NDZIMA YA CIGONDZO N.° 34
LISIMU 107 A hi pimanyiseni a lirandzo la Nungungulu
A madhota ma kombisa kuyini a lirandzo ni wuxinji ka muwonhi?
“Nungungulu i ku kombisa tipswalo takwe na a lava lezvaku u ti sola”. — ROM. 2:4.
LEZVI HI TO GONDZA
Hi ta wona lezvi a madhota ma zamisako zvona a ku vhuna lava va mahileko ciwonho ca hombe.
1. Zvini zvi nga humelelako andzhako ka loku a wokari a mahile ciwonho ca hombe?
KA NDZIMA yi hundzileko, hi wonile lezvi mupostoli Pawule a nga khatalelisa zvona a mhaka ya wanuna loyi a nga mahile ciwonho ca hombe le Korinte. A muwonhi loye i wa nga ti soli niku zvi lavile ku a susiwa bandleni. Hambulezvo, kota lezvi a mutsalo-tshinya wa hina wu kombako, Nungungulu a nga vhuna munhu loyi a mahileko ciwonho ca hombe lezvaku a ti sola. (Rom. 2:4) A madhota ma nga mu vhunisa kuyini?
2-3. Zvini hi faneleko ku maha loku hi tiva lezvaku a makabye wo kari i mahile ciwonho ca hombe, niku hikuyini?
2 Loku a madhota ma nga zvi tivi lezvaku a wokari i mahile ciwonho ca hombe a ma na ndlela ya ku mu vhuna. Hikwalaho, zvini hi faneleko ku maha loku hi tiva lezvaku a makabye wokari i mahile ciwonho ca hombe — a ciwonho ci nga mahako ku a susiwa bandleni? Hi fanele ku kuca makabye loye lezvaku aya kombela civhuno ka madhota. — Isa. 1:18; Miti. 20:28; 1 Ped. 5:2.
3 Hambulezvo, ahanti loku a muwonhi a ala kuya wulawula ni madhota ke? Hi nga famba hina hiya wulawula ni madhota kasi a munhu loye a kuma civhuno ci lavekako. Lowo i nchumu wa lirandzo hi nga mahako hakuva a hi lavi ku luza makabye wa hina. Loku a muwonhi a simama ni mahanyela yakwe yo biha i engetela ku wonha wunghana gakwe na Jehovha. A cin’wani kambe, a nga tlhela a wonha a matshamela ma nene ya bandla. Hikwalaho, hi fanele kutiya-hlanha hi maha cokari kasi hi komba lirandzo la hina hi Jehovha ni muwonhi. — Lis. 27:14.
A MADHOTA MA VA VHUNISA KUYINI LAVA VA MAHILEKO CIWONHO CA HOMBE?
4. Hi gihi a kungo ga madhota a cikhati leci ma tlhanganako ni wokari a mahileko ciwonho ca hombe?
4 A cikhati leci a wokari lomu bandleni a mahako ciwonho ca hombe, a hubye ya madhota yi hlawula madhota manharu cikari kabye kasi ma wumba kometi. a A vamakabye lavo va fanele kuva ni kuringanisela ni kutikoramisa. Laha va zamako ku vhuna muwonhi lezvaku a ti sola va tlhela va zwisisa lezvaku a va nge kurumeti munhu a ku a cica. (Dhewu. 30:19) A madhota ma zvi tiva lezvaku a hi vontlhe vawonhi va to ti sola a ku khwatsi hi lezvi Hosi Dhavhidha a nga maha. (2 Sam. 12:13) A vawonhi vo kari va nga kanyisa a wusungukati ga Jehovha. (Gen. 4:6-8) Hambulezvo, a kungo ga madhota ku vhuna muwonhi lezvaku a ti sola loku zvi koteka. Matshinya muni ya milayo ma va rangelako a cikhati leci va tlhanganako ni muwonhi?
5. Zvini lezvi a madhota ma zvi alakanyako a cikhati leci ma tlhanganako ni muwonhi? (2 Timote 2:24-26) (Wona ni mufota.)
