1. Zvi wula yini a ku chava Nungungulu niku hikuyini lava va mu randzako va faneleko ku mu chava?

A MAKRISTU ma mu randza Nungungulu ma tlhela ma mu chava. Ka ndzima leyi hi ta wulawula hi lisima la ku chava Nungungulu. Kanilezvi, zvi wula yini a ku chava Nungungulu? Lava va chavako Nungungulu va na ni cichavo ca hombe hi yena. A va lavi ku khunguvanyisa a Papayi wabye wa le tilweni hakuva a va zvi lavi a ku wonha wunghana gabye naye. — Lis. 111:10; Mav. 8:13.

2. Hi kuya hi magezu ya Hosi Dhavhidha ma tsalilweko ka Lisimu 86:11, zvilo muni zva zvimbiri hi to bhula hi zvona?

² Lera Lisimu 86:11. Loku hi ehleketa hi magezu lawa, hi nga wula lezvaku Dhavhidha, a Hosi yo tsumbeka, i wa li zwisisa a lisima la ku chava Nungungulu. A hi bhuleni hi lezvi hi nga ma tirisisako zvona a magezu ma pimisilweko ya Dhavhidha. A kusangula, hi ta kambisisa a zvigelo zvokari lezvi zvi hi mahako hiva ni cichavo ca hombe hi vito ga Nungungulu. Ca wumbiri, hi ta bhula hi lezvi hi nga kombisako zvona lezvaku hi na ni cichavo ca hombe hi vito ga Nungungulu ka lezvi hi mahako siku ni siku.

3. Zvini kuzvilava zvi vhunileko Mosi lezvaku a simama ava ni cichavo ca hombe hi vito ga Nungungulu?

³ Hi nga ehleketa hi lezvi Mosi a nga ti zwisa zvona a cikhati a nga hi lomu ka mhako ya ribye a wona a muwoniso wa kungangamela ka Jehovha na ku kari ku hundza. Lezvo kuzvilava zvi vile zvilo zvo hlamalisa nguvhu zvaku a nga kona mun’wani a zvi wonileko mahlweni ka ku Jesu ata misaveni. Hi kulandzela, Mosi i nozwa a magezu lawa kuzvilava na ma wuliwa hi ngilozi: ‘Jehovha, Jehovha, Nungungulu wa wuxinji ni tipswalo, loyi a nonokako ku zangara, loyi a teleko hi wuxinji ni kutsumbeka;  loyi a nga ni wuxinji ka khume ga mazana, loyi a tsetselelako munhu wa kubiha, ni wa kuhambuka ni kuwonha.’ (Ekso. 33:17-23; 34:5-7) Kuzvilava contlhe cikhati Mosi a nga tirisa a vito ga Jehovha i wa alakanya a zvilo lezvi a nga zvi wonile. A zvi hlamalisi lezvi Mosi a nga guma a tlharihisa a vaIzrayeli, a vanhu va Nungungulu, lezvaku va “chava a vito legi ga hombe gi chavekako”. — Deut. 28:58.

4. Zvini zvi nga hi vhunako lezvaku hiva ni cichavo ca hombe hi Jehovha?

⁴ A cikhati hi ehleketako hi vito Jehovha, hi maha khwatsi hi ku tlhela hi ehleketa hi n’winyi wa gona. Hi fanele ku ehleketa hi matshamela yakwe, yo kota a ntamu wakwe, wutlhari gakwe, kululama kakwe, ni lirandzo lakwe. A ku ehleketa hi matshamela lawa ni man’wani zvi ta hi maha hiva ni cichavo ca hombe hi yena. — Lis. 77:11-15.

5-6. a) Gi wula yini a vito ga Nungungulu? b) Hi kuya hi Eksodusi 3:13, 14 na Isaya 64:8, Jehovha i maha zvilo lezvaku zvi humelela hi tindlela muni?

