1, 2. Hikuyini a vapswali vo kari va karatekako loku a vana vabye va lava ku ti hendleleta ka Jehovha va tlhela va bhabhatiswa?

KU NA ni makume ya mazana ya zvigondzani zva Bhibhiliya zvi ti hendleletako ka Jehovha zvi tlhela zvi bhabhatiswa. A kutala kabye vaswa va wundlilweko lisineni, lava va hlawulako ku tirela Jehovha. (Lisimu 1:1-3) Loku u hi mupswali wa muKristu, kuzvilava u xuva nguvhu ku wona n’wana wa wena na a bhabhatiswa. — Ringanisa ni 3 Johani 4.

² Hambulezvo, kuzvilava wa karateka kambe. Kuzvilava u wonile vaswa vo kari na va bhabhatiswa va gumesa va sangula ku kanakana lezvaku a ku hanya hi milayo ya Nungungulu hi zvona zva chukwana ke. A vokari vaza va tsika ni lisine. Hikwalaho, u nga ha chava ku a n’wana wa wena a sangula ku tirela Jehovha a gumesa ku chikela cikhati a mbhelelwa hi lirandzo leli a nga hi nalo hi lisine. A nga ha fana ni maKristu ya zana ga malembe go sangula le Efesusi, lawa Jesu a nga ma byela ku: “U tsikile a lirandzo la wena lo sangula.” (Kuvhululelwa 2:4)  U nga vhunisa kuyini n’wana wa wena lezvaku a simama kuva ni lirandzo lo tiya a tlhela a ‘kula kasi a hanyiswa’? (1 Pedro 2:2) Hi nga gondza ka cikombiso ca Timote.

3. a) Timote i mahisile kuyini muKristu, niku i mahile yini hi lezvi a nga zvi gondza? b) Zvilo muni zva zvinharu lezvi Pawule a nga byela Timote xungetano hi kugondza?

³ Mupostoli Pawule i yile Listra hi lembe ga 47. Kuzvilava kuve ka cikhati caleco Timote a nga tiva hi cona a tigondzo ta Jesu, na a ha hi muswa. I sangulile ku hanya hi lezvi a nga zvi gondza, niku andzhako ka malembe mambiri i sangulile ku fambafamba na Pawule. Andzhako ka 16 wa malembe, Pawule i no mu tsalela lezvi: “Namarela ka lezvi u zvi gondzileko, ni lezvi u tiyisilweko ha zvona, na u kari u tiva a vagondzisi va wena; ni lezvaku a kusukela wuhlangini ga wena u tivile a mitsalo yo basa, leyi yi nga ni ntamu a ku ku maha u tlhariha, u kala u hanyiswa hi kukholwa loku ku nga ka Kristu Jesu.” (2 Timote 3:14, 15) Wona lezvaku Pawule i te Timote 1) i tivile a mitsalo yo basa, 2) a tiyisiwa ka lezvi a nga zvi gondza, a tlhela 3) a tlhariha kasi ku hanyiswa hi ku kholwa ka Kristu Jesu.

4. Zvini u zvi tirisako kasi ku gondzisa vanana va wena va vatsongwani? (Wona mufota kusanguleni ka ndzima.)

⁴ Kota mupswali wa muKristu, u lava lezvaku a n’wana wa wena a tiva a mitsalo yo basa, leyi nyamutlha yi patsako a Mitsalo ya ciHebheru ni Mitsalo ya ciGreki ya wuKristu. Hambu vanana va vatsongwani va nga gondza xungetano hi vanhu ni zvimaho zva lomu ka Bhibhiliya. A hlengeletano ya Jehovha yi humesa mabhuku yo tala, ni mabroxura, ni tivhidhiyu leti a vapswali va nga ti tirisako kasi ku vhuna vana vabye. Loku a zvilo lezvo zvi hi kona hi lirimi la wena, zvi tirise. A vana va wena va fanele ku tiva lezvi zvi nga lomu ka Bhibhiliya kasi vava ni kuzwanana ko tiya na Jehovha.

5. a) A ku “u tiyisilweko” zvi wula kuyini? b) Hi zvi tivisa kuyini lezvaku Timote i kholwisilwe a mahungu yo saseka xungetano hi Jesu?

⁵ A ku gondzisa vana va wena xungetano hi vanhu ni zvimaho zva lomu ka Bhibhiliya basi a zvi eneli. Alakanya lezvaku Timote i tlhelile a ‘tiyisiwa’ ka zvona. A magezu ya ciGreki lawa Pawule a nga ma tirisa ma wula ku “kholwisiwa lezvaku a mhaka yo kari lisine”. Timote i tivile a Mitsalo ya ciHebheru “kusukela wuhlangini”, lezvi zvi wulako ku, na a ha ni n’wanana nguvhu. Hi kufamba ka cikhati, i no tiyiseka lezvaku Jesu hi Mesiya. A kukholwa ka Timote ku wa hi ka hombe nguvhu laha ka kuza a bhabhatiswa a tlhela a tira na Pawule kota Murumiwa.

6. U nga vhunisa kuyini vana va wena lezvaku va kholwa ka Mhaka ya Nungungulu?

⁶ U nga vhunisa kuyini vana va wena lezvaku va ‘tiyiseka’ lezvi va zvi gondzako a ku fana na Timote, kasi vava ni kukholwa ke?  Vana ni lihlazva-mbilu. Zvi teka cikhati kasi ku a munhu ava ni kukholwa ko tiya. U nga alakanyi ku loku wena u kholwa nchumu wo kari, a vana va wena va taku halahala va kholwawo. A n’wana mun’we ni mun’wani i fanele “ku tirisa kupima” kakwe kasi a kholwa lezvi a Bhibhiliya gi gondzisako. (Gondza Mahebheru 5:14.) Kota mupswali, u nga va vhuna nguvhu a vana va wena lezvaku va tiyisa kukholwa kabye, nguvhunguvhu loku va maha zviwutiso. A hi woneni lezvi hi nga zvi gondzako ka cikombiso ca papayi wo kari.

7, 8. a) A mupswali wo kari wa muKristu i kombisa kuyini lihlazva-mbilu a cikhati a gondzisako n’wana wakwe? b) Hi rini u wonako ku u fanele kuva ni lihlazva-mbilu hi n’wana wa wena?

⁷ Thomas i bika lezvaku a n’wana wakwe wa 11 wa malembe wa tshuka a wutisa zvilo zvo kota ku: “Jehovha a ngo no tirisa evholusawu kasi ku maha zvilo lezvi zvi hanyako laha misaveni?” kutani ku “Hikuyini hi kalako hi nga ti patsi ni vanhu van’wani, hi zama ku chukwatisa zvilo, hi cikombiso hi ku hlawula hosi hi yi lavako?” A zvikhati zvin’wani zvi lava ku a ti khoma kasi a nga mu byeli lezvi a faneleko ku zvi kholwa a nyima kwalaho. Thomas wa zvi tiva ku leci ci kholwisako munhu a ku leli lisine a hi mhaka yin’we yo kongoma. Kanilezvi zvilo zvo tala zva zvi tsongwani.

⁸ Thomas wa zvi tiva kambe lezvaku i fanele kuva ni lihlazva-mbilu kasi ku gondzisa n’wana wakwe. Hi lisine, a maKristu wontlhe ma fanele kuva ni lihlazva-mbilu. (Va Le Kolosi 3:12) Thomas wa zvi zwisisa ku zvi lava cikhati ni ku bhulisana hi kuphindaphinda kasi a n’wana wakwe a tiyiseka hi yece. I fanele ku pimisana naye hi lezvi a zvi gondzako lomu ka Bhibhiliya. Thomas i ngalo: “Nguvhunguvhu ka timhaka ta lisima, mina ni sati wa mina hi zama ku tiva ku a n’wana wa hina wa kholwa hakunene lezvi a gondzako niku i zvi wona na zvi zwisiseka ke. Loku a maha zviwutiso, ho tsaka. Hi lisine, ndzi wa ta karateka loku i wo vhumelela zvontlhe na a nga mahi zviwutiso.”

9. U nga vhunisa kuyini vana va wena lezvaku va kholwa ka Mhaka ya Nungungulu?

⁹ Loku a vapswali va gondzisa na va hi ni lihlazva-mbilu, hi kufamba ka cikhati a vana vabye va ta zwisisa “a kuanama ni kuleha ni kueta” ka kukholwa. (Va Le Efesusi 3:18) Hi nga va gondzisa hi ndlela yi zwananako ni tanga yabye zvin’we ni hlokwana yabye. Laha va yako va kholwa lezvi va zvi gondzako, zvi ta va olovela ku zvi yimela mahlweni ka van’wani, a ku patsa ni zvigondzani-kulobye. (1 Pedro 3:15) Hi cikombiso, xana a vana va wena va zvi kota ku tirisa Bhibhiliya kasi ku tlhamusela lezvi zvi humelelako loku hifa? Va zvi wona na zvi zwisiseka lezvi a Bhibhiliya gi wulako hi mhaka leyo? * (Wona tlhamuselo wa lahasi.)  Alakanya lezvaku u fanele kuva ni lihlazva-mbilu kasi ku vhuna n’wana wa wena lezvaku a kholwa ka Mhaka ya Nungungulu, kanilezvi a mabhindzu ya kona ya hombe. — Dhewuteronome 6:6, 7.