5 A madhota ma wona muwonhi kota yivhu ya lisima yi lahlekileko. (Luka 15:4, 6) Hikwalaho, loku ma tlhangana ni wokari, a ma wulawuli hi ndlela ya tihanyi kutani ku mu khoma hi ndlela ya hava; ne a ma mahi mutlhangano lowu hi ku fela ku tatisa nayo basi. Wutshan’wini ga lezvo, ma kombisa a matshamela ma nga ka 2 Timote 2:24-26. (Lera.) A madhota ma simama ma rulile, ma kombisa kuolova ni wunene laha ma ti karatelako ku khumba mbilu ya muwonhi.
A ku fana ni varisi va kale, a madhota ma ti karata nguvhu kasi ku kuma yivhu yi lahlekileko (Wona paragrafo 5)
6. A madhota ma longiselisa kuyini timbilu tabye na ma nga se tlhangana ni muwonhi? (Va Le Roma 2:4)
6 A madhota ma longisela timbilu tabye. Ma zama ku pimanyisa Jehovha ka zvontlhe a cikhati leci ma bhulako ni muwonhi, na ma alakanya a magezu ya Pawule, yaku: “Nungungulu i ku kombisa tipswalo takwe na a lava lezvaku u ti sola”. (Lera Va Le Roma 2:4.) A madhota ma fanele ku alakanya lezvaku wona varisi va rangelwako hi Kristu. (Isa. 11:3, 4; Mat. 18:18-20) Na ma nga se tlhangana ni muwonhi, a kometi yi ranga hi ku khongela yi tlhela yi ehleketa hi kungo ga yona, ku nga ku vhuna munhu lezvaku a ti sola. Ma kambisisa lomu ka Mitsalo ni lomu ka mabhuku ya hina ma tlhela ma khongela ma kombela kupimisisa. Ma ehleketa hi lezvi ma faneleko ku zvi tiva xungetano hi lezvi zvi humeleleko munhu loye, lezvi kuzvilava zvi mahileko lezvaku a munhu loye a ehleketa kutani ku maha zvilo hi ndlela yo kari. — Mav. 20:5.
7-8. A madhota ma nga li pimanyisisa kuyini a lihlazva-mbilu la Jehovha a cikhati leci ma tlhanganako ni muwonhi?
7 A madhota ma pimanyisa lihlazva-mbilu la Jehovha. Ma alakanya lezvi Jehovha a nga va khomisa zvona a vawonhi cikhatini ci hundzileko. Hi cikombiso, Jehovha i vhunile Kana hi lihlazva-mbilu, a mu tlharihisa hi wuyelo ga hava ga ciwonho ni ku mu nyika kutsumba ka ku tlhela ava ni wunghana naye. (Gen. 4:6, 7) Jehovha i tlharihisile Dhavhidha hi ku tirisa muphrofeti Natani, loyi a tirisileko mufananiso wu khumbileko a mbilu ya Dhavhidha. (2 Sam. 12:1-7) Niku Jehovha i no ‘simama ku rumela’ vaphrofeti vakwe “hi kuphindaphinda” ka tiko ga Izrayeli go kala ku ingisa. (Jer. 7:24, 25) I wa nga rindzeli lezvaku kala va ti sola hi kona a to va vhuna. Wutshan’wini ga lezvo, i wa ranga hi yena a va kuca ku va ti sola.
8 A madhota ma pimanyisa cikombiso ca Jehovha a cikhati leci ma zamako ku vhuna wokari a mahileko ciwonho ca hombe. Kota lezvi 2 Timote 4:2 a kombako, va khatalela mhaka leyo hi “lihlazva-mbilu lontlhe” a cikhati leci va bhulako ni makabye loyi a karatekileko. A tlhamuselo wa cigondzo ka vhesi legi wu wula lezvi xungetano hi dhota: “Contlhe cikhati gi fanele ku ti khoma, gi vhuna muwonhi hi lihlazva-mbilu lezvaku ava ni kuxuva ka ku maha lezvi zvi nga zvinene. Loku a [dhota] gi zangara kutani ku kwata gi nga kala gi nga kombisi wunene hambu hi ku khunguvanyisa [muwonhi].”
