NDZIMA YA CIGONDZO N.° 51
LISIMU 3 Ntamu wa hina ni kutsumba ka hina
A mihloti ya wena ya lisima ka Jehovha
“Hlengeletela a mihloti ya mina lomu ka nghotso ya wena. Kasi a yi tsaliwangi lomu bhukwini ga wena ke?” — LIS. 56:8.
LEZVI HI TO GONDZA
Hi ta wona lezvaku Jehovha wa zvi tiva khwatsi lezvi hi ti zwisako zvona ka ni cihi cikarato hi kumanako naco niku i ta hi chavelela.
1-2. Zviyimo muni zvi nga hi mahako hi rila?
HONTLHENI ha tshuka hi rila. Ka zvikhati zvo kari ha rila hi kota ya kutsaka. Kuzvilava u rilile a cikhati leci ku nga maheka nchumu wo kari wa lisima kutani wo hlawuleka — hi cikombiso, a cikhati leci a n’wana wa wena a nga pswaliwa, a cikhati leci u nga alakanya a zvilo zvo kari zvo tsakisa zvi ku humeleleko kutani a cikhati leci u nga tlhela u wonana ni munghana u mu randzako nguvhu ku nga hundza malembe yo tala na u nga mu woni.
2 Kanilezvi a kutala ka zvikhati hi rila hi kuzwa kubayisa ka mbilu. Hi cikombiso, hi nga rila loku a wokari hi mu tsumbako a hi khunguvanyisa nguvhu. Hi nga rila kambe loku hizwa a kubayisa ka hombe hi kota ya mababyi yo kala ma nga tolovelekangi kutani loku hi felwa hi munhu hi mu randzako. Ka zvikhati lezvo, hi nga ti zwisa ku khwatsi hi lezvi muphrofeti Jeremiya a nga ti zwisa zvona a cikhati leci a vaBhabhuloni va nga lovisa Jerusalema. Jeremiya i te: “Hi lomu matihlweni ya mina, ku khulunga a micongo ya mati . . . A matihlo ya mina ma rila ma nga karali, ma nga nyimi.” — Miko. 3:48, 49.
3. Jehovha i ti zwisa kuyini loku a wona malandza yakwe na ma xaniseka? (Isaya 63:9)
3 Jehovha wa zvi tiva khwatsi ku makhati mangani hi nga rila hi kota ya ku karateka. A Bhibhiliya gi hi tiyisekisa lezvaku wa zvi wona a zviyimo zvontlhe zvo bayisa lezvi a malandza yakwe ma kumanako nazvo niku wa hizwa a cikhati leci hi rilako hi kombela ku vhuniwa. (Lis. 34:15) Kanilezvi Jehovha i maha zvo hundza ku hi wona ni ku hizwa. A ku fana ni mupswali wa lirandzo, wa karateka nguvhu a cikhati leci a wonako a vana vakwe na va rila niku i zvi lava nguvhu a ku va vhuna. — Lera Isaya 63:9.
4. Zvikombiso muni zva lomu ka Bhibhiliya hi to bhula hi zvona niku zvini hi to gondza xungetano hi Jehovha?
4 Lomu ka Mhaka yakwe, Jehovha wa hi komba lezvi a nga maha a cikhati leci a malandza yakwe ma nga rila. Hi nga wona lezvo hi ku kambisisa a cikombiso ca Hana, na Dhavhidha, na Hosi Hezekiya. Va wa rilisiwa hi yini? Zvini lezvi Jehovha a nga maha kasi ku va vhuna? A cikombiso cabye ci nga hi chavelelisa kuyini loku hi rila hi kota ya kuzwa kubayisa, loku a van’wani va nga tsumbeki ka hina kutani loku hi nga ha hi na kutsumba?
KU RILA HI KUZWA KUBAYISA
5. A ciyimo ca Hana ci mu mahile a ti zwisa kuyini?
5 Hana i kumene ni zvikarato zvo tala lezvi zvi nga maha ku a rila hi kuzwa kubayisa. A cin’we ca zvikarato lezvo hi ku i wa hi ni kata-kuloni niku a kata-kuloni wakwe, Penina, i wa mu chepeta. Ahandle ka lezvo, Hana i wa nga pswali kuveni Penina i wa hi ni vana vo tala. (1 Sam. 1:1, 2) Penina i wa tshama hi ku poyilela Hana hi kota ya lezvi a nga kala a nga pswali. Loku ku wa hi wena, u wa ta ti zwisa kuyini? Hana i no karateka nguvhu laha ka ku “a rila a tsika ni kuga” niku i wa “bayisekile nguvhu” mbilwini yakwe. — 1 Sam. 1:6, 7, 10.
