiro lowu, loku hi kuciwa hi ku randza Jehovha ni vanhu.

¹¹ Pawule i wulile lezvaku yena ni maKristu man’wani ka zana ga malembe go sangula va wa hi ‘zvitiri-kulobye ni Nungungulu’ hakuva va wa chumayela vanhu ni ku va gondzisa lisine. (1 Va Le Korinte 3:6, 9) Inyamutlha hinawu hi ngava ‘zvitiri-kulori ni Nungungulu’ hi ku tirisa cikhati, ni ntamu, ni titshomba ta hina kasi hi maha ntiro lowu Nungungulu a hi nyikileko. Lego i thomo ga hombe nguvhu!

12, 13. Hi mawonela ya wena, makatekwa muni hi ma kumako hi ku maha vapizani?

¹² Loku hi nga feleli a cikhati ca hina ni ntamu wa hina laha hi chumayelako ni ku gondzisa zvi ta hi nyika litsako la hombe. Hi zvalezvo zvi wuliwako hi vamakabye vo tala lava va fambisako zvigondzo zva Bhibhiliya. A ho ku tsaka hi ku wona lava hi va gondzisako na va xalala hi ku zwisisa lezvi a Bhibhiliya gi hi gondzisako, va kholwa lezvi va zvi gondzako, va cica mahanyela yabye, va tlhela va sangula ku bhulela van’wani lezvi va zvi gondzako. Jesu yenawu i tsakile nguvhu a cikhati leci a vahuweleli lava va 70 a nga va rumile va nga “wuya hi kutsaka” hi kota ya matshango ya ma nene va nga ma kumile. — Luka 10:17-21.

¹³ A vamakabye va hina misaveni yontlhe va tsaka nguvhu hi ku wona lezvi a mahungu ya Bhibhiliya ma vhunisako zvona vanhu lezvaku va chukwatisa wutomi gabye. Hi cikombiso, a makabye wo kari wa muswa a kalako a nga se chadha waku hi Ana i wa lava ku mu mahela zvotala Jehovha. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) Hikwalaho i no rura aya Europa, lomu ku nga ni cilaveko ca hombe ca vahuweleli. I tsalile lezvi: “Lomu ku na ni vanhu vo tala va zvi lavako ku gondza Bhibhiliya, niku lezvo ndza zvi randza nguvhu. A ntiro wa mina wu ndzi nyika litsako la ku cima a wu se li wona. Loku ndzi chikela kaya, a ndzi na cikhati ca ku alakanyela ga mina. Ndzi alakanyela zvikarato zva lava ndzi gondzako navo ni lezvi zvi va xanisako moyeni wabye. Ndzi hlota tindlela ta ku va tiyisa ni ku va vhuna ka lezvi zvi lavekako. Ndza kholwa lezvaku hakunene ‘loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako’.” — Mitiro 20:35, NM.

14. U nga li kumisa kuyini litsako ntirweni wa kuchumayela hambu loku a vanhu va kona va nga ku ingiseli?

¹⁴ Hambu loku a vanhu va nga hi ingiseli a cikhati hi chumayelako, hi nga kuma litsako hakuva hi va nyikile thomo ga ku vazwa mahungu ya ma nene. Jehovha i rindzela ku hi maha lezvi a nga kombela Ezekiyeli, zvaku: “U ta va byela magezu ya mina, hambu loku va ingisa kutani va nga ingisi.” (Ezekiyeli 2:7; Isaya 43:10) Hikwalaho, kani va ingisela kani a va ingiseli, Jehovha wa ku nyika lisima a ku ti karata ka hina. (Gondza Mahebheru 6:10.) Na a wulawula hi ntiro wakwe  wa kuchumayela, a makabye wo kari i te: “Hina hi byalile, hi cheletela mati, hi tlhela hi khongela na hi rindzela ku Jehovha i ta vhuna vanhu lezvaku va simama va ma tsakela.” — 1 Va Le Korinte 3:6.

15. Hi fanele ku hana ntsena loku a vanhu va kona va hi vo bonga ke? Tlhamusela.

¹⁵ Jesu i lava lezvaku hiva vanhu vo hana hakuva lezvo zvi hi nyika litsako. Loku hi hana, a vanhu vo tala va ta hana na vonawu. Hikwalaho i hi kuca aku: ‘Nyikani, ku ta nyikiwa ka n’wina; va ta mu nyika cifuveni ca n’wina a ciringaniso ci nene, ci kanyetelweko, leci ci kuhlungelweko ci halakela. Hakuva hi lipimo leli mu pimelako van’wani ha lona, mu ta pimelwawu ha lona.’ (Luka 6:38) Hi lisine, loku hi hana, a hi vontlhe vanhu va to tsaka. Kanilezvi hambu loku a vanhu va nga bongi, simama u hana. A wu zvi tivi ku loku u hana zvilo muni zva zvi nene zvi nga humelelako.