9-10. A madhota ma nga mu vhunisa kuyini a muwonhi a ku ehleketa hi lezvi a zvi mahileko?
9 A madhota ma zama ku pola a zviyimo lezvi zvi yisileko ka ciwonho. Hi cikombiso, xana a maKristu loye i sangulile ku hola hi kutsongwani-kutsongwani hi ku kala a nga mahi a cigondzo ca yena wutsumbu kutani kuya kuchumayeleni? Xana i wa nga khongeli hi kukhandzakanya kutani i wo khongelela ku hundzisa ntungu? Xana i tsikile mixuvo ya hava yi mu rangela? I mahile zviboho zva hava xungetano hi vanghana ni zvihungato? A zviboho lezvo zvi khumbisile kuyini a mbilu yakwe? Wa zvi zwisisa lezvi a zviboho zvakwe ni lezvi a zvi mahileko zvi mu khumbisileko zvona Jehovha, a Papayi wakwe?
10 A madhota ma nga maha zviwutiso zvi to vhuna muwonhi a ku ehleketa hi zvilo lezvi zvi wonhileko a wunghana gakwe na Jehovha zvi tlhela zvi mu maha ku a wonha. A madhota ma maha zviwutiso lezvo hi ndlela ya yinene ni ku a ma mu wutisi zvilo zva yena wutsumbu lezvi a madhota ma nga faneliko ku zvi tivi. (Mav. 20:5) A cin’wani kambe, ma nga tirisa mifananiso kasi ku vhuna munhu loye lezvaku a ehleketa ni ku wona lezvi a zvimaho zvakwe zvi nga bihisa zvona, a ku fana ni lezvi Natani a nga maha ka Dhavhidha. Kuzvilava ndzeni ka mutlhangano wo sangula, a munhu loye a nga sangula ku karateka nguvhu hi lezvi a zvi mahileko ni ndlela leyi a nga pimisa hi yona. Kuzvilava a tlhela a ti sola.
11. Jesu i va khomisa kuyini a vawonhi?
11 A madhota ma ti karatela ku pimanyisa Jesu. A cikhati leci a nga khatalela a mhaka ya Sawule wa le Tarsusi, Jesu loyi a nga vhuxilwe hi ka vafileko, i no mu maha ciwutiso ca wutshiva, aku: “Sawule, Sawule, u ndzi xanisela yini?” Hi ku mu maha ciwutiso leci, i mu vhunile lezvaku a ehleketa hi zvilo zva hava lezvi a nga maha. (Miti. 9:3-6) Niku ka mhaka ya “wasati loye, Jezebheli”, Jesu i te: “Ndzi mu nyikile cikhati ca kuva a ti sola”. — Kuv. 2:20, 21.
12-13. A madhota ma nga nyikisa kuyini a muwonhi a cikhati ca ku a ti sola? (Wona ni mufota.)
12 Na ma pimanyisa Jesu, a madhota a ma tsutsumeli ku chikelela magumo ya ku a muwonhi a nga ta ti sola. Hambu lezvi ka ku a vokari kuzvilava va nga ti sola ka mutlhangano wo sangula wa kometi, a van’wani zvi nga lava cikhati kasi va kombisa lezvaku va ti sola. Hikwalaho, a madhota ma nga maha malulamiselo ya ku ma tlhangana ni muwonhi loye hi makhati ya ku hundza gin’we. Kuzvilava andzhako ka loku va tlhanganile naye hi khati go sangula, a muKristu loyi a mahileko ciwonho a nga sangula ku ehleketa khwatsi hi lezvi nga byeliwa. Kuzvilava a nga ti koramisa a kombela Jehovha lezvaku a mu tsetselela. (Lis. 32:5; 38:18) Hikwalaho, ka mutlhangano wu landzelako, kuzvilava a muwonhi a nga kombisa matshamela yo hambana ni lawa a ma kombisileko ka mutlhangano wo sangula.
13 Kasi ku vhuna muwonhi lezvaku a ti sola, a madhota ma kombisa zwela-wusiwana ni wunene. Va tsumba va tlhela va khongelela ku Jehovha a katekisa kutikarata kabye ni lezvaku a muKristu loye a ti gondza a tlhela a ti sola. — 2 Tim. 2:25, 26.