10. Zvini u nga faneliko ku zvi siya ndzhako kugondziseni ka wena?

¹⁰ A cikombiso ca wena conawu ca lisima kasi ku vhuna vana va wena lezvaku vava ni kukholwa. Stephanie, a nga mamani wa vanhanyana vanharu, i ngalo: “Kusukela na va ha hi va tsongwani nguvhu, ndzita na ndzi ti wutisa ku: ‘Ndza bhula ni vana va mina xungetano hi leci ci ndzi kholwisako ku Jehovha i kona, wa ndzi randza, niku a tindlela takwe ti lulamile ke? Xana zva woneka ka vana va mina lezvaku hakunene ndza mu randza Jehovha?’ A ndzi nge rindzeli ku a vana va mina va tiyiseka kuveni mina a ndzi tiyiseki.”

11, 12. A kuva ni wutlhari zvi wula yini, niku hi zvi tivisa kuyini ku a zviyi hi tanga?

¹¹ Hi gondzile lezvaku Timote 1) i wa yi tiva a Mitsalo niku 2) i wa tiyiseka lezvi a nga zvi kholwa. Kanilezvi Pawule i wa lava ku wula yini a cikhati a ngaku a mitsalo yo basa yi nga mu maha a ‘tlhariha, a kala a hanyiswa’?

¹² A bhuku Estudo Perspicaz, Vhulume 3, gi tlhamusela lezvaku lomu ka Bhibhiliya, a kutlhariha zvi patsa “ku tiva ku tirisa wutivi ni kupimisisa kasi ku lulamisa zvikarato, ku potsa timhango, ku tatisa mixuvo, kutani ku gondzisa van’wani. A wutlhari gi hambana ni wupumbu.” A Bhibhiliya gi “a wupumbu gi namarela mbilwini ya n’wanana”. (Mavingu 22:15) Kota lezvi a wutlhari gi hambanako ni wupumbu, a ku tlhariha cikombiso ca ku buvha. A munhu i buvha hi tlhelo ga moya hi ku chava Jehovha a tlhela a lava ku mu ingisa. A nga buvhi hi tanga basi. — Gondza Lisimu 111:10.

13. A vaswa va nga kombisa kuyini lezvaku va tlharihile kasi ku hanyiswa?

¹³ A vaswa va buvhileko hi tlhelo ga moya kala laha ku ringanako tanga yabye a va ‘ndlengandlengiswi’ hi kunavela kabye kutani hi vanhu van’wani. (Va Le Efesusi 4:14) Va kari va toloveta “kupima kabye” a ku “hambanyisa a kusaseka ni kubiha”. (Mahebheru 5:14) Hikwalaho, va maha zviboho zva wutlhari, hambu loku va nga woniwi hi vapswali vabye kutani vanhu van’wani va hombe. (Va Le Filipi 2:12) A wutlhari lego hi gona gi lavekako kasi ku hanyiswa. (Gondza Mavingu 24:14.) U nga vhunisa kuyini vana va wena lezvaku vava ni wutlhari lego? U fanele ku va vhuna ku tiva lezvi u zvi randzako. Va fanele ku zvi wona ka magezu ya wena ni mitiro lezvaku u ti karatela ku hanya hi milayo ya Bhibhiliya. — Va Le Roma 2:21-23.

14, 15. a) Zvini lezvi a muswa a lavako ku bhabhatiswa a faneleko ku ehleketa hi zvona? b) U nga vhunisa kuyini vana va wena a ku ehleketa hi makatekwa ya ku ingisa a milayo ya Nungungulu?

¹⁴ Kasi ku vhuna vana va wena lezvaku vava ni kukholwa, u nga lumbeli ku va byela  ku ‘lezvi zvi nene, lezvi zvi bihile’. U fanele ku va vhuna ku ehleketa hi zviwutiso zvo kota lezvi: ‘Hikuyini a Bhibhiliya gi beletelako zvilo zvi nge khwatsi zva tsakisa? Ndzi nga tiyisekisa kuyini lezvaku a milayo ya Bhibhiliya contlhe cikhati ya vhuna?’ — Isaya 48:17, 18.

