DIANA i na ni 80 wa malembe ni ku hundza, niku wa xaniseka nguvhu hi malembe yo kari. A nuna wakwe i file — na a rangile hi ku tshama ka muti wa ku hlayisa zvikhosana na a babya hi Alzheimer. I felwe hi vafana vambiri kambe, niku yenawu i lwisene ni kankro ya mavele. Kanilezvi contlhe cikhati, a vamakabye va wona Diana mitlhanganweni ni kuchumayeleni na a tsakile nguvhu.

John i wa hi muwoneleli wa cipandze hi 43 wa malembe ni ku hundza. I wa wu randza nguvhu a ntiro wakwe niku i wa ti byela ku a ka hi na ntiro wun’wani wa ku a nga wu maha. Hambulezvo, zvi lavile ku a nyima ku maha ntiro lowo kasi a ya hlayisa xaka gi nga babya. A vamakabye lava va mu tivako John, loku va kumana naye mutlhanganweni wa cipandze kutani gotsovanyanweni, va wona ku a nga cicangi ne ni kutsongwani. Wa hi munhu wo tsaka nguvhu.

Diana na John va zvi kotisa kuyini ku kuma litsako? A munhu a xanisekako a nga li kumisa kuyini litsako? A munhu a nga li kumisa kuyini litsako loku zvi lava ku a nyima ku maha ntiro a wu randzako lomu hlengeletanweni? A Bhibhiliya ga hlamula. Gi li: ‘A wakululama i ta tsakela Jehovha.’ (Lisimu 64:10) Hi nga li zwisisa khwatsi a lisine leli loku hi tiva lezvi zvi to hi nyika litsako la pindzukelwa ni lezvi zvi to kala zvi nga hi nyiki.

Ku na ni zvilo zvo kari zvi tolovelako ku nyika litsako. Hi cikombiso, ehleketa hi wanuna ni wasati va randzanako lava va chadhako. Ehleketa kambe hi munhu a pswalako n’wana kutani a nyikiwako ciavelo ciswa ntirweni wa Jehovha. Zvontlhe lezvo zvi nyika litsako hakuva zvinyikiwo zvi tako hi ka Jehovha. Hi yena a nga wumba wukati, a hi vanga hi ndlela ya ku hi zvi kota ku pswala vana a tlhela a hi nyika ntiro lomu hlengeletanweni yakwe. — Genesisi 2:18, 22; Lisimu 127:3; 1 Timote 3:1.

Hambulezvo, a zvilo zvo kari zvi nyikako litsako a zvi pindzuki. A ya hava hi ku a nuna kutani sati a nga tsika ku tsumbeka kutani ku afa. (Ezekiyeli 24:18; Hoseya 3:1) A vana va nga tsika ku ingisa vapswali vabye na Nungungulu, niku kuzvilava va nga tlhela va susiwa bandleni futsi. Hi cikombiso, a vana va Samuweli va wa nga tireli Jehovha. Dhavhidha ive ni zvikarato zvo tala ngangweni wakwe hi lezvi a nga wonha na Bhatexebha. (1 Samuweli  8:1-3; 2 Samuweli 12:11) Loku a zvilo zva tshamela lego zvi maheka, a zvi nyiki litsako; kanilezvi zvi neha kubayisa ni ku pandza ka mbilu.

Hi kufanana, ka zvikhati zvin’wani hi nga nyima ku maha ntiro wo kari wa Jehovha hi kuva hi nghenelwe hi mababyi kutani na zvi lava ku hi hlayisa ngango wa hina, kutani hi kota ya kucica ko kari lomu hlengeletanweni. A vanhu vo tala va nyimileko ku maha ntiro wo kari wa Jehovha va li va li xuva litsako va nga hi nalo ntirweni wabye.

