1. Zvini lezvi Isaya a nga phrofeta xungetano hi Jesu, niku hikuyini lezvo zvi tiyisako?

LEZVI Isaya a nga phrofeta xungetano hi Jesu Kristu zva hi tiyisa zvi tlhela zvi hi nyika kutsumba. I phrofetile lezvaku Jesu i wa ‘nga ta lamula hi lezvi a mahlo yakwe ma zvi wonako, ge hambu ku kona’ hi kuya hi lezvi a zvi zwako; a tlhela aku: ‘Lava va vhumalako i ta va lamula hi kululama’. (Isaya 11:3, 4) Hikuyini a ciphrofeto leci ci tiyisako? Hi lezvaku hi hanya ka tiko gi teleko hi cihlawulela, niku a vanhu va kona va lamulako van’wani hi kuya hi lezvi va zvi wonako. Handle ko kanakana, ha mu lava Jesu, a mulamuli wo lulama, loyi wa ku a nga ta tshuka a hi lamula hi kuya hi lezvi zvi wonekako!

2. Zvini lezvi Jesu a nga hi laya lezvaku hi maha, niku hi ta wulawula hi yini ka ndzima leyi?

² Siku ni siku hi wona vanhu hi guma hiva ni mawonela yo kari hi vona. Kanilezvi hina a hi fani na Jesu hakuva a hi mbhelelangi, hikwalaho a mawonela ya hina wonawu a ma lulamangi. Zva olova ku hi lamula van’wani hi kuya hi lezvi hi zvi wonako. Hambulezvo, Jesu i layile aku: ‘Mu nga lamuli hi kota ya lezvi zvi wonekako, kanilezvi lamulani hi nongameto.’ (Johani 7:24) Jesu i lava lezvaku hi mu pimanyisa, hi nga lamuli van’wani hi  kuya hi lezvi hi va wonisako zvona. Ka ndzima leyi, hi ta wulawula hi zvilo zvinharu zvi nga hi mahako hi lamula van’wani hi ndlela yo kari, zvi nga lezvi: Hlonge ya munhu kutani tiko gakwe, titshomba leti a nga nato, ni tanga yakwe. Ka nchumu wun’we ni wun’wani, hi ta tiva lezvi hi nga gi ingisisako zvona a wusungukati ga Jesu hi tlhela hi nga lamuli van’wani hi kuya hi lezvi hi va wonisako zvona.

3, 4. a) Hikuyini Pedro a nga cica lezvi a nga va wonisa zvona vamatiko? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.) b) Lisine muni la liswa leli Jehovha a nga gondzisa Pedro?

³ Hi nga ehleketa lezvi mupostoli Pedro a nga ti zwisa zvona a cikhati a nga rumiwa kuya kaya ka Korneliyu le Khezariya, loyi a nga hi wa matiko! (Mitiro 10:17-29) Pedro i wa kulile na a kholwa ku a vamatiko a va hlazvekangi. Kanilezvi, ku wa ha hi ku humelela zvokari zvi nga mu maha a cica mawonela yakwe. Hi cikombiso, ku wa nga hundzi cikhati co leha Nungungulu na a mu kombile muwoniso wo kari. (Mitiro 10:9-16) Ka muwoniso lowo, Pedro i wa wonile cibya co khwatsi i nguwo ya hombe na ci relela hi le tilweni, na ci tele hi zvihari zvo kala ku hlazveka. A guma azwa gezu giku: ‘Pedro, vhuka, u tlhava uga’! Pedro i no ala kuga hi makhati manharu. Khati ni khati a nga ala, a gezu lego gi waku: ‘Lezvi Nungungulu a zvi basisileko, u nga wuli uku [a zvi hlazvekangi]’. Hambu lezvi Pedro a nga wonile muwoniso lowo, a nga zvi zwisisangi lezvi a gezu lego gi nga lava ku mu byela. Zvalezvo ku no chikela vokari va ngata hi ka Korneliyu. A moya wa ku basa wu no kongomisa Pedro lezvaku a famba navo kaya ka Korneliyu.

