1, 2. a) Hi nga ti zwisa kuyini loku a zviyimo zva hina zvi cica hi citshuketi? (Wona mufota laha hehla.) b) Hi kuya hi Lisimu 131, zvini zvi nga hi vhunako kuva ni kurula?

ANDZHAKO ka loku Lloyd na Alexandra va tirile Bheteli hi 25 wa malembe ni ku hundza, va no nyikiwa ntiro wuswa wa kuya kuchumayeleni. Kusanguleni, va wa nga xalalangi. Lloyd i ngalo: “A Bheteli ni ntiro wa mina zvi wa nghenile ni lomu nkhateni. Hi lomu maalakanyweni ndzi wa ci zwisisa cigelo ca ku hi ciciwa. Kanilezvi, ka mavhiki ni tihweti ti nga landzela ndzi wa tizwa na ndzi hoxilwe.” Lloyd i wa ku ka cikhati co kari a tsaka hi kuva a cicilwe, na zvi guma zvi ku cici, a karateka.

² A zviyimo wutomini ga hina zva tshuka zvi cica na hi nga zvi rindzelangi. Lezvo zvi nga hi karata nguvhu zvi tlhela zvi hi tsona wurongo. (Mavingu 12:25) Zvini hi nga mahako loku a zviyimo zvi cica, zvi hi karatela ku zvi zwisisa kutani ku ti zwananisa nazvo? (Gondza Lisimu 131:1-3.) A hi woneni lezvi a malandza yo kari ya Jehovha ya cikhati ci hundzileko ni ya cikhatini ca hina ma zvi kotisileko zvona kuva ni kurula laha a zviyimo zvi nga cica hi citshuketi wutomini gabye.

3. A wutomi ga Josefa gi cicisile kuyini hi citshuketi?

³ Hi cikombiso, ehleketa hi Josefa. Ka vana vontlhe va Jakobe hi yena a nga randziwa nguvhu. Lezvo zvi mahile ku a vamakabye vakwe va nga mu tsakeli. Laha a nga hi ni 17 wa malembe, va no mu xavisa kota citiri. (Genesisi 37:2-4, 23-28) I no ya xaniseka le Gibhite hi cipimo ca 13 wa malembe, a kusangula kota citiri hi ndzhako ka cikhati ava cibochwa. Ka cikhati leco i wa hi kule nguvhu ni papayi wakwe loyi a nga mu randza nguvhu. Ka ciyimo a nga hi ka cona zvi wa olova ku a zangara a tlhela a mbhelelwa hi kutsumba. Kanilezvi, a zvi mahekangi. Cini ci nga mu vhuna?

4. a) Josefa i mahile yini a cikhati a nga hi lomu paxweni? b) Jehovha i hlamulisile kuyini a mikhongelo ya Josefa?

⁴ A cikhati leci Josefa a nga xaniseka lomu paxweni, zva koteka ku a vekile kupima ka lezvi Jehovha a nga kari a mu vhunisa zvona. (Genesisi 39:21; Lisimu 105:17-19) Kuzvilava i ehleketile kambe hi lezvi a nga lora a cikhati a nga ha hi jaha — lezvi zvi nga hi ciphrofeto — a tlhela a tiya hi ku tiva lezvaku Jehovha i wa hi zvin’we naye. (Genesisi 37:5-11) Zvi wonekisa ku khwatsi Josefa i wa tolovela ku khongela ni ku byela Jehovha zvontlhe lezvi zvi nga hi mbilwini yakwe. (Lisimu 145:18) Jehovha i hlamulile mikhongelo ya Josefa hi ku mu tiyisekisa lezvaku i wa tava “zvin’we naye”. — Mitiro 7:9, 10. * (Wona tlhamuselo wa lahasi.)

5. A “kurula ka Nungungulu” ku nga hi vhunisa kuyini?

⁵ Hambu loku a ciyimo ca hina ci no bindzisa kuyini, hi ngava ni “kurula ka Nungungulu”, loku ku vhikelako “kupima” ka hina ku tlhela ku susa kukarateka ka hina. (Gondza Va Le Filipi 4:6, 7.) Loku hi karatekile hi tlhela hi vhumala ni wurongo, “a kurula ka Nungungulu” ku nga hi tiyisa kasi hi simama ku tirela Jehovha hi tlhela hi nga tsiki ku timisela. Zvezvi a hi woneni zvikombiso zva vamakabye vo kari va masikwini ya hina lava va nga ya hi ku zvi hanya lezvo.