Zva dlunyateka ku a zvilo lezvo zvi nyikako litsako a hi contlhe cikhati zvi pindzukako. Maku, xana ku na ni litsako lo kari la ku hi nga simama kuva nalo hambu loku a wutomi gi nonoha ke? Li fanele kuva kona, hakuva Samuweli na Dhavhidha, ni van’wani a va mbhelelwangi hi litsako a cikhati va nga kumana ni zvikarato.

Jesu i wa zvi tiva khwatsi ku cini litsako. Na a nga seta laha misaveni, a Bhibhiliya gi hi byela lezvaku i wa ‘tsaka contlhe cikhati mahlweni [ka Jehovha]’. (Mavingu 8:30) Kanilezvi, a cikhati a ngata laha misaveni, i wa tshuka a kumana ni zvikarato zvo nonoha. Hambulezvo, i kumile litsako hi ku maha kurandza ka Papayi wakwe. (Johani 4:34) Ahati ka tihora to gumesa ni to bayisa nguvhu wutomini gakwe ke? Hi gondza lezvi: “Hi kota ya kutsaka loku ku nga vekilwe phambeni kakwe, i no timisela mhandze ya hlomulo.” (Mahebheru 12:2) Maku hi nga gondza zvotala ka zvilo zvimbiri lezvi Jesu a nga wula xungetano hi litsako la lisine.

Ka khati go kari, a 70 wa vapizani va Jesu va no tlhela ka yena andzhako ka loku va chumayele. Va wa tsakile nguvhu hi zvontlhe lezvi va nga mahile, a ku patsa ni ku hlongola madhimoni. Hambulezvo, Jesu i no va byela lezvi: “Mu nga tsaki hi lezvi a madhimoni ma mu ingisako, kanilezvi tsakani hi lezvi a mavito ya n’wina ma tsalilweko matilweni.” (Luka 10:1-9, 17, 20) Hakunene, a ku tsakelwa hi Jehovha hi zvona zvi nga zva lisima nguvhu niku zvi nyika litsako la hombe a ku hundza ni cihi ciavelo co hlawuleka.

Ka khati gin’wani Jesu a nga kari a gondzisa vanhu, a muJudha wo kari wa wasati i no hlamala nguvhu hi lezvi Jesu a nga kari a gondzisa laha ka kuza a ku a mamani wakwe i katekile nguvhu hi kuva ni n’wana wo fana na Jesu. Kanilezvi Jesu i no mu hlamula aku: “Ahihi. Ku katekile lava va zwako a mhaka ya Nungungulu va yi hlayisa.” (Luka 11:27, 28) A ku tizwa matshandza hi vana va hina zvi nga hi nyika litsako. Kanilezvi lezvi zvi hi  nyikako litsako la pindzukelwa ku ingisa Jehovha ni kuva ni wunghana go tiya naye.

Loku hi tiva lezvaku Jehovha wa xalala hi hina, zva hi nyika litsako. Hambu lezvi ku nga ku a zvikarato a zvi tsakisi, a zvi hi suseli litsako ne ni kutsongwani. Hi lisine, loku hi simama hi tsumbeka cikhatini ca zvikarato, a litsako la hina lo engetela. (Va Le Roma 5:3-5) Ahandle ka lezvo, Jehovha i va nyika moya wakwe wo basa lava va mu tsumbako, niku a litsako li maha cipandze ca mihandzu ya moya. (Va Le Galatiya 5:22) Lezvo zvi hi vhuna ku zwisisa ku hikuyini a Lisimu 64:10 li nge: ‘A wakululama i ta tsakela Jehovha.’