16. Hi fanele ku kombisa wuhana ka mani, niku hikuyini?

¹⁶ A vanhu va hanako hi mbilu yontlhe a va hani hi ku rindzela ku tlheliselwa cokari. Jesu i te: ‘Laha u mahako a mubuzo, ramba zvisiwana, ni zvirela, ni zvilima, ni zvikhumu; zvonake u ta kateka, hakuva va vhumala zva ku ku tlhelisela ha zvona.’ (Luka 14:13, 14) A Bhibhiliya gi tlhela giku: “A munhu loyi a [hanako] i ta kateka”, niku ‘[wa tsaka] loyi a zwelako lava va vhumalako.’ (Mavingu 22:9; Lisimu 41:1) Hi fanele ku hana hi kota ya lezvi hi lavako ku vhuna van’wani hi mbilu yontlhe.

17. Hi tihi tindlela to kari hi nga hanako hi tona leti ti hi mahako hi tsaka?

¹⁷ A cikhati leci Pawule a nga tshaha magezu ya Jesu yaku ‘loyi a nyikako wa tsaka nguvhu a ku hundza loyi a amukelako’, i wa  nga wulawuli hi ku hana hi titshomba basi. Hi nga tiyisa van’wani kambe, hi va nyika wusungukati ga Bhibhiliya, hi tlhela hi va nyika lezvi zvi lavekako. (Mitiro 20:31-35) Ka lezvi Pawule a nga wula ni ku maha i hi gondzisile lisima la ku hi hana laha hi tirisako cikhati ca hina, ni ntamu wa hina, ni laha hi khatalelako van’wani ni ku va randza.

18. Zvini lezvi a titlhari to kari ti wulako xungetano hi ku hana?

¹⁸ A titlhari ta ku gondza mahanyela ya vanhu ti polile lezvaku a ku hana zvi maha munhu a tsaka. A ndzima yo kari yi wula lezvaku a vanhu vali va tsaka nguvhu loku va va mahele zva zvi nene van’wani. A titlhari ti wula lezvaku loku hi vhuna van’wani a wutomi ga hina gi tsakisa nguvhu hi tlhela hi hanyela co ci tiva. Ti tlhela ti ku i chukwana ku a munhu a maha ntiro wa kuzvirandza kasi a kuma litsako a tlhela a ngavi ni zvitshetshela. Hi lisine, lezvi ti zvi polileko a zvi hi hlamalisi hakuva kusukela kale, Jehovha a Muvangi wa hina, i wula lezvaku a ku hana zvi hi nyika litsako. — 2 Timote 3:16, 17.

19, 20. Hikuyini u ti yimiseleko ku hana?

¹⁹ Loku a vanhu lava hi hanyako navo va khatalela gabye basi, zvi nga hi karatela ku simama hi hana. Kanilezvi Jesu i hi alakanyisile lezvaku a milayo yimbiri ya hombe ka yontlhe ku randza Jehovha hi mbilu ya hina yontlhe, muhefemulo wa hina, kupima ka hina ni ntamu wa hina wontlhe ni ku randza muakelani wa hina a ku fana ni lezvi hi ti randzisako zvona. (Marku 12:28-31) Ka ndzima leyi, hi gondzile lezvaku lava va randzako Jehovha va mu pimanyisa. Jehovha na Jesu va hana. Va hi kuca ku hi va pimanyisa, hakuva va zvi tiva ku lezvo zvi ta hi maha hi kuma litsako la lisine. Loku hi hana ka lezvi hi mahelako Jehovha ni muakelani wa hina, hi ta mu dzundza hi tlhela hi vhuneka hina ni van’wani.

²⁰ Hakunene u sina u maha zvontlhe u zvi kotako kasi u hana ni ku vhuna van’wani, nguvhunguvhu a vamakabye va wena. (Va Le Galatiya 6:10) Loku u simama ku hana, a vanhu va ta ku bonga va tlhela va ku randza, niku u ta tsaka nguvhu. A Bhibhiliya gi li: “A muhefemulo wa wuhana wu ta kuluka; loyi a cheletelako mati i ta cheletelwawu.” (Mavingu 11:25) Wutomini ga hina ga siku ni siku ni kuchumayeleni, ku na ni tindlela to tala hi nga kombako hi tona wunene ni kuhana na hi nga rindzeli ku tlheliselwa. Ka ndzima yi landzelako hi ta wulawula hi tindlela to kari ta lezvi hi nga mahisako zvona lezvo.