• “Ndzi ti zwisile ku khwatsi a nuna wa mina i mahile wubhayi hi makhati yo phindaphinda.”

• “Ndzi ti zwile na ndzi nga vhuni nchumu, ndzi tlhela ndzizwa tingana.”

• “Ndzi wa nga zvi koti ku wulawula hi zvona ni van’wani. Ndzi bayisekile nguvhu, ndzi wa nga hi na wa ku ndzi chavelela.”

• “Ndzi wa tizwa na ndzi nga randziwi hi Jehovha.”

A magezu lawa ma tsalilweko laha hehla ma komba lezvi zvi bayisisako zvona ka sati loku a nuna wakwe a wona pornografia. Loku a nuna a mahile lezvo cihundleni, kuzvilava hi tihweti kutani malembe, a sati wakwe kuzvilava a nga tshuka a nga ha mu tsumbi a nuna wakwe. A wasati wo kari a chadhileko i wula lezvi: “Ndzi wa ti wutisa ku: ‘Kasi khwatsi-khwatsi a nuna wa mina i tshamisile kuyini? A ku a zvi kona zvin’wani ndzi fihlelwako ye mina kwalaha?’”

A ndzima leyi yi tsalilwe kasi ku vhuna sati loyi a nuna wakwe a sixtirako pornografia. a Yi ta tlhamusela a matshinya ya milayo ya Bhibhiliya ma nga mu tiyisako ma tlhela ma mu tiyisekisa lezvaku Jehovha wa mu randza niku i longile ku mu vhuna. Ma ta tlhela kambe ma mu vhuna kuva ni kurula ni wuxaka go tiya na Jehovha. b

Hambu lezvi ka ku u nge zvi koti ku wonelela zvontlhe lezvi a nuna wa wena a mahako, wena u nga maha zvokari zvi nga hungulako a kubayisa loku u ku zwako u tlhela u kuma kurula. Wona zvokari.

Potsa ku tizwa nandzu. Ka zvikhati zvo kari a sati a nga tizwa na ku hi ku hi yena a mahako ku a nuna wakwe a sixtira pornografia. Danielle c i wula lezvi: “Ndzi bayisekile nguvhu a cikhati ndzi nga pola ku a nuna wa mina wa ha simama ku wona pornografia. Ndzi ti zwile na ndzi hi wasati wo biha a nga wonha ngango wakwe.” Alice i ti zwile na a nga mu tsakisi khwatsi a nuna wakwe. I ti wutisile lezvi: ‘Kasi hikuyini a nuna wa mina a tsakisiwako hi ku wona vavasati van’wani wutshan’wini ga mina?’

Loku u tizwa hi ndlela yo fana, tiva ku Jehovha a nga ku woni na ku hi wena u nga ni cikarato ka lezvi zvi mahiwako hi nuna wa wena. Jakobe 1:14 i ngalo: “A munhu ni munhu i ringiwa hi ku kokiwa ni ku xengiwa hi kunavela kakwe wutsumbu.” (Rom. 14:12; Filp.  2:12) Wutshan’wini ga ku ku nyika nandzu, Jehovha i ku wona na u hi wa lisima hi kota ya kutsumbeka ka wena. — 2 Kro. 16:9.

Zva lisima kambe ku zwisisa ku loku a nuna a wona pornografia, a zvi lavi ku wula ku a sati wakwe o kala a nga koki kupima. A titlhari to kari ti wula ku a ku wona pornografia zvi maha ku a wanuna a navela zvilo zvaku a ku na wasati a nga zvi kotako ku maha.

Hungula kukarateka ko hundza mpimo. Catherine i wulile lezvaku i wa nga zvi koti ku nyima ku alakanyela nuna wakwe na a wona pornografia. Frances i wulile lezvi: “Loku ndzi cuwuka seno ni seno ndzi nga woni a nuna wa mina ndzo karateka. Ndzi karateka siku gontlhe.” A vavasati vo kari va wula lezvaku va tizwa tingana loku va hi ni maKristu man’wani lawa kuzvilava ma tivako a cimoko ca nuna wabye. A vokari va zile va wula ku va tizwa na va hi voce hi ku va alakanya ku a nga kona a zwisisako lezvi va kumanako nazvo.

A kutizwa loko ku tolovelekile. Hambulezvo, loku u veka kupima ka kutizwa loko zvi nga engetela kukarateka ka wena. Wutshan’wini ga lezvo, zama ku veka kupima ka wunghana ga wena na Jehovha. A ku maha lezvo zvi ta ku vhuna ku timisela. — Lis. 62:2; Efe. 6:10.

A ku lera matimu ya vavasati va nga chavelelwa andzhako ka ku ngha na va khongelile ka Jehovha, zvi nga ku vhuna. Jehovha a nga lulamisangi zvikarato zvabye zvontlhe, hambulezvo, i va nyikile a kurula ka hombe nguvhu. Hi cikombiso, a “moya wa Hana wu wa karateka” hi kota ya zvikarato a nga kumana nazvo. Kanilezvi andzhako ka ku ‘khongela ka Jehovha’, i kumile kurula ka hombe, hambu lezvi a nga kala ku zvi tiva ku a cikarato ci wa ta lulamiswa kuyini. — 1 Sam. 1:10, 12, 18; 2 Kor. 1:3, 4.

Kombela civhuno ca madhota ya laha bandleni. Vona va nga fana ni “wuchavelo loku moya wu bhubhutsa” ni ‘wuponelo ka cingulo’. (Isa. 32:2) Vona va nga ku kuca kambe a ku bhula ni makabye wo kari loyi u nga ti zwako na u tlhatlhekile ku bhula naye kasi a ku tiyisa. — Mav. 17:17.

U alakanya ku u nga vhuna a nuna wa wena a ku hlula a vício ya pornografia? Kuzvilava. A Bhibhiliya gi wula ku ‘a vambiri va chukwana ku hundza mun’we’ kasi ku hlula nala kutani cikarato co kari. (Mutsh. 4:9-12) A titlhari to kari ti polile ku loku a nuna ni sati valwa zvin’we kasi ku hlula a mukhuwo wa ku wona pornografia, a kutala ka zvikhati va tolovela ku humelela va tlhela va vhuxa kutsumbana ngangweni wabye.

 Hambulezvo, kasi mu zvi kota ku humelela, zvi khegela nguvhu ka lezvi a nuna wa wena a ti yimiseleko ku maha kasi ku hlula a mukhuwo wa ku wona pornografia. Hi cikombiso, a ku i kombele Jehovha lezvaku a mu nyika a ntamu a tlhela a kombela a civhuno ca madhota? (2 Kor. 4:7; Jak. 5:14, 15) A ku i ti mahele makungo ya ku fambela kuli ni pornografia? Hi cikombiso, a ku ku ni mimbingano a ti vekeleko ya ku tirisa a michini ya eletrônico niku potsa a zviyimo zvi nga mu ringako ku wona pornografia? (Mav. 27:12) A ku i longile ku vhumela a civhuno ca wena ni kuva a tsumbeka ka wena hi kumbhelela? Loku zvi hi lezvo, kuzvilava u nga zvi kota ku mu vhuna.

U nga zvi mahisa kuyini? Ehleketa hi cikombiso ca Felicia a chadhileko na Ethan, loyi a nga hi khumbi ya pornografia a cikhati a nga ha hi n’wanana. Felicia, i mahile ku a nuna wakwe zvi mu olovela ku bhula naye loku a hi ni kuxuva ka ku wona a pornografia. Ethan i tlhamusela lezvi: “Loku ndzi bhula ni sati wa mina zva ndzi olovela a ku ti tlhatlha. Wa ndzi vhuna ku potsa a zviringo hi ndlela ya lirandzo niku contlhe cikhati i hlola lezvi ndzi mahako. A tlhela a ndzi vhuna ku ti gemela a cikhati ca ku tirisa a internet.” Felicia zva mu pandza nguvhu mbilu loku a wona Ethan na a kokwelwa ku wona a pornografia. Felicia i ngalo: “Kanilezvi, a ndlela leyi ndzi nga tizwa hi yona a yi mu vhunangi ku potsa a vício ya ku wona a pornografia. Andzhako ka ku bhulisana hi cikarato cakwe, makunu i wa longile ku ndzi vhuna ku hlula a kukarateka ka mina.”

A mabhulo lawo a ma vhuni basi a nuna a ku potsa a moya wa ku wona a pornografia, kanilezvi ma vhuna ni sati a ku tlhela a tsumba a nuna wakwe kambe. A ka zvontlhe lezvo, loku a nuna a ti yimisela ku bhula ni sati wakwe hi lomu a yako kona ni lezvi a mahako siki ni siku, zvi maha ku a sati zvi mu olovela ku mu tsumba hakuva a nga tshuki a zama ku mu fihlela nchumu.

