1-2. a) Jehovha i va wonisa kuyini a vawonhi lava va kalako va nga ti soli? b) Zvini lezvi Jehovha a zvi lavako ka vawonhi?

 JEHOVHA a nga vhumeleli ni wahi mahanyela laha ma yileko, niku a ciwonho i ci nyenya ni nkondzo. (Lis. 5:4-6) I lava lezvaku hi ingisa a zvileletelo zvakwe zvo lulama, lezvi a hi nyikako hi ku tirisa Mhaka yakwe. Kunene, Jehovha a nga rindzeli zvilo zvo mbhelela ka vanhu vo kala kumbhelela. (Lis. 130:3, 4) Kanilezvi Jehovha a nga vhumeleli a “vanhu va nga chaviko Nungungulu, va hundzulusako a tipswalo ta Nungungulu wa hina tiva kutiyimelela ka mahanyela ya tingana”. (Jud. 4) Hi lisine, a Bhibhiliya gi wulawula hi “kulovisiwa ka vanhu lava va nga chaviko Nungungulu” yimpini ya Nungungulu ya Armagedhoni. — 2 Ped. 3:7; Kuv. 16:16.

² Hambulezvo, Jehovha a nga lavi lezvaku ku lova ni mun’we. Kota lezvi hi zvi wonileko ka tindzima ti nga hundza ta Murindzeli lowu, a Bhibhiliya gi zvi veka laha kubaseni lezvaku Jehovha “i xuva lezvaku vontlhe va ti sola”. (2 Ped. 3:9) A madhota ya maKristu ma pimanyisa Jehovha laha hi lihlazva-mbilu ma zamako ku vhuna vawonhi lezvaku va cica mahanyela yabye yo biha ni ku tlhela va kuma kutsakelwa hi Jehovha. Hambulezvo, a hi vawonhi vontlhe va ti solako. (Isa. 6:9)  A vokari va simama ni mahanyela yabye yo biha hambu loku a madhota ma ti karata hi kuphindaphinda kasi ku va vhuna ku va ti sola. Zvini zvi faneleko ku mahiwa ka zviyimo lezvo?

SUSANI “MUNHU WA KUBIHA”

3. a) Zvini lezvi a Bhibhiliya gi wulako hi vawonhi lava va nga ti soliko? b) Hikuyini hi wulako lezvaku hi ndlela yo kari a muwonhi o hlawula hi yece a ku susiwa bandleni?

³ Loku a muwonhi a nga ti soli, a madhota a ma na nchumu wun’wani ma nga mahako, a ku hundza ku landzela wusungukati gi nga ka 1 Va Le Korinte 5:13, gi nge: “Hlongolani a munhu wa kubiha cikari ka n’wina.” Hi ndlela yo kari, a muwonhi hi yena n’winyi a hlawulako a wuyelo lego; o tshovela lezvi a nga byela. (Gal. 6:7) Hikuyini hi wulako lezvo? Hi ku i no ala ku vhumela a kutikarata ka madhota ko phindaphinda ka ku mu vhuna lezvaku a ti sola. (2 Tih. 17:12-15) A mitiro yakwe yi komba lezvaku a nga zvi lavi a ku hanya hi milayo ya Jehovha. — Dhewu. 30:19, 20.

4. Hikuyini ku mahiwako citiviso a cikhati leci a muwonhi a nga ti soliko a susiwako bandleni?

⁴ A cikhati leci a muwonhi a nga ti soliko a susiwako bandleni, ku mahiwa citiviso co kari kasi ku tivisa bandla lezvaku a nga hi Kustumunyu wa Jehovha. A kungo ga citiviso leco a hi ku mu wisa tingana a muwonhi. Wutshan’wini ga lezvo, a citiviso leco ci mahela ku a bandla gi landzela a cileletelo ca Mitsalo ca ku “tsema wunghana” naye hambu hi ‘kuga naye’. (1 Kor. 5:9-11) A cileletelo leco ci nyikilwe hi zvigelo zva zvinene. Mupostoli Pawule i tsalile lezvi: “A comelo gi tsongwani ga vilisa a mapa wontlhe ma vhuvilweko.” (1 Kor. 5:6) A vawonhi va nga ti soliko va nga wonha a kutiyimisela ka lava va zamako ku hanya hi milayo ya Jehovha. — Mav. 13:20; 1 Kor. 15:33.

5. Hi fanele ku mu wonisa kuyini a munhu a susilweko bandleni, niku hikuyini?

⁵ Makunu, hi fanele ku mu wonisa kuyini a muKristu-kuloni loyi a susilweko bandleni? Hambu lezvi hi kalako hi nga ha tlhangane naye, hi fanele ku mu wona kota yivhu yi lahlekileko na ku nga hi ku khwatsi i no tsandza. A yivhu leyi yi lahlekileko laha ntlhambini yi nga tshuka yi wuya. Alakanya lezvaku a yivhu leyo yi lahlekileko yi ti nyikele ka Jehovha. A ya hava basi, hi ku a nga ha hanyi hi ku yelana ni kutinyikela loko niku lezvo zvi mu veka mhangweni. (Ezek. 18:31) Hambulezvo, loku a wuxinji ga Jehovha ga ha hi kona, ku na ni kutsumba ka ku a munhu loye i ta wuyela. A madhota ma kombisa kuyini a kutsumba loko hambu loku a muwonhi a susilwe bandleni?

A MADHOTA MA VA VHUNISA KUYINI LAVA VA SUSILWEKO BANDLENI?

6. Zvini lezvi a madhota ma mahako kasi ku vhuna wokari a susilweko bandleni?

⁶ Xana a munhu loyi a susilweko bandleni i tsikelwa magumo — laha ka ku a nga vhuniwi ku kuma ndlela ya ku wuya ka Jehovha? A zvi tshamisangi lezvo! A cikhati leci a muwonhi a nga ti soliko a tivisiwako lezvaku i ta susiwa bandleni, a kometi ya madhota yi mu tlhamusela lezvi a nga mahako kasi a wuyela bandleni. Kanilezvi a madhota ma tlhela ma maha zvo hundza lezvo. A kutala ka zvikhati, a madhota ma byela muwonhi lezvaku ma wa ta tsakela ku tlhela ma tlhangana naye kasi ku wona lezvaku i cicile maalakanyo yakwe ke. Loku a muwonhi a zvi lava a ku tlhela a tlhangana ni madhota, ka mutlhangano lowo wu landzelako ma ta mu kuca hi lirandzo lezvaku a ti sola a tlhela a wuyela bandleni. Hambu loku a nga se cica maalakanyo yakwe ka cikhati leco, a madhota ma ta maha malulamiselo ya ku ma tlhela ma tlhangana naye kambe.

7. A madhota ma kombisa kuyini a wuxinji ga Jehovha ka ndlela leyi ma khomako hi yona a munhu loyi a susilweko bandleni? (Jeremiya 3:12)

 ⁷ A madhota ma ti karatela ku kombisa a wuxinji ga Jehovha ka ndlela leyi ma khomako hi yona a munhu loyi a susilweko bandleni. Hi cikombiso, Jehovha i wa nga rindzeli kala a vanhu vakwe vo kala ku ingisa le Izrayeli wa kale va ti sola yena na a nga se maha nchumu. Wutshan’wini ga lezvo, i wa ranga hi yena a ti karatela ku va vhuna hambu loku va nga se kombisa ku va ti sola. Kota lezvi hi zvi wonileko ka ndzima ya wumbiri ya Murindzeli lowu, Jehovha i nyikile cikombiso ca wuxinji gakwe hi ku byela muphrofeti Hoseya lezvaku a tlhelelana ni sati wakwe loyi a nga ha simama ku maha ciwonho. (Hos. 3:1; Mala. 3:7) Hi ku pimanyisa Jehovha, a madhota ya maKristu ma zvi lava nguvhu lezvaku a muwonhi a wuyela bandleni, niku a ma zvi karatisi. — Lera Jeremiya 3:12.

8. A mufananiso wa Jesu wa n’wana a nga pengile wu hi vhunisa kuyini ku zwisisa a wuxinji ga Jehovha? (Luka 15:7)

⁸ Alakanya a mufananiso wa Jesu wa n’wana a nga pengile, lowu hi bhulileko hi wona ka ndzima ya wumbiri ya Murindzeli lowu. A cikhati leci a nga wona n’wana wakwe na a wuya kaya, a papayi loye i no “tsutsuma a ya mu bharasara a mu pswopswa”. (Luka 15:20) Wona lezvaku a papayi loye a nga rindzelangi lezvaku a n’wana wakwe a kombela rivalelo. Wutshan’wini ga lezvo, i no ranga hi yena a maha cokari, hakuva i wa mu randza n’wana wakwe. A madhota ma ti karatela ku kombisa a tshamela lego ka lava va hambukileko bandleni. Ma lava lezvaku a tiyivhu leto ti lahlekileko ti “wuya kaya”. (Luka 15:22-24, 32) Loku a muwonhi a wuyela, ku na ni litsako le tilweni ni laha misaveni! — Lera Luka 15:7.

9. Zvini lezvi Jehovha a kucako vawonhi lezvaku va maha?

⁹ Ka lezvi hi gondzileko kala laha, zvi laha kubaseni lezvaku Jehovha a nga vhumeleli lezvaku a vawonhi lava va nga ti soliko va simama bandleni. Hambulezvo, Jehovha a nga fulareli a vawonhi lavo. I lava lezvaku va tlhelela kakwe. Lezvi Jehovha a ti zwisako zvona hi vawonhi lava va ti solako, zvi tsalilwe ka Hoseya 14:4, a nge: “Ndzi ta va hanyisa ka kungatsumbeki. Ndzi ta va randza hi kuzvirandza ka mina, hakuva a zanga ya mina yi sukile”. Lezvo zvi kuca madhota a ku ma ti karatela ku wona ni cihi cikombiso ca ku a muwonhi wa ti sola. Niku zvi tlhela zvi kuca lava va tsikileko Jehovha lezvaku va tlhelela kakwe na va nga zvi maheli mihoni.

10-11. A madhota ma zamisa kuyini ku vhuna lava ku hundzako cikhati co leha na va susilwe bandleni?

¹⁰ Ahanti lava ku hundzako cikhati co leha na va susilwe bandleni, kuzvilava ka malembe yo tala ma hundzileko? Kuzvilava a vanhu lavo a va ha mahi a ciwonho leci ci va mahileko va susiwa. Ka zviyimo zvo kari, kuzvilava ne a va ha zvi alakanyi ku zvini zvi nga va maha va susiwa. Ni ka cihi ciyimo, a madhota ma ta zama ku tiva lomu a vanhu lavo va tshamako kona ni ku tlhela ma va endzela. Ndzeni ka tiendzo leto, a madhota ma nga ti yimisela ku khongela navo ma tlhela ma va kuca hi lirandzo lezvaku va wuyela bandleni. Kunene, loku a munhu a hambanile ni bandla hi malembe yo tala, a zvi kanakanisi lezvaku a nga ngha a holile nguvhu hi tlhelo ga moya. Hikwalaho, loku a komba lezvaku wa zvi lava ku wuyela bandleni, a madhota ma nga maha malulamiselo ya ku a fambiselwa cigondzo ca Bhibhiliya hambu loku a nga se wuyela bandleni. Ka zviyimo zvontlhe, a madhota hi wona ma to maha malulamiselo ya cigondzo ca Bhibhiliya.

 ¹¹ Na ma pimanyisa a wuxinji ga Jehovha, a madhota ma lava ku vhuna vanhu vo tala hi laha zvi kotekako hi kona lezvaku va tiva ku a tivati ta ku va tlhelela ka Jehovha ti vhululekile. Loku a muwonhi a kombisa lezvaku wa ti sola a tlhela a tsika mahanyela yakwe yo biha a nga wuyela bandleni na zvi nga hlwelangi. — 2 Kor. 2:6-8.

12. a) Zviyimo muni lezvi a madhota ma faneleko ku ti wonela nguvhu ka zvona? b) Hikuyini hi nga faneliko ku alakanya lezvaku a vawonhi vo kari a va ringanelwi hi ku kombisiwa wuxinji ga Jehovha? (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

¹² Ka zviyimo zvo kari a madhota ma fanele ku ti wonela nguvhu na ma nga se wuyisela wokari. Hi cikombiso, loku a munhu loye a no xakela n’wanana, a hi mudhuki kutani ku  zama tipulani ta ku tlhatlha wukati, a madhota ma fanele ku tiyiseka lezvaku hakunene wa ti sola. (Mala. 2:14; 2 Tim. 3:6) A madhota ma fanele ku vhikela a ntlhambi. Kanilezvi, hi fanele ku zvi tiva lezvaku Jehovha wa amukela ni wihi muwonhi loyi a kombisako a kutisola ka lisine a tlhela aba mazambo ya ku cica mahanyela yakwe. Hikwalaho, hambu lezvi a madhota ma ti wonelako a cikhati leci ma khatalelako timhaka ta lava va kanganyisileko van’wani, a ma faneli ku ehleketa lezvaku a vanhu lavo va nga ta tshuka va kombisiwa wuxinji ga Jehovha. a — 1 Ped. 2:10.

ZVINI LEZVI A BANDLA GI NGA MAHAKO?

13. Hi kwihi kuhambana ka ndlela leyi hi va khomako hi yona lava va kawukilweko hi madhota ni lava va susilweko bandleni?

