1-2. Hi kuya hi tshango ga Angelito, zvini lezvi a mun’we ni mun’wani wa hina a faneleko ku maha?

A VAPSWALI va wena Vakustumunyu va Jehovha ke? Loku zvi hi lezvo, u fanele ku tiva lezvaku a wu nge mahi munghana wa Jehovha hi lezvi a vapswali va wena va nga vanghana vakwe. Kani a vapswali va hina va tirela Jehovha kutani ahihi, a mun’we ni mun’wani wa hina i fanele ku ti mahela wunghana ga yena na Jehovha.

² Wona a cikombiso ca makabye Angelito. I wundlilwe ka ngango wa Vakustumunyu va Jehovha. Hambulezvo, na a ha hi muswa i wa nga hi na wunghana ga hombe na Nungungulu. I wula lezvi: “Ndzi wa tirela Jehovha basi hi ku lava ku maha lezvi va nga kari va maha a va laha kaya.” Kanilezvi, Angelito i no boha ku tirisa cikhati cakwe kasi ku gondza a Bhibhiliya a tlhela a ehleketa hi lezvi a nga zvi gondza. I no sangula ku khongela ka Jehovha kambe hi kukhandzakanya. Give gihi wuyelo ga kona? I amba lawa: “Ndzi gondzile lezvaku kasi ndziva munghana wa Jehovha, a Papayi wa mina wo randzeka, ndzi fanele ku mu tiva.” A tshango ga Angelito gi hi maha hi ehleketa hi zviwutiso lezvi: Hi kwihi a kuhambana ku nga kona cikari ka ku tiva zvokari hi Jehovha ni ku mu tiva khwatsi? Kona hi nga mu tivisa kuyini Jehovha?

3. Hi kwihi a kuhambana ku nga kona cikari ka ku tiva zvokari hi Jehovha ni ku mu tiva khwatsi?

³ Loku a wokari a tiva vito ga Jehovha kutani zvilo zvo kari  a zvi wulileko kutani a zvi mahileko, hi nga alakanya ku wa mu tiva. Kanilezvi a ku tiva Jehovha zvi patsa zvo hundza lezvo. Hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku gondza hi Jehovha ni matshamela yakwe yo hlamalisa. Ntsena loku hi maha lezvo hi kona hi to sangula ku zwisisa lezvi zvi mu kucako ku wula ni ku maha zvilo. Lezvo zvi ta hi vhuna ku tiva lezvaku Jehovha wa xalala ke hi lezvi hi zvi pimisako, hi zviboho zva hina, kutani hi lezvi hi zvi mahako. Loku hi tivile lezvi Jehovha a zvi lavako ka hina, hi fanele ku tekela ku zvi maha.

4. A ku kambisisa a zvikombiso zvi nga lomu ka Bhibhiliya zvi ta hi vhunisa kuyini?

⁴ A vokari kuzvilava va nga hi hleka hi lezvi hi lavako ku tirela Jehovha hambu ku tshuka va hi vhukela loku hi sangula kuya mitlhanganweni. Kanilezvi loku hi tsumba Jehovha, a nga ta tshuka a hi fularela. Hi ta sangula ku aka wunghana na Jehovha legi hi to simama nago wutomini ga hina gontlhe. Maku, zva koteka a ku hi mu tiva khwatsi Jehovha? Ina zva koteka! A zvikombiso zvi vekilweko hi vavanuna vo tsumbeka, vo kota Mosi na Hosi Dhavhidha, zvi komba lezvaku zva koteka. A cikhati leci hi to bhula hi lezvi va zvi mahileko, hi ta hlamula a zviwutiso lezvi zva zvimbiri: Va mu tivisile kuyini Jehovha? Niku zvini hi zvi gondzako ka zvikombiso zvabye?

5. Zvini lezvi Mosi a nga hlawula ku maha?

⁵ Mosi i hlawulile ku tirela Jehovha. Laha a nga hi 40 wa malembe, i no hlawula a ku ti patsa ni vanhu va Nungungulu, a vaHebheru, a ku hundza ku tiviwa kota “n’wana wa n’waFaro”. (Mah. 11:24) Mosi i no tsika a cikhundla leco ca lisima. A cikhati leci a nga ti patsa ni vaIzrayeli, i wa zvi tiva lezvaku Faro i wa ta vhimba civindzi hi zanga. Phela Faro i wa hi hosi ya ntamu nguvhu niku a vaGibhite va wa mu wona kota nungungulu. Hambulezvo, Mosi i no tsumba Jehovha. Lezvo zvi komba ku i wa hi ni kukholwa ka hombe! A kutsumba loko hi kona ku nga mu maha ava ni wunghana ga hombe nguvhu na Jehovha kala kufeni.— Mav. 3:5.

6. Hi gondza yini ka cikombiso ca Mosi?

⁶ Hi gondza yini ka cikombiso ca Mosi? A ku fana na Mosi, hontlheni hi na ni ciboho hi faneleko ku maha: Xana hi ta hlawula ku tirela Jehovha ni ku ti tlhanganisa ni vanhu vakwe? Kuzvilava hi ti karata nguvhu kasi hi tirela Jehovha niku lezvo zvi nga maha ku hi vhukelwa hi lava va nga mu tiviko. Kanilezvi loku hi tsumba Jehovha, a Papayi wa hina wa le tilweni, i ta hi vhuna!

7-8. Zvini lezvi Mosi a simamileko a gondza?

⁷ Mosi i simamile ku gondza hi matshamela ya Jehovha a tlhela a maha kurandza Kakwe. Hi cikombiso, laha a nga rumiwa a ku rangela vaIzrayeli lezvaku va huma wukhumbini, i no mbhelelwa hi kutsumba a tlhela a byela Jehovha hi kuphindaphinda lezvaku i tizwa na a nga ringanelwi. A hlamulo wa Jehovha wu kombile lezvaku i wa hi ni zwela-wusiwana, zvi wulako ku i ku zwisisile a ku tizwa ka Mosi a tlhela a mu vhuna. (Ekso. 4:10-16) Kota wuyelo ga kona, Mosi i zvi kotile a kuya ka Faro a ya mu bikela mahungu ya kulamula. Mosi i no guma a wona Jehovha na a tirisa a ntamu wakwe a cikhati a nga ponisa a vaIzrayeli, a lovisa Faro ni masochwa yakwe le Bimbini go Pswhuka. — Ekso. 14:26-31; Lis. 136:15.

⁸ Andzhako ka loku Mosi a va rangele va huma le Gibhite, va vaIzrayeli va no sangula ku ti lavela zvigelo zva ku khala hi zvona. Hambulezvo, Mosi i wonile a lihlazva-mbilu leli Jehovha a nga hi nalo hi vanhu lava a nga va tlhatlhisa wukhumbini. (Lis. 78:40-43) Mosi i tlhelile a wona a kutikoramisa ko hlamalisa ka  Jehovha a cikhati leci a nga kala ku lovisa a vaIzrayeli hi kota ya lezvi a nga mu kombela ku nga va lovisi. — Ekso. 32:9-14.

9. Hi kuya hi lezvi zvi wuliwako ka Mahebheru 11:27, Mosi na Jehovha va wa hi ni wunghana go kota kwihi?

⁹ Andzhako ka loku va humule Gibhite, a wunghana ga Mosi na Jehovha gi nova ga hombe nguvhu laha ka kuza a ku khwatsi i no wona a Papayi wakwe wa le tilweni. (Lera Mahebheru 11:27.) A Bhibhiliya gi komba lezvi a wunghana lego gi nga tshamisile zvona. Gi li: ‘Jehovha i no tshama a wulawula na Mosi, na va cuwukene, khwatsi hi loku a munhu a wulawula ni xaka gakwe.’ — Ekso. 33:11.

