KHINDLIMUKA! N.° 2 wa 2018 | 12 wa tindlela ti nga vhunako mingango a kuva ni wutomi go tsakisa
12 wa tindlela ti nga vhunako mingango a kuva ni wutomi go tsakisa
Ku na ni zvikarato zvo tala zvi humelelako mingango. Kanilezvi zvini zvi mahako mingango yo kari yi humelela wutomi ga yona? Ehleketa hi lezvi:
Hi kuya hi kambisiso wu nga mahiwa, kusukela 1990 kuya ka 2015, a ntsengo wa lava va nga tlhatlha wukati na va hi ni 50 wa malembe wu phindile kumbiri niku lowu wa lava va 65 wa malembe wu phindile kunharu.
A vapswali a va ci tivi co maha: A titlhari to kari ti wula lezvaku zvi chukwana ku a vanana va dzundziwa nguvhu, kuveni a tin’wani ti wula lezvaku a vanana a va faneli ku kombisiwa nguvhu lirandzo.
A vanana va kula na va nga hi na wutlhari gi to va vhuna loku va maha vahombe.
Hambulezvo a mhaka hi leyi . . .
A wukati gi ngava handzu wa ku bohana ko tiya.
A vapswali va nga gondza ku laya vana vabye hi ndlela a lirandzo.
A vanana va nga kuma wutlhari gi lavekako kasi gi va vhuna loku va hi va hombe.
Hi ndlela muni? A Khindlimuka! loyi i ta wulawula hi 12 wa tindlela ti nga vhunako mingango a kuva ni wutomi go tsakisa.
Yo sangula: Ciboho
Mawonela manharu ma nga vhunako lava va chadhileko lezvaku va simama zvin’we.
Ya wumbiri: Kutirisana
Wena ni nuna kutani sati wa wena mu mahisa ku khwatsi mo tshama muti mun’we, na ku nga hi nuna ni sati?
Ya wunharu: Cichavo
Ti karatele ku tiva magezu ni zvimaho lezvi zvi to ku maha u tiyiseka lezvaku a nuna wa wena kutani sati wa wena i tizwa na a kombisiwa cichavo.
Ya wumune: Kutsetselela
Zvini zvi nga ku vhunako ku rivakelwa zvihoxo zva nuna kutani sati wa wena?
Ya wuntlhanu: Kubhulisana
Mazambo manharu ma nga ku vhunako ku bhulisana ni vana va wena.
Ya wu 6: Kulaya
A ku laya vana zva hungula lisima la vana vabye?
Ya wu 7: Va gondzise mahanyela ma nene
Matshinya muni ya milayo u gondzisako vana va wena?
Ya wu 8: Va vekele cikombiso
Loku u lava lezvaku lezvi u wulako zvi zwiwa hi vana va wena, zvi fanele ku longoloka ni zvimaho zva wena.
Ya wu 9: Wumunhu ga wena
A vaswa va nga ti yimelisa kuyini ka lezvi va zvi kholwako?
Ya wu 10: Tsumbeka
A ku ti karatela ku tsumbiwa hi vapswali va wena i ndlela yi nene ya ku komba lezvaku u munhu a kulako.
Ya wu 11: Tira hi ntamu wontlhe
Gondza lezvi a ku maha mitiro ya wena hi ntamu wa wena wontlhe zvi nga ku vhunisako zvona a ku humelela ni ka cihi u mahako.
Ya wu 12: Ti mahele makungo
Loku u ti mahela makungo u nga engetela ku ti tsumba, u tiyisa wunghana ga wena, u tlhela u engetela kuva munhu wo tsaka.
Zvin’wani zvi nga vhunako mingango
A wusungukati ga Bhibhiliya gi nga ku vhuna kuva ni wukati go tsakisa ni ngango wo tsakisa kambe.