⁴ Loku Pedro i wa lamulile hi kuya hi ‘lezvi zvi wonekako’ na a nga yangi kaya ka Korneliyu, hakuva a vaJudha va wa nga kandziheli mimitini ya vamatiko. Makunu hikuyini Pedro a ngaya? Hambu lezvi a nga hi ni cihlawulela hi vamatiko, i wa cicilwe mawonela yakwe hi muwoniso lowu a nga wu wona ni lezvi a nga kongomisiwa hi moya wa ku basa. Andzhako ka ku ingisela Korneliyu, Pedro i te: “Makunu ndza zvi wona lezvaku Nungungulu a nga na cihlawulela; kanilezvi ka tixaka tontlhe loyi a mu chavako, ni ku maha kululama, wa amukeleka ka yena.” (Mitiro 10:34, 35, Tradução do Novo Mundo) Pedro a nga no ku tsaka hi kuva a zwisisile mhaka leyo ya yiswa, niku yi wa ta vhuna maKristu wontlhe. Hi ndlela muni?

5. a) Zvini lezvi Jehovha a lavako ku a maKristu wontlhe ma zvi zwisisa? b) Hambu lezvi hi li tivako a lisine, hi nga ha simama hi va wonisa kuyini van’wani?

⁵ Jehovha i tirisile Pedro lezvaku a vhuna maKristu wontlhe kasi ma zvi zwisisa ku Yena a nga na cihlawulela. Ka Jehovha a hlonge ya munhu, ni tiko gakwe, ni lirimi lakwe a hi zvona zva lisima. Loku hi chava Nungungulu hi tlhela hi maha zvo lulama wa hi tsakela. (Va Le Galatiya 3:26-28; Kuvhululelwa 7:9, 10) Kuzvilava u sina u zvi tiva lezvo. Kanilezvi, ahati loku ku hi lezvaku lomu u nga kula kona kutani laha ngangweni wa n’wina ku ni cihlawulela? Hambu lezvi u nga ha pimisako ku a wa ha hi na cihlawulela, xana wa hi ni ndzohwana ya cihlawulela mbilwini ya wena ke? Hambu andzhako ka loku  Pedro a vhunile van’wani lezvaku va zvi zwisisa ku Nungungulu a nga na cihlawulela i simamile kuva naco. (Va Le Galatiya 2:11-14) Makunu hi nga gi ingisisa kuyini a wusungukati ga Jesu, hi tlhela hi tsika ku lamula van’wani hi lezvi hi va wonisako zvona?

6. a) Cini ci to hi vhuna ku hi ngavi ni cihlawulela? b) A mubiko wu nga tsaliwa hi dhota go kari wu komba yini hi gona?

⁶ Kasi hi pola ku ha hi ni ndzohwana yo kari ya cihlawulela kutani ahihi, hi fanele ku ti hlola. Zvi lava ku hi fananisa mawonela ya hina ni lezvi hi gondzako lomu ka Mhaka ya Nungungulu. (Lisimu 119:105) A cin’wani kambe, hi nga ha wutisa munghana lezvaku ka zviyimo muni a wonako ndzohwana yo kari ya cihlawulela ka hina ke, leyi hi kalako hi nga yi poli ha hoce. (Va Le Galatiya 2:11, 14) Zva koteka ku hi tolovele ku wona van’wani hi ndlela yo kari, laha kaku hi nga ha zvi woni ku cihlawulela! Lezvo zvi mahekele dhota gi nga tsala mubiko wa patswa wo kari wu nga kari wu tira hi kuhiseka ntirweni wa cikhati contlhe. A nuna wa kona i wa hi wa lixaka li nga chepetiwa hi votala. A dhota lego gi no tsala zvilo zvo tala zva zvi nene hi nuna wa kona; kanilezvi gi no guma giku: “Hambu lezvi a nga wa lixaka la . . . , a matshamela yakwe ni mahanyela yakwe ma vhunile van’wani ku zwisisa ku a kuva wa lixaka la . . . a zvi wuli kuva munhu wa mahanyela ya wukhumba, wo kala ku chandza, zvi nga zvilo zvo toloveleka ka vanhu va lixaka la. . . .” Hi gondza yini ka mhaka leyi? Kani i ntiro muni hi mahako lomu hlengeletanweni ya Jehovha, hi fanele ku ti hlola hi tlhela hi vhumela ku vhuniwa ku pola ni yihi ndzohwana ya cihlawulela. A hi woneni zvin’wani hi nga mahako.

