1. Zvini lezvi Marta a nga kholwa lezvaku zvi ta humelela makabye wakwe? (Wona mufota laha hehla.)

MARTA, a munghana tlhelo mupizani wa Jesu, i wa karatekile. I wa felwe hi makabye wakwe, Lazaru. Xana ci kona ci nga ringana ku mu chavelela? Ina. Jesu i tsumbisile lezvi: “A makabye wa wena i ta vhuka.” Lisine ku a magezu lawo a ma mu suselangi hlomulo wakwe. Hambulezvo, Marta i tsumbile magezu lawo aku: “Ndza zvi tiva lezvaku i ta vhuka.” (Johani 11:20-24) I wa kholwa lezvaku a vafileko va ta vhuka cikhatini ci tako. Kanilezvi, hi kulandzela Jesu i mahile cihlamaliso, a vhuxa Lazaru hi ka vafileko ka siku galego.

2. Hikuyini u xuvako kuva ni kukholwa ko fana ni loku Marta a nga hi nako?

² Hina a hi na cigelo co rindzela ku Jesu kutani Papayi wakwe va vhuxa maxaka ya hina hi ka vafileko zvezvi. Kanilezvi, xana wa kholwa a ku fana na Marta lezvaku a maxaka ya wena ma fileko ma ta vhuka cikhatini ci tako? Kuzvilava u felwe hi nuna kutani sati, mamani, papayi, kokwani kutani n’wana. U xuva nguvhu ku tlhela u mu wona, u bhula naye, u tlhela u tsaka naye. A ku fana na Marta, u na ni zvigelo zvo zwala zva ku wula lezvi: ‘Ndza zvi tiva lezvaku a xaka ga mina gi ta vhuka  hi ka vafileko.’ Hambulezvo, zvi nene ku a muKristu mun’we ni mun’wani a ti wutisa ku hikuyini hi nga ni kutsumba loko.

3, 4. Zvini lezvi Jesu a nga mahile ka masikwanyana ndzhako, niku zvi tiyisisile kuyini a kutsumba ka Marta?

³ Marta i wa hanya kusuhani ni Jerusalema. Hikwalaho, kuzvilava a nga mu wonangi Jesu na a vhuxa a n’wana wa noni kusuhani ni Nayine le Galileya. Hambulezvo, kuzvilava a mahungu ya kona i ma zwile. Kuzvilava i tlhelile azwa ku Jesu i vhuxile nhanyana wa Jayiro kambe. Vontlhe va nga hi kona laho va wa “zvi tiva lezvaku i file”. Hambulezvo Jesu i mu khomile hi woko aku: “Nhanyana, vhuka!” A nhanyana a si tekela ku vhuka a hanya. (Luka 7:11-17; 8:41, 42, 49-55) Marta ni makabye wakwe Mariya va wa zvi tiva lezvaku Jesu wa zvi kota ku hanyisa vababyi. Va wa kholwa ku loku Jesu i wova kona, Lazaru na a nga fangi. Ahati lezvi makunu a nga file, zvini lezvi Marta a nga zvi rindzela? Wona lezvaku i te Lazaru i ta vhuka cikhatini ci tako, “hi siku go gumesa”. Hikuyini a nga kholwa lezvo? Wena ke, hikuyini u nga tiyisekako lezvaku cikhatini ci tako ku tava ni kuvhuka ka vafileko, laha kuzvilava ku to vhuka ni maxaka ya wena?

⁴ Ku na ni zvigelo zvo zwala zva ku kholwa lezvaku a vafileko va ta vhuka. Zvalezvi hi ta wulawula hi zvo kari. Hi lisine, kuzvilava u ta wona zvilo u kalako u nga toloveli ku ehleketa hi zvona lomu ka Mhaka ya Nungungulu lezvi zvi to tiyisa kutsumba ka wena ka ku tlhela u wona maxaka ya wena ma fileko.