6. Zvini lezvi Hana a nga maha kasi a kuma kuchavelelwa?
6 Hana i chavelelisilwe kuyini? A cin’we ca zvilo zvi mu vhunileko kuya ka tsindza ga wukhozeli ga lisine, ku nga le tabhernakelini. A cikhati leci a nga hi seyo, kuzvilava ka wutshamu go kari kusuhani ni nyangwa ya tsendzele ya tabhernakeli, i no “sangula ku khongela ka Jehovha, a rila a nga nyimi”. I no khongotela Jehovha, aku: “Cuwuka a hlomulo wa nandza ga wena, u ndzi alakanya”. (1 Sam. 1:10b, 11) Hana i no ti phofula ka Jehovha hi mukhongelo. Handle ko kanakana, Jehovha i khumbekile nguvhu hi ku wona mihloti ya n’wana wakwe wo randzeka!
7. Hana i chavelelisilwe kuyini hi lezvi a nga chulula a mbilu yakwe ka Jehovha?
7 Hana i ti zwisile kuyini andzhako ka ku chulula a mbilu yakwe ka Jehovha hi mukhongelo ni ku kuma citiyisekiso hi ka Eli, a Mupristi wa Hombe? A matimu ma wula lezvi: “A wasati i no suka a famba a yaga; a nghohe yakwe yi wa nga ha tsuvangi.” (1 Sam. 1:17, 18) Hambu lezvi a ciyimo cakwe ci nga kala ci nga cicangi, Hana i zwile kupepa ka hombe. I wa rulile a ndzhwalo wakwe ka Jehovha. Yena i no wona a kukarateka kakwe, azwa a kurila kakwe niku hi ndzhako ka cikhati i no mu katekisa hi ku mu maha a xura nyimba. — 1 Sam. 1:19, 20; 2:21.
8-9. Hi kuya hi Mahebheru 10:24, 25, hikuyini hi faneleko ku ti karatela kuya mitlhanganweni ya wuKristu? (Wona ni mufota.)
8 Lezvi hi gondzako. Xana u kumana ni ciyimo co karata nguvhu ci ku mahako u rila hi kuzwa kubayisa? Kuzvilava wa xaniseka hi kota ya ku felwa hi xaka go kari kutani munghana. Ka zviyimo zvo khwatsi hi lezvo zvi tolovelekile ku u lava ku tshama wece. Kanilezvi a ku fana na Hana loyi a chavelelweko ni ku tiyisiwa hi kuya tabhernakelini, wenawu u nga chavelelwa hi kuya mitlhanganweni ya bandla hambu loku zvi ku karatela. (Lera Mahebheru 10:24, 25.) A cikhati leci hi ingiselako a mavhesi ya Bhibhiliya ma hi chavelelako mitlhanganweni, Jehovha a nga hi vhuna a ku vhaleta a maalakanyo ya hava hi maalakanyo ya manene. Lezvo zvi nga hi vhuna ku hi tizwa khwatsi hambu loku a ciyimo ca hina ci nga tekeli ku chukwata.
9 Mitlhanganweni ya hina, a vamakabye va hina va nga hi chavelela ni ku hi komba lezvaku va hi randza nguvhu niku hi tizwa khwatsi loku hi hi zvin’we navo. (1 Tes. 5:11, 14) Wona a tshango legi ga phayona go hlawuleka gi nga felwa hi sati. I wulile lezvi: “Ndza ha rila kala ni nyamutlha. Ka zvikhati zvo kari ndzi tshama laha khoneni ndzi rila. Kanilezvi a mitlhangano ya hina ya ndzi tiyisa nguvhu. A magezu ya manene lawa a vamakabye va ndzi byelako ni mihlamulo yabye mitlhanganweni zva ndzi chavelela nguvhu. Hambu loku ndzi famba mutlhanganweni na ndzi karatekile, contlhe cikhati ndzi gumesa ndzi tizwa khwatsi.” Loku hi hi mitlhanganweni ya hina, Jehovha a nga tirisa a vamakabye va hina kasi va hi vhuna.
