1-2. Jesu i wa lava ku wula yini a cikhati a nga wula a magezu ma nga ka Johani 4:35, 36?

JESU i wa ha hi ku famba hi lomu masin’wini, kuzvilava ka simu ga sevhadha yi nga ha hi ku byaliwa. (Joh. 4:3-6) Zvi wa ta teka mune wa tihweti kasi yi tshovelwa. Jesu i no wula zvilo zvaku zvi wa nga tolovelekangi. I te: “Tlakusani matihlo ya n’wina mu cuwuka masimu lezvaku ma te xwe kasi ma tshovelwa.” (Lera Johani 4:35, 36.) I wa lava ku wula yini?

² Zvi wonekisa ku khwatsi i wa wula a kutshovelwa ka vanhu hi ndlela yo fananisa. Wona lezvi zvi nga ha hi ku maheka. Hambu lezvi a vaJudha va nga kala va nga zwani ni vaSamariya, Jesu i chumayele a wasati wa muSamariya niku a wasati loye i mu ingisele! A cikhati leci Jesu a nga wula lezvaku a masimu ma te “xwe kasi ma tshovelwa”, a vaSamariya vo tala lava va nga zwile wasati loye na a wulawula hi Jesu va wa kari vata ka yena kasi a ta va gondzisa zvin’wani. (Joh. 4:9, 39-42) A tlhamuselo wo kari wa Bhibhiliya wu wulile lezvi xungetano hi matimu lawa: “A kuva a vanhu lavo va hatlisele kuya ka Jesu va ya mu ingisela . . . zvi kombile lezvaku va wa fana ni timbewu ti nga buvhile kasi ti tshovelwa.”

3. A ku wona vanhu a ku fana ni lezvi Jesu a nga va wonisa zvona zvi ta ku vhunisa kuyini kuchumayeleni?

³ Wena ke, u va wonisa kuyini lava u va chumayelako a mahungu ya ma nene? U va wona kota vanhu va fanako ni timbewu ti buvhileko kasi ti tshovelwa? Loku zvi hi lezvo, zvi ta ti komba hi zvilo zvinharu: Co sangula, u ta va chumayela hi cihatla. A ku na cikhati ca ku hlakana hakuva a cikhati ca ku tshovela ci tsongwani. Ca wumbiri, u ta tsaka hi ku va wona na va amukela a mahungu ya ma nene. A Bhibhiliya gi: A vanhu ‘va tsaka [a cikhati] va tshovelako.’  (Isa. 9:3) Ca wunharu, u ta wona munhu mun’we ni mun’wani kota loyi a tova mupizani wa Kristu. Lezvo zvi ta ku kuca ku u zwananisa cingheniso ca wena ni lezvi va zvi randzako.

4. Zvini hi to zvi gondza ka cikombiso ca mupostoli Pawule?

⁴ Kuzvilava a valandzeli vo kari va Jesu va wa alakanya ku a vaSamariya a va nge tshuki va maha vapizani vakwe, kanilezvi Jesu i wa nga va wonisi lezvo. I wa va wona kota lava va to maha vapizani. Hinawu hi fanele ku wona vanhu va lomu cipandzeni ca hina kota vanhu vaku va nga maha vapizani va Kristu. Mupostoli Pawule i hi siyela cikombiso ci nene. Zvini hi nga zvi gondzako ka cikombiso cakwe? Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi: 1) lezvi Pawule a nga tivisa zvona lezvi zvi kholwiwako hi lava a nga va chumayela, 2) lezvi a nga polisa zvona lezvi va zvi randzako, ni 3) lezvi a nga va wonisa zvona kota vanhu vaku va nga maha vapizani va Jesu.

5. Hikuyini Pawule a nga va tiva khwatsi lava a nga va chumayela lomu sinagogeni?

⁵ Pawule i wa tolovela a ku chumayela lomu ka masinagoga ya vaJudha. Hi cikombiso, ka sinagoga ga le Tesalonika, i ‘bhulile [ni vaJudha] hi Mitsalo hi masabhadho manharu’. (Miti. 17:1, 2) Pawule kuzvilava i wa tizwa khwatsi lomu ka sinagoga lego hakuva i wa hi muJudha. (Miti. 26:4, 5) Pawule i wa va tiva khwatsi a vaJudha; hikwalaho i wa va chumayela na a nga chavi nchumu. — Filp. 3:4, 5.