7. Hi nga zvi kombisa kuyini lezvaku hi ‘anamisile’ mbilu ya hina?

⁷ Loku hi ‘anamisa’ mbilu ya hina hi nga zvi kota ku fuvisa cihlawulela hi ci vhaleta hi lirandzo. (2 Va Le Korinte 6:11-13) Xana u randza ku ti hungata ni vanhu va hlonge yo fana ni leyi ya wena, va tiko ga wena, kutani va lirimi la wena basi? Loku zvi hi lezvo, zama ku ti hungata ni vanhu va matshamu man’wani kambe. U nga bhula ni vamakabye va tixaka tin’wani lezvaku muya chumayela zvin’we. U nga va ramba kambe lezvaku u taga navo laha kaya ka wena kutani ku hlakana navo. (Mitiro 16:14, 15) Loku u maha lezvo, hi kufamba ka cikhati a mbilu ya wena yi ta tala hi lirandzo laha kaku a cihlawulela ci nga ha kumi wutshamu. Zvalezvi, a hi woneni nchumu wun’wani wu nga hi mahako hi lamula van’wani hi kuya hi ‘lezvi zvi wonekako’.

8. Hi gondza yini ka Levhi 19:15 xungetano hi mawonela hi faneleko kuva nawo hi la’vo ganya ni zvisiwana?

⁸ Lezvi hi va wonisako zvona van’wani zvi nga ya hi lezvi va nga ganyisa zvona kutani lezvi va nga zvisiwana ha zvona. Levhi 19:15 i ngalo: ‘U nga cuwuki a nghohe ya cisiwana, hambu ku yimela a [wo ganya]; kanilezvi lamula muakelani wa wena hi nongameto.’

9. Lisine muni lo bayisa leli Solomoni a nga tsala, niku li hi gondzisa yini?

⁹ Lezvi hi va wonisako zvona van’wani zvi nga yelanisa kuyini ni titshomba leti va nga nato? A moya wa ku basa wu vhunile Solomoni  lezvaku a tsala lisine lo bayisa, laku: ‘A cisiwana ci vengiwa hambu hi muakelani wa cona; kanilezvi loyi a [ganyileko] i na ni vanghana vo tala.’ (Mavingu 14:20) Gi hi gondzisa yini a vingu legi? Loku hi nga ti woneli, hi nga randza ku maha wunghana ni lava vo ganya hi nyenya zvisiwana. Hikuyini zvi nga ni mhango a ku lamula vanhu hi kuya hi lezvi va nga nazvo ni lezvi kalako va nga hi nazvo?

10. Jakobe i tlharihisile maKristu lezvaku ma ti wonela ka cikarato muni?

¹⁰ Loku hi lamula vamakabye va hina hi kuya hi titshomba leti va nga nato, hi wa ta vanga mitlawa lomu bandleni. Lezvo zvi humelele ka mabandla yo kari ka zana ga malembe go sangula, niku Jakobe i tlharihisile maKristu lawo lezvaku ma ti wonela ka mhaka leyi. (Gondza Jakobe 2:1-4.) Hi nga vhumeleni ku kuva ni zvitlawana lomu bandleni. Makunu hi nga potsisa kuyini ku lamula van’wani hi kuya hi titshomba leti va nga nato?

11. Xana a kuva ni titshomba kutani ku ngavi nato zvi nga maha munhu ava munghana wa Jehovha? Tlhamusela.

¹¹ Hi fanele ku wona vamakabye va hina a ku khwatsi hi lezvi Jehovha a va wonisako zvona. Jehovha a nga tsakeli munhu hi kuva a ganyile kutani a hi cisiwana. A nga mahi wunghana na hina hi kuya hi mali leyi hi nga nayo kutani titshomba leti hi nga nato. Lisine ku Jesu i wulile lezvaku ‘zva nonoha ka munhu a [ganyileko a] ku nghena Mufun’weni wa le tilweni’, kanilezvi a nga wulangi lezvaku zvi nga ta koteka. (Matewu 19:23) I tlhelile aku: ‘Mu katekile n’wina zvisiwana, hakuva a Mufumo wa Nungungulu wa n’wina.’ (Luka 6:20) Hambulezvo, a  zvi wuli ku a zvisiwana zvontlhe zvi wa ta ingisa Jesu zvi tlhela zvi katekisiwa. Kuve ni zvisiwana zvo tala zvi nga kala ku landzela Jesu. A co tiya ku, a hi faneli ku wula ku manyani a nge mahi munghana wa Jehovha hi lezvi a nga ganya kutani hi lezvi a nga cisiwana.