¹⁵ Loku a n’wana wa wena a lava ku bhabhatiswa, mu vhune ku ehleketa kambe hi lezvi zvi rindzelwako ka yena loku a bhabhatisilwe. I zvi wonisa kuyini? Wa ma tiva a mabhindzu ya kona? A zvikarato ke? Hikuyini a mabhindzu ma teleko ku hundza zvikarato? (Marku 10:29, 30) Zva lisima nguvhu ku a n’wana wa wena a ehleketa khwatsi hi zvilo lezvo na a nga se bhabhatiswa. Mu vhune ku ehleketa hi makatekwa ya ku ingisa ni mihandzu yo bava ya ku nga ingisi. Lezvo zvi ta mu vhuna kuva a kholwa lezvaku a ku landzela milayo ya Bhibhiliya contlhe cikhati hi zvona zva chukwana. — Dhewuteronome 30:19, 20.

16. Zvini lezvi a vapswali va faneleko ku maha loku a n’wana wabye a bhabhatisilweko a sangula ku mbhelelwa hi kukholwa?

¹⁶ U nga kuyini loku a n’wana wa wena a sangula ku kanakanela lisine andzhako ka ku bhabhatiswa? Hi cikombiso, a nga ha sangula ku navela a zvilo zva tiko. A nga  ha sangula ku kanakana lezvaku a ku landzela matshinya ya milayo ya Bhibhiliya hi zvona zva chukwana. (Lisimu 73:1-3, 12, 13) Lezvi u to mu khomisa zvona zvi nga mu vhuna ku simama a tirela Jehovha kutani ku mu tsikisa. Zama ku kala u nga holovi naye hi mhaka leyi, hambu loku a ha hi mutsongwani nguvhu. Mu tiyisekise lezvaku wa mu randza niku u lava ku mu vhuna.

17, 18. Loku a muswa wo kari a kanakanela lisine, a vapswali vakwe va nga mu vhunisa kuyini?

¹⁷ A muswa a bhabhatisilweko i ti hendleletile ka Jehovha. I tsumbisile ku mu randza ni ku mu tirela ku hundza ni wihi nchumu wun’wani. (Gondza Marku 12:30.) Ka Jehovha, a kutihendleleta a hi citsumbiso ca kuhlakana, niku hinawu hi fanele ku ci wonisa zvezvo. (Mutshawuteli 5:4, 5) Alakanyisa n’wana wa wena a mhaka leyi. Kanilezvi a kuranga, gondza a mahungu lawa a hlengeletano ya Jehovha yi ma humesileko kasi ku vhuna vapswali. Andzhako ka lezvo, lava cikhati ca ci nene u dlunyatisela n’wana wa wena hi wunene lezvaku a ciboho cakwe ca ku ti hendleleta ka Jehovha ni ku bhabhatiswa a hi co hlakana hi cona, hambulezvo ci ta mu nehela makatekwa yo tala.

¹⁸ Hi cikombiso, u nga kuma wusungukati ga gi nene ka ciyengetelo ca bhuku Os Jovens Perguntam — Respostas Práticas, Vhulume 1, ci nge “Os pais pergutam”. A cipandze leco ci byela vapswali lezvaku va nga tsutsumeli ku alakanya lezvaku a n’wana wabye o kala a nga lavi lisine, kanilezvi va fanele va zama ku tiva laha a cikarato ci sukelako kona. Ku ngava ku xengetelwa hi vanghana kutani kuzwa ciwundza. Zvi nga maha kambe na o wona ku a vaswa-kuloni va humelela khwatsi ntirweni wa Jehovha ku hundza yena. A ciyengetelo ci tlhamusela ku lezvo a zvi wuli ku a n’wana wa wena o kala a nga kholwi lezvi wena u zvi kholwako. Ku ngava ku reriwa hi cikarato cin’wani a lwako naco. Hi kulandzela, a ciyengetelo ci komba vapswali lezvi va nga vhunisako zvona a n’wana wabye a kanakanelako lisine.

19. A vapswali va nga vhunisa kuyini vana vabye lezvaku va ‘tlhariha kasi va hanyiswa’?

¹⁹ Kota mupswali, u na ni ndzhwalo tlhelo thomo ga hombe ga ku wundla vana va wena “hi kululeka ni kulaya ka [Jehovha]”. (Va Le Efesusi 6:4) Kota lezvi hi nga zvi wona, lezvo zvi wula ku gondzisa vana va wena lezvi a Bhibhiliya gi wulako u tlhela u va vhuna ku tiyiseka lezvi va gondzako. Loku a kukholwa kabye ku kula, va ta kuceka ku ti hendleleta ka Jehovha ni ku mu tirela hi ntamu wabye wontlhe. Hi xuva ku a Mhaka ya Jehovha, ni moya wakwe, ni kutikarata ka wena zvi vhuna n’wana wa wena lezvaku ‘a tlhariha kasi a hanyiswa’.