NDZIMA YA CIGONDZO N.° 31
LISIMU 12 Jehovha i Nungungulu wa Hombe
Zvini lezvi Jehovha a mahako kasi ku tlhatlhisa vawonhi?
“Nungungulu i no randza nguvhu tiko laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe a pswalilweko yece”. — JOH. 3:16.
LEZVI HI TO GONDZA
Hi ta wona lezvi Jehovha a rangako a maha kasi ku hi vhuna kulwa ni ciwonho ni lezvi a mahileko kasi zvi koteka ku hi ti buza hi wutomi kala kupindzuka na hi nga ha hi na ciwonho.
1-2. a) Cini ciwonho, niku hi nga ci hlulisa kuyini? (Wona ni “Tlhamuselo.”) b) Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi ni ka tindzima tin’wani ta Murindzeli lowu? (Wona ni “Nota ya valeri” ka Murindzeli lowu.)
WA ZVI lava a ku tiva lezvi Jehovha Nungungulu a ku randzisako zvona? A ndlela ya yinene ya ku zvi tiva hi leyi: Ku gondza lezvi Jehovha a mahileko kasi ku ku ponisa ka ciwonho ni kufa. A ciwonho a i nala wa hombe nguvhu wa ku a wu nge mu hluli na u hi wece. Siku ni siku hontlheni ha wonha niku hafa hi kota ya ciwonho. (Rom. 5:12) Hambulezvo, ku na ni mahungu ya manene. Hi ku vhuniwa hi Jehovha hi nga hlula ciwonho. Hi lisine, a kuhlula ka hina ku tiyile!
2 Ku hundza cipimo ca 6000 wa malembe Jehovha Nungungulu na a hi vhuna a kulwa ni ciwonho. Hikuyini? Hi ku wa hi randza. Jehovha i randza vanhu kusukela kusanguleni. Hikwalaho, a nga ti feleli ku hi vhuna yimpini leyi. Nungungulu wa zvi tiva lezvaku a ciwonho ci yisa kufeni niku yena a nga lavi lezvaku hifa. I lava ku hi hanya kala kupindzuka. (Rom. 6:23) Hi zvalezvo a zvi lavako ka wena. Ka ndzima leyi, hi ta bhula hi zviwutiso zvinharu, zvi nga lezvi: 1) Jehovha i va nyikisa kuyini a kutsumba a vawonhi? 2) Cikhatini ca kutsaliwa ka Bhibhiliya a vawonhi va tlhelile va tsakelwa hi Jehovha hi ndlela muni? 3) Jesu i va tlhatlhisisile kuyini a vawonhi?
JEHOVHA I VA NYIKISA KUYINI A KUTSUMBA A VAWONHI?
3. Zvini zvi nga maha ku a vapswali va hina vo sangula vava vawonhi?
3 A cikhati leci Jehovha a nga maha vanhu vo sangula i wa lava lezvaku va tsaka. I no va nyika muti wo saseka, cinyikiwo ca wukati, ni ntiro wa ku tsakisa nguvhu. Va wa fanele ku tata misava yontlhe hi pswalo wabye, va maha lezvaku a misava yontlhe yiva paradhesi go fana ni jardhim ya Edheni. Jehovha i no va betela nchumu wun’we basi. A tlhela a va tlharihisa lezvaku loku va tshova a cileletelo leco, hi ku tsika ku mu ingisa ha womu, a ciwonho cabye ci wa ta va yisa kufeni. Hontlheni ha zvi tiva lezvi zvi nga humelela. A civangwa co kari ca moya, ci nga kala ci nga randzi Nungungulu kutani ku va randza vona ci no peta cangala ci va ringa ku va wonha. Adhamu na Evha va no wela ka ciringo leco. Lezvi va nga tsandzeka ku tsumba a Papayi wabye wa lirandzo va no wonha. Kota lezvi hi zvi tivako a magezu ya Jehovha ma no tatiseka. Kusukela ka siku lego, va no tshovela zvilo zvo bava, va sangula ku khosahala va gumesa vafa. — Gen. 1:28, 29; 2:8, 9, 16-18; 3:1-6, 17-19, 24; 5:5.