10. Zvini hi faneleko ku maha kasi hi mu tiva khwatsi Jehovha?

¹⁰ Hi gondza yini? Kasi ku mu tiva khwatsi Jehovha, a zvi lavi ku gondza a matshamela yakwe basi, kanilezvi zvi lava ku tlhela hi maha a ku randza kakwe. Inyamutlha, Jehovha i lava lezvaku “a  vanhu va tixaka tontlhe va ponisiwa, va li tiva khwatsi a lisine”. (1 Tim. 2:3, 4) A yin’we ya tindlela ta ku maha ku randza ka Nungungulu ku gondzisa van’wani xungetano hi Jehovha.

11. A cikhati leci hi gondzisako van’wani hi Jehovha, hiya hi mu tiva khwatsi hi ndlela muni?

¹¹ A kutala ka zvi khati, loku hi gondzisa van’wani xungetano hi Jehovha hinawu hiya hi mu tiva khwatsi. Hi cikombiso, ha wona a wuxinji ga Jehovha a cikhati a hi kongomisako hiya ka lava a timbilu tabye ti longileko ku amukela lisine. (Joh. 6:44; Miti. 13:48) Ha wona ntamu wa Mhaka ya Nungungulu na wu tira a cikhati hi wonako lava hi va gondzisako na va tsika a mahanyela yo biha va sangula ku ambala a munhu muswa. (Kol. 3:9, 10) Niku hi tlhela hi wona a lihlazva-mbilu la Nungungulu hi vanhu va lomu cipandzeni ca hina hakuva wa hi rumela ka vona hi makhati yo tala kasi hi ya va vhuna. — Rom. 10:13-15.

12. Kota lezvi zvi kombisiwako ka Eksodusi 33:13, zvini lezvi Mosi a nga kombela niku hikuyini?

¹² Mosi i wa gi nyika lisima a wunghana gakwe na Jehovha. Hambu andzhako ka loku a mahile zvihlamaliso zvo tala hi vito ga Nungungulu, Mosi i simamile a kombela Jehovha kasi a mu vhuna ku mu tiva khwatsi. (Lera Eksodusi 33:13.) Mosi i mahile a cikombelo leci na a hi ni 80 wa malembe ni ku hundza, hambulezvo i wa zvi tiva ku i wa ha fanele ku gondza zvotala xungetano hi Papayi wakwe wa le tilweni.

13. Hi hiyi yin’we ya tindlela ta ku komba lezvaku ha gi nyika lisima a wunghana ga hina na Jehovha?

¹³ Hi gondza yini? Kani hi na ni malembe mangani na hi tirela Jehovha, hi fanele ku simama hi gi nyika lisima a wunghana ga hina naye. A yin’we ya tindlela ta ku komba lezvaku ha gi nyika lisima a wunghana ga hina na Jehovha ku bhula naye hi mukhongelo.

14. A mukhongelo wu hi vhunisa kuyini a ku tiva Jehovha?

¹⁴ Loku u lava ku maha wunghana ni wokari u fanele ku bhula naye hi ku khandzakanya. Hikwalaho khongela ka Nungungulu hi ku khandzakanya. U nga tshuki u chava ku mu byela lezvi u ti zwisako zvona ni lezvi u zvi pimisako. (Efe. 6:18) Krista, a tshamako le Turquia, i wula lezvi: “Khati ni khati ndzi khongelako ka Jehovha ndzi mu byela lezvi ndzi zvi pimisako ndzi gumesa ndzi wona lezvi a ndzi vhunisako zvona, ndziya ndzi mu randza nguvhu ndzi tlhela ndzi mu tsumba nguvhu. A ku wona lezvi Jehovha a hlamulisako zvona mikhongelo ya mina zvi ndzi vhuna a ku mu wona kota Papayi ni Munghana.”

15. Zvini a nga wula Jehovha xungetano hi Dhavhidha?

¹⁵ Hosi Dhavhidha i pswalilwe cikari ka vanhu va nga tirela Jehovha Nungungulu. Kanilezvi  a kuva a va laha kaya kabye va khozela Jehovha a hi zvona zvi nga maha ku yenawu a mu khozela. Yena n’winyi i no ti mahela wunghana na Jehovha Nungungulu, niku Jehovha i no mu randza nguvhu. Jehovha i wulawulile hi Dhavhidha kota ‘munhu a tsakisileko mbilu [yakwe]’. (Miti. 13:22) Dhavhidha i zvi kotisile kuyini a kuva ni wunghana lego na Jehovha?

16. Zvini lezvi Dhavhidha a zvi gondzileko xungetano hi Jehovha hi ku cuwukisela zvivangwa?

¹⁶ Dhavhidha i tivile Jehovha hi ku cuwukisela zvivangwa. A cikhati leci Dhavhidha a nga hi muswa, i wa mbheta cikhati co tala na a gisa a tiyivhu ta papayi wakwe. Kuzvilava kuve ka cikhati leco a nga sangula a ku ehleketa hi zvilo lezvi Jehovha a zvi vangileko. Hi cikombiso, laha Dhavhidha a nga cuwuka hehla ni wusiku, i wa nga woni a tinyeleti leti ti nga fenengetile tilo basi, kanilezvi i wa tlhela a pola matshamela ya Loyi a ti mahileko. Lezvo zvi mu kucile kutsala lezvi: ‘A matilo ma kanela a kungangamela ka Nungungulu; ni ndengelenge yi kombisa a ntiro wa mandla yakwe’. (Lis. 19:1, 2) Laha a nga ehleketa hi ndlela leyi a munhu a nga vangiwa hi yona, i wonile a wutlhari go hlamalisa legi Jehovha a nga nago. (Lis. 139:14) A cikhati leci Dhavhidha a nga zama ku zwisisa a mitiro ya Jehovha, i ti wonile na a hi n’wanana nguvhu ka Jehovha. — Lis. 139:6.

17. Zvini hi nga zvi gondzako loku hi ehleketa hi zvivangwa?

¹⁷ Hi gondza yini? Tsakela zvivangwa. Ti nyike cikhati ca ku cuwukisela a kusaseka ka tiko legi Nungungulu a gi vangileko; u hlamala hi gona! Siku ni siku ehleketa hi lezvi a zvivangwa zvi nga lomu u tshamako kona, zvo kota tisinya, zvihari ni vanhu zvi ku gondzisako xungetano hi Jehovha. Loku u maha lezvo u ta ya u gondza zvotala xungetano hi Papayi wa wena wa lirandzo. (Rom. 1:20) Niku a siku ni siku gi cako a lirandzo la wena hi yena li ta ya li kula nguvhu.

18. Kota lezvi zvi kombisiwako ka Lisimu 18, zvini lezvi Dhavhidha a nga zvi tiva?

¹⁸ Dhavhidha i wa zvi wona ku Jehovha i wa mu vhuna. Hi cikombiso, a cikhati a nga vhikela tiyivhu ta Papayi wakwe lezvaku ti nga giwi hi nghala ni urso, i zvi wonile lezvaku hi Jehovha a nga mu vhuna a ku daya a zvihari lezvo zvo leva. Laha a nga hlula Goliyate, a cihotlovila ca hombe, Dhavhidha i zvi wonile khwatsi lezvaku hi Jehovha a nga kari a mu rangela. (1 Sam. 17:37) A cikhati leci a nga pona ka Hosi ya ciluse, Sawule, Dhavhidha i zvi wonile lezvaku hi Jehovha a nga mu ponisa kambe. (Lis. 18, magezu ya laha hehla ka cipimo) Loku Dhavhidha i wa hi munhu wa matshandza kuzvilava na a alakanyile lezvaku i mahile lezvo hi ntamu wakwe wutsumbu. Kanilezvi i wa hi munhu wo ti koramisa, hikwalaho i wa zvi wona ku Jehovha i wa mu vhuna wutomini gakwe. — Lis. 138:6.

19. Zvini hi gondzako ka cikombiso ca Dhavhidha?

¹⁹ Hi gondza yini ka cikombiso ca Dhavhidha? Hi fanele ku maha zvo hundza a ku kombela a ku vhuniwa hi Jehovha. Hi fanele ku zama a ku tiva laha a hi vhunako kona ni lezvi a hi vhunisako zvona. Loku hi hi vanhu va kutikoramisa, hi ta zvi zwisisa lezvaku a hi nge zvi koti a ku maha zvontlhe ha hoce, niku Jehovha wa hi vhuna a ku maha lezvi hi kalako hi nga zvi koti. Khati ni khati hi wonako Jehovha na a hi vhuna kambe, a wunghana ga hina naye gi ta tiya nguvhu. Makabye Isac wa le Fiji, loyi a tirelako Jehovha hi malembe yo tala, i wonile a lisine la lezvo. I wula lezvi: “Loku ndzi cuwuka ndzhako, ndzi wona lezvi Jehovha a ndzi vhunisako zvona kusukela loku ndzi sangulile ku gondza a Bhibhiliya  kala nyamutlha, zvi maha ku Jehovha ava wa lisine ka mina.”

20. Hi gondza yini ka wunghana ga Dhavhidha na Jehovha?

²⁰ Dhavhidha i pimanyisile a matshamela ya Jehovha. Jehovha i hi vangile hi ndlela ya ku hi zvi kota a ku pimanyisa matshamela yakwe. (Gen. 1:26) Loku hi gondza hi matshamela ya Jehovha hi taya hi zvi kota a ku mu pimanyisa. Dhavhidha i wa mu tiva khwatsi a Papayi wakwe wa le tilweni. Hikwalaho i zvi kotile a ku mu pimanyisa loku a tirisana ni van’wani. Wona a cikombiso cin’we basi. Dhavhidha i gohele Jehovha hi ku maha wubhayi na Bhatexebha a tlhela a dayisa nuna wakwe. (2 Sam. 11:1-4, 15) Kanilezvi Jehovha i mu mahele wuxinji Dhavhidha hi kota ya lezvi yenawu a nga va mahela wuxinji van’wani. Hi kota ya wunghana lego Dhavhidha a nga hi nago na Jehovha, i vile yin’we ya tihosi ti nga randziwa nguvhu hi vaIzrayeli niku Jehovha i mu tirisile kota cikombiso ka tihosi tin’wani ta Izrayeli. — 1 Tih. 15:11; 2 Tih. 14:1-3.

21. Hi kuya hi Va Le Efesusi 4:24 ni 5:1, hi wahi mabhindzu ya ku ‘pimanyisa Nungungulu’?

²¹ Hi gondza yini? Hi fanele ku ‘pimanyisa Nungungulu’. A ku maha lezvo a zvi hi vhune basi kanilezvi zvi ta tlhela zvi hi maha hi mu tiva khwatsi. Loku hi pimanyisa matshamela ya Nungungulu, hi komba lezvaku hi vana vakwe. — Lera Va Le Efesusi 4:24; 5:1.

22-23. Zvini zvi to humelela loku hi tirisa lezvi hi zvi gondzako xungetano hi Jehovha?

²² Kota lezvi hi zvi wonileko, hi nga tiva Jehovha hi ku cuwukisela zvivangwa ni ku lera a Mhaka yakwe, a Bhibhiliya. A Bhibhiliya gi tele hi zvikombiso zva malandza ya Nungungulu yo tsumbeka lawa hi nga ma pimanyisako, yo kota Mosi na Dhavhidha. Jehovha i maha cipandze cakwe. Hinawu hi fanele ku maha cipandze ca hina, hi ku gondza zvotala hi laha hi zvi kotako hi kona xungetano hi yena.

²³ Hi nga ta tshuka hi nyima ku gondza xungetano hi Jehovha. (Mutsh. 3:11) A ku tiva zvotala xungetano hi yena a hi zvona zvi nga zva lisima, kanilezvi a zva lisima ku tirisa lezvi hi zvi tivako hi yena. Loku hi tirisa lezvi hi zvi gondzako hi tlhela hi zama ku pimanyisa a Papayi wa hina wa lirandzo, i ta simama ku tshinela ka hina. (Jak. 4:8) Lomu ka Mhaka yakwe, i hi tiyisekisa lezvaku a nga ta tshuka a tsika lava va mu hlotako.