1. Cigelo muni co hlawuleka hi nga naco ca kuva hi tsaka?

HA TSAKA nguvhu hi kuzwa lezvaku a malandza ya Jehovha ma tsika kuwonekela ka wona ku woninga! Ka lembe gi nga hundza a vanhu va Jehovha va fambisile a 10 000 000 wa zvigondzo zva Bhibhiliya ni ku hundza. Niku ku tile vanhu vo tala va tsakelako lisine Cialakanyisweni ca kufa ka Jesu va ta gondza hi ndzhiho ci nga cinyikiwo ca lirandzo ca Jehovha. — 1 Johani 4:9.

2, 3. a) Zvilo muni zvi kalako zvi nga hi vhaleli ku woninga kota “kuwonekela”? b) Hi ta wulawula hi yini ka ndzima leyi?

² Misaveni yontlhe, a Timboni ta Jehovha ti wulawula tirimi to hambanahambana. Kanilezvi lezvo a zvi hi vhaleli ku dhumisa Jehovha kota ngango wun’we wu nga ni wumun’we. (Kuvhululelwa 7:9) Kani hi wulawula lirimi muni kani hi tshama kwihi, hontlheni hi nga woninga kota “kuwonekela laha misaveni”. — Va Le Filipi 2:15.

³ A ntiro wa hina, ni wumun’we ga hina ga wuKristu, ni ku tshama hi khomekile hi ntiro wa Nungungulu zvontlhe lezvo zvi  dhumisa Jehovha. Hi nga tsikisa kuyini kuwonekela ka hina ku woninga ka zvipandze lezvi zva zvinharu? — Gondza Matewu 5:14-16.

4, 5. a) Ahandle ka ku chumayela, hi nga tsikisa kuyini a kuwonekela ka hina ku woninga? b) Hi wahi mabhindzu ya ku kombisa wunene? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁴ A kuchumayela ni ku maha vapizani yin’we ya tindlela ta ku tsika kuwonekela ka hina ku woninga. (Matewu 28:19, 20) Hi 1925, a ndzima yi nga hi ni hloko ya mhaka yi nge “Kuwonekela munyameni”, yi tlhamusele lezvaku masikwini yo gumesa, i hava a nga wa ta simama a tsumbekile ka Hosi loku “a nga tsiki kuwonekela kakwe ku woninga”. Yi tlhelile yiku: “I fanele ku maha lezvo hi ku chumayela vanhu a mahungu yo saseka, a tlhela a hanya hi ndlela ya kuwonekela.” (Murindzeli wa ciNgiza wa 1 ka Junho wa 1925) Ahandle ka kuchumayela, a mahanyela ya hina ma dhumisa Jehovha. A vanhu vo tala va hi wona a cikhati hi chumayelako. Loku hi va hlekela ni ku va xeweta hi lirandzo, va tava ni mawonela ma nene hi hina ni Nungungulu loyi hi mu khozelako.

⁵ Jesu i byelile vapizani vakwe aku: “Laha na mu enghenile ndlwini mu ta yi losetela.” (Matewu 10:12) Ka matshamu lawa Jesu a nga chumayela ka wona, zvi wa tolovelekile ku a vanhu va ramba vanhu vo kala va nga va tivi mimitini yabye. Ka matshamu yo tala inyamutlha, a zva ha tolovelekangi lezvo. A vanhu va tolovela ku karateka loku va wona munhu wo kala va nga mu tivi laha kaya kabye. Kanilezvi loku hi kombisa cinghana ni wunene, zvi nga va maha va nga karateki. A cikhati u nyikako wukustumunyu hi cikarinyana, wa zvi wona ku loku u hlekela vanhu u tlhela u va losa hi wunene va tizwa va tlhatlhekile va tlhela va ta teka mabhuku? Phela zvi tlhela zvi olova ku sangula navo mabhulo!