6. A vanhu va lomu merkadho ya Atensi va wa hambanisa kuyini ni lava Pawule a nga va chumayele lomu sinagogeni?

⁶ Andzhako ka loku a vakaneti va hlongolile Pawule a tsutsuma le Tesalonika ni Bhereya, i noya Atensi. Seyo kambe “i no nghena lomu sinagogeni a sangula ku bhula ni vaJudha ni vanhu van’wani va nga khozela Nungungulu”. (Miti. 17:17) Hambulezvo, a cikhati a nga chumayela lomu merkadho i wa zvi tiva lezvaku i wa chumayela vanhu vo hambana ni lava a nga va chumayele lomu sinagogeni. Cikari ka lava va nga hi lomu merkadho, ku wa hi ni titlhari ta filozofiya ni Vamatiko lava va nga wona mahungu ya Pawule na ma hi ‘gondzo yiswa’. Va mu byelile lezvi: “U wulawula zvilo zva ku a hi se tshuka hi zvizwa.” — Miti. 17:18-20.

7. Hi kuya Mitiro 17:22, 23, Pawule i cicisile kuyini a cingheniso cakwe?

⁷ Lera Mitiro 17:22, 23. Pawule a nga chumayelangi a Vamatiko le Atensi hi ndlela yo fana ni leyi a nga chumayele hi yona a vaJudha lomu sinagogeni. Kuzvilava Pawule i ti wutisile lezvi: ‘Zvini a vanhu lava va lomu Atensi va zvi kholwako?’ I cuwukisisile khwatsi lomu matlhelweni a wona a mikhuwo ya wukhongeli gabye.  A cikhati a nga va bhulela a lisine la Mitsalo, i sangulile hi lezvi va nga sina va zvi kholwa. A mutlhamuseli wo kari wa timhaka ta Bhibhiliya i wulile lezvi: “Kota muKristu wa muJudha, i wa zvi tiva lezvaku a vaGreki va vahedheni va wa nga khozeli a Nungungulu wa ‘lisine’ wa vaJudha ni maKristu, kanilezvi i zamile ku komba lezvaku a Nungungulu loyi a nga mu huwelela i wa nga hi wa muswa ka vaAtensi.” Hikwalaho Pawule i wa ti yimisele ku zwananisa a zvingheniso zvakwe. I byelile vaAtensi lezvaku a mahungu yakwe ma wata hi ka ‘Nungungulu va nga mu tiviko’ loyi vona va nga zama ku mu khozela. Hambu lezvi a Vamatiko va nga kala va nga tivi Mitsalo, Pawule a nga alakanyangi lezvaku va wa nga ta tshuka va maha maKristu. Wutshan’wini ga lezvo, i va wonile kota timbewu ti buvhileko kasi ti tshovelwa, niku i cicile cingheniso cakwe ca mahungu ya ma nene.

8. a) U nga zvi polisa kuyini lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca wena va zvi kholwako? b) U nga mu hlamulisa kuyini munhu a ku byelako lezvaku i na ni wukhongeli gakwe?

⁸ A ku fana na Pawule, cuwukisisa. Lavetela a zvilo zvi to ku vhuna ku pola lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca wena va zvi kholwako. Hi cikombiso, a muti wakwe i wu sasekisesile kuyini? Xana a vito gakwe, mabohela yakwe, ku ti sasekisa kakwe, hambu hi mawulawulela yakwe ma komba a wukhongeli gakwe? Kuzvilava i ku byelile hi yece lezvaku i na ni wukhongeli gakwe. Loku makabye Flutura, a nga phayona go hlawuleka, a byeliwa lezvo i hlamula lezvi: “A ndzi telangi ku ta ku kurumeta ku kholwa lezvi ndzi zvi kholwako, kanilezvi ndzi tele ku ta bhula na wena hi mhaka leyi . . . ”

9. Zvini u zvi kholwako zvaku u nga bhulako hi zvona ni munhu a nga ni wukhongeli gakwe?

⁹ I mhaka muni u nga bhulako hi yona ni munhu a nga ni wukhongeli gakwe? Zama ku kuma a zvilo lezvi hi wumbiri ga n’wina mu zvi kholwako. Kuzvilava i khozela Nungungulu mun’we basi. Zva koteka ku na a vhumela lezvaku Jesu hi yena Mutlhatlhisi wa vanhu, kutani kuzvilava wa kholwa ku hi hanya cikhatini ca ku biha leci ci to gumesa zvezvanyana. Tirisa a zvilo lezvi wenawu u zvi kholwako kasi ku chumayela a mahungu ya Bhibhiliya hi ndlela yi to tsakisa munhu loye.