¹³ Kota lezvi hi zvi wonileko ka ndzima yi hundzileko, ka zvikhati zvin’wani ku mahiwa citiviso ca ku manyani i kawukilwe. Ka zviyimo lezvo, hi nga simama ku ti tlhanganisa naye na hi tiva lezvaku i ti solile a tlhela a tsika mahanyela yakwe yo biha. (1 Tim. 5:20) Wa ha hi ciro ca bandla niku i lava ku tiyisiwa hi kuva zvin’we ni vamakabye laha bandleni. (Mah. 10:24, 25) Hambulezvo, zvi hambene ni loku a munhu a susiwa bandleni. Ka ciyimo leco, hi “tsema a wunghana” hi tlhela hi “ngagi naye”. — 1 Kor. 5:11.

14. A maKristu ma nga li tirisisa kuyini livhalo labye li gondzisilweko hi Bhibhiliya mhakeni ya munhu a susilweko bandleni? (Wona ni mufota.)

¹⁴ Xana lezvi hi gondzileko zvi wula ku a hi faneli ku losa a munhu loyi a susilweko bandleni loku ata mitlhanganweni kutani a hi faneli ku mu ramba ku ata mitlhanganweni? A zvi tshamisangi lezvo. Zvi tiyile lezvaku a hi mahi wunghana naye. Kanilezvi a maKristu ma nga tirisa livhalo labye li gondzisilweko hi Bhibhiliya kasi ku boha ku ramba wokari a susilweko bandleni lezvaku ata mitlhanganweni, ku ngava xaka kutani munhu ma nga tivana naye kale. Ahanti loku ata ke? Cikhatini ci hundzileko, hi wa nga mu losi a munhu loye. Ka ciyimo leci kambe, a muKristu mun’we ni mun’wani a nga tirisa a livhalo lakwe li gondzisilweko hi Bhibhiliya mhakeni leyi. A vokari va nga tizwa na va tlhatlhekile ku mu losa kutani ku mu hoyozela. Kanilezvi, a zvi lavi ku hi lehisa  mabhulo naye kutani ku maha wunghana naye.

15. Vawonhi muni va wuliwako ka 2 Johani 9-11? (Wona ni kwadru “Pawule na Johani va wa wulawula hi vawonhi valava va van’we?”)

¹⁵ A vokari kuzvilava va nga ti wutisa ku: ‘Kasi a Bhibhiliya a gi wuli lezvaku ni wihi loyi a losako munhu loye i hlengela naye mitirweni yakwe yo biha?’ (Lera 2 Johani 9-11.) A mongo wa mavhesi lawa wu komba lezvaku ku wa wuliwa vadhuki ni lava va nga vhuvhumisa mahanyela yo biha. (Kuv. 2:20) Hikwalaho, loku a munhu a vhuvhumisa tigondzo ta wudhuki kutani mitiro yin’wani yo biha, a madhota ma nga ta maha malulamiselo ya ku mu endzela. Hambulezvo, hi na ni kutsumba ka lezvaku i ta ti gondza. Kanilezvi, loku lezvo zvi nga se humelela, hi nga ta mu losa ne ku mu ramba lezvaku ata mitlhanganweni.

PIMANYISA A ZWELA-WUSIWANA NI WUXINJI GA JEHOVHA?

16-17. a) Zvini lezvi Jehovha a lavako ku a vawonhi va maha? (Ezekiyeli 18:32) b) A madhota ma nga kombisa kuyini lezvaku zvitiri-kulobye na Jehovha laha ma zamako ku vhuna vawonhi?

¹⁶ Zvini hi gondzileko ka tindzima leti ta ntlhanu? Jehovha a nga lavi lezvaku ku lovisiwa ni mun’we! (Lera Ezekiyeli 18:32.) I lava lezvaku a vawonhi va tlhela va zwanana naye. (2 Kor. 5:20) Leco hi cona ci mahileko ku matin’wini wontlhe ya vanhu hi kuphindaphinda Jehovha a kuca vanhu vakwe lava va nga mu tsikile lezvaku va ti sola va tlhela va tlhelela kakwe. A madhota ya bandla ma ni thomo ga kuva zvitiri-kulobye na Jehovha laha va ti karatelako ku vhuna vawonhi lezvaku va ti sola. — Rom. 2:4; 1 Kor. 3:9.

¹⁷ Hi nga alakanyela a litsako li vako kona le tilweni loku a munhu a ti sola! Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni, izwa litsako lelo khati ni khati a yin’we ya tiyivhu leti ti nga lahlekile yi tlhelelako bandleni. A lirandzo la hina hi Jehovha li simama ku kula laha hi ehleketako hi zwela-wusiwana, ni wuxinji, ni tipswalo takwe. — Luka 1:78.