Hi nga chavelelwa hi vamakabye (Wona maparagrafo 8-9)
10. Hi nga ci pimanyisisa kuyini a cikombiso ca Hana loku hi karatekile?
10 Hana i kumile ku chavelelwa hi ku chulula a mbilu yakwe ka Jehovha a mu byela lezvi a nga ti zwisa zvona. Wenawu u nga ‘hoxela a kukarateka ka wena kontlhe hehla ka Jehovha’ na u tsumba lezvaku i ta kuzwa. (1 Ped. 5:7) A makabye wo kari, loyi a nuna wakwe a nga dawa hi vayivi, i wula lezvi: “Zvi wa ku khwatsi a mbilu ya mina yi no pandzeka yi tshama hi zvipalavati zva zvitsongwani niku yi wa nga ta tshuka yi hola. Kanilezvi khati ni khati ndzi nga khongela ka Papayi wa mina Jehovha, loyi a ndzi randzako nguvhu, ndzi wa chaveleleka. Ka zvikhati zvin’wani ndzi wa nga ci tivi ni ca ku wula kanilezvi yena i wa ndzi zwisisa. A cikhati leci ndzi nga karatekile nguvhu ndzi wa khongela kasi ndzi kuma kurula. A mbilu ni maalakanyo ya mina zvi wa tekela ku pepa ndzi zvi kota ku maha a mitiro yi nga laveka a siku lego.” A cikhati leci u chululako a kukarateka ka wena ka Jehovha, wa khumbeka nguvhu hi kurila ka wena a tlhela a zwisisa a kubayisa ka mbilu ya wena. Hambu loku leci ci ku mahako u karateka ci nga suki, Jehovha a nga bhuwatela a mbilu ya wena yi karatekileko a tlhela a ku vhuna a ku u kuma a kurula. (Lis. 94:19; Filp. 4:6, 7) Niku i ta ku chachazela loku u timisela hi kutsumbeka. — Mah. 11:6.
KU RILA LOKU A VAN’WANI VA NGA TSUMBEKI KA HINA
11. Dhavhidha i ti zwisile kuyini hi zviyimo zvo karata lezvi a kumeneko nazvo?
11 Wutomini gakwe, Dhavhidha i kumene ni zviyimo zvo karata zvi mu mahileko ku a rila. I wa vengiwa hi van’wani niku hambu lava a nga va tsumba a va tsumbekangi kakwe. (1 Sam. 19:10, 11; 2 Sam. 15:10-14, 30) Ka ciyimo co karata wutomini gakwe i tsalile lezvi: “Ndzi karele hi kuketa; gontlhe wusiku ndzi khulungelisa a mubhedhi wa mina hi mihloti, ndzi khulungelisa a mubhedhi wa mina hi kurila.” Hikuyini Dhavhidha a nga ti zwisa lezvo? I wulile lezvi: “Hi kota ya vontlhe lava va ndzi xanisako”. (Lis. 6:6, 7) A cikhati leci Dhavhidha a nga khomiwa hi ndlela ya hava hi van’wani zvi mu bayisile nguvhu laha ka ku a rila yi nga chayi.
12. Kota zvi kombisiwako ka Lisimu 56:8, zvini lezvi Dhavhidha a nga tiyiseka ka zvona?
12 Hambu lezvi Dhavhidha a kumeneko ni zvikarato lezvo, i wa tiyiseka lezvaku Jehovha wa mu randza. I tsalile lezvi: “Jehovha i tazwa a guwa ga kurila ka mina”. (Lis. 6:8) Ka khati go kari, Dhavhidha i tsalile magezu yo saseka nguvhu ma nga ka Lisimu 56:8. (Lera.) Loku hi lera magezu lawo, hi zwisisa khwatsi lezvaku Jehovha wa hi randza nguvhu niku wa khatala hi lezvi hi ti zwisako zvona. Dhavhidha i wa ti zwisa ku khwatsi hi loku Jehovha a hlengeletela mihloti yakwe lomu ka nghotso kutani ku yi tