1. Zvini lezvi Jehovha a zvi rindzelako ka hina?

 ZVILO zvi tsongwani zvi nehako litsako ka nuna ni sati a ku hundza cikhati leci va pswalako n’wana. Kanilezvi, hambu lezvi a vapswali va ci randzako nguvhu a cin’wanana cabye, a va lavi lezvaku ci tshama laha ka wun’wanana basi. Hi lisine, va wa ta karateka nguvhu loku ci nga kuli. Hi kufanana, Jehovha wa tsaka nguvhu a cikhati leci hi bako mazambo yo sangula kota valandzeli va Kristu, kanilezvi a nga lavi lezvaku hi tshama hi hi zvivanana hi tlhelo ga moya. (1 Kor. 3:1) Wutshan’wini ga lezvo, i lava lezvaku hiva maKristu yo “buvha”. — 1 Kor. 14:20, nota.

2. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

² Zvi wula yini a kuva muKristu a buvhileko? Zvini hi faneleko ku maha kasi hiva maKristu yo buvha? A zvakuga zva moya zvi tiyileko zvi hi vhunisa kuyini a kuva maKristu yo buvha? Niku hikuyini hi nga faneliko ku ti tsumba nguvhu? Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi mihlamulo ya zviwutiso lezvi?

ZVI WULA YINI A KUVA MUKRISTU A BUVHILEKO?

3. Zvi wula yini a kuva muKristu a buvhileko?

³ Lomu ka Bhibhiliya, a gezu ga ciGreki hi hundzuluselweko ku “ku buvha” gi nga ha wula kambe a nchumu wo “mbhelela” kutani wo “enela”. a (1 Kor. 2:6) Hi maha maKristu yo buvha a cikhati leci hi kulako ka wun’wanana ga moya hiva vavanuna ni vavasati va moya. Hi lisine, hambu loku hi zvi kotile ku tatisa a mixuvo leyi, a hi faneli ku nyima ku kula hi tlhelo ga moya. (1 Tim. 4:15) Hontlheni, a ku patsa ni lava va ha hiko vaswa hi tlhelo ga nyama, hi ngava maKristu ma buvhileko. Kanilezvi, cini ci kombako lezvaku a muKristu i buvhile ke?

4. Zvini zvi kombako ku a muKristu wo kari i buvhile?

 ⁴ A muKristu a buvhileko hi loyi a hanyako hi kuyelana ni zvileletelo zvontlhe zva Nungungulu, na a nga hlawuli ku hi zvihi a lavako ku zvi landzela. Hi lisine, kota munhu wo kala ku mbhelela, i ta maha zvihoxo. Hambulezvo, i kombisa hi mahanyela yakwe ya siku ni siku lezvaku i pimisa ni ku maha zvilo hi kuya hi kurandza ka Nungungulu. I ambalile a munhu muswa niku siku ni siku i ti karatela ku zwananisa a maalakanyo yakwe ni lawa ya Nungungulu. (Efe. 4:22-24) I ti gondzisile ku maha zviboho zva wutlhari zvi seketelwako ka milayo ni matshinya ya milayo ya Jehovha, hikwalaho a nga lavi lista ya zvileletelo kasi a tiva lezvi a faneleko ku maha. Loku a maha ciboho co kari i ti karatela ku ci landzela. — 1 Kor. 9:26, 27.

5. I mhango muni leyi a muKristu wo kala ku buvha a nga kumanako nayo? (Va Le Efesusi 4:14, 15)

⁵ Hi tlhelo gin’wani, a muKristu loyi a simamako kuva n’wanana hi tlhelo ga moya zvi nga olova ku a khohlisiwa hi “mano” ni ‘wukanganyisi’, a kholwa mahungu ya mawunwa ni ya mavalivali zvin’we ni zvitoriya zva hava zvi haxiwako lomu ka zvihaxa-mahungu. A nga tlhela a kanganyisiwa hi vadhuki. b (Lera Va Le Efesusi 4:14, 15.) A ngava ni ciluse hi van’wani, a randza maguwa, a tlhela ava ni cizangazangani. — 1 Kor. 3:3.

