KA VAPSWALI
Ya wu 7: Va gondzise mahanyela ma nene
LEZVI ZVI WULAKO ZVONA
A mahanyela matshamela lawa a munhu a hlawulako ku hanya hi wona. Hi cikombiso, wa ti karatela kutsumbeka ka zvilo zvontlhe? Handle ko kanakana, u lava ku gondzisa matshamela lawo a vana va wena.
Wa zvi lava ku gondzisa vana va wena a ku tiva lezvi zvi nga zvi nene ni zvo biha. Hi cikombiso, zva lisima a ku tira hi kutikarata, kutsumbeka, ni ku khatala hi van’wani — ku nga matshamela lawa zvi kotekako kuva nawo loku munhu a ha hi n’wanana.
TSHINYA GA NAYO GA BHIBHILIYA: ‘Gondzisa n’wanana lomu ndleleni leyi a ta nga famba ha yona, hambu loku a hi wa kale a nga ta yi tsika.’ — Mavingu 22:6.
HIKUYINI ZVI NGA ZVA LISIMA?
Ka nguva leyi a tekinolojiya yi andzileko, a mahanyela ma nene ma laveka. A mamani wokari waku hi Karyn i ngalo: “A mahanyela yo biha ma kumeka ni ka cihi cikhati lomu ka fone kutani komputadhori. A vanana va hina va nga sixtira zvilo zvo biha na va hi kusuhani na hina!”
TSHINYA GA NAYO GA BHIBHILIYA: ‘A vanhu kulileko, lava va toloveleko a ku tirisa kupima kabye va kala va zvi kota ku hambanyisa a kusaseka ni kubiha.’ — Mahebheru 5:14.
Zvi nene a ku alakanyela van’wani. Lezvo zvi patsa matshamela ma nene (yo kota ku wula ku: “Ndzi kombela” niku “ndzi bongile”) ni ku khatala hi van’wani — ku nga tshamela go kala ka vanhu, hakuva va nyika lisima a zvilo va nga nazvo zvo kota tifone kutani komputadhori.
TSHINYA GA NAYO GA BHIBHILIYA: ‘Lezvi mu randzako a kuva a vanhu va maha ka n’wina, mahaniwo lezvo ka vona.’ — Luka 6:31.
LEZVI U NGA MAHAKO
Mahanyela ma nene. Hi cikombiso, a mikambisiso yi wula lezvaku a vaswa vo kari va potsa ku hlengela masango na va ha hi vanana loku va gondzisilwe zvi dlunyateka lezvaku a mahanyela lawo ma bihile.
MAWONELA: Tirisa mahungu ya zvezvanyana kasi ku sangula bhulo xungetano hi mahanyela. Hi cikombiso, loku a mahungu ma bika lezvaku ku humelele wugevenga hi kota ya livengo, u nga ha wula lezvi: “A zvo ku tshisa lezvi a van’wani va mahako hi kota ya ku venga vanhu van’wani. U alakanya ku cini ci mahako vanhu vava ni livengo?”
“Zva va karatela nguvhu a vanana a ku hambanyisa zva zvi nene ni zva kubiha loku va nga zvi tivi.” — Brandon.
Gondzisa vanana a ku khatala hi van’wani. Hambu vanana vatsongwani va nga gondza ku wula ku: “Ndzi kombela” niku “ndzi bongile” ni ku khatala hi van’wani. A bhuku Parenting Without Borders gi wula lezvi: “Laha a vanana va yako va wona lezvaku a va ti hanyeli ga vona voce, kanilezvi va maha cipandze ca ngango, zviro zva cikola, ni zva cipandze leci va hanyako ka cona, va ta ti yimisela ku mahela van’wani zvilo zvi to va vhuna, na zvi nga hi zvo vhuna vona basi.”
MAWONELA: Va nyike mitiro ya laha kaya vana va wena kasi va gondza lezvaku zva lisima ku tirela van’wani.
“Loku va tolovela ku maha mitiro ya laha kaya na va ha hi vanana, loku va kulile va nga ta tsandzeka ku hlayisa mimiti yabye. Loku va maha va hombe va ta ngha va tolovele ku tira.” — Tara.