⁵ Zvini hi zvi tivako xungetano hi tlhamuselo wa vito ga Nungungulu? A titlhari to tala ti vhumela lezvaku a vito ga ku Jehovha gi wula ku: “I maha lezvaku zviva kona.” A tlhamuselo lowu wu hi alakanyisa lezvaku a ku na nchumu wu nga tsandzekisako Jehovha a ku maha lezvi a zvi lavako, niku i maha lezvaku a zvilo zvi humelela. Hi ndlela muni?

⁶ Jehovha i maha lezvaku a zvilo zvi humelela hi ku ti maha ni cihi ci lavekako kasi a tatisa kungo gakwe. (Lera Eksodusi 3:13, 14.) A mabhuku ya hina ma hi kuca a ku ehleketa hi cipandze leci co hlamalisa ca wumunhu ga Nungungulu. Jehovha a nga tlhela a maha lezvaku a malandza yakwe yo kala kumbhelela mava ni cihi ci lavekako kasi ku mu tirela ni ku tatisa a kungo gakwe. (Lera Isaya 64:8.) Hi tindlela leti, Jehovha i maha lezvaku a kurandza kakwe ku maheka. A ci kona ci nga tsandzekisako a kutatiseka ka kungo gakwe. — Isa. 46:10, 11.

7. Hi engetelisa kuyini lezvi hi mu bongisako zvona a Papayi wa hina wa le tilweni?

⁷ Hi nga engetela lezvi hi mu bongisako zvona a Papayi wa hina wa le tilweni hi ku ehleketa hi lezvi a zvi mahako ni lezvi a hi vhunako  lezvaku hi zvi maha. Hi cikombiso, loku hi ehleketa hi zvilo zvontlhe zvo hlamalisa lezvi a zvi vangileko, hi tala hi cichavo ca hombe hi zvontlhe a zvi mahako, lezvi a mahileko lezvaku zviva kona. (Lis. 8:3, 4) Loku hi ehleketa hi lezvi Jehovha a hi vhunako ku maha kasi hi maha a kurandza kakwe, hi engetela a cichavo leci hi nga naco hi yena. A vito ga ku Jehovha hakunene ga hlamalisa! Gi patsa zvontlhe lezvi a Papayi wa hina a nga tshamisa zvona, ni zvontlhe a zvi mahako, ni zvontlhe lezvi a to zvi maha. — Lis. 89:7, 8.

8. Zvini lezvi Deuteronome 32:2, 3, a wulako xungetano hi lezvi Jehovha a gi wonisako zvona vito gakwe?

⁸ Na ku kiyela kutsongwani kasi a vaIzrayeli va nghena Tikweni ga Citsumbiso, Jehovha i mu gondzile lisimu Mosi. (Deu. 31:19) Mosi a gumesa a gondzisa a lisimu lelo ka vanhu. (Lera Deuteronome 32:2, 3.) Loku hi ehleketa hi vhesi 2 ni 3, zvi woneka khwatsi lezvaku Jehovha a nga lavi ku a vito gakwe gi fihliwa kutani ku gi wonisiwa ku khwatsi gi basile nguvhu laha ka ku a gi ringani ku kumbukiwa. I lava lezvaku a vito gakwe gi tiviwa hi vanhu vontlhe! Lezvi Mosi a va gondzisileko zvi tiyisile a kukholwa kabye zvi tlhela zvi va kuca, a ku khwatsi hi lezvi a vhula yi kulisako tisinya. Hi nga tiyisekisa kuyini lezvaku hinawu ha gondzisa hi ndlela yo fana?

9. Hi vhunetelisa kuyini a ku basisa a vito ga Nungungulu?

⁹ A cikhati hi chumayelako hi muti ni muti kutani laha kubaseni, hi nga tirisa Bhibhiliya kasi ku komba vanhu a vito ga Nungungulu ga ku Jehovha. Hi nga va nyika a mabhuku yo saseka, tivhidhio to tsakisa, ni mahungu lawa ma dzundzako Jehovha ma nga ka saite ya hina. Kani hi le ntirweni, cikoleni, kutani lomu kuendzeni, hi nga kuma mole wa ku bhula ni vanhu hi Nungungulu wa hina wo randzeka ni lezvi a zvi randzako. Loku hi va byela kungo ga Jehovha ga lirandzo xungetano hi vanhu ni misava, hi va vhuna kuva ni mawonela ya maswa hi Jehovha yaku kuzvilava va wa nga se tshuka vava nawo. A cikhati hi byelako vanhu a lisine xungetano hi Papayi wa hina wa lirandzo hi vhunetela a ku basisa vito gakwe. Hi vhinya a mawunwa ni kuchakisiwa ka Jehovha loku a vanhu kuzvilava va gondzisiwako xungetano hi yena. A timhaka ta Bhibhiliya leti hi gondzisako hi tona ti humutako vanhu a ku hundza tontlhe leti va nga gondzisiwako. — Isa. 65:13, 14.

10. Hikuyini hi faneleko ku maha zvo hundza ku gondzisa zvileletelo ni milayo ya Nungungulu?

¹⁰ A cikhati hi fambisako zvigondzo zva Bhibhiliya, hi lava ku vhuna a zvigondzani zva hina lezvaku zvi tiva a vito ga Jehovha zvi tlhela zvi gi tirisa. A cin’wani kambe, hi lava ku va vhuna lezvaku va mu tiva khwatsi Jehovha. Xana hi ta zvi kota a ku maha lezvo hi ku va gondzisa a zvileletelo basi, ni milayo ya Nungungulu, ni milayo ya mahanyela zvi gama kwalaho? A cigondzani ca ci nene ca Bhibhiliya kuzvilava ci nga gondza a milayo ya Nungungulu ci tlhela ci yi tsakela. Kanilezvi, ina ci ta mu ingisa Jehovha hi ku mu randza? Alakanya lezvaku Adhamu na Evha va wa wu tiva a nayo wa Nungungulu hambulezvo va wa nga mu randzi. (Gen. 3:1-6) Hikwalaho, hi fanele ku maha zvo hundza ku gondzisa van’wani xungetano hi zvileletelo ni milayo ya Nungungulu yo luluma.

11. Hi nga zvi vhunisa kuyini a zvigondzani zva hina lezvaku zvi randza Nungungulu, a Munyiki wa Nayo?

¹¹ A zvileletelo ni milayo ya Jehovha contlhe cikhati zvi nene ka hina. (Lis. 119:97, 111, 112) Kanilezvi, a zvigondzani zva hina kuzvilava zvi nga kala zvi nga zvi wonisi lezvo loku zvi nga zwisisi lezvaku Jehovha i vekile a milayo leyo hi ku hi randza. Hikwalaho hi nga ha wutisa a zvigondzani zva hina lezvaku: “U alakanya ku hikuyini Nungungulu a byelako malandza yakwe  lezvaku ma maha lezvi kutani a ma betelako lezvi? Xana lezvo zvi komba yini hi yena?” Loku hi vhuna a zvigondzani zva hina lezvaku zvi ehleketa hi Jehovha zvi tlhela zviva ni lirandzo la hombe hi vito gakwe, zvi ta hi olovela ku khumba a timbilu tabye. A zvigondzani zva hina zvi ta randza milayo ya Jehovha zvi tlhela zvi randza ni Muveki wa yona. (Lis. 119:68) Zvi ta kula kukholweni zvi tlhela zvi zvi kota ku timisela loku zvi kumana ni zvikarato. — 1 Kor. 3:12-15.

12. Dhavhidha i tsandzekisile kuyini a kuva ni mbilu yin’we niku give gihi wuyelo ga kona?

¹² A magezu ya lisima ma nga ka Lisimu 86:11 hi lawa yaku: “Maha mbilu ya mina yi chava vito ga wena.” Hi Hosi Dhavhidha a pimiselweko ku tsala a magezu lawa. Wutomini gakwe, Dhavhidha i zvi wonile lezvi zvi olovisako zvona a ku tsika a mbilu yi avanyeka. Ka khati go kari, na a hi le hehla ka yindlu yakwe, i no wona sati wa vambe na a hlamba. Ka cikhati leco, timbilu tingani a ngava nato? I wa wu tiva a nayo wa Jehovha waku: ‘U nga naveli sati wa muakelani wa wena.’ (Ekso. 20:17) Hambulezvo, Dhavhidha i no simama a mu cuwukisa. A sangula kuva ni timbilu timbiri: A yin’we ya ku navela Bhatexebha; a yin’wani ya ku lava ku tsakisa Jehovha. Hambu lezvi a nga hi ni malembe yo tala na a randza Jehovha a tlhela a mu chava, i tsikile a kunavela ka nyama ku mu hlula. Hi kota ya lezvo, Dhavhidha i mahile zvilo zvo biha. I chakisile a vito ga Jehovha a tlhela a neha khombo ga hombe ka vanhu vo kala nandzu, a ku patsa ni va ngango wakwe. — 2 Sam. 11:1-5, 14-17; 12:7-12.

13. Hi zvi tivisa kuyini lezvaku Dhavhidha i tlhelile ava ni mbilu yin’we?

¹³ Jehovha i kawukile Dhavhidha niku i no tlhela ava ni wunghana ga gi nene naye. (2 Sam. 12:13; Lis. 51:2-4, 17) Dhavhidha i wa gi alakanya a khombo ni hlomulo wu vileko kona hi kota ya kuva ni timbilu timbiri. A magezu yakwe ma tsalilweko ka Lisimu 86:11 ma nga wulisiwa lezvi kambe: “Ndzi nyiki mbilu yin’we.” Xana Jehovha i mu vhunile lezvaku ava ni mbilu yin’we kutani ku a mbilu yakwe yi nga avanyeki? Ina, hakuva hi ndzhako ka cikhati a Mhaka ya Jehovha yi wulawula hi Dhavhidha kota loyi a ‘mbilu yakwe yi nga mbhelele yontlhe ka Jehovha Nungungulu wakwe.’ — 1 Tih. 11:4; 15:3.

14. Zvini hi faneleko ku ti wutisa niku hikuyini?

¹⁴ A cikombiso ca Dhavhidha ca hi kuca ci tlhela ci hi tlharihisa. A ku wela kakwe ciwonhweni ca hombe citlharihiso ka malandza ya Nungungulu nyamutlha. Kani ho sangula ku tirela Jehovha kutani hi na ni malembe na hi mu  tirela, hi fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Ndza ala a mizamo ya Sathani ya ku lava ku avanyisa a mbilu ya mina?’

15. A ku chava Nungungulu zvi hi vhikelisa kuyini loku ku humelela a mifota yi vhuxako manyawunyawu ya masango?

¹⁵ Hi cikombiso, loku u wona mufota lomu ka televhizawu kutani ka Internet wu nga vhuxako a manyawunyawu ya masango, zvini u mahako? Zvi nga olova a ku alakanya lezvaku a mufota lowu kutani a filmi legi a hi zvithombe zva masango (pornografia) hi kukongoma. Hambulezvo, xana a yi ngevi ndlela a yi tirisako Sathani kasi ku avanyisa a mbilu ya wena? (2 Kor. 2:11) A Mufota lowo wu nga fana ni chizelo ya citsongwani leyi munhu a yi tirisako kasi ku pandza a dzandza ga hombe. A kusangula i peta seno ko hlonga, ku nga seno ka ku lotiwa. A kugumesa a belela a chizelo yi nghena nguvhu, a dzandza gi se avanyeka. Phela a mifota yi vhuxako a manyawunyawu ya masango yi nga fana ni tlhelo go hlonga ga chizelo. Lezvi kusanguleni zvi wonekisako ku khwatsi zvi tsongwani niku a zvi na mhango zvi nga maha munhu a wela ciwonhweni leci ci nga avanyisako a mbilu yakwe a tlhela a nga ha tsumbeki. Hikwalaho, u nga vhumeli lezvaku ku nghena nchumu wu nga hlazvekangiko mbilwini ya wena! Simama kuva ni mbilu yin’we kasi u chava vito ga Jehovha!