6. A ku kula hi tlhelo ga moya zvi nga fananisiwa ni yini? (Wona ni mufota.)

⁶ Kota lezvi zvi kumbukilweko kusanguleni, a Mitsalo yi fananisa a kukula hi tlhelo ga moya ni kukula ka munhu kala kuza ava munhu wa hombe. A n’wanana a nga na wutlhari, hikwalaho i lava ku vhikelwa ni ku wonelelwa hi munhu wa hombe. Kasi ku fananisa, a mamani a nga byela a n’wana wakwe kasi khoma woko gakwe a cikhati leci va tsemakanyako ruwa. Laha a n’wanana loye a yako a kula, a mamani wakwe a nga vhumela ku a tsemakanya ruwa na a hi yece, kanilezvi i ta simama ku mu alakanyisa lezvaku i fanele ku ranga hi ku cuwuka seno ni seno. Loku a n’wanana loye makunu a hi wa hombe, i ti wonela a timhango leto ha yece. A ku fana ni vanana va lavako ku vhuniwa hi munhu wa hombe kasi va potsa timhango, a maKristu yo kala ku buvha a kutala ka zvikhati ma lava ku vhuniwa hi maKristu ma buvhileko kasi ma potsa timhango ta moya ni ku maha zviboho zva wutlhari. Loku a maKristu yo buvha ma lava ku maha ciboho co kari, ma ehleketa hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya kasi  ma kuma maalakanyo ya Jehovha xungetano hi mhaka leyo ma gumesa ma maha ciboho hi kuyelana ni maalakanyo lawo.

7. Xana a muKristu wo buvha wa ci lava a civhuno ca van’wani?

⁷ A ku lezvi zvi lava ku wula ku a muKristu wo buvha a nga tshuki a lava ku vhuniwa? Ahihi. Ka zvikhati zvo kari zva laveka lezvaku a muKristu wo buvha a kombela civhuno. Kanilezvi a munhu a nga n’wanana hi tlhelo ga moya a nga tshuka a lava lezvaku a van’wani va mu byela lezvi a faneleko ku maha kutani ku a rindzela ku a van’wani va mu mahela a ciboho leci a nga fanele ku maha ha yece. Kanilezvi a muKristu wo buvha, i kombela civhuno ka vanhu va nga ni wutlhari ni wutivi na a zvi tiva lezvaku Jehovha i rindzela ku a “rwala a ndzhwalo wakwe yena n’winyi”. — Gal. 6:5.

8. A maKristu yo buvha a ma fani hi ndlela muni?

⁸ A ku fana ni lezvi a vanhu vontlhe va hombe va kalako va nga fani, a maKristu yo buvha wonawu ma hambana hi matshamela yabye ya moya yo kota wutlhari, ni kutiya-hlanha, ni kuhana, ni zwela wusiwana. A cin’wani kambe, loku a maKristu mambiri yo buvha ma kumana ni ciyimo co fana, ma nga chikelela magumo yo hambana ya ku hi wumbiri ga wona na ma zwanana ni Mitsalo. Lezvo zvi humelela nguvhu ka zvilo zvi yelanako ni livhalo. A ku zwisisa lezvo, zvi maha ku va nga lamuli van’wani hi kota ya ku hambana loko. Wutshan’wini ga lezvo, va veka kupima ka ku va simama va bohene. — Rom. 14:10; 1 Kor. 1:10.

ZVINI HI FANELEKO KU MAHA KASI HIVA MAKRISTU YO BUVHA?

