U nga hlula a maalakanyo ya hava

ZVINI u mahako loku u hi ni zvikarato? Zvezvi a titlhari to tala ti kholwa lezvaku a hlamulo wa ciwutiso leci wu nga komba lezvaku u rindzela zva zvinene kutani u na ni maalakanyo ya hava ke. Hontlheni ha kumana ni zvikarato wutomini, a vokari va kumana ni zva ku bindza nguvhu a ku hundza van’wani. Hambulezvo, hikuyini a vanhu vo kari va hatlisako va rereka loku va kumana ni zvikarato zva zvitsongwani kuveni a van’wani va simama va tiyile hambu loku va hi ni zvikarato zva hombe?

Hi cikombiso, a hi zvi veke laha kaku u lomu ka ku lavetela ntiro. Uya wa maha a entrevhista kanilezvi va nga ku tholi. U wa ta alakanya yini? Kuzvilava u wa ta alakanya ku a cikarato hi wena u tlhela u alakanya lezvaku zvi ta tshamisa zvezvo kala rini, u ti byela ku: ‘I hava a nga wa ta thola munhu wo kota mina. Ndzi nga ta tshuka ndzi kumile ntiro.’ A ya hava hi ku kuzvilava lezvi u nga kala ku tholiwa zvi nga ku maha u cica lezvi u gi wonisako zvona a wutomi ga wena gontlhe, u pimisa ku: ‘A ci kona ndzi ci kotako ku maha. A ndzi sizi nchumu.’ Ka zviyimo lezvi zva zvimbiri, lezvi zvi pimisiwako zvi talele ka maalakanyo ya hava.

U nga lwisa kuyini ni maalakanyo ya hava?

U nga zvi mahisa kuyini? A zambo go sangula ni ga lisima ku pola a maalakanyo lawo ya hava. Legi gi landzelako kulwa nawo. Zama ku zwisisa ku hikuyini u nga kala ku tholiwa. Hi cikombiso, xana lisine lezvaku a wu tholiwangi hi ku i hava a nga ku tsakela? Kutani a cigelo hi ku a mutholi i wa lavetela munhu a nga ni wutlhari go hambana ni legi ga wena?

Kasi ku tiva ku a maalakanyo ya wena ya hava ma na ni ciseketelo kutani ahihi, wona ku lezvi u zvi pimisako ni lezvi u zvi tivako hi zvihi zvi nga lisine. Xana a kuva u nga tholiwangi ka ciyimo co kari zvi wula ku a ci kona u ci kotako ku maha kutani wa alakanya a zvilo zvin’wani wutomini ga wena zvi ku fambelako khwatsi — zvo kota ntiro wa wena wa moya, kuzwanana ni maxaka, kutani vanghana? Gondza ku nga pimisi lezvaku zvontlhe u mahako zvi ta huma “cibhabha”. Cini ci ku mahako u tiyiseka lezvaku u nga ta tshuka u kuma ntiro? Ku ni zvin’wani u nga mahako kasi u hlongola a maalakanyo ya hava.

Vana ni mawonela manene hi mixuvo ya wena

Ka malembe ya zvezvanyana, a vakambisisi va nyikile a tlhamuselo wo koma waku cini a kutsumba. Va wula lezvaku a kutsumba zvi patsa a ku kholwa lezvaku u ta zvi kota ku tatisa a mixuvo ya wena. Kota lezvi hi to zvi wona ka ndzima yi landzelako, a kutsumba ku patsa zvo hundza lezvo, kanilezvi a tlhamuselo lowo wa tira hi tindlela to tala. A ku veka kupima ka lezvi a vakambisisi va wulako zvi nga hi vhuna a kuva ni mawonela manene xungetano hi lezvi hi nga mahako.

Kasi hi kholwa lezvaku hi ta zvi kota ku tatisa a makungo ya hina hi fanele ku ngha hi le ndzhako hi zvi kotile ku ti vekela mixuvo ni ku yi tatisa. Loku u wona lezvaku a wu se tshuka u tatisa a mixuvo yo kari kuzvilava zvi ngava zvinene a ku u ehleketa khwatsi hi mixuvo leyi u ti vekelako. Co sangula, u na ni mixuvo? Zva olova nguvhu a ku hi tshama na hi khomekile hi mitiro ya siku ni siku ni ku pepetseka na hi hlongolisela wutomi, hi nga nyimi hi ehleketa hi lezvi hakunene hi lavako ku maha hi wutomi ga hina, ku nga lezvi zvi nga zva lisima nguvhu ka hina. Hi kuya hi tshinya legi go zwala ga ku rangisa zvilo zva lisima, hi kuma kambe ku a Bhibhiliya gi wa sina gi zvi wulile kale, giku: “Mu tiva lezvi zvi nga zva lisima nguvhu.” — Va Le Filipi 1:10.

