Hunza uya ka timhaka ta kona

Tlhela ka xaxameto wa tihloko ta mhaka

Gondzisa lisine

Gondzisa lisine

“Jehovha, . . . a lisine ciseketelo ca mhaka ya wena.” — LISIMU 119:159, 160, Tradução do Novo Mundo.

TISIMU: 34, 145

1, 2. a) I ntiro muni wu nga hi wa lisima nguvhu wutomini ga Jesu, niku hikuyini? b) Kota ‘zvitiri-kulobye na Nungungulu’, zvini hi faneleko ku maha kasi hi wu maha khwatsi a ntiro wa hina?

JESU KRISTU ive muvatli, a gumesa ava mugondzisi. (Marku 6:3; Johani 13:13) A mitiro leyo ya yi nene i yi mahile khwatsi. Kota muvatli, i gondzile ku tirisa feramenta yakwe kasi a maha zvilo zva zvi nene hi mapulangu. Kota mugondzisi, i vhunile vanhu lezvaku va zwisisa Mhaka ya Nungungulu hi wutivi legi a nga hi nago hi Mitsalo. (Matewu 7:28; Luka 24:32, 45) Laha a nga hi ni 30 wa malembe, i no tsika ku vatla a sangula ku gondzisa, hakuva i wa zvi tiva ku lowo wu wa hi wona ntiro wa lisima nguvhu a nga wa ta maha. I te a cin’we ca zvigelo zva ku Jehovha a mu rumele laha misaveni ku ta chumayela mahungu ya ma nene ya Mufumo. (Matewu 20:28; Luka 3:23; 4:43) Jesu i vekile kupima kakwe ntirweni wa kuchumayela mahungu ya ma nene wutomini gakwe, niku i wa lava lezvaku a van’wani vonawu va maha zvezvo. — Matewu 9:35-38.

2 A kutala ka hina a hi vavatli, kanilezvi hi vagondzisi va mahungu ya ma nene. A ntiro lowu, wa lisima nguvhu laha ka kuza na Nungungulu a tira na hina. Hi lisine, hi vitaniwa ku hi ‘zvitiri-kulobye na Nungungulu’. (1 Va Le Korinte 3:9; 2 Va Le Korinte 6:4) Ha yima zvin’we ni mutsali wa tisimu loyi a ngaku: “A lisine ciseketelo ca mhaka ya wena.” (Lisimu 119:159, 160, NM) A mhaka ya Jehovha lisine futsi. Hi cigelo leco, hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi hi yi ‘avela a mhaka ya [lisine]’ ntirweni wa hina wa kuchumayela. (Gondza 2 Timote 2:15.) Hi tshama hi ku ti karatela ku gi tirisa khwatsi a Bhibhiliya, gi nga gona bhuku-tshinya hi gi tirisako kasi ku gondzisa van’wani xungetano hi Jehovha, na Jesu, ni Mufumo wa Nungungulu. A hlengeletano ya Jehovha yi hi nyika mabhuku ni tivhidhiyu kasi ku hi vhuna ku chumayela khwatsi. Zvonawu zvi lava ku hi tiva ku zvi tirisa khwatsi. A mabhuku ni tivhidhiyu leto zvi lomu ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona.

3. Loku hi hi ntirweni wa kuchumayela hi fanele ku ti karatela ku maha yini, kona Mitiro 13:48 i hi vhunisa kuyini a ku maha lezvo?

3 Kuzvilava wa ti wutisa ku hikuyini hi nge i feramenta ya ku gondzisa hi yona, hi nga wuli ku i feramenta ya ku chumayela hi yona. A mhaka hi lezvaku a “ku chumayela” zvi wula ku kanela mahungu, kanilezvi a “ku gondzisa” zvi wula ku tlhamusela mahungu lawo kasi loyi hi mu gondzisako a zvi zwisisa zvi tlhela zvi mu kuca ku maha lezvi a gondzako. Ka cikhati citsongwani leci ci saleleko tiko legi, hi fanele ku ti karatela ku sangula zvigondzo zva Bhibhiliya ni ku gondzisa vanhu a lisine kasi vava vapizani va Kristu. Lezvo zvi wula ku hi fanele ku hisekela ku lavetela lava va ti ‘yimiseleko wutomi ga pindzukelwa’ hi tlhela hi va vhuna ku sangula ku tirela Jehovha. — Gondza Mitiro 13:44-48.

4. Hi nga va kumisa kuyini lava va ti ‘yimiseleko wutomi ga pindzukelwa’?

4 Hi nga va kumisa kuyini lava ‘a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine li yisako wutomini ga pindzukelwa’? A maKristu yo sangula ma wa nga hi na ndlela yin’wani, ahandle ka ku chumayela. Jesu i byelile vapizani vakwe aku: “Ni ka gihi dhoropa kutani cidhoropana mu to nghena, lavetelani loyi a zvi lavako.” (Matewu 10:11, NM) Inyamutlha hinawu hi fanele ku maha zvezvo. Hambulezvo, loku a munhu a nga hi na mbilu yi nene, a hi wa matshandza, kutani a nga hi na mhaka na Nungungulu, a hi rindzeli ku a ingisela mahungu ya ma nene. Hi lavetela lava va timbilu ti nene, vo ti koramisa va tlhela va lava ku tiva lisine. A ntiro wa hina wa ku lavetela vanhu, hi nga wu fananisa ni lezvi Jesu a nga fanele ku maha kota muvatli. Na a nga se maha nchumu wo kota livati, pingu, kutani nchumu wun’wani, i wa fanele ku ranga hi ku lava pulangu ga gi nene; a gumesa a teka feramenta yakwe, a tirisa wutlhari gakwe, a maha leci a nga ci lava. Hi kufanana inyamutlha, hi fanele ku ranga hi ku lavetela vanhu va timbilu ti nene hi kona hi to tirisa feramenta ya hina ni wutlhari ga hina kasi hi va vhuna kuva vapizani va Kristu. — Matewu 28:19, 20.

5. Zvini hi faneleko ku zvi tiva laha ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona? Nyika cikombiso. (Wona mifota kusanguleni ka ndzima.)

5 Lomu ka feramenta ya hina, nchumu ni nchumu ci na ni ntiro wa cona. Hi cikombiso, alakanyela feramenta leyi Jesu a nga kari a yi tirisa kota muvatli. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) I wa fanele ku tirisa nchumu ca ku pima hi cona mapulangu, ca ku tsala, ca ku tsema, ca ku bhoxa, ca ku lixara, ni ca ku nivhelara hi cona kasi a ma patsa. Hi kufanana, ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona, a nchumu wun’we ni wun’wani wu na ni ntiro wa wona. Makunu, a hi woneni ndlela ya ku tirisa zvilo lezvo zva lisima.

ZVIPHEPHANA ZVI VHUNAKO VANHU A KU VA HI TIVA

6, 7. a) Wa tshuka u ma tirisa a makartawu ya khero ga jw.org ke, u ma tirisisile kuyini? b) Hikuyini hi tirisako cirambo ca hina kasi ku ramba vanhu lezvaku vata mitlhanganweni?

6 Makartawu ya khero ga jw.org. A makartawu lawa ma tsongwani, kanilezvi ma vhuna vanhu a ku va hi tiva ma tlhela ma va kongomisa ka saite ya hina ya jw.org. Lomu ka saite ya hina, va nga gondza zvotala hi hina va tlhela va kombela ku fambiselwa cigondzo ca Bhibhiliya. Kala zvezvi, ku ni 400 000 wa vanhu ni ku hundza va nghenileko ka saite ya hina va kombela ku gondza Bhibhiliya, niku ku ni van’wani vo tala nguvhu kambe va mahako lezvo siku ni siku! U nga fambafamba ni makartawu yo kari kasi u nyika vanhu laha u mahako mitiro ya wena ya siku ni siku.

7 Zvirambo. A ciphephana leci hi nyikelako kasi ku ramba vanhu mitlhanganweni ya hina ci ni magezu lawa: “Wa rambiwa lezaku u gonza a Biblia ni Timboni ta Jehova”. Ci tlhela ci ku u nga gondza na u hi “ka mitlhangano yi mahelwako vanhu vontlhe” kutani “ni mugonzisi wa wena wece”. Hi ndlela leyo, a cirambo leci ci vhuna vanhu a ku va hi tiva ci tlhela ci ramba “lava va nga ni tora ga ku tiva Nungungulu” lezvaku va gondza Bhibhiliya na hina. (Matewu 5:3) A vanhu va ngata mitlhanganweni ya hina hambu loku va nga vhumeli ku gondza Bhibhiliya. Loku vata, va nga wona zvilo zvo tala lezvi va nga gondzako lomu ka Bhibhiliya.

8. Hikuyini zvi nga zva lisima ku a munhu ata mitlhanganweni ya hina, hambu ota khati gin’we basi? Nyika cikombiso.

8 Zva lisima ku hi simama ku ramba vanhu lezvaku vata mitlhanganweni, hambu vota khati gin’we basi. Hikuyini? Hakuva loku vata, va ta wona lezvaku a Timboni ta Jehovha ti gondzisa lisine li nga lomu ka Bhibhiliya niku ti vhuna vanhu a ku tiva Nungungulu — lezvi a wukhongeli ga mawunwa gi nga mahiko. (Isaya 65:13) Hi cikombiso, Ray na Linda, va nga sati ni nuna va le Estados Unidos, va ku wonile a kuhambana loko. Va wa kholwa ka Nungungulu niku va wa lava ku mu tiva khwatsi. Va no maha ciboho ca kuya ka tichichi tontlhe ta lomu dhoropeni gabye na va lava ku wona zvilo zvimbiri na va nga se lumba chichi leyo. Co sangula, va wa lava ku huma na va gondzile cokari. Ca wumbiri, a mabohela ya vanhu va kona ma wa fanele ku woneka khwatsi ku va tirela Nungungulu. Va tekile malembe yo hlaya na va nghena laha na va huma hakuva ku wa hi ni tichichi to tala. Kanilezvi, a va xalalangi. A va gondzangi nchumu; a vanhu va kona va wa boha zva tingana nguvhu. Loku va humile lomu ka chichi yo gumesa, Linda i noya ntirweni, Ray aya kaya. Laha Ray a nga kari a tlhela kaya, i no wona a Salawu ya Mufumo, a ti byela lezvi: ‘Ndza ha nga nghena ndzi wona lezvi zvi mahiwako.’ A nga ti layangi! Vontlhe lomu Salawini va no mu amukela khwatsi, va kombisa cinghana, lezvo na va ambele khwatsi kambe. I no tshama hi le phambeni khwatsi; a tsaka hi lezvi a nga gondza! Lezvo zvi hi alakanyisa magezu ya mupostoli Pawule na a wulawula hi munhu a tako mutlhanganweni hi khati go sangula, zvonake a taku: ‘Hakunene Nungungulu i kona cikari ka n’wina.’ (1 Va Le Korinte 14:23-25) Kusukela kwalaho, Ray i no sangula kuya mutlhanganweni Sonto ni Sonto. I no tlhela a sangula kuya ka lowu wa lomu cikari ka vhiki. Linda yenawu i no sangula kuya mitlhanganweni. Hambu lezvi va nga hi kwalomo ka 70 wa malembe, va no gondza Bhibhiliya va guma va bhabhatiswa.

ZVIPHEPHANA ZVA KU SANGULA HI ZVONA BHULO

9, 10. a) Hikuyini a zviphephana zvi olovako ku zvi tirisa? b) Tlhamusela lezvi hi nga ci tirisisako zvona a ciphephana leci caku Xini a Mufumo wa Nungungulu?

9 Zviphephana. Lomu ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona hi na ni 8 wa zviphephana. A zvi karati ku zvi tirisa, niku zva maheka nguvhu a ku sangula hi zvona bhulo. Kusukela loku ku humesilwe le’zvo sangula hi 2013, ku gandlilwe cipimo ca 5 wa tibhiliyoni! Zvontlhe zvi na ni tshamela gin’we. Hikwalaho loku u pasa ku tirisa cin’we, ni lezvi zvin’wani u ta zvi kota! Makunu, u nga sangulisa kuyini bhulo hi ciphephana?

10 Hi cikombiso, loku u lava ku sangula bhulo hi leci caku Xini a Mufumo wa Nungungulu?, u nga maha lezvi: Mu kombe ciwutiso leci ci nga laha phambeni u mu wutisa lezvi: “Hi mawonela ya wena cini a Mufumo wa Nungungulu? Xana u taku . . . ?” U guma u mu wutisa ku hi wahi mawonela yakwe ka lawa ya manharu. U ngazi u ti karata hi ku mu byela ku lezvi a nga hlamula hi zvona kutani a hi zvona. Tekela ku vhulula ciphephana ca wena, u ya laha kaku “Lezi a Biblia gi zi wulako”, u ya lera mitsalo leyi yi nga laho, ku nga Dhaniyeli 2:44; na Isaya 9:6. Gemeta bhulo hi ciwutiso leci: “Xana a wutomi gi ta tshamisa kuyini a cikhati leci a Mufumo wa Nungungulu wu to ngha na wu fuma?” ci nga lendzhako, laha kaku “Alakanyela lezi”. U nga hlamula ciwutiso leci ka khati gi to landzela. Loku u mu endzela hi khati ga wumbiri, u nga tirisa cigondzo 7 ca broxura “Mahungu yo saseka ya Nungungulu!”, gi nga gin’we ga mabroxura hi ma tirisako kasi ku fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya.

MAREVHISTA MA VHUNAKO VANHU LEZVAKU VA TSAKELA BHIBHILIYA

11. A mahungu ma tlhamuselwako ka marevhista ya hina ma hlawuliwa hi ndlela muni niku zvini hi faneleko ku zvi tiva hi marevhista ya hina?

11 Marevhista. A Murindzeli ni Khindlimuka! hi wona marevhista ma hundzuluselwako nguvhu ku tlhela ku nyikelwa yo tala ku hundza wontlhe laha misaveni! Kota lezvi ma leriwako hi vanhu va matiko yo tala, laha ka kapa ku hlawuliwa mhaka yi to tsakisa vanhu matikweni wontlhe. Hi fanele ku tirisa marevhista lawa kasi ku vhuna vanhu lezvaku va veka kupima ka lezvi zvi nga zva lisima nguvhu wutomini inyamutlha. Kanilezvi, hi fanele ku ranga hi ku tiva a revhista legi gi yelanako khwatsi ni ciyimo ca vanhu lavo.

12. a) A revhista Khindlimuka! gi mahelwa vanhu va hi va kona, niku hi gihi kungo-tshinya ga gona? b) Hlawutela tshango ga gi nene u vileko nago zvezvanyana na u nyikela Khindlimuka!.

12 A revhista Khindlimuka! gi mahelwa lava va tivako zvitsongwani kutani va kalako va nga tivi nchumu hi Bhibhiliya. Gi mahelwa ni lava kuzvilava va tivako zvitsongwani xungetano hi tigondzo ta wuKristu, va kalako va nga kholwi ka wukhongeli, kutani va kalako va nga kholwi ku a Bhibhiliya gi nga va vhuna wutomini gabye. A kungo-tshinya ga Khindlimuka! ku kholwisa vanhu lezvaku Nungungulu i kona. (Va Le Roma 1:20; Mahebheru 11:6) A revhista legi gi zama ku vhuna vagondzi kambe lezvaku va kholwa ku hakunene a Bhibhiliya i “mhaka ya Nungungulu”. (1 Va Le Tesalonika 2:13) Lawa ya manharu ya 2018 ma na ni tihloko ta mhaka leti: “Cini litsako la lisine?”, “12 wa tindlela ti nga vhunako mingango a kuva ni wutomi go tsakisa”, ni “Cini ci nga vhunako lava va felweko?”.

13. a) A revhista Murindzeli gi mahelwa vanhu va hi va kona? b) Hlawutela tshango ga gi nene u vileko nago zvezvanyana na u nyikela a revhista A Murindzeli.

13 A kungo-tshinya ga Murindzeli ku tlhamusela lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako ka lava va sinako va hi ni cichavo co kari hi Nungungulu ni Bhibhiliya. A vanhu lavo hi lava kuzvilava va tivako zvokari hi Bhibhiliya, kanilezvi na va nga zvi tivi lezvi hakunene gi zvi gondzisako. (Va Le Roma 10:2; 1 Timote 2:3, 4) Lawa ya manharu ya 2018 ma hlamula zviwutiso lezvi: “A Bhibhiliya ga hi ni lisima inyamutlha?”, “A wutomi gi ta tshamisa kuyini cikhatini ci tako?”, ni “Nungungulu wa khatala hi wena ke?

TIVHIDHIYU TI KUCAKO

14. a) Hi gihi kungo ga tivhidhiyu ta hina ti mahako cipandze ca feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona? b) Hlawutela matshango u vileko nawo hi ku kombisa tivhidhiyu kuchumayeleni.

14 Tivhidhiyu. Masikwini ya Jesu, a feramenta yi nga hi kona yi wa hi ya mandla basi. Kanilezvi, inyamutlha a vavatli va na ni michini ya gezi yo saha, yo bhoxa ni yo lixara hi yona. Ahandle ka mabhuku ya hina yo gandliwa, hi na ni tivhidhiyu to saseka kasi ku komba vanhu loku hi hi kuchumayeleni. A mune wa tona ti maha cipandze ca feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona, ku nga leti: Hikuyini u faneleko ku gonza a Biblia?, Xi mahisiwa kuyini a xigonzo xa Biblia?, Zini zi mahiwako lomu ka Salawu ya Mufumo?, Quem São as Testemunhas de Jeová?. Leti to koma a ti chiketi 2 minuto niku ta vhuna nguvhu loku hi bhula ni munhu hi khati go sangula. Leti to leha hi nga ti tirisa ka tiendzo to wuyela ni ka lava va nga ni cikhati co tala. A tivhidiyu leti ti nene nguvhu a ku ti tirisa kuchumayeleni hakuva ti nga kuca vanhu lezvaku va gondza Bhibhiliya ni kuta mitlhanganweni ya hina.

15. Zvini zvi nga humelelako loku a vanhu va wona tivhidhiyu ta hina hi lirimi labye? Nyika zvikombiso.

15 Hi cikombiso, a makabye wo kari wa cisati i kumile wasati wa lirimi la ciYapese a ngata hi Micronésia, a mu komba vhidhiyu Hikuyini u faneleko ku gonza a Biblia? hi lirimi lakwe. A cikhati leci a vhidhiyu yi nga sangula, a wasati loye i te: “Ehe, lirimi la mina vasan’wina! Zva hlamalisa! Wa le kaya loyi, ndzizwa hi wulawulela gakwe. I wulawula lirimi la mina!” Loku a mbhetile ku yi wona, i no byela makabye wa hina lezvaku i lava ku nghena ka jw.org a lera mahungu wontlhe ya lirimi lakwe a tlhela a wona tivhidhiyu ta kona. (Ringanisa na Mitiro 2:8, 11.) A cikombiso cin’wani ca makabye wa cisati le Estados Unidos a nga ni zukulu wakwe a tshamako ka tiko gin’wani. A makabye loyi i no rumelela zukulu wakwe a link ya vhidhiyu yaleyi hi lirimi lakwe. Loku a yi wonile, i no tsalela makabye wa hina aku: “Ndzi tsakisilwe nguvhu hi laha va nge a tiko gontlhe gi le ntan’wini wa loyi wa ku biha. Ndzi gumesile ndzi kombela ku gondza Bhibhiliya.” Lezvo zva tsakisa nguvhu hakuva lomu a tshamako kona zukulu loyi a ntiro wa hina wa betelwa!

MABROXURA NI MABHUKU MA GONDZISAKO LISINE

16. Tlhamusela kungo ga mabroxura lawa: a) Ingisa Nungungulu Kasi U Hanya Kala Kupinzuka. b) Mahungu yo saseka ya Nungungulu!. c) Hi vamani va mahako kuranza ka Jehova inyamutlha?.

16 Mabroxura. Ahati lava va kalako va nga zvi koti ku lera kutani lava hi kalako hi nga hi na mabhuku hi lirimi labye ke, hi nga va gondzisisa kuyini lisine? Hi nga tirisa a broxura Ingisa Nungungulu Kasi U Hanya Kala Kupinzuka. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) A broxura gin’wani ga gi nene nguvhu kasi ku sangula zvigondzo zva Bhibhiliya hi legi ga Mahungu yo saseka ya Nungungulu!. A munhu u ngo mu komba zviwutiso zvi nga le ndzhako ka gona, u mu wutisa ku hi cihi ca kona ci mu tsakisako nguvhu, u guma u sangula cigondzo hi kwalaho a nga hlawula. Wa tshuka u pima ku maha lezvo ka tiendzo to wuyela? A broxura ga wunharu ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona hi legi ga ku Hi vamani va mahako kuranza ka Jehova inyamutlha?. A broxura legi gi mahelwe ku vhuna zvigondzani lezvaku zvi tiva a hlengeletano ya hina. Kasi u tiva lezvi u nga gi tirisisako zvona ka zvigondzo zva wena zva Bhibhiliya, wona Cibhukwana ca mutlhangano wa Ntiro wa hina ni mahanyela ya wuKristu ca Março wa 2017.

17. a) Hi gihi kungo ga mabhuku lawa hi fambisako hi wona zvigondzo zva Bhibhiliya? b) Zvini va faneleko ku maha vontlhe lava va bhabhatiswako, niku hikuyini?

17 Mabhuku. Loku u sangulile ku gondza broxura go kari ni munhu, ni ka cihi cikhati u nga cica mu gondza hi bhuku Zini lezi a Biblia gi hi gonzisako?. A bhuku legi gi nga vhuna munhu lezvaku a tiva tigondzo-tshinya ta Bhibhiliya. Loku a cigondzani makunu ci sangulile ku kula ci tlhela ci mbheta bhuku legi, mu nga sangula ku gondza a bhuku ‘Tshamani liranzweni la Nungungulu’. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.) A bhuku legi gi ta vhuna loyi u gondzako naye lezvaku a tiva ku tirisa matshinya ya milayo ya Bhibhiliya wutomini gakwe. Alakanya lezvaku hambu loku a bhabhatisilwe i fanele ku simama a gondza kala a mbheta mabhuku wontlhe ya mambiri. Lezvo zvi ta mu vhuna ku ava ni kukholwa ko tiya hi Jehovha a tlhela a simama ku tsumbeka ka yena. — Gondza Va Le Kolosi 2:6, 7.

Lomu ka feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona, ku na ni zvontlhe zvi lavekako kasi hi gondzisa mahungu ya ma nene

18. a) Zvini lezvi 1 Timote 4:16 a hi kucako ku maha kota vanhu hi gondzisako lisine, niku gi tava gihi wuyelo ga kona? b) Hi gihi kungo ga hina laha hi tirisako feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona?

18 Kota Timboni ta Jehovha, hi na ni ntiro wa ku gondzisa vanhu ‘a mhaka ya [lisine] ya ivhangeli’ leyi yi nga va yisako wutomini ga pindzukelwa. (Va Le Kolosi 1:5; gondza 1 Timote 4:16.) Kasi ku hi vhuna ku maha lezvo, hi na ni feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona, lomu ku nga ni zvontlhe zvi lavekako. (Wona kwadru: “ Feramenta ya hina ya ku gondzisa hi yona.”) Hikwalaho, a hi zvi tiriseni hi laha hi zvi kotako hi kona. Munhu ni munhu a nga hlawula leci a lavako ku ci tirisa ni cikhati ca kona. Kanilezvi, alakanya lezvaku a kungo ka hina a hi ku phakela mabhuku, ne a hi nyiki munhu a kalako a nga hi na mhaka ni mahungu ya hina. A kungo ga hina ku vhuna vanhu va timbilu ti nene, vo ti koramisa, lava hakunene va lavako ku tiva Nungungulu, ku nga lava va ti ‘yimiseleko wutomi ga pindzukelwa’. — Mitiro 13:48; Matewu 28:19, 20.

^ nzi. 5 Wona ndzima O carpinteironi kwadru A caixa de ferramentas do carpinteiro”, ka Murindzeli wa 1 ka Agosto wa 2010, hi ciPutukezi.

^ nzi. 16 Loku a munhu loye a nga zvi koti ku lera, u nga mu kombela lezvaku a landzela lomu ka broxura Ingisa Nungungulu, legi gi nga ni mifota yo tala ku hundza mahungu.

^ nzi. 17 Loku a bhuku Simama ku randza Nungungulu gi tshuka hundzuluselwa, tirisa gona.