A madhota ma nga tlhangana ni muwonhi hi makhati yo hundza gin’we kasi ku mu nyika cikhati ca ku a ti sola (Wona paragrafo 12)
14. Himani loyi a ringanelwako hi wudzundzo loku a muwonhi a ti sola, niku hikuyini?
14 Loku a muwonhi a ti sola zvi tisa litsako la hombe! (Luka 15:7, 10) Himani a ringanelwako hi wudzundzo? Xana madhota? Alakanya lezvi Pawule a nga tsala xungetano hi vawonhi, i te: “Kuzvilava Nungungulu i ta va nyika a kutisola”. (2 Tim. 2:25) A tlhamuselo wa cigondzo ka vhesi legi wu wula lezvi: “Loku a wokari a cica maalakanyo yakwe ni mahanyela, a wudzundzo ga kona a giyi ka vanhu, kanilezvi giya ka Jehovha, loyi a vhunileko a muwonhi loye lezvaku a maha a kucica loko ka lisima. Pawule i simamile ku hlawutela mihandzu yo kari ya yinene ya kutisola loko, yi nga leyi: ku vhuna muwonhi lezvaku a engetela a wutivi ga lisine, ku mu vhuna lezvaku a ti gondza, ni ku mu vhuna ku a chukula mitlhan’wini ya Sathani. — 2 Tim. 2:26.”
15. A madhota ma nga simamisa kuyini ku vhuna muwonhi a ti solako?
15 A cikhati leci a muwonhi a ti solako, a kometi yi maha malulamiselo ya ku a mahelwa tiendzo ta wurisi kasi a munhu loye a simama ku kuma civhuno ci lavekako kasi alwa ni mitlhamu ya Sathani a tlhela a lulamisa mazambo yakwe. (Mah. 12:12, 13) Kunene, a madhota a ma hlawuteli vanhu lezvi a muwonhi a zvi mahileko. Hambulezvo, zvini lezvi kuzvilava a bandla gi faneleko ku tivisiwa?
“VA KAWUKE KUWONENI KA VONTLHE”
16. Hi kuya hi 1 Timote 5:20, Pawule i wa wula vamani a cikhati a nga ku “kuwoneni ka vontlhe”?
16 Lera 1 Timote 5:20. Pawule i gi tsalele a magezu lawa a dhota-kuloni, Timote, na ma yelana ni lezvi a nga fanele ku maha hi ‘lava va nga hanya ciwonhweni’. I wa lava ku wula yini? A magezu lawa ya ku “kuwoneni ka vontlhe” i wa nga wuli bandla gontlhe. Wutshan’wini ga lezvo, i wa wula a vanhu vatsongwani lava va nga tiva ciwonho leco. Kuzvilava a vanhu lavo hi lava va nga hi vakustumunyu va mhaka leyo kutani lava a muwonhi loye a nga va hlawutele. A madhota ma wa ta tiyisekisa a vanhu lavo hi wutlhari lezvaku a mhaka leyo yi wa kari yi khatalelwa niku a muwonhi i wa ta kawukiwa.
17. Loku a ciwonho ca hombe ci tiveka nguvhu lomu bandleni kutani loku ku hi ku ci ta tiveka nguvhu, citiviso muni ci nga mahiwako, niku hikuyini?
17 Ka zviyimo zvo kari, a ciwonho co kari ci ngava ci tivekile nguvhu lomu bandleni kutani kuzvilava ci ta tiveka nguvhu. Ka zviyimo lezvo, a magezu “kuwoneni ka vontlhe” ma nga wula bandla gontlhe. Hikwalaho, a dhota gi nga tivisa bandla lezvaku makabye cimanyani i kawukilwe. Hikuyini? Pawule wa hlamula: “Kasi zviva citlharihiso ka lava van’wani” lezvaku va nga weli ka ciwonho.
18. A madhota ma khatalelisa kuyini a zviwonho zva vanana va bhabhatisilweko? (Wona ni mufota.)
18 Ahanti ke loku loyi a mahileko ciwonho ca hombe a hi n’wanana wo kala a nga se tlhanganisa 18 wa malembe? A hubye ya madhota yi ta maha malulamiselo ya ku a madhota mambiri ma tlhangana ni n’wanana loye zvin’we ni vapswali vakwe va maKristu. b A madhota ma ta wutisa vapswali lezvaku mazambo muni lawa va bileko kasi ku vhuna n’wanana loye lezvaku a ti sola. Loku a n’wanana loye a hi ni mahanyela ma nene ni loku a vapswali vakwe va mu vhuna, a madhota lawo ya mambiri ma nga boha ku a mhaka leyo yi nyima kwalaho. Phela a vapswali hi vona va nga nyikiwa a wutihlamuleli hi Nungungulu ga ku va kawuka a vana vabye hi lirandzo. (Dhewu. 6:6, 7; Mav. 6:20; 22:6; Efe. 6:2-4) Hi ku famba ka cikhati, a madhota ma nga wutisa vapswali lezvaku a n’wanana loye wa kuma civhuno ci lavekako ke. Hambulezvo, ahanti loku a n’wanana a bhabhatisilweko a nga ti soli a tlhela a simama ku maha zvilo zva kubiha? Ka ciyimo leco, a kometi ya madhota yi ta tlhangana ni n’wanana loye zvin’we ni vapswali vakwe kutani lava va mu hlamulelako va maKristu.
Loku a n’wanana a maha ciwonho ca hombe, a madhota mambiri ma tlhangana ni n’wanana loye zvin’we ni vapswali vakwe va maKristu (Wona paragrafo 18)
“JEHOVHA I NA NI TIPSWALO TA HOMBE NI WUXINJI”
19. A madhota ma ti karatelisa kuyini a ku pimanyisa Jehovha a cikhati leci ma tlhanganako ni muwonhi?
19 A madhota lawa ma tirako ka kometi ma na ni wutihlamuleli ka Jehovha ga ku maha ku a bandla gi simama gi basile. (1 Kor. 5:7) Kanilezvi ma tlhela ma maha zvontlhe ma zvi kotako kasi ku vhuna a munhu loye lezvaku a ti sola loku zvi koteka. Kasi lezvo zvi koteka, a madhota ma fanele kuva ni mawonela ma nene ma tlhela ma tsumba lezvaku a munhu loye i ta cica. Hikuyini? Hakuva ma lava ku pimanyisa Jehovha loyi a nga ni “tipswalo ta hombe ni wuxinji”. (Jak. 5:11) Wona lezvi mupostoli Johani a nga va khatalelisa zvona a vamakabye hi lirandzo. I tsalile lezvi: “Vana vanga, ndza mu tsalela a timhaka leti kasi mu nga wonhi. Kanilezvi loku a wokari a wonha, hi na ni muvhuni loyi a nga zvin’we na Papayi, ku nga Jesu Kristu, a munhu wa kululama.” — 1 Joh. 2:1.
20. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima yo gumesa ya xaxameto wa tindzima leti?
20 A ya hava hi ku ka zvikhati zvin’wani, a maKristu yo kari a ma ti soli. Loku zvi tshamisile lezvo, a munhu loye i fanele ku susiwa bandleni. Makunu, zvini lezvi a madhota ma mahako ka zviyimo lezvo? Hi ta bhula hi zvona ka ndzima yo gumesa ya xaxameto wa tindzima leti.
LISIMU 103 A varisi zvinyikiwo ka vanhu
a Cikhatini ci hundzileko, a mitlawa leyo yi wa vitaniwa ku tikometi ta kulamula. Kanilezvi kota lezvi ka ku a kulamula cipandze cin’we basi ca ntiro wabye hi nga ta ha tirisa magezu lawa. Wutshan’wini ga lezvo, hi ta vitana ntlawa lowu lezvaku i kometi ya madhota basi.
b Lezvi zvi wuliwako xungetano hi vapswali zva tira kambe ka lava va nga ni fanelo ya wupswali hi kuya hi nayo kutani van’wani lava va hlamulelako n’wanana loye.