5. Hikuyini Marta a nga kala a nga kanakani lezvaku Lazaru i ta vhuka?

⁵ Wona lezvaku Marta a nga te: ‘Ndzi alakanya ku a makabye wa mina i ta vhuka.’ Kanilezvi i te: “Ndza zvi tiva lezvaku i ta vhuka.” Cini ci nga mu maha a tiyiseka hi ndlela leyo? Hi ku i wa tiva matimu ya vanhu va nga vhuxilwe hi ka vafileko cikhatini ca kale. Kuzvilava i wa ma zwile laha kaya kutani lomu sinagogeni na a ha hi n’wanana. Zvalezvi hi ta wulawula hi zvikombiso zvinharu zva matimu lawo ya kuvhuka ka vafileko ma kumbukiwako lomu ka Mitsalo.

6. Matimu muni ya kuvhuka ka vafileko lawa Marta a nga ma zwile?

⁶ A munhu wo sangula i vhuxilwe cikhati leci Elija a nga kari a nyikwa ntamu wa ku maha zvihlamaliso hi Nungungulu. Le n’walungu wa Izrayeli, ku wa hi ni noni ya cisiwana yi nga rurela muphrofeti loye ka dhoropa gi nga vitaniwa ku i Zarefate le Fenikiya. Jehovha i mahile cihlamaliso kwalaho. I mahile lezvaku a mapa yakwe ni mafura zvi nga mbheli kasi yena ni n’wana wakwe va ngafi hi ndlala. (1 Tihosi 17:8-16) Hi kufamba ka cikhati, a n’wana wa wasati loye i no babya afa. Kanilezvi, Elija i no khoma n’wanana loye a khongela ka Jehovha aku: “Nungungulu wa mina, tlhelisa a muhefemulo wa loyi n’wanana lomu mirini wakwe.” Nungungulu i nozwa a mukhongelo wa Elija, a vhuxa n’wanana loye hi ka vafileko. Leco hi cona cimaho co sangula ca kuvhuka ka vafileko ci kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya. (Gondza 1 Tihosi 17:17-24.) Handle ko kanakana, Marta i wa ma tiva a matimu lawo yo hlamalisa.

7, 8. a) Elija i chavelelisile kuyini wasati a nga felwe hi n’wana? b) A cihlamaliso leco ci kombile yini hi Jehovha?

⁷ A munhu wa wumbiri a kumbukiwako lomu ka Bhibhiliya a nga vhuxiwa hi ka vafileko i vhuxilwe hi muphrofeti Elixa. Ka dhoropa go kari gi nga vitaniwa ku i Xuname, ku  wa hi ni wasati wa muIzrayeli a nga kala a nga hi na n’wana. Yena ni nuna wakwe va wa khosahele. Hambulezvo, Jehovha i no va katekisa hi ku va nyika n’wana wa mufana hi kota ya lezvi va nga mu rurele khwatsi Elixa. Kanilezvi, andzhako ka malembe yo kari a mufana loye i no babya afa. Hi nga alakanyela a hlomulo lowu a mamani wakwe a wu zwileko. Zvi mu bayisile nguvhu laha kuza a teka lipfhumba la 30 wa tikilometro a landza Elixa Citsungeni ca Karmeli. Elixa i no rangisa muvhuneteli wakwe Gehazi lezvaku aya Xuname a ya vhuxa mufana loye hi ka vafileko. Kanilezvi Gehazi a nga zvi kotangi, kala a mamani wakwe a chikela na Elixa. — 2 Tihosi 4:8-31.

⁸ Elixa i no nghena lomu a n’wanana loye wa kufa a nga hi kona a khongela. Jehovha a si hlamula mukhongelo wakwe hi ku vhuxa n’wanana loye hi cihlamaliso. A cikhati leci a mamani wakwe a nga mu wona na a hanya i wa nga ha khomeki hi kutsaka! (Gondza 2 Tihosi 4:32-37.) Kuzvilava i alakanyile a magezu ya mukhongelo wa Hana. Yenawu i wa nga pswali. Maku, a cikhati leci Jehovha a nga mu katekisa hi ku mu nyika Samuweli, Hana i dhumisile Jehovha aku “wa releta vanhu le Xeyoli, [niku] wa va humesa”. (1 Samuweli 2:6) Jehovha i kombile ku hakunene wa zvi kota ku vhuxa vafileko hi ku vhuxa a mufana loye le Xuname.