10. Zvini u faneleko ku zama ku maha niku hikuyini?

¹⁰ Tiva lezvaku kuzvilava a vanhu a va kholwi zvontlhe lezvi a wukhongeli gabye gi zvi gondzisako. Hikwalaho, hambu loku makunu u gi polile a wukhongeli ga munhu loye, zama ku tiva lezvi yena a zvi kholwako. David, a nga phayona go hlawuleka le Austrália, i: “A kutala ka vanhu zvezvi va xevela filozofiya ni lezvi a wukhongeli gabye gi zvi kholwako.” Donalta, wa le Albánia, i wula lezvi: “A vokari hi va kumako va wula lezvaku va na ni wukhongeli gabye, kanilezvi va  gumesa va wula lezvaku a va kholwi ka Nungungulu.” A makabye wo kari wa murumiwa le Argentina, i polile lezvaku a vokari ve va kholwa a gondzo yaku Nungungulu vanharu laha ka kun’we. Kanilezvi, zva koteka ku na va nga kholwi lezvaku Papayi, ni N’wana ni moya wo basa i Nungungulu mun’we. I wula lezvi: “A ku tiva lezvo zvi maha ku zvi ndzi olovela a ku pola lezvi mina ni munhu loye hi zvi kholwako.” Hikwalaho zama ku pola lezvi a vanhu hakunene va zvi kholwako. Loku u maha lezvo, u nga fana na Pawule, u “ti maha zvontlhe ka vanhu vontlhe”.— 1 Kor. 9:19-23.

11. Hi kuya hi Mitiro 14:14-17, Pawule i chumayelisile kuyini a vanhu va le Listra hi ndlela yi kokako kupima?

¹¹ Lera Mitiro 14:14-17. Pawule i wa cuwuka lezvi a vanhu lava a nga va chumayela va nga zvi randza, a gumesa a zwananisa a cingheniso cakwe ni lezvo. Hi cikombiso, a vanhu lava a nga wulawula navo le Listra va wa nga tivi zvotala hi Mitsalo kutani ku va wa nga tivi nchumu hi yona. Hikwalaho, Pawule i va tlhamusele a zvilo lezvi va nga zvi tiva khwatsi. I wulawulile hi tinguva ta mihandzu ni ndlela ya kutsaka hi wutomi. I wa tirisa magezu ni mifananiso leyi yi nga wa ta maha ku lava a nga va chumayela va tekela ku yi zwisisa.

12. U nga zvi polisa kuyini lezvi a munhu a zvi randzako u tlhela u zwananisa a cingheniso ca wena ni lezvo?

¹² Tirisa a wutlhari kasi ku pola lezvi a vanhu va lomu cipandzeni ca wena va zvi randzako u gumesa u zwananisa a cingheniso ca wena ni lezvo. U nga zvi polisa kuyini lezvi a munhu a zvi randzako na wa ha chikela laha kaya kakwe? Ka khati legi kambe, cuwukisisa. Kuzvilava u nga mu kuma na a sasekisa a muti, na lera a bhuku go kari, na a lungisa a movha, kutani ku na a maha wun’wani ntiro. Loku zvi ringana, zvi ngo yini a ku sangula a mabhulo hi ku wulawula hi zvilo lezvi u mu kumileko na a maha. (Joh. 4:7) Hambu a tinguwo leti a bohileko ti nga wula zvokari hi yena — kuzvilava ti nga komba tiko gakwe, ntiro wakwe, kutani ekipa a yi randzako. Gustavo i: “Ndzi sangulile a mabhulo ni jaha ga 19 wa malembe gi nga bohile cikhipa ci nga hi ni mufota wa muchayi wa nduma.  Ndzi no mu wutisa zvokari xungetano hi cikhipa leco a gumesa a ndzi byela ku hikuyini a randzako a muchayi loye. A mabhulo lawo ma mahile ku hi sangula a Cigondzo ca Bhibhiliya niku makunu zvezvi makabye.”

