Jehovha i byelile vaIzrayeli ku va fanele kuva vanhu va basileko. Kasi ku va vhuna ku maha lezvo, i va byelile lezvi: ‘Loku u fambafamba lomu tikweni ga n’wina u nga fambi u lumbeta a va ka n’wina, hambu ni ku maha mboni yo vhukela a nkhata wa muakelani wa wena. Hi mina Jehovha.’ — Levi 19:2, 16.

A gezu ‘kuvhukela’ laha ka vhesi legi, gi no hundzulusela zvalezvi zvi nga wulisiwa zvona hi ciHebheru. Kanilezvi gi wula yini? A bhuku go kari ga ciJudha gi tlhamuselako bhuku ga Levi, gi wulile lezvi: “A cipandze leci ca vhesi ca . . . karata a ku ci tlhamusela hakuva a zvi tiveki khwatsi a ku gi wula yini a vingu ga ciHebheru [legi gi tirisilweko laha], legi hi kukongoma gi wulako ku ‘ku nyima hehla ka, ku nyima laha ka tlhelo ga, ku nyima kusuhani ka.’”

A titlhari to kari ti alakanya ku a frazi leyi yi yelana ni vhesi 15, gi nge: ‘Mu nga hambanisi nongameto laha kulamuleni ka n’wina; u nga cuwuki a nghohe ya cisiwana, hambu ku yimela a wahombe; kanilezvi lamula muakelani wa wena hi nongameto.’ (Levi 19:15) Loku zvi hi lezvo, a nayo wu nga ka vhesi 16, wu nge u nga ‘vhukeli’ munhu, wu wa ta wula ku a vanhu va Nungungulu loku va hi kulamuleni va wa nga faneli ku kona munhu na a nga hi na nandzu, ku kalavela lomu ka tinegosio tabye, ni laha ngangweni, kutani ka zvilo zvin’wani hi ku fela ku wuyelwa. Lisine ku a hi faneli ku maha zvilo lezvo, kanilezvi ku na ni tlhamuselo wo zwala khwatsi wa frazi yi nga ka vhesi 16.

Wona lezvi ma wulako magezu yo sangula ya vhesi 16. Nungungulu i byela vanhu vakwe aku a va faneli ku famba va hangalasa mahlevo. Lisine ku loku a munhu a wulawula hi ta wutomi ga van’wani a nga vanga zvikarato. Kanilezvi a ku hleva wokari zvi bihile ku hundza lezvo. (Mav. 10:19; Mutsh. 10:12-14; 1 Tim. 5:11-15; Jak. 3:6) Hi tolovelo, loku a munhu a hleva mun’wani, i hemba ha womu na a fela ku mu chakisa. A munhu wa mahlevo a ngaza a nyikela wumboni ga mawunwa hi mun’wani, hambu loku ku hi ku lezvi a wulako zvi ta maha ku a munhu loye a dawa. Alakanya ku hi zvalezvo va nga maha a vavanuna lava va nga nyika wumboni ga mawunwa va lumbeta Nabhote, lezvi zvi nga maha ku a gandliwa hi maribye kala afa na a nga hi na nandzu. (1 Tih. 21:8-13) Hi zvezvo futsi, a munhu wa mahlevo a nga vhukela kutani ku dayisa mun’wani, khwatsi hi lezvi zvi wuliwako ka cipandze ca wumbiri ca Levi 19:16.

Ka 1 Johani 3:15, ku wuliwa lezvi: “Ni wihi loyi a vengako a makabye wakwe mudayi, niku ma zvi tiva lezvaku a ku na mudayi a nga ni wutomi ga pindzukelwa.” Makunu, loku a munhu a hleva mun’wani zvi nga komba ku wa mu zonda kambe. Wona ku loku Jehovha a wulile ku u nga vhukeli wutomi ga muakelani wa wena, i gumile aku: “U nga vengi makabye wa wena lomu mbilwini ya wena.” — Levi 19:17.

Makunu, a nayo lowo wa lisima wu nga ka Levi 19:16 wu na ni citlharihiso ca hombe nguvhu ka maKristu nyamutlha, caku: Hi fanele ku ti karatela ku nga alakanyeli zva hava hi van’wani hi tlhela hi ti wonela ku va hleva. Hi ku songa, loku hi ‘vhukela’ wokari hi kuva hi mu hleva hi kota ya ku nga mu tsakeli kutani hi ciluse, ci ngava cikombiso ca ku ha mu zonda. A maKristu a ma faneli ku zvi maha lezvo ne ni kutsongwani. — Mat. 12:36, 37.