Wa kholwa ku u nga mu vhuna a nuna wa wena hi ndlela yo fana? Loku zvi hi lezvo, hikuyini mu nga leriko a ndzima leyi mu tlhela mu bhula zvin’we hi yona? Kota wuyelo i ta ti yimisela a ku tsika a pornografia a tlhela a ku nyika cigelo ca ku u mu tsumba. Wutshan’wini ga ku a kwata loku u lava ku bhula naye hi cikarato leco, i falene ku zama ku zwisisa lezvi wena u ti zwisako zvona hi cikarato leco. U fanele ku seketela a kutikarata kakwe ka ku tsika a vício leyo ni ku mu nyika a lungelo ga ku a tlhela a ku tsumba. Hi wumbiri ga n’wina mu fanele ku tiva a zvigelo zvi mahako vanhu va navela ku wona a pornografia, ni lezvi mu nga ci hlulisako zvona a cikarato leco. d

Loku u chava ku wena ni munghana wa wena wa wukati mu nga ta zvi kota ku bhula kala mu ya mbheta na mu nga holovangi, u nga kombela a gin’we  ga madhota legi n’wentlhe va vambiri mu tlhatlhekako ka gona kasi gi tava laho a cikhati mu bhulako hi mhaka leyo. Tiva lezvaku hambu loku a nuna wa wena a tsika a mukhuwo wa ku wona pornografia, zvi nga teka cikhati kasi u tlhela u mu tsumba. U nga mbheli ntamu. Zama ku pola a zvilo zvo kari zva zvitsongwani zvi chukwatako laha ngangweni wa n’wina. Rindzela ku a ngango wa n’wina wu tiya hi kufamba ka cikhati loku hi wumbiri ga n’wina mu simama mu hi ni lihlazva-mbilu. — Mutsh. 7:8; 1 Kor. 13:4.

Loku a nuna wa wena a tlhela a wona pornografia andzhako ka ku ngha a nyimile hi cikhati co kari, zvi lava ku wula ku a ku na kutsumba ka ku i ta tshuka a zvi tsika hi kumbhelela? A zvi wuli lezvo. Loku makunu a mukhuwo lowu wu mu nghenile nkhateni, zvi nga lava ku alwa ni cikarato leci wutomini gakwe gontlhe. A mixuvo ya ku wona pornografia yi nga wuya hambu loku ko hundza malembe yo tala na a nyimile ku yi wona. Kasi ku potsa zvikarato, i fanele ku engetela kutikhoma a tlhela a simama ku maha lezvi a tolovelako ku maha kasi a nga kokelwi ka ku wona pornografia, hambu loku zvi wonekisa ku khwatsi i hlulile a cikarato leci. (Mav. 28:14; Mat. 5:29; 1 Kor. 10:12) Zvi ta lava ku a simama ku ti karatela kuva muswa “moyeni wa kupima” kakwe a tlhela a ‘venga lezvi zva kubiha’ — a cin’we ca zvona ku nga pornografia zvin’we ni zvin’wani zvi yelanako nayo zvo kota ku hlakanisela zviro zva masango. (Efe. 4:23; Lis. 97:10; Rom. 12:9) I longile ku maha lezvo? Loku a longile, zvi ta koteka ku a nyima a mukhuwo lowu hi kumbhelela. e

Ahanti loku a nuna wa wena a wonekisa ku khwatsi a nga na kama nazvo lezvo zvo lulamisa cikarato cakwe? Zva zwisiseka loku ka zvikhati zvo kari u khunguvanyeka u tlhela u wona nuna wa wena na a hi loyi a ku wonhelako. U nga rula loku u zvi nyikela mandleni ya Jehovha. (1 Ped. 5:7) Simama ku tshinela ka Jehovha hi ku gondza Mhaka yakwe, ku khongela, ni ku ehleketa. Laha u mahako lezvo, tiyiseka lezvaku yenawu wa tshinela ka wenawu. A ku khwatsi hi lezvi zvi wuliwako ka Isaya 57:15, i tshama ni lava ‘va ti koramisako ni lava va ti solisako,’ niku i lava ku va vhuna va kuma litsako. Zama kuva muKristu wa munene nguvhu. Lavetela civhuno ca madhota. Tsumba lezvaku ka cikhati co kari, ka masiku ma ha tako, a nuna wa wena a nga cica hi mbilu yakwe yontlhe. — Rom. 2:4; 2 Ped. 3:9.