13. U nga sangulisa kuyini a Cigondzo ca Bhibhiliya hi ndlela yi kokako kupima?

¹³ Loku u sangula a Cigondzo ca Bhibhiliya ni wokari, zvi mahi hi ndlela yi to mu koka kupima; u mu komba lezvi ci to mu vhunisa zvona. (Joh. 4:13-15) Hi cikombiso, a makabye wo kari wa cisati waku hi Poppy i no byeliwa lezvaku a nghena lomu ndlwini ya wasati wo kari a nga kombisile a kutsakela. A cikhati Poppy a nga wona a diploma laha khurisini gi nga komba lezvaku a wasati loye i wa hi mugondzisi wa hombe nguvhu, i no khanyisa lezvaku hinawu hi gondzisa vanhu hi ku tirisa a Cigondzo ca Bhibhiliya ni mitlhangano ya bandla. A wasati loye i no vhumela ku gondza a Bhibhiliya, ka siku gi nga landzela aya mitlhanganweni niku na zvi nga seya kule i noya mutlhanganweni wa cipandze. Andzhako ka lembe i no bhabhatiswa. Ti wutisi lezvi: ‘Zvini lezvi a vanhu lava ndzi va tlhelelako va zvi randzako? Ndzi nga tlhamusela a cigondzo ca Bhibhiliya hi ndlela yi to va koka kupima?’

14. U nga ci zwananisa kuyini a Cigondzo ca Bhibhiliya ni munhu loyi u gondzako naye?

¹⁴ Loku makunu u hi ni cigondzani ca Bhibhiliya, khati ni khati u lavako ku ya gondza ni munhu loye longisela khwatsi a cigondzo na u ehleketa hi matshamela yakwe ni lezvi zvi mu tsakisako. A cikhati u longiselako, hlawula mitsalo u to lera, tivhidhyu u to ti kombisa ni mifananiso u to yi tirisa kasi ku tlhamusela a lisine la Bhibhiliya. Ti wutise lezvi: ‘Zvini lezvi hakunene zvi to kuca ni ku khumba mbilu ya cigondzani leci?’ (Mav. 16:23) A wasati wokari le Albánia a nga gondza ni phayona ga ku hi Flora, i no kaneta a ginga ni lahasi aku, “a ndzi kholwi lezvaku a vafileko va ta vhuka”. Flora a nga kurumetangi a wasati loye lezvaku a vhumela. I wula lezvi: “Ndzi no alakanya lezvaku i fanele ku ranga hi ku tiva Nungungulu loyi a tsumbisako lezvaku a vafileko va ta vhuka.” Kusukela kwalaho, ka cigondzo cin’we ni cin’wani, Flora i wa khanyisa a lirandzo, ni wutlhari, ni ntamu wa Jehovha. Hi kufamba ka cikhati, a cigondzani cakwe ci no kholwa ku a vafileko va ta vhuka. Zvezvi i Kustumunyu wa Jehovha wo hiseka.

15. Hi kuya hi Mitiro 17:16-18, mahanyela muni lawa Pawule a nga ma wona ka vanhu va le vaAtensi niku hikuyini a simamileko ku va chumayela?

¹⁵ Lera Mitiro 17:16-18. Pawule a nga tsukulangi a vaAtensi, hambu lezvi va nga khozela zvifananiso, va maha wubhayi, ni ku kholwa tifilozofiya. Ne a nga tsikangi ku va chumayela hambu lezvi va nga mu rukatela. Pawule i vile muKristu hambu lezvi a nga hi ‘murukateli, ni muxanisi, na a nga hi na cichavo’. (1 Tim. 1:13) A ku fana ni lezvi Jesu a nga kholwa lezvaku Pawule i wa ta cica, Pawule yenawu i wa kholwa lezvaku a vaAtensi va wa ta maha vapizani va Jesu. Niku a kukholwa kakwe a ku vangi ka mahala. — Miti. 9:13-15; 17:34.