9. Tlhamusela lezvi a munhu wa wunharu a vhuxilweko hi ka vafileko lomu ka Bhibhiliya a nga vhuxisiwa zvona.

⁹ A cihlamaliso cin’wani ci mahekile Elixa na a file. I wa tirile cipimo ca 50 wa malembe ni ku hundza kota muphrofeti a gumesa a “babya a wubabyi legi a ngafa ha gona”. Ku wa hundza cikhati co leha na a file, hikwalaho ku wa no sala marambu basi. Ka siku go kari, a vaIzrayeli va wa kari va lahla munhu. Hi citshuketi, va wona valala na vata. Hi ku chava, a vaIzrayeli va no hoxa wanuna loye lomu cilahleni ca Elixa, va tsutsuma. A Bhibhiliya gi ngalo: “Laha a nga khumba a marambu ya Elixa, i no vhuka a hanya a yima hi minenge yakwe.” (2 Tihosi 13:14, 20, 21) A matimu lawa ma tiyisile Marta lezvaku Jehovha i na ni ntamu ku hundza kufa. Ma fanele ku ku tiyisawo lezvaku a ntamu wa Nungungulu wa hombe.

10. Pedro i vhunisile kuyini muKristu a nga file?

¹⁰ A Mitsalo ya wuKristu ya ciGreki yonawu yi na ni matimu ya vanhu va vhuxilweko hi ka vafileko. Vonawu va vhuxilwe hi malandza yo tsumbeka ya Nungungulu. Hi sina hi wulawulile hi lava va nga vhuxiwa hi Jesu kusuhani ni dhoropa ga Nayine ni mutini wa Jayiro. Andzhako ka cikhati co kari, mupostoli Pedro i vhuxile Dhorkasi, a nga vitaniwa kambe lezvaku hi Tabhita. Pedro i nghenile ka yindlu leyi a cirumbi leco ci nga hi ka yona, a khongela a gumesa aku: “Tabhita, vhuka!” Dhorkasi a si tekela ku vhuka. Hi laho, Pedro i no “mu yimisa . . . na a hanya” mahlweni ka maKristu lawa man’wani ma nga hi kona. A cimaho leco cive ni ntamu nguvhu laha ka kuza a votala dhoropeni lego va “kholwa ka Hosi”. A vapizani lavo va vaswa va wa ta bhulela van’wani a mahungu  yo saseka xungetano hi Jesu va tlhela va wulawula hi ntamu wa Jehovha wa ku vhuxa vafileko. — Mitiro 9:36-42.

11. Zvini lezvi Luka a nga bika xungetano hi jaha go kari, niku a cimaho leco ci khumbisile kuyini van’wani?

¹¹ A vokari va wonile munhu mun’wani kambe na a vhuxiwa hi ka vafileko. Mupostoli Pawule i wa hi mutlhanganweni ka yindlu yo kari ya predhyu le Trowasi, laha zvalezvi ku nga n’walungu wa Turkiya. I wulawulile kala phindzulani wa wusiku. A jaha go kari gaku hi Etikusi gi nga kari gi ingisela na gi tshamile hi laha janeleni, gi no khudzehela giwa. Kuzvilava Luka ive wo sangula ku chikela laha Etikusi a nga wile kona. Kota dhokodhela, Luka i wonile lezvaku a jaha lego gi file. A hi ku khwatsi gi wo no ti bayisa kutani ku titivala, gi wo nofa futsi! Pawule i no chikawo, a ta khoma Etikusi a gumesa a hlamalisa vontlhe va nga hi kona hi ku va byela lezvaku Etikusi wa hanya. A cihlamaliso leco ci va khumbile nguvhu vontlhe lava va zvi wonileko lezvi zvi nga maheka. Hi ku tiva lezvaku a jaha lego gi wa file gi gumesa gi vhuxiwa hi ka vafileko, va no “tangaliswa”. — Mitiro 20:7-12.

12, 13. Zviwutiso muni hi nga ti mahako na hi alakanya matimu lawa hi nga wulawula hi wona ya kuvhuxiwa ka vafileko?

¹² A zvikombiso lezvi hi nga wulawula hi zvona zva vanhu va vhuxilweko hi ka vafileko zvi fanele ku ku nyika kutsumba ko fana ni loku Marta a nga hi nako. A Nungungulu wa hina, loyi a nga hi nyika wutomi, wa zvi kota ku vhuxa munhu hi ka vafileko. Wona lezvaku ka makhati wontlhe lawo ku nga vhuxiwa vanhu hi ka vafileko, ku wa hi ni nandza go tsumbeka ga Nungungulu go kota Elija, Jesu, kutani Pedro, niku zvi mahekile ka cikhati leci Jehovha a nga ha maha zvihlamaliso. Makunu, ahati lava va ngafa ka zvikhati zvin’wani, laha ku nga kala ku nga mahiwi zvihlamaliso? Xana a vavanuna ni vavasati va kukholwa va nga rindzela ku Nungungulu a vhuxa vafileko cikhatini ci tako? Va ngava ni kutsumba ko fana ni loku Marta a nga hi nako hi makabye wakwe a cikhati  a ngaku: “Ndza zvi tiva lezvaku i ta vhuka hi siku go gumesa, a kuvhukeni ka vafileko” ke? Hikuyini Marta a nga kholwa lezvaku cikhatini ci tako ku tava ni kuvhuka ka vafileko? Wena ke, hikuyini u nga vako ni kukholwa loko?

¹³ A matimu yo tala ma nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu ma komba lezvaku a malandza yakwe yo tsumbeka ma wa zvi tiva ku ku tava ni kuvhuka ka vafileko. Zvalezvi a hi wulawuleni hi yo kari.

14. A matimu ya Abrahama ma hi gondzisa yini xungetano hi kuvhuka ka vafileko?

¹⁴ Ehleketa hi lezvi Jehovha a nga byela Abrahama lezvaku a maha hi n’wana wakwe Isaka. I wa rindzele malembe yo tala nguvhu kasi ku kuma n’wana loye. Kanilezvi Jehovha i te: “Teka a n’wanana wa wena Isaka, loyi u mu randzako, uya tikweni ga le Moriya, u ya mu nyikela laho, a kuva munyikelo wa kuhiswa.” (Genesisi 22:2) U alakanya ku Abrahama i ti zwisile kuyini a cikhati a ngazwa cileletelo leco? Jehovha i wa tsumbisile lezvaku a matiko wontlhe ma ta katekiswa hi pswalo wa Abrahama. (Genesisi 13:14-16; 18:18; Va Le Roma 4:17, 18) I tlhelile a wula lezvaku a makatekwa lawo ma tata “hi ka yena Isaka”. (Genesisi 21:12) Kanilezvi, zvi wa ta kotekisa kuyini lezvo loku Abrahama a maha muphahlo hi n’wana wakwe? Pawule i pimiselwe ku tlhamusela lezvaku Abrahama i wa kholwa ku Nungungulu i na ni ntamu wa ku vhuxa Isaka hi ka vafileko. (Gondza Mahebheru 11:17-19.) Hambulezvo, a Bhibhiliya a gi wuli ku Abrahama i wa alakanya lezvaku Isaka i ta tekela ku vhuxiwa kwalaho, andzhako ka tihora ti tsongwani, siku, kutani vhiki. Abrahama i wa nga zvi tivi ku a n’wana wakwe i ta vhuxiwa rini. Kanilezvi i wa tsumba lezvaku Jehovha i ta mu vhuxa Isaka hi ka vafileko.

15. Kutsumba muni loku Joba a nga hi nako?

¹⁵ Joba yenawu i wa kholwa lezvaku cikhatini ci tako ku tava ni kuvhuka ka vafileko. I wa zvi tiva ku loku a sinya yi tsemiwa, yi nga tlhela yi hluka kambe yi maha sinya ya yiswa. Kanilezvi, a munhu a nga tshamisangi lezvo. (Joba 14:7-12; 19:25-27) Loku a munhu afa,  a nge zvi koti ku ti vhuxa hi ka vafileko. (2 Samuweli 12:23 Lisimu 89:48) Kanilezvi, lezvo a zvi wuli ku Nungungulu a nge zvi koti ku vhuxa munhu hi ka vafileko. Hi lisine, Joba i wa kholwa lezvaku Jehovha i ta mu alakanya. I te: “Loku a munhu afa, a nga tlhela a hanya kambe?” Hi kulandzela i no hlamula aku: “Ndzi ta rindzela, kala kuta a kutlhatlhiswa ka mina. U ta vitana, mina ndzi ku hlamula.” (Joba 14:13-15, Tradução do Novo Mundo) Joba i wa nga zvi tivi ku lezvo zvi ta maheka rini. Hambulezvo, i wa tsumba ku a Muvangi wa wutomi ga munhu i ta mu alakanya a tlhela a mu vhuxa hi ka vafileko hakuva i na ni ntamu wa ku maha lezvo.