4. Hikuyini Jehovha a ci nyenyako ni nkondzo a ciwonho, niku i hi vhunisa kuyini lezvaku hi lwisana naco? (Va Le Roma 8:20, 21)
4 Jehovha i mahile ku a matimu lawo yo bayisa ma tsaliwa lomu ka Bhibhiliya kasi ma hi vhuna. Ma hi vhuna ku zwisisa lezvaku hikuyini Jehovha a ci nyenyako ni nkondzo a ciwonho. A ciwonho ci hi hambanisa ni Papayi wa hina niku ci hi yisa kufeni. (Isa. 59:2) Hi lezvo zvi mahako ku Sathani, a ngilozi yo biha leyi yi nga vhuxa zvikarato zvontlhe lezvi, yi randza ciwonho yi tlhela yi ci vhuvhumisa. Kuzvilava i wa alakanya ku i hlulile nguvhu le Edheni. Kanilezvi a nga li zwisisi a lirandzo leli Jehovha a nga nalo. Nungungulu a nga tshukangi a cica kungo gakwe hi pswalo wa Adhamu na Evha. Jehovha wa va randza nguvhu vanhu; hikwalaho, i no tekela ku va nyika kutsumba. (Lera Va Le Roma 8:20, 21.) Jehovha i wa zvi tiva lezvaku a vokari va pswalo lowo va wa ta hlawula ku mu randza ni ku va wa ta hlota civhuno cakwe kasi va lwisana ni ciwonho. Kota Papayi ni Muvangi wabye, i wa ta va nyika ndlela ya ku va tlhatlha ka ciwonho ni ku tshinela nguvhu kakwe. Zvini lezvi Jehovha a nga wa ta maha kasi zvontlhe lezvo zvi koteka?
5. Hi rini Jehovha a nga va nyika cikombiso co sangula ca kutsumba a vawonhi? Tlhamusela. (Genesisi 3:15)
5 Lera Genesisi 3:15. A cikombiso co sangula ca kutsumba ci wonekile a cikhati leci Jehovha a nga wula a tsayiselelo wa Sathani. Nungungulu i no phrofeta lezvaku a “pswalo” wo kari wu wa tava cipandze-tshinya ca kutsumba loko. A pswalo lowo hi magumo wu ta gandla Sathani, wu fuvisa zvontlhe zvilo zvo biha lezvi a zvi vangileko le Edheni. (1 Joh. 3:8) Hambulezvo, a pswalo lowo wu wa ta xaniseka. Sathani i wa ta wu vhukela, a maha ku wufa. Lezvo zvi wa ta mu bayisa nguvhu Jehovha. Kanilezvi Jehovha i wa ti yimisele a kuxaniseka niku vhumelela lezvaku a pswalo wonawu wu xaniseka kasi ku tlhatlhisa vanhu ka ciwonho ni kufa.
CIKHATINI CA BHIBHILIYA, A VAWONHI VA WA TLHELA VA TSAKELWA HI JEHOVHA HI NDLELA MUNI?