6. Cini ci vhunako patswa wo kari wu kulileko hi tanga lezvaku wu simama ku hiseka kuchumayeleni?

⁶ A patswa wo kari wu kulileko hi tanga le Inglaterra wu wa nga ha zvi koti ku chumayela hi muti ni muti a ku fana ni kale hi kota ya zvitshetshela. Hikwalaho va vekile meza ya mabhuku laha mbhirini ya muti wabye. Laha kaya kabye ku gamekene ni cikola, hikwalaho va veka mabhuku ma kokako kupima ka vapswali lava va khingako vanana vabye loku va huma hi cikoleni. A vapswali vo kari va teka mabhuku lawo, a ku patsa ni legi gaku Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Volume 1 ni 2. A makabye wo kari wa cisati i tolovela ku chumayela zvin’we ni patswa lowo. A vapswali lavo va wona ku a makabye loye wa cisati i na ni cinghana niku a patswa lowo wu zvi lava nguvhu ku vhuna van’wani. A mupswali wo kari i zile a sangula ku gondza Bhibhiliya.

7. U nga va vhunisa kuyini a valuveli cipandzeni ca n’wina?

⁷ Zvezvanyana, a vanhu vo tala va tsutsumile matikweni yabye va ya hanya ka matiko man’wani kota valuveli. U nga maha yini kasi ku  vhuna valuveli va nga cipandzeni ca n’wina kasi va gondza hi Jehovha? A co sangula, ku gondza ku va losa hi lirimi labye. Ahandle ka lezvo, hi ku tirisa JW Language, u nga zvi kota ku gondza magezu matsongwani ma nga va mahako va nyima va bhula na wena. Andzhako ka lezvo u nga va komba tivhidhyu ni mabhuku ma nga kona hi lirimi labye lomu ka jw.org. — Dhewuteronome 10:19.

8, 9. a) A mitlhangano ya cikari ka vhiki yi hi vhunisa kuyini? b) A vapswali va nga va vhunisa kuyini a vana vabye lezvaku va chukwatisa mihlamulo yabye mitlhanganweni?

⁸ Jehovha i hi nyika zvontlhe zvi lavekako kasi hi chumayela khwatsi. Hi cikombiso, lezvi hi gondzako ka Mutlhangano wa ntiro ni mahanyela zvi hi vhuna ku maha tiyendzo to wuyela ni ku sangula zvigondzo zva Bhibhiliya hi ndlela yo olova.

⁹ A cikhati leci a vokari va tako mitlhanganweni ya hina, va tolovela ku hlamaliswa hi mihlamulo ya vana va hina. U nga gondzisa vana va wena lezvaku va nyika mihlamulo hi magezu yabye. A vanhu vo kari va kokelwe lisineni hi kuzwa vanana na va phofula kukholwa kabye hi magezu yo olova ni yo huma mbilwini. — 1 Va Le Korinte 14:25.

10. A wukhozeli ga ngango gi nga yi vhunisa kuyini mingango lezvaku yi engetela kuva ni wumun’we?

¹⁰ Loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku gondzisa ngango wa hina lezvaku wu tira hi wumun’we ni kurula, hi dhumisa Jehovha. Hi cikombiso, loku u hi mupswali, vhiki ni vhiki mahani wukhozeli ga ngango. A mingango yo tala yi sixtira JW Broadcasting na yi hi zvin’we, yi gumesa yi bhula  hi lezvi va nga zvi tirisisako zvona lezvi va zvi gondzileko. U nga rivali lezvaku a zvileletelo zvi lavekako ka vanana va vatsongwani a zvi fani ni lezvi zvi lavekako ka lava va nga ka tanga yo sangula ku ti tshotshota. Maha zvontlhe u zvi kotako kasi ku vontlhe laha ngangweni wa wena va vhuneka hi wukhozeli ga ngango. — Lisimu 148:12, 13.

11-13. Hi nga maha yini kasi a bandla ga hina gi zwanana nguvhu?

¹¹ Hambu loku wa ha hi muswa, u nga maha cokari kasi vontlhe laha bandleni va tizwa na va laveka. A yin’we ya tindlela ta ku maha lezvo ku chatana wunghana ni vanhu va kulileko hi tanga. Va wutise ku cini ci va vhunileko ku simama va tirela Jehovha hi malembe yo tala. Va nga ku gondzisa zvilo zvo tala zva lisima. Lezvo zvi ta va tiyisa zvi tlhela zvi ku tiyisawu! Niku hontlheni, kani hi vaswa kani hi vahombe, hi nga hoyozela vapfhumba Salawini ya Mufumo hi lirandzo. Hi nga zvi mahisa kuyini? Hi ku va losa na hi n’wayitela, hi va vhuna ku kuma ko tshama, ni ku va tivekisa ka van’wani. Va mahi va tizwa na va hi kaya.

¹² Loku u hi ni ciavelo ca ku fambisa mutlhangano wa kuya ntirweni wa kuchumayela, u nga vhuna vamakabye va kulileko hi tanga lezvaku va tsika kuwonekela kabye ku woninga nguvhu. Va nyike cipandze ca ci nene co tirela kona. Va ave ni vaswa. A vamakabye va kulileko hi tanga ni lava va nga ni zvibabya-babyani va tolovela ku mbhela ntamu hi lezvi va kalako va nga ha chumayeli ku fana ni kale. Kanilezvi va ta xalala nguvhu hi ku tiva ku wa khatala hi vona niku wa zwisisa ciyimo cabye. Kani va kale ku ya chikela kwihi hi tanga kutani hi malembe lisineni, a wunene ga wena gi nga va kuca ku simama va chumayela hi kuhiseka. — Levhi 19:32.

¹³ A vaIzrayeli va wa ti buza hi ku khozela Jehovha na va hi zvin’we. A mutsali wa tisimu i tsalile lezvi: ‘Hi nga wonani kutsakisa ka zvona, loku maxaka ma hanya khatigin’we hi kuzwanana.’ (Gondza Lisimu 133:1, 2.) A mutsali loye wa tisimu i fananisile a kuzwanana ni mafura, lawa ma nyukisako miri ni ku wu nuhelisa. Hi ndlela yo fana, hi nyukisa kutani ku tangalisa vamakabye hi kuva vanhu vo tsakisa ni va ku kombisa wunene. Lezvo zvi maha bandla gi zwanana nguvhu. Zvi ngo yini loku wo zama ku va tiva khwatsi a vamakabye va bandla ga n’wina? — 2 Va Le Korinte 6:11-13.

14. U nga tsikisa kuyini kuwonekela ka wena ku woninga lomu u hanyako kona?

¹⁴ Ni ka gihi wutshamu u nga ka gona, a kuwonekela ka wena ku nga woninga. A wunene ga wena gi nga maha vaakelani va wena va lava ku gondza zvo tala hi Jehovha. Ti wutise lezvi: ‘Va ndzi wonisa kuyini a vaakelani va mina? A muti wa mina wu tshama na wu basile? Wa sasekisa cipandze ca hina? Ndza vhuna vaakelani?’ Wutisa Timboni tin’wani lezvi a wunene gabye ni cikombiso cabye ca ci nene ci khumbisileko zvona a maxaka yabye, vaakelani, vatiri-kuloni, kutani zvigondzani-kuloni. — Va Le Efesusi 5:9.

15. Hikuyini hi faneleko ku simama hi rindzela?

¹⁵ Loku hi lava lezvaku a kuwonekela ka hina ku simama ku woninga nguvhu, hi fanele ku tiva cikhati leci hi hanyako ka cona. Hi makhati yo tala, Jesu i byelile vapizani vakwe aku: ‘Rindzelani.’ (Matewu 24:42; 25:13; 26:41) Loku hi alakanya ku a “kuxaniseka ka hombe” ka hi kule, a hi nge londzowoti tindlela tontlhe ti vhululekako kasi ku vhuna van’wani lezvaku va gondza hi Jehovha. (Matewu 24:21) Wutshan’wini gaku a kuwonekela ka hina ku woninga, ku nga sangula ku firimela hi kutsongwani-kutsongwani hambu ku timeka.

16, 17. U nga maha yini kasi u simama ku tshama na u rindzele?