16-17. Cini ci kombako lezvaku a vanhu va tixaka tontlhe va nga maha vapizani va Kristu? Nyika cikombiso.

¹⁶ Ka zana ga malembe go sangula, a vanhu va midhawuko yo hambanahambana va no maha vapizani va Jesu. A cikhati Pawule a nga tsalela maKristu ya le Grekiya, a dhoropa ga Korinte, i wulile lezvaku a vokari ka bandla lego va wa vile zvigevenga niku va wa mahile wubhayi go tshisa. A gumesa a tlhatekela lezvi: “A van’wani va n’wina va wa hanyisa zvalezvo. Kanilezvi mu no hlazviwa mu basiswa.” (1 Kor. 6:9-11) Wa wona a vanhu va matshamela lawo kota lava va to cica va maha vapizani va Jesu?

¹⁷ Inyamutlha, a vanhu vo tala va ti yimisele ku cica lezvi zvi lavekako kasi va maha vapizani va Jesu. Hi cikombiso, Yukina, a nga phayona le Austrália, i polile lezvaku vontlhe vanhu va nga  amukela a mahungu ya Bhibhiliya. Ka khati go kari, na a hi lomu citolo, i no wona a nhanyana a nga hi ni matatuwaji na a bohile a tinguwo ta hombe. Yukina i: “Kusanguleni ndzi no kanakana a ku bhula naye, kanilezvi ndzi gumesile ndzi bhula naye. Ndzi no pola lezvaku i wa gi randza nguvhu Bhibhiliya laha kaku a matatuwaji yo kari ma wa hi mavhesi ya bhuku ga Tisimu!” A nhanyana loye i no sangula ku gondza Bhibhiliya ni kuya mitlhanganweni. *

18. Hikuyini hi nga faneliko ku lamula vanhu?

¹⁸ Xana a kuva Jesu a wonile timbewu na ti buvhile kasi ti tshovelwa, zvi wula ku i wo rindzela lezvaku a vanhu vo tala va wa ta mu landzela? Ne, a zvi tshamisangi lezvo. A Mitsalo yi wa phrofetile lezvaku vatsongwani va nga wa ta kholwa kakwe. (Joh. 12:37, 38) Jesu i wa zvi kota ku tiva lezvi zvi nga mbilwini ya munhu. (Mat. 9:4) Hambulezvo i vekile kupima ka lava va vatsongwani va nga wa ta kholwa kakwe niku i va chumayele vontlhe hi ku hiseka. Hina a hi zvi koti a ku tiva lezvi zvi nga lomu mbilwini ya munhu, hikwalaho a hi faneli ku lamula a wutshamu kutani munhu! Wutshan’wini ga lezvo, hi fanele ku wona vanhu kota lava va to cica va maha vapizani va Jesu. Marc, a nga murumiwa le Burkina Fasso, i wula lezvi: “A vanhu lava ndzi alakanyako lezvaku hi vona va to kula hi tlhelo ga moya a kutala ka zvikhati va tsika ku gondza. Kanilezvi lava ndzi alakanyako lezvaku va nga ta kula hi vona va hatlisako va pswala mihandzu. Hikwalaho ndzi gondzile ku zvi nene a ku tsika a moya wa Jehovha wu hi kongomisa.”

19. Hi fanele ku va wonisa kuyini vanhu va lomu cipandzeni ca hina?

¹⁹ Kusanguleni u nga alakanya lezvaku a ku na vanhu vo tala lomu cipandzeni ca n’wina va fanako ni timbewu ti buvhileko kasi ti tshovelwa. Kanilezvi alakanya lezvi Jesu a byelileko a vapizani vakwe. I te a masimu ma te xwe, zvi wulako ku ma buvhile kasi ma tshovelwa. A vanhu va nga cica va maha vapizani va Kristu. Jehovha wa kholwa lezvaku a vanhu lomu cipandzeni ca hina va nga cica va maha vapizani va tlhela vava “titshomba”. (Hag. 2:7) Loku hi wona vanhu a ku fana ni lezvi Jehovha na Jesu va va wonisako zvona, hi ta ti karatela a ku tiva lezvi va zvi kholwako ni lezvi va zvi randzako. Hi ta va wona kota vanhu va to cica va maha vamakabye va hina.