6, 7. A mikhongelo ya hina yi nga hi vhunisa kuyini ku tlhela hiva ni kurula? Nyika cikombiso.

⁶ A cikhati leci Ryan na Juliette va ngazwa lezvaku va fanele ku nyima ku tira kota maphayona yo hlawuleka ya cikhatanyana, va no mbhela ntamu. Ryan i li: “Hi no tekela ku rula ndzhwalo lowo ka Jehovha hi mukhongelo. Hi no yi wona na yi hi ndlela ya ku kombisa ku ha mu tsumba Jehovha. A votala lomu bandleni ga hina va wa ha hi ku nghena lisineni. Hikwalaho, hi no khongela ku Jehovha a hi vhuna ku hiva cikombiso ci nene ca ku kombisa kukholwa.”

⁷ Jehovha i hlamulisile kuyini a mikhongelo yabye? Ryan i ngalo: “Zvalezvo hi nga mbheta ku khongela, a maalakanyo ya hava ni kukarateka loku hi nga hi nako kusanguleni zvi no n’walala. A kurula ka Nungungulu ku wa vhikela timbilu ni maalakanyo ya hina. Hi wonile lezvaku loku hiva ni mawonela ma nene Jehovha a nga simama a hi tirisa.”

8-10. a) A moya wa Nungungulu wu nga hi vhunisa kuyini loku hi karatekile? b) Jehovha a nga hi vhunisa kuyini loku hi veka kupima ntirweni wakwe?

 ⁸ A moya wa Nungungulu wu nga hi vhuna kuva hi nga karateki, niku wu nga hi kongomisa ka mavhesi ya Bhibhiliya ma to hi vhuna ku zwisisa leci hakunene ci nga ca lisima wutomini. (Gondza Johani 14:26, 27.) Ehleketa hi lezvi zvi nga mahekela Philip na Maria, ku nga sati ni nuna va tirileko Bheteli hi cipimo ca 25 wa malembe. Ndzeni ka 4 wa tihweti, a vamamani vabye va nofa ku guma kufa xaka gin’wani kambe ga Philip, niku zvi wa lava ku va hlayisa papayi wa Mariya, loyi a nga hlanya.

⁹ Philip i ngalo: “Ndzi wa ti byela ku ndzi lwisana khwatsi ni zvikarato lezvo. Kanilezvi, ci kona ci nga kiyela. Ndzi no ya kuma bhuku ga Va Le Kolosi 1:11 lomu ka Murindzeli wa cigondzo. Ndzi wonile lezvaku ndzi wa timisela futsi, kanilezvi ndzi wa nga timiseli hi ndlela yi nene. Ndzi wa fanele ‘ku timisela zvontlhe hi lihlazva-mbilu na ndzi tsakile’. A vhesi legi gi ndzi alakanyisile lezvaku a zviyimo zva mina a hi zvona zvi faneleko ku ndzi nyika litsako. Kanilezvi, ndzi fanele ku kuma litsako wutomini ga mina hi ku vhuniwa hi moya wa Nungungulu.”

¹⁰ Philip na Maria va no tshama na va vekile kupima ntirweni wa Jehovha, lezvo zvi mahile ku a va katekisa hi tindlela to tala. Zvalezvo va nga huma Bheteli, va vhululile zvigondzo zvo tala zva Bhibhiliya lezvi zvi nga kari zvi kula khwatsi zvi tlhela zvi nga xuri hi ku gondza khati gin’we hi vhiki. Maria i ngalo: “A zvigondzani lezvo zvi wa hi nyika litsako, niku yi wa hi ndlela ya Jehovha ya ku hi byela ku mu nga karateki, zvontlhe zvi ta famba khwatsi.”

11, 12. a) Zvini lezvi Josefa a nga maha lezvi zvi nga maha ku Jehovha a mu katekisa? b) Jehovha i mu katekisisile kuyini Josefa?

¹¹ Loku a zviyimo zva wutomi ga hina zvi cica hi citshuketi, hi nga ha karateka nguvhu laha ka kuza hi alakanyela zvikarato zva hina basi. Phela lezvo na zvi mu humelele Josefa. Hambulezvo i no maha lezvi a nga zvi kota ndzeni ka ciyimo leci a nga hi ka cona. A ku fana ni lezvi a nga tirele Potifare hi ntamu wakwe wontlhe, i no maha zvezvo ka lezvi a nduna ya paxo yi nga kari yi mu ruma lomu paxweni. — Genesisi 39:21-23.

¹² Ka siku go kari, Josefa i no nyikwa ntiro wa ku khatalela zvibochwa zvimbiri zvi nga tirile ndlwini ya wuhosi ya Faro. Josefa i no va khatalela khwatsi. A vavanuna lavo  va no tizwa na va chusekile laha ka kuza va mu byela lezvi zvi nga va karata ni miloro yo juja kupima leyi va nga lorile matolo wa kona. (Genesisi 40:5-8) Ka cikhati leco Josefa i wa nga zvi tivi ku a bhulo lego gi wa ta guma gi vhulula ndlela ya ku a huma paxweni. Loku ku hundzile malembe mambiri, Josefa i no humesiwa paxweni a nyikwa wuhosi go kari lomu Gibhite. Hi Faro yece a nga hi wa hombe a ku hundza Josefa! — Genesisi 41:1, 14-16, 39-41.

13. Zvini hi nga mahako kasi Jehovha a hi katekisa ni ka cihi ciyimo hi nga ka cona?

¹³ A ku fana na Josefa, hinawu hi ngava ka ciyimo co nonoha leci hi nga hiko na ndlela yo huma ka cona! Kanilezvi loku hiva ni lihlazva-mbilu hi tlhela hi maha zvontlhe hi zvi kotako, Jehovha i ta hi katekisa. (Lisimu 37:5) Hambu loku hi karatekile nguvhu, hi nga ta “vhumala ni co maha”, kutani ku mbhelelwa hi kutsumba. (2 Va Le Korinte 4:8, NM) Jehovha a nga ta hi tsika, nguvhunguvhu loku hi tshama na hi khomekile ntirweni wa kuchumayela.

14-16. Muvhangeli Filipu i tshamile a khomekile ntirweni wa kuchumayela hi ndlela muni hambu loku a ciyimo ca wutomi gakwe ci cicile?

¹⁴ Muvhangeli Filipu ive cikombiso ci nene mhakeni ya ku tshama a khomekile ntirweni wa kuchumayela na ku nga khataliseki lezvi a wutomi gakwe gi nga kari gi cicisa zvona. Ka cikhati co kari, i wa ti buza hi ntiro wuswa le Jerusalema. (Mitiro 6:1-6) Kanilezvi zvontlhe zvi no guma zvi cica. Andzhako ka ku dawa ka Stefani ku no xanisiwa maKristu niku ma no tsutsuma maya Jerusalema. Kota lezvi Filipu a nga lava ku tshama a khomekile ntirweni wa Jehovha i noya dhoropeni ga Samariya, lomu a vanhu va nga lava kuzwa mahungu ya ma nene. — Matewu 10:5; Mitiro 8:1, 5.

¹⁵ Filipu i wa ti yimisele kuya ni kwihi a moya wa Nungungulu wu nga mu kongomisa kona. Hikwalaho Jehovha i no mu tirisa kasi aya chumayela lomu a vanhu va kona va nga kala va nga se mazwa mahungu ya ma nene. A vaJudha vo tala va wa va chepeta vaSamariya va tlhela va nga va maheli zva zvi nene. Kanilezvi Filipu i wa nga hi na cihlawulela. I no va chumayela mahungu ya ma nene hi kutsaka. A vaSamariya vonawu va no “demba ndleve” va mu ingisela! — Mitiro 8:6-8.

¹⁶ Andzhako ka lezvo, a moya wa Nungungulu wu no kongomisa Filipu lezvaku aya chumayela dhoropeni ga Azota ni ga Khezariya, lomu ku nga hi ni vaMatiko vo tala. (Mitiro 8:39, 40) A cikhati a nga hi seyo, a wutomi gakwe gi no cica kambe. I nova ni ngango. Kani a ciyimo ca Filipu ci wa cicisa  kuyini, i wa tshama a khomekile ntirweni wa kuchumayela; Jehovha yenawu i no simama a mu katekisa ni ngango wakwe.— Mitiro 21:8, 9.

17, 18. Loku a wutomi ga hina gi cica, a ku tshama hi khomekile ntirweni wa kuchumayela zvi nga hi vhunisa kuyini?