¹⁶ Inyamutlha hi kona zvi lavekako nguvhu a ku simama hi rindzela ku hundza kale. A matshamela ya tiko maya ma biha nguvhu. Kanilezvi ha zvi tiva ku a magumo ma ta chikela hi cikhati leci Jehovha a ci yimisileko. (Matewu 24:42-44) Na ha ha rindzela cikhati leco, hi fanele kuva ni lihlazva-mbilu hi veka kupima ka lezvi zvi tako. Lera Bhibhiliya siku ni siku, u tlhela u nga tshuki u tsika ku khongela ka Jehovha.  (1 Pedro 4:7) Gondza ka vamakabye lava va nga ni malembe na va tirela Jehovha. Hi cikombiso, u nga lera matimu ya wutomi, yo kota lawa ma nga ka ndzima yi nge “Setenta anos agarrando a aba da veste de um judeu”, yi nga ka Murindzeli wa 15 ka Abril wa 2012, mapajina 18-21, hi ciPutukezi.

¹⁷ Tshama u khomekile ntirweni wa Jehovha. Mahela van’wani zva zvi nene u tlhela u ti nyika cikhati ca kuva zvin’we ni vamakabye. Lezvo zvi ta ku maha u tsaka, niku zvi ta wonekisa ku khwatsi a cikhati ci famba hi kuhatlisa. (Va Le Efesusi 5:16) A malandza ya Jehovha ma mahile zvilo zvo tala nguvhu ka 100 wa malembe lawa ma ha hi ku hundzako. Inyamutlha hi khomekile nguvhu ku hundza ni cihi cikhati. A ntiro wa Jehovha wu kula hi ndlela yo hlamalisa nguvhu. Hakunene a kuwonekela ka hina ka woninga!

18, 19. A madhota ma nga hi vhunisa kuyini ku tirela Jehovha hi kuhiseka? Nyika cikombiso.

¹⁸ Hambu lezvi hi mahako zvihoxo zvo tala, Jehovha wa hi tsika hi mu tirela. Kasi ku hi vhuna, i hi nyika ‘zvinyikiwo ka vanhu’, ku nga madhota ya bandla. (Gondza Va Le Efesusi 4:8, 11, 12.) Hikwalaho ka khati legi a madhota ma to ku endzela, ci londzowote khwatsi cikhati leco kasi ukha wutlhari gabye ni ku ingisa wusungukati gabye.

¹⁹ Hi cikombiso, a patswa wo kari le Inglaterra wu wa hi ni zvikarato zvo kari wukatini ga wona, hikwalaho wu kombelile madhota mambiri lezvaku ma wu vhuna. A sati wa kona i wulile lezvaku a nuna wakwe i wa nga rangeli wukhozeli. A nuna wakwe i wa ti wona na a nga hi mugondzisi munene a tlhela a vhumela lezvaku i wa nga mahi nchumu kasi kuva ni wukhozeli ga ngango vhiki ni vhiki. A madhota lawo ma vhunile patswa lowo lezvaku wu ehleketa hi cikombiso ca Jesu. Va kucile nuna wa kona lezvaku a pimanyisa ndlela leyi Jesu a rangeleko hi yona a vapizani vakwe. Va guma va kuca sati wakwe lezvaku a kombisa lihlazva-mbilu ka nuna wakwe a ku fana na Jesu. Va tlhelile va cica zvo kari xungetano hi lezvi va nga wa ta mahisa zvona wukhozeli ga ngango ni vana vabye va vambiri. (Va Le Efesusi 5:21-29) A nuna wa kona i mahile zvontlhe a nga zvi kota kasi ava hloko yi nene ya ngango. A madhota ma mu kucile kuva a nga rereki ni ku tlhela a simama a tsumba moya wa ku basa wa Jehovha. Handle ko kanakana, a ngango lowo wu vhunekile nguvhu hi lirandzo ni wunene legi gi nga kombisiwa hi madhota lawo!

20. Gi tava gihi wuyelo ga kona loku u tsika kuwonekela ka wena ku woninga?

²⁰ ‘Va katekile vontlhe lava va chavako Jehovha, va fambako tindleleni takwe.’ (Lisimu 128:1) U ta kuma litsako loku u tsika kuwonekela ka wena ku woninga. Hikwalaho, gondzisa van’wani hi Nungungulu, u maha zvontlhe u zvi kotako kasi ku vhuna ngango wa wena ni ku maha bandla gi zwanana nguvhu, u tlhela u simama ku rindzela. A van’wani va ta wona cikombiso ca wena vonawu va lava ku dhumisa Papayi wa hina, Jehovha. — Matewu 5:16.