12. Zvini lezvi a Mitsalo yi tlharihisako la’vo ganya ni zvisiwana?

¹² Cikari ka vanhu va Jehovha, ku na ni vamakabye va nga ganya ni van’wani va nga zvisiwana. Kanilezvi, vontlhe va mu randza Jehovha va tlhela va mu khozela hi mbilu yontlhe. A Mitsalo yi kuca la’vo ganya lezvaku ‘va nga tsumbi kufumeni ku nga tiyangiko, kanilezvi va tsumba Nungungulu’. (Gondza 1 Timote 6:17-19.) Yi tlhela yi tlharihisa vakhozeli vontlhe va Jehovha — la’vo ganya ni la’va zvisiwana — lezvaku a ku randza mali zvi na ni khombo. (1 Timote 6:9, 10) Loku hi wona vamakabye va hina a ku khwatsi hi lezvi Jehovha a va wonisako zvona, hi nga ta va lamula hi kuya hi titshomba leti va nga nato. Hambulezvo, ahati hi ku cuwuka tanga ya munhu ke? Xana leco cigelo ca ku lamula van’wani?

13. Zvini lezvi a Bhibhiliya gi hi gondzisako xungetano hi ku va komba cichavo a vanhu va hombe?

¹³ A Bhibhiliya gi hi byela hi kuphindaphinda lezvaku hi fanele ku va komba cichavo a vanhu va hombe. Levhi 19:32 i ngalo: ‘U ta suka u yima mahlweni ka lava va basileko wuvhu, u nyika cichavo ka munhu wa hombe, u chava Nungungulu wa wena.’ Mavingu 16:31 yenawu i hi byela lezvaku ‘a hloko ya wuvhu cidlodlo ca wudzundzo, [loku] yi kumeka tindleleni ta kululama’. Pawule i byelile Timote lezvaku a nga faneli ku bhongela vanhu va hombe, kanilezvi i fanele ku va wonisa ku khwatsi vapapayi vakwe. (1 Timote 5:1, 2) Hambu lezvi Timote a nga kari a rangela vamakabye va nga hi va hombe kakwe hi tanga, contlhe cikhati i wa fanele kuva ni tipswalo a tlhela a va komba cichavo.

14. Zviyimo muni zvi nga ha lavako ku hi kawuka munhu wa hombe hi tanga?

¹⁴ Ahati loku a munhu wo kari a nga wa hombe hi tanga a wonha ha womu kutani ku kucetela zvilo zvi nga mu tsakisiko Jehovha? Jehovha a nga tsetseleli munhu wo wonha ha womu, hambu loku a hi wa hombe kutani a kombiwako cichavo hi votala lomu hlengeletanweni. Wona lezvi Ezekiyeli 9:5, 6 a wulako. I ngalo: ‘Ni ka van’wani i te ngalo a tindleveni ta mina: Mu landzeleni, mu tsemakanya cikari ka muti mu hlasela. . . . Hihiritani vaku bhi a zvikhosana zva vavanuna, ni majaha, ni vanhwana, ni zvivanana, ni vavasati.’ A magezu yo fana ni lawo ma kumbukiwa kambe ka ciphrofeto ca Isaya. (Isaya 65:20) Makunu, a ca lisima ka zvontlhe ku hi mu komba cichavo Jehovha, a “Wakale hi Masiku”. (Dhaniyeli 7:9, 10, 13, 14) A ku mu komba cichavo Jehovha, zvi ta hi nyika hlana wo kawuka munhu a mahileko ciwonho hambu loku a no kulisa kuyini hi tanga. — Va Le Galatiya 6:1.

15. Hi gondza yini ka mupostoli Pawule xungetano hi ku va komba cichavo a vamakabye va ha hiko majaha?

¹⁵ Ahati loku a makabye wo kari a hi jaha ke? Zvi wula ku a nga faneli ku kombiswa cichavo? Ne ni kutsongwani! Pawule i tsalele Timote aku: ‘Ngha a nga hi kona loyi a ku kanyisako hilezvi u nga jaha, kanilezvi ngha u hi ciwonelo ka makholwa hi kuwulawula, ni mahanyela, ni lirandzo, ni kukholwa ni kuhlazveka.’ (1 Timote 4:12) A cikhati leci Pawule a nga tsala magezu lawa, zvi wonekisa ku khwatsi Timote i wa hi kwalomo ka 30 wa malembe. Hambulezvo Pawule i wa mu nyikile ntiro wa lisima nguvhu lezvaku a wu maha lomu bandleni. Hi gondza yini ka mhaka leyi? A hi faneli ku chepeta vamakabye va ha hiko vaswa hi ku cuwuka tanga yabye. Jesu yenawu i mahile zvilo zva lisima nguvhu na ova ni 33 wa malembe basi!