9. A ku kula hi tlhelo ga moya ku hambanisa kuyini ni ku kula hi tlhelo ga miri? Tlhamusela.

⁹ A ku kula miri zvilo zva ntumbuluko, zvi mahekako hi kufamba ka cikhati kanilezvi a ku kula hi tlhelo ga moya zvi lava kutikarata. Hi cikombiso, a vamakabye va le Korinte va wa amukele a mahungu ya manene, va bhabhatiswa, va amukela a moya wo basa va tlhela va gondza zvotala ka lezvi mupostoli Pawule a nga gondzisa. (Miti. 18:8-11) Hambulezvo, andzhako ka malembe yo kari na va bhabhatisilwe, a kutala kabye va wa ha simama kuva vanhu vo kala kubuvha. (1 Kor. 3:2) Zvini zvi nga hi vhunako a ku hi nga nonoki a ku kula hi tlhelo ga moya?

10. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi buvha hi tlhelo ga moya? (Judha 20)

¹⁰ Kasi hiva maKristu yo buvha, a kusangula hi fanele ku hlakulela a kuxuva ka ku lava kuva vanhu vo buvha. A ‘zvipumbu’ zvi lava ku simama zvi hi vanana hi tlhelo ga moya ni ku a zvi kuli hi tlhelo ga moya. (Mav. 1:22) A hi lavi a ku fana ni lava va kulako miri kanilezvi na va simama ku lava lezvaku a vapswali vabye va va mahela zviboho. Kanilezvi hi lava ku rwala a wutihlamuleli ga hina ga ku kula hi tlhelo ga moya. (Lera Judha 20.) Loku ku hi lezvaku wa ha ti karatela a kuva muKristu wo buvha, khongela ka Jehovha kasi a ku nyika “a kuxuva ni ntamu wa ku zvi maha”. — Filp. 2:13.

11. Zvini lezvi Jehovha a hi nyikako kasi zvi hi vhuna a ku kula hi tlhelo ga moya? (Va Le Efesusi 4:11-13)

¹¹ Jehovha a nga lavi lezvaku hi buvha hi ntamu wa hina. Lava va tirako kota varisi ni vagondzisi lomu mabandleni ya wuKristu va longiselwe kasi ku hi vhuna lezvaku hiva vanhu va kulileko hi kala hi “chikela ka ciyimo ci mbheleleko ca Kristu”. (Lera Va Le Efesusi 4:11-13.) Jehovha kambe wa hi nyika a moya wakwe wo basa kasi wu hi vhuna a kuva ni “kupima ka Kristu”. (1 Kor. 2:14-16) Ahandle ka lezvo, Nungungulu i pimisele lezvaku ku tsaliwa a mune wa tiIvhangeli kasi ku hi komba lezvi Jesu a nga pimisisa zvona, lezvi a nga wulawulisa zvona ni lezvi a nga mahisa zvona zvilo a cikhati leci a nga maha a ntiro wakwe wa laha misaveni. Hi ku pimanyisa a ndlela leyi Jesu a nga pimisa hi  yona ni ku maha zvilo, hi nga zvi kota ku tatisa a mixuvo ya hina ya kuva maKristu yo buvha.

LEZVI A ZVAKUGA ZVI TIYILEKO ZVA MOYA ZVI NGA HI VHUNISAKO ZVONA

12. Zvini a “zvigondzo zvo sangula xungetano hi Kristu”?

¹² Kasi hi kula hi tlhelo ga moya a hi faneli ku nyima laha ka “zvigondzo zvo sangula xungetano hi Kristu”, ku nga tigondzo to sangula ta wuKristu. A zvikombiso zva tigondzo leto zvi patsa kutisola, kukholwa, kubhabhatiswa ni kuvhuxiwa ka vafileko. (Mah. 6:1, 2) A tigondzo leto hi tona a ciseketelo ca wuKristu. Hi cigelo, mupostoli Pedro i wulawulile hi tigondzo leto a cikhati leci a nga chumayela citshungu hi Pentekosta. (Miti. 2:32-35, 38) Hi fanele ku vhumela tigondzo leto to sangula kasi hiva vapizani va Kristu. Hi cikombiso, Pawule i hi tlharihisile lezvaku ni wihi munhu a alako a gondzo ya kuvhuka ka vafileko i kaneta a kukholwa kontlhe ka wuKristu. (1 Kor. 15:12-14) Hambulezvo, a hi faneli ku tsaka hi ku tiva a tigondzo leto basi.

13. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi vhuneka hi zvakuga zvi tiyileko zva moya zvi kumbukiwako ka Mahebheru 5:14? (Wona ni mufota.)

¹³ A kuhambana ni tigondzo to sangula, a zvakuga zvi tiyileko zva moya a zvi patsi milayo ya Jehovha basi kanilezvi zvi patsa ni matshinya ya milayo lawa ma hi vhunako ku zwisisa a maalakanyo ya Jehovha. Kasi hi vhuneka hi zvakuga lezvo, hi fanele ku zvi gondza, hi ehleketa hi zvona hi tlhela hi ti karatela ku hanya hi zvona. Laha hi mahako lezvo, ho ti gondzisa kasi hi maha zviboho lezvi zvi tsakisako Jehovha. c— Lera Mahebheru 5:14.

14. Pawule i va vhunisile kuyini a va le Korinte a ku va kula hi tlhelo ga moya?

¹⁴ A maKristu yo kala ku buvha, a kutala ka zvikhati ma karateka loku ma kumana ni zviyimo zvi lavako lezvaku ma ehleketisisa hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ni ku ma tirisa. Loku ku nga hi na nayo wo kongoma wa Bhibhiliya, a vokari kuzvilava va nga ti zwisa ku khwatsi va tlhatlhekile ku maha ni cihi va ci lavako. A van’wani va nga tshuka va lava nayo ka zvilo zva ku ne a ku laveki nayo. Hi cikombiso, zvi wonekisa ku khwatsi a maKristu ya le Korinte ma kombele nayo ka Pawule xungetano hi ku va wa fanele kuga kutani ku ngagi zvakuga zvi phahlelweko zvifananiso. Wutshan’wini ga ku va  byela lezvi va nga fanele ku maha, Pawule i no va byela lezvaku a mun’we ni mun’wani i wa hi ni ‘kutlhatlheka ka ku hlawula’ hi kuya hi lezvi a livhalo lakwe li nga mu vhumelela ku maha. Pawule i ehleketisisile hi matshinya ya milayo lawa ma nga wa ta maha ku a mun’we ni mun’wani ava ni kurula ni livhalo lakwe a tlhela a nga khunguvanyisi van’wani. (1 Kor. 8:4, 7-9) Hikwalaho, i vhunile a maKristu ya le Korinte lezvaku ma kula hi tlhelo ga moya kasi ma zvi kota ku tirisa kupima kabye wutshan’wini ga ku khegela ka kupima ka van’wani kutani ku lava milayo.

15. Pawule i ma vhunisile kuyini a maKristu ya maHebheru a ku kula hi tlhelo ga moya?

¹⁵ Hi gondza zvilo zva lisima ka lezvi Pawule a tsaleleko a maKristu ya maHebheru. A vokari va wa nga ha simami ku kula hi tlhelo ga moya; hi lisine va wa “ha lava mafi na ku nga hi zvakuga [zva moya] zvo tiya”. (Mah. 5:12) Va wa nga vhumeli a lisine leli li nga dlunyatisiwa hi kutsongwani-kutsongwani lomu bandleni ga wuKristu. (Mav. 4:18) Hi cikombiso, a maKristu yo tala ya vaJudha ma wa ha vhuvhumisa a Nayo wa Mosi hambu andzhako ka 30 wa malembe a Nayo lowo na wu fuvisilwe hi muphahlo wa Jesu. (Rom. 10:4; Tit. 1:10) Handle ko kanakana ku wa nga hi kuhendzeleta a ku byela maKristu ya vaJudha lezvaku va cica a kupima kabye andzhako ka 30 wa malembe! Ni wihi a lerako a papilo gi pimiselweko ga Pawule ka maHebheru a nga zvi wona lezvaku a bhuku legi gi na ni zvakuga zvo tiya zva moya. Hi zvalezvo futsi a maKristu lawo ma nga zvi lava kasi ma tiyisa kukholwa kabye ka lulamiselo ga ginene nguvhu ga wuKristu ga wukhozeli ni ku va nyika kutiya hlanha kasi va simama kuchumayela hambu lezvi va nga vhukelwa hi vaJudha. — Mah. 10:19-23.

U NGA TI TSUMBI NGUVHU

16. Zvini zvin’wani hi faneleko ku maha ahandle ka ku kula hi tlhelo ga moya?

¹⁶ A hi faneli ku ti karatela ku kula hi tlhelo ga moya basi, kanilezvi hi fanele ku tlhela hi simama na hi hi vanhu vo buvha. Lezvo zvi lava ku hi nga ti tsumbi nguvhu. (1 Kor. 10:12) Hi fanele ku “ku ti hlola” kasi hi tiyiseka lezvaku ha ha simama ku kula hi tlhelo ga moya ke. — 2 Kor. 13:5.

17. A papilo ga Pawule ka va le Kolosi gi li kombisa kuyini lisima la ku a munhu a simama a hi munhu wo buvha?

 ¹⁷ Ka papilo gakwe ka va le Kolosi, Pawule i tlhelile a khanyisa a cilaveko ca ku simama va hi vanhu vo buvha. Hambu lezvi va nga hi maKristu yo buvha, Pawule i va tlharihisile lezvaku va nga phasiwi hi maalakanyo ya tiko. (Kol. 2:6-10) Niku Epafrasi, loyi zvi wonekisako ku khwatsi i wa va tiva khwatsi lava va nga hi lomu bandleni lego, contlhe cikhati i wa khongelela lezvaku va ‘yima va tiya’ kutani ku va buvha. (Kol. 4:12) Hi gondza yini? Pawule na Epafrasi va wa zvi zwisisa lezvaku kasi a munhu a simama a hi munhu wo buvha zvi lava kutikarata ni ku vhuniwa hi Nungungulu. Va wa lava lezvaku a va le Kolosi va simama va hi vanhu vo buvha, hambu loku va kumana ni ciyimo muni.

18. Zvini zvi nga humelelako a muKristu wo buvha? (Wona ni mufota.)

¹⁸ Pawule i tlharihisile a maHebheru lezvaku a muKristu wo buvha, a nga ti woneliko, a nga luza a kutsakelwa hi Nungungulu kala kupindzuka. A mbilu ya muKristu yi nga tlanyala nguvhu laha ka kuza a nga ha ti soli kasi a tsetselelwa hi Nungungulu. A cacinene hi ku a maHebheru ma wa nga hi ka ciyimo leco. (Mah. 6:4-9) Ahanti lava nyamutlha va holako hi tlhelo ga moya kutani va susiwako bandleni kanilezvi hi ndzhako ka cikhati va ti sola? Loku va ti koramisa va ti sola, va komba lezvaku va hambene ni lava Pawule a nga tsala xungetano hi vona. Hambulezvo, a cikhati leci va tlhelelako ka Jehovha va lava a civhuno leci Jehovha a nyikako. (Ezek. 34:15, 16) A madhota ma nga maha malulamiselo ya lezvaku a Kustumunyu wo buvha a va vhuna ku tlhela va vhuxa wunghana gabye na Jehovha.

19. Mixuvo muni hi faneleko ku ti vekela?

¹⁹ Loku u ti karatela kuva muKristu wo buvha, u ta zvi kota ku tatisa a mixuvo ya wena! Simama kuga a zvakuga zva moya zvi tiyileko u tlhela u zwananisa nguvhu a kupima ka wena ni loku ka Jehovha. Loku ku hi ku makunu u buvhile, simama ku maha zvontlhe u zvi kotako kasi u simamisa zvalezvo zvezvi ni kala kupindzuka.