Laha hi zwisisako lezvi zvi nga lisima nguvhu, zvi ta hi olovela a ku hlawula a mixuvo yo kari yi yelanako ni ku khozela Nungungulu, ngango wa hina, ni zvilo zvin’wani zva wutomi ga hina. Hambulezvo, zva lisima a ku nga tekeli ku ti vekela mixuvo yo tala. Niku i chukwana ku hlawula leyi hi zvi tivako lezvaku yi nga ta hi karatela nguvhu a ku yi tatisa. Loku a mixuvo yo kari yi hi karatela nguvhu ku yi tatisa, yi nga hi mbheta ntamu kutani ku hi maha hi tlhelela ndzhako. Hikwalaho, a kutala ka zvikhati, zvi chukwana a ku avanyisa a mixuvo ya wena ya hombe leyi yi to teka cikhati co leha, hi mixuvo yitsongwani leyi u to zvi kota ku yi tatisa ndzeni ka cikhati co koma.

A vingu go kari ga kale gi wula lezvi: “Loku a nchumu u wu lava u ta wu kota ku maha”, niku zvi wonekisa ku khwatsi gi wula lisine hi ndlela yo kari. Loku hi ti vekele makungo-tshinya, hi lava ntamu wa ku hi kuca, ku nga kuxuva ni kutiyimisela, kasi hi tatisa makungo ya hina. Hi nga tiyisa a kutiyimisela ka hina hi ku ehleketa hi lisima la makungo ya hina ni wuyelo hi tova nago loku hi ma tatisa. Lisine ku a hi contlhe cikhati zvi to hi olovela kanilezvi a hi faneli ku mbhela ntamu ne ku ma tsika.

Kanilezvi hinawu hi fanele ku alakanyela tindlela to kongoma ta ku tatisa a makungo ya hina. C. R. Snyder, loyi a mahileko kambisiso wo eta hi lisima la kuva ni kutsumba, i hi kuca ku hi ehleketa hi tindlela to hambanahambana ta ku tatisa a mixuvo yo kari, kasi loku a ndlela yin’we yi nga tiri hiya ka ya wumbiri, ya wunharu, ni tin’wani.

Snyder i tlhela a hi kuca ku hi gondza ku vhaleta a mixuvo yo kari hi yin’wani. Loku hi nga zvi koti ku tatisa a mixuvo yo kari, kanilezvi hi simama hi karateka hi yona zvi to hi mbheta ntamu ntsena. Hi tlhelo gin’wani, a ku yi vhaleta hi yin’wani zvi kotekako ku yi tatisa zvi ta tlhela zvi hi nyika a cigelo ca kuva ni kutsumba.

A Bhibhiliya gi na ni cikombiso ci yi dlunyatisako khwatsi a mhaka leyi. Hosi Dhavhidha i wa zvi lava nguvhu a ku mu akela a tempeli a Nungungulu wakwe, Jehovha. Kanilezvi Nungungulu i byelile Dhavhidha lezvaku a thomo lego gi wa ta kumiwa hi n’wana wakwe Solomoni. Wutshan’wini ga ku kwata kutani ku kurumeta Nungungulu, a cikhati a nga amukela a mahungu lawo yo mbheta ntamu, Dhavhidha i no cica a mixuvo yakwe. I no maha zvontlhe kasi ku hlengeletela a titshomba ni materiyali lawa a n’wana wakwe a nga wa ta ma lava kasi ku mbheta a ntiro wontlhe. — 1 Tihosi 8:17-19; 1 Kronekele 29:3-7.

Hambu loku hi gondzile a kuva ni mawonela manene ni ku rindzela zvazvinene wutomini ga hina, zvi nga simama zvi hi karatela a ku hiva ni kutsumba. Hi ndlela muni? Hi ku a hi na ntamu wa ku lulamisa a wunyingi ga zvikarato lezvi zvi mahako ku a vanhu va ngavi ni kutsumba tikweni legi. Loku hi ehleketa hi zvikarato zva hombe lezvi zvi xanisako vanhu — wusiwana, tiyimpi, kungalulami ni ku tshama hi kuchava ku tshuka hi khomiwa hi mababyi ni kufa — hi nga simamisa kuyini a kuva ni kutsumba?

[Mufota]

Loku u nga tholiwi ka ntiro lowu u nga wu lava, zvi wula ku u nga ta tshuka u kuma ntiro?

[Mufota]

Hosi Dhavhidha i wa ti zwananisa ni ciyimo loku zvita mhakeni ya ku ti vekela mixuvo