16, 17. a) A madhota ma hlolisa kuyini ku a makabye wo kari wa ringanelwa hi kuva nandza ga wutireli kutani dhota? b) A mawonela ya hina kutani lezvi zvi tolovelekileko lomu hi hanyako kona zvi ngalwa ni Mitsalo hi ndlela muni?

 ¹⁶ Ka matshamu yo kari a vanhu va ma wonela hasi a majaha. Hi kota ya lezvo, a madhota yo kari ma tshuka ma nga yimisi makabye wa jaha lezvaku ava nandza ga wutireli kutani dhota, hambu loku a ringanelwa. Kanilezvi a Bhibhiliya a gi wuli ku a makabye i fanele kuva ni tanga muni kasi ava nandza ga wutireli kutani dhota. (1 Timote 3:1-10, 12, 13; Titusi 1:5-9) Loku a dhota go kari gi veka nayo mhakeni leyi hi kuya hi mawonela ya lomu gi nga pswaliwa kona kutani lomu gi hanyako kona, a gi landzeli wusungukati ga Mhaka ya Nungungulu. A madhota a ma faneli ku lamula vamakabye va ha hiko majaha hi kuya hi mawonela ya wona kutani lezvi zvi tolovelekileko lomu cipandzeni; kanilezvi ma fanele ku landzela wusungukati ga Mhaka ya Nungungulu. — 2 Timote 3:16, 17.

¹⁷ Loku a madhota ma nga landzeli lezvi a Bhibhiliya gi wulako mhakeni ya ku yimisa malandza ya wutireli kutani madhota, ma nga tshuka ma bohelela a vamakabye va ringanelwako. Ka tiko go kari, ku wa hi ni jaha ga nandza ga wutireli gi nga kari gi maha khwatsi ntiro wa gona; a madhota kambe ma wa nga kanakani lezvaku gi na ni matshamela ma lavekako hi kuya hi Bhibhiliya kasi gi ringanelwa hi kuva dhota. Hambulezvo, a dhota go kari gi kulileko hi tanga gi te wa ha hi n’wanana nguvhu kasi ava dhota. Hi cigelo leco, a madhota a ma tsalangi kasi gi ta yimisiwa. A co biha ku, a makabye loye a nga yimisiwangi kota dhota futsi, hi kota ya lezvi a nga wonekisa zvona. Zvi wonekisa ku khwatsi a mawonela lawa ma tolovelekile nguvhu ka matiko yo tala. Makunu, zva lisima nguvhu a kuva hi seketela zviboho zva hina lomu ka Bhibhiliya, wutshan’wini ga ku zvi seketela ka mawonela ya hina kutani ka lezvi zvi tolovelekileko lomu cipandzeni. Loku hi maha lezvo, hi ta ingisa Jesu hi tlhela hi tsika ku lamula van’wani hi kuya hi lezvi va wonekisako zvona.

18, 19. Cini ci to hi vhuna ku wona vamakabye va hina a ku khwatsi hi lezvi Jehovha a va wonisako zvona?

¹⁸ Hambu lezvi hi kalako hi nga mbhelelangi, hi nga gondza ku ngavi ni cihlawulela, a ku fana na Jehovha. (Mitiro 10:34, 35) Hikwalaho, contlhe cikhati a hi faneli ku kanyisa zvileletelo zvi nga ka Mhaka ya Nungungulu. Loku hi zvi tirisa, hi tava hi ingisa a cileletelo ca Jesu ca ku ‘nga lamuli hi kota ya lezvi zvi wonekako’. — Johani 7:24.

¹⁹ Zvezvanyana Jesu Kristu a Hosi ya hina, i ta lamula vanhu vontlhe. I ta lamula hi ku landza milayo yo lulama ya Nungungulu, wutshan’wini ga kuya hi lezvi a zvi wonako kutani ku zvizwa. (Isaya 11:3, 4) Handle ko kanakana, ha ci rindzela hi mahlo yo pswhuka a cikhati leco co tsakisa!