¹⁷ A votala va nga ntirweni wa cikhati contlhe va wula lezvaku a ku tshama va khomekile ntirweni wa kuchumayela zva va vhuna ku tshama va tsakile va tlhela vava ni mawonela ma nene hambu loku a zviyimo zvabye zvi cica. Hi cikombiso, a cikhati leci a patswa wo kari wa le Joni wa ku hi Osborne na Polite va nga huma Bheteli, va wa pimisa ku va ta hatla va kuma ntiro ni ko tshama kona. Kanilezvi Osborne i li: “A ya hava hi ku a ntiro a hi wu kumangi hi cikhati leci hi nga wu lava hi cona.” Polite i li: “Hi vhumalile ntiro hi tihweti tinharu, niku hi wa nga hi na mali hi nga khweketile. Cive cikarato ca hombe.”

¹⁸ Cini ci nga vhuna Osborne na Polite ka ciyimo leco co nonoha? Osborne i ngalo: “A kuchumayela ni bandla zvi hi vhunile nguvhu lezvaku hi simama hi veka kupima ntirweni wa Jehovha hi tlhela hiva ni mawonela ma nene.” Wutshan’wini ga ku tshama kaya va karateka, va no tshama va khomekile ntirweni wa kuchumayela. Lezvo zvi va nehele litsako la hombe! Osborne i tlhela aku: “Hi handzele kontlhe hi lavetela ntiro, hi se guma hi wu kuma.”

19-21. a) Cini ci to hi vhuna ku simama hiva ni kurula? b) Hi nga vhunekisa kuyini loku a zvilo zvi cica hi citshuketi hi guma hi ti zwananisa ni ciyimo?

¹⁹ Kota lezvi hi nga zvi wona, loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako ndzeni ka ciyimo ca hina hi tlhela hi tsumba Jehovha hi mbilu yontlhe, hi ta zvi kota ku simama hiva ni kurula hambu loku ko humelela yini. (Gondza Mika 7:7.) Hi kufamba ka cikhati, hi nga pola ku lezvi hi nga ti zwananisa zvona ni kucica ko kari zvi tiyisile wunghana ga hina na Jehovha. Polite i tlhamusela lezvaku a ku huma Bheteli zvi mu gondzisile ku zvi wula yini ku tsumba Jehovha hambu  loku a wutomi gi wonekisa ku khwatsi ga bindza nguvhu. I tlhela aku: “A wunghana ga mina na yena gi tiyile nguvhu.”

²⁰ Maria, loyi a kumbukilweko kusanguleni ka ndzima, wa ha simama kuva phayona na a hlayisa papayi wakwe a khosaheleko. I ngalo: “Ndzi polile ku loku ndzi karatekile, ndzi fanele ku nyima, ndzi khongela, ndzi guma ndzi ku hwi. A ca lisima nguvhu ndzi ci gondzileko ku tsika zvilo mandleni ya Jehovha, niku lezvo zvi ta laveka nguvhu cikhatini ci tako.”

²¹ Lloyd na Alexandra va wula lezvaku a kukholwa kabye ku ringilwe hi tindlela va nga kala va nga ti rindzelangi laha a zvilo zvi nga cica wutomini gabye. Kanilezvi va zvi wona lezvi va nga vhunekisa zvona. Zvezvi va zvi tiva ku a kukholwa kabye ku tiyile laha kuza ku va chavelela loku va kumana ni zvikarato, niku va ti wona na va hi vanhu va va nene.

22. Zvini zvi nga humelelako loku hi maha zvontlhe hi zvi kotako ndzeni ka zviyimo zva hina?

²² Ka tiko legi, a wutomi ga hina gi nga cica hi citshuketi. Hi nga ha cicelwa ntiro lowu hi mahako lomu hlengeletanweni ya Jehovha, hi nga sangula ku babya, kutani zvi nga lava ku hi khatalela xaka hi ndlela yin’wani. Hambulezvo, kani cini ci humelelako, tsumba lezvaku Jehovha i ta ku hlayisa a tlhela a ku vhuna hi cikhati ci faneleko. (Mahebheru 4:16; 1 Pedro 5:6, 7) Ka cikhati leci, maha zvontlhe u zvi kotako ka ciyimo u nga ka cona. Khongela ka Jehovha, a Papayi wa wena, u tlhela u gondza ku mu tsumba hi mbilu yontlhe. Loku u maha lezvo, hambu loku a zviyimo zva wena zvo cicisa kuyini, u tava ni kurula loku ku tako hi ka Jehovha.