16. A ngilozi yo kari yi mu tiyisisile kuyini Dhaniyeli?

¹⁶ A mun’wani a nga hi ni kukholwa ko tiya hi Dhaniyeli. Ive nandza go tsumbeka ga Jehovha wutomini gakwe gontlhe, niku Jehovha i wa mu seketela. Ka khati go kari, a ngilozi ya Jehovha yi wulile lezvaku Dhaniyeli “wanuna a randzekako nguvhu”, yi guma yiku: “A kurula a kuve na wena, tiyisa mbilu.” — Dhaniyeli 9:22, 23; 10:11, 18, 19.

17, 18. Zvini lezvi Jehovha a nga tsumbisa Dhaniyeli?

¹⁷ A cikhati leci Dhaniyeli a nga hi kwalomo ka 100 wa malembe na a hi kusuhani ni kufa, kuzvilava i ehleketile hi lezvi zvi nga wa ta mu humelela. Xana i wa rindzela ku tlhela a hanya kambe? Handle ko kanakana! Le magumo ka bhuku ga Dhaniyeli, hi kuma a citsumbiso ca Nungungulu caku: “Ti fambele u ya rindzela cikhati ca magumo, hakuva u ta humula.” (Dhaniyeli 12:13) Dhaniyeli i wa zvi tiva ku a vafileko vo humula niku “a ku na ntiro, hambu makungo, ni kutiva, ge, hambu wutlhari le Xeyoli” kutani cilahleni, lomu yenawu a ngaya kona. (Mutshawuteli 9:10) Kanilezvi, lawo ma wa nga tava magumo ya Dhaniyeli. Jehovha i mu tsumbisile wumandziko go tsakisa nguvhu.

¹⁸ A ngilozi ya Jehovha yi mu byelile lezvi: “U ta vhuka u amukela a ciavelo ca wena a kumbheleni ka masiku.” Dhaniyeli i wa nga zvi tivi ku lezvo zvi ta maheka rini. I wa zvi zwisisa ku i tafa a humula. Kanilezvi a cikhati a ngazwa a citsumbiso caku “u ta vhuka u amukela a ciavelo ca wena”, i zvi zwisisile ku i wa ta vhuxiwa hi ka vafileko cikhatini ci tako. Lezvo zvi wa ta maheka andzhako ka malembe yo tala na a file, “a kumbheleni ka masiku”.

19, 20. a) A matimu lawa hi nga wulawula hi wona ma yelanisa kuyini ni magezu lawa Marta a nga byela Jesu? b) Hi ta wulawula hi yini ka ndzima yi landzelako?

¹⁹ Hakunene, Marta i wa hi ni zvigelo zvo zwala zva ku kholwa lezvaku a makabye wakwe wo tsumbeka, Lazaru, i ta “vhuka hi siku go gumesa.” A citsumbiso leci Jehovha a ci mahileko ka Dhaniyeli, ni kukholwa loku Marta a nga hi nako ka ku a vafileko va ta vhuxiwa cikhatini ci tako, zvi fanele ku tiyisa kukholwa ka hina inyamutlha. A vafileko va ta vhuka.

²⁰ Hi wulawulile hi vanhu va vhuxilweko hi ka vafileko cikhatini ci hundzileko. Lezvo zvi komba ku a munhu a fileko a nga tlhela a hanya. Hi tlhelile hi wona lezvaku a vavanuna ni vavasati va tireleko Nungungulu hi kutsumbeka va wa rindzela a cikhati leci a vafileko va to vhuxiwa. Kanilezvi, xana ci kona ci tiyisako lezvaku hakunene a vafileko va ta vhuka hambu lezvi zvi tsumbisilweko kale? Loku ci hi kona, hi tava ni zvigelo zvo tala zva ku kholwa lezvaku a vafileko va ta vhuxiwa cikhatini ci tako. Zvi ta maheka rini lezvo? Hi ta wulawula hi timhaka leto ka ndzima yi landzelako.