Lezvo kambe zvi komba lezvi Diana na John va zvi kotisileko zvona a ku simama vava ni litsako hambu lezvi va nga kumana ni zvikarato. Diana i li: “Ndzi chavela ka Jehovha, a ku fana ni lezvi a n’wana a nga wa ta maha ka papayi wakwe.” I tlhavinyeta aku: “Ndzi wona ku [Jehovha] wa ndzi katekisa hi ku ndzi nyika ntamu wa ku simama ndzi chumayela na ndzi tsakile.” Cini ci nga vhuna John lezvaku a simama kuva ni litsako a tlhela a khomeka ntirweni wa kuchumayela, hambu lezvi a nga nyimile ku tira ka ciavelo cakwe? I li: “Kusukela loku ndzi nyikilwe ntiro wa ku gondzisa Cikola ca Malandza yo Vhunetela hi 1998, ndzi ti mahela cigondzo co eta a ku hundza kale.” I tlhamusela lezvaku yena ni sati wakwe zvi va olovele a cikhati leci va nga ciciwa ciavelo hakuva contlhe cikhati va wa ti yimisele ku maha ni cihi leci Jehovha a va rumako. I engeta aku: “A hi ti layi hi lezvi hi nga cica ciavelo.”

Ku ni van’wani votala va zvi zwileko hi voce a ku lezvi zvi wuliwako ka Lisimu 64:10 lisine. Hi cikombiso, wona tshango ga patswa wo kari wu tirileko Bheteli ya Estados Unidos hi 30 wa malembe ni ku hundza. A vamakabye lava va no guma va rumelwa ku ya tira kota maphayona yo hlawuleka. Va li: “I tshamela ga kona; loku u luza nchumu u wu randzako wa bayiseka.” Kanilezvi, va tlhavinyeta vaku: “A wu nge bayiseki kala kupindzuka.” Zvalezvi va ngaya ka ciavelo cabye ca ciswa, va no sangula ku chumayela ni bandla. Va tlhela vaku: “Hi wa khongelela zvilo zvo kari zvo kongoma. Maku, laha hi nga wona hlamulo wa mikhongelo ya hina, zvi hi tiyisile zvi tlhela zvi hi nyika litsako. Zvalezvi hi nga chikela, a van’wani lomu bandleni va no sangula ku phayona, niku hi no katekiswa hi kuva ni zvigondzani zvimbiri zva Bhibhiliya zvi kulako hi tlhelo ga moya.”

Lisine ku a hi contlhe cikhati zvi olovako kuva ni litsako. Ku tava ni zvikhati hi to kala ku xalala. Kanilezvi Jehovha wa hi tiyisa hi magezu ma nga ka Lisimu 64:10. Hambu loku hi mbhelile ntamu, hi nga tiyiseka lezvaku loku hi simama hi tsumbeka ka Jehovha hambu loku ho kumana ni yini, hi ‘ta tsakela Jehovha’. Hi nga tlhela hi rindzela hi mahlo yo pswhuka a cikhati leci ku to tatiseka citsumbiso ca Jehovha ca ku vanga “tilo giswa ni misava yiswa”. Cikhatini leco, a vanhu vontlhe va tava vo mbhelela, va tlhela va ‘giya’ ni ku ‘tsaka’ kala kupindzuka hi kota ya zvontlhe lezvi Jehovha a to maha. — Isaya 65:17, 18.

Hi nga ehleketa hi lezvi hi to vhunekisa zvona: Hi tava ni wutomi go mbhelela hi tlhela hi vhuka siku ni siku na hi hi ni ntamu wa hombe. Hambu loku a kale hi humelelwe hi zvilo zvi nga hi swira, zvi nga ta ha hi bayisa kambe. Jehovha wa hi tiyisa lezvaku ‘a zvilo zva kale zvi nga ta ha alakanyiwa, ge hambu ku wuya lomu malangeni’. Hi ta hoyozela maxaka ya hina ma fileko niku hi ta tizwa ku fana ni vapswali va n’wanana loyi Jesu a nga mu vhuxa, lava va nga kala ni ku ‘ti kota hi kutsaka.’ (Marku 5:42) Hi magumo, vontlhe laha misaveni va tava vo lulama hi kumbhelela va tlhela va ‘tsakela Jehovha’ kala kupindzuka.