6. Zvini lezvi a vavanuna va kukholwa, vo kota Abheli na Nowa, va mahileko kasi ku tshinela ka Jehovha?
6 Ka malembe yo tala ma nga landzela, hi kutsongwani-kutsongwani Jehovha i no zvi veka laha kubaseni a tlhela a dlunyatisa lezvi a vawonhi va nga tshinelisako zvona kakwe. Abheli, a n’wana wa wumbiri wa Adhamu na Evha, i vile munhu wo sangula ku kombisa kukholwa ka Jehovha andzhako ka wuhluwuki ga le Edheni. Hi kota ya lezvi Abheli a nga randza Jehovha a tlhela a hlota ku mu tsakisa ni ku tshinela kakwe, i no maha muphahlo. Abheli i wa hi murisi; hikwalaho, i no hlawula tiyivhana to kari a daya a maha hi tona muphahlo ka Jehovha. Jehovha i ti zwisile kuyini? Jehovha “i no xalaliswa hi Abheli ni munyikelo wakwe”. (Gen. 4:4) Jehovha i kombile lezvaku i wa tsakela a miphahlo ya van’wani vanhu lava va nga mu randza ni ku mu tsumba vo kota Nowa. (Gen. 8:20, 21) Hi ku amukela a miphahlo leyo, Jehovha i wo komba lezvaku a vawonhi va nga kuma kutsakelwa hi yena va tlhela va tshinela kakwe. b
7. Zvini hi gondzako ka kutiyimisela ka Abrahama ka ku nyikela n’wana wakwe kota muphahlo?
7 Jehovha i kombele Abrahama, a wanuna wa kukholwa ko hlamalisa, lezvaku a maha nchumu wo karata nguvhu — ku nga ku nyikela n’wana wakwe, Isaka, kota muphahlo. Kuzvilava lezvo zvi mu karatile nguvhu Abrahama. Hambulezvo, i no ti longisela kasi a maha lezvi Jehovha a nga mu kombele. Nungungulu i no mu nyimisa na ku kiyela kutsongwani kasi a daya Isaka. Kanilezvi a cikombiso cakwe ci gondzisa a lisine la lisima ka vontlhe va nga ni kukholwa. Jehovha i wa ti yimisele a ku nyikela a N’wana wakwe wo randzeka kota muphahlo. Jehovha i va randza nguvhu a vanhu. — Gen. 22:1-18.
8. A miphahlo leyi yi nga laviwa hi Nayo yi wa yimela yini? (Levhi 4:27-29; 17:11)
8 Andzhako ka malembe yo tala, a Nayo lowu wu nga nyikiwa a tiko ga Izrayeli wu wa lava ku va nyikela miphahlo yo tala kasi a vanhu va Nungungulu va tsetselelwa zviwonho zvabye. (Lera Levhi 4:27-29; 17:11.) A miphahlo leyo yi wa yimela a muphahlo wa hombe lowu wu nga wa ta tlhatlhisa vanhu hi kumbhelela ka ciwonho. A vaphrofeti va Nungungulu va pimiselwe ku tlhamusela lezvaku a pswalo lowu wu nga tsumbisilwe, ku nga N’wana wo hlawuleka wa Nungungulu, wu wa ta xaniseka wu tlhela wu dawa. I wa ta dawa a ku khwatsi i yivhu ya muphahlo. (Isa. 53:1-12) Hi nga alakanyela lezvi: Jehovha i no maha malulamiselo ya ku a N’wana wakwe wo randzeka ava muphahlo kasi ku tlhatlhisa vanhu — a ku patsa na wena — ka ciwonho ni kufa!
JESU I HI TLHATLHISISILE KUYINI?
9. Zvini lezvi Johani Mubhabhatisi a nga wula xungetano hi Jesu? (Mahebheru 9:22; 10:1-4, 12)
9 Ka zana ga malembe go sangula Nguveni ya Hina, Johani Mubhabhatisi, a nandza ga Nungungulu, i no xungeta Jesu wa le Nazareta, aku: “Hi nga wonani a Yivhana ya Nungungulu leyi yi susako a ciwonho ca tiko!” (Joh. 1:29) A magezu lawa ma pimiselweko ma no tivekisa Jesu kota pswalo lowu wu nga tsumbisilwe kale. Jesu i wa ta nyikela a muphahlo lowu wu nga tsumbisilwe. Makunu ka cikhati leco, a vawonhi va nova ni kutsumba ko tiya — ku nga kuhluliwa ka hombe ka ciwonho. — Lera Mahebheru 9:22; 10:1-4, 12.
10. Jesu i kombisile kuyini lezvaku i wa tele ku ta “vitana” vawonhi?
10 Jesu i vekile nguvhu kupima ka vanhu lava va nga bindziwa hi ciwonho a tlhela a va ramba lezvaku vava valandzeli vakwe. I wa zvi tiva lezvaku a ciwonho ci wa hi wona mutsu wa kuxaniseka ka vanhu. Hikwalaho, i no chela nguvhu kota hi vanhu lava va nga tiviwa kota vawonhi. Hi ku tirisa mufananiso, Jesu i no tlhamusela lezvi: “Lava va kalako va nga babyi a va lavi dhokodhela, kanilezvi lava va babyako va mu lava.” I no engeta aku: “A ndzi telangi ku ta vitana valulamileko, kanilezvi ndzi tele vawonhi”. (Mat. 9:12, 13) Jesu i hanyile hi kuyelana ni magezu lawa. I no tsetselela zviwonho zva wasati wo kari a nga hlazva mikondzo yakwe hi mihloti. (Luka 7:37-50) I no mu gondzisa lisine a wasati wa muSamariya laha hloweni hambu lezvi a nga tiva mahanyela yakwe ya wubhayi. (Joh. 4:7, 17-19, 25, 26) Nungungulu i no tlhela a nyika Jesu a ntamu wa ku fuvisa wuyelo go gumesa ga ciwonho, ku nga kufa. Hi ndlela muni? Jesu i vhuxile vanhu hi ka vafileko — vavanuna, ni vavasati, ni vanana, ni vanhu va hombe. — Mat. 11:5.
11. Hikuyini a vawonhi va nga tizwa khwatsi loku va hi na Jesu?
11 A zvi hlamalisi lezvi hambu hi vawonhi va hombe va nga tizwa khwatsi loku va hi na Jesu. I wa va kombisa wuxinji ni zwela-wusiwana. Va wa nga chavi a ku bhula na Jesu. (Luka 15:1, 2) Jesu i no va dzundza a tlhela a va chachazela hi lezvi va nga kombisa kukholwa kakwe. (Luka 19:1-10) Jesu i kombisile a wuxinji ga Papayi wakwe hi ndlela yo hanya ni yo mbhelela. (Joh. 14:9) Hi magezu ni mitiro, i kombisile lezvaku a Papayi wakwe wa wuxinji ni ku zwela wusiwana wa va randza vanhu ni ku i lava ku vhuna a mun’we ni mun’wani wabye lezvaku a lwisana ni ciwonho. Jesu i vhunile vawonhi lezvaku va lava ku cica mahanyela yabye yo biha va mu landzela. — Luka 5:27, 28.
12. Zvini lezvi Jesu a nga gondzisa xungetano hi kufa kakwe?
12 Jesu i wa zvi tiva lezvi zvi nga hata. Ka makhati yo kari, i byelile valandzeli vakwe lezvaku i wa ta tokometiwa a tlhela a dawa laha mhandzeni. (Mat. 17:22; 20:18, 19) I wa zvi tiva lezvaku a muphahlo wakwe wu wa ta hlazva ciwonho ca tiko, kota lezvi Johani a nga huwelele ni lezvi a vaphrofeti va nga wulile. Jesu i tlhelile a gondzisa lezvaku andzhako ka ku nyikela wutomi gakwe, i wa ta “koka vanhu va tixaka tontlhe” vaya kakwe. (Joh. 12:32) A vawonhi va nga tsakisa Jehovha hi ku vhumela Jesu kota Hosi yabye ni ku landzela mazambo yakwe. Loku va maha lezvo hi kugumesa va tava vanhu va “tlhatlhisilweko ka ciwonho”. (Rom. 6:14, 18, 22; Joh. 8:32) Makunu, hi kurandza kakwe ni kutiya-hlanha i no dawa hi ndlela ya xapi. — Joh. 10:17, 18.
13. Jesu i fisile kuyini, niku a kufa kakwe ku hi gondzisa yini hi Jehovha Nungungulu? (Wona ni mufota.)
13 Jesu i no tokometiwa, a khon’wa, a rukatelwa, a hembelwa, a koniwa a tlhela a xanisiwa nguvhu. A masochwa ma no mu teka ma famba naye le a nga wa ta belelwa kona ma tlhela maya mu belela laha mhandzeni. Laha a nga timisela kontlhe a kubayisa loko hi kutsumbeka, ku wa hi ni Wokari yenawu a nga xaniseka nguvhu a tlhela azwa kubayisa ka hombe. A munhu wa kona hi Jehovha Nungungulu. Jehovha i no ti khoma kasi a nga tirisi ntamu wakwe wo kala magumo kasi ku vhalela zvilo lezvo. Hikuyini? Zvini zvi nga maha ku a Papayi wa lirandzo a maha zvilo hi ndlela leyo? Hi ku tsema, lirandzo. Jesu i te: “Nungungulu i no randza nguvhu tiko laha ka kuza a nyikela N’wana wakwe a pswalilweko yece, kasi ni wihi loyi a kombisako kukholwa kakwe a nga lovisiwi, kanilezvi a kuma wutomi ga pindzukelwa”. — Joh. 3:16.
Hi ku vhumelela ku a N’wana wakwe a dawa, Jehovha i zwile kubayisa ka hombe nguvhu kasi ku hi tlhatlhisa ka ciwonho ni kufa (Wona paragrafo 13)
14. Zvini lezvi a muphahlo wa Jesu wu ku gondzisako?
14 A muphahlo wa Jesu cikombiso ca hombe ca lezvi Jehovha a wu randzisako zvona a pswalo wa Adhamu na Evha. Wu komba lezvi Jehovha a ku randzisako zvona wena. I karatekile nguvhu, azwa kubayisa ka hombe ka ku hundza lezvi u zvi alakanyelako kasi a ku tlhatlhisa ka ciwonho ni kufa. (1 Joh. 4:9, 10) Kunene, i lava ku vhuna a mun’we ni mun’wani wa hina lezvaku alwa ni ciwonho a tlhela a hlula!
15. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi vhuneka hi cinyikiwo ca Nungungulu ca muphahlo wa Jesu?
15 A cinyikiwo ca Nungungulu, wu nga muphahlo wa N’wana wakwe a pswalilweko yece, ci maha lezvaku zvi koteka a ku hi tsetselelwa a zviwonho zva hina. Kanilezvi kasi hi tsetselelwa hi Nungungulu hi fanele ku maha cokari. Cini? Johani Mubhabhatisi na Jesu Kristu wutsumbu va hi nyikile a hlamulo wa kona: “Ti soleni hakuva a Mufumo wa matilo wu tshinele.” (Mat. 3:1, 2; 4:17) Hikwalaho, a kutisola i nchumu wa lisima nguvhu loku hi lava ku hlula ciwonho ni ku tshinela ka Papayi wa hina wa lirandzo. Kanilezvi a kutisola zvi patsa yini niku zvi nga hi vhunisa kuyini a ku hlula ciyimo ca hina ca kuva vawonhi? A ndzima yi landzelako yi ta hlamula ciwutiso leci.
LISIMU 18 Ha bonga a hakhelo ya kutlhatlhisa
a TLHAMUSELO: Lomu ka Bhibhiliya a gezu “ciwonho” gi nga wula zvilo zvo biha kutani ku tsandzeka ku hanya ni ku maha zvilo hi kuyelana ni milayo ya Jehovha ya mahanyela. Kanilezvi a gezu “ciwonho” gi nga wula kambe a kungambheleli ni ciwonho, ku nga matshamela lawa hi ma kumileko ka Adhamu. A ciwonho leci hi thapeleko hi cona ci mahako ku hifa.