16. Loku hi ringiwa ku maha zvobiha, zviwutiso muni hi faneleko ku ti maha?

¹⁶ Ahandle ka mifota yi vhuxako manyawunyawu ya masango, Sathani i tirisa zvin’wani zvilo zvo tala kasi ku hi ringa. Hi maha yini loku a hi ringa? Zva olova a ku alakanya lezvaku a zvilo lezvi a zvi bihangi nguvhu. Hi cikombiso, hi nga ha alakanya lezvi: ‘A ndzi nge susiwi bandleni hi kota ya ku maha lezvi, hikwalaho a zvi bihangi nguvhu.’ A maalakanyo yo kota lawa ma bihile nguvhu. Zvi ngava zvi nene a ku ti maha zviwutiso zvo kota lezvi u  tlhela u ehleketa hi zvona: ‘Ku ngava lezvaku Sathani i tirisa lezvi kasi ku zama ku avanyisa a mbilu ya mina? Loku ndzi vhumela a kunavela loku ko biha, xana ndzi wa nga ta chakisa a vito ga Jehovha? A ku maha lezvi, zvi ta ndzi tshineta ka Jehovha kutani zvi ta ndzi tsawukanisa naye?’ Khongela u kombela wutlhari kasi u hlamula khwatsi a zviwutiso lezvi, na u nga ti kalaveli. (Jak. 1:5) A ku maha lezvo zvi nga ku vhikela hi lisine. Zvi nga ku vhuna a ku ala zviringo hi kutiya, a khwatsi hi lezvi Jesu a mahileko a cikhati a nga ku: “Suka Sathani!” — Mat. 4:10.

17. Hikuyini zvi kalako zvi nga hi zvi nene a kuva ni mbilu yi avanyekileko? Tlhamusela.

¹⁷ A hi zvi nene a kuva ni mbilu yi avanyekileko. A hi zvi veki laha kaku a ekipa yo kari yi na ni zviro zvi kalako zvi nga zwanani. A vokari va lava ku ti lavela wudzundzo vona venyi, a van’wani a va lavi ku landzela zvileletelo, niku a kutala ka vona a va kombisi cichavo hi murangeli wabye. A ekipa yo fana ni leyo zvi nga yi karatela a ku ganya. Kanilezvi a ekipa leyi yi zwananako khwatsi zvi nga yi olovela nguvhu a ku ganya. A mbilu ya wena yi nga fana ni ekipa leyi yi ganyako, loku a maalakanyo ya wena ni kuxuva ka wena ni kutizwa ka wena zvi zwanana ni ku tirela Jehovha. Alakanya lezvaku Sathani i wa ta tsaka hi ku avanyisa mbilu ya wena. I lava lezvaku a maalakanyo ya wena ni kuxuva ka wena ni kutizwa ka wena zvilwa ni milayo ya Jehovha. Hambulezvo, wena u lava kuva ni mbilu yin’we kasi u tirela Jehovha. (Mat. 22:36-38) U nga tshuki u tsika Sathani a avanyisa a mbilu ya wena!

18. Hi kuyelana ni magezu ya Mika 4:5 zvini u ti yimiseleko ku maha?

¹⁸ Khongela ka Jehovha a ku fana ni lezvi Dhavhidha a nga khongela aku: “Maha mbilu ya mina yi chava vito ga wena.” Maha ciboho ca ku hanya hi kuyelana ni mukhongelo lowu. Siku ni siku gi cako, ti yimisele ku a zviboho zva wena, kani zva zvitsongwani kutani zva hombe, zvi komba lezvaku u na ni cichavo ca hombe hi vito ga Jehovha. Loku u maha lezvo, kota Kustumunyu wa Jehovha, u ta komba lezvaku wa yimela a vito legi. (Mav. 27:11) Hontlheni hi ta wula magezu yo fana ni lawa ma wulilweko hi muphrofeti Mika yaku: ‘Hina hi ta famba vitweni ga Jehovha a Nungungulu wa hina kala kupindzuka ni kupindzuka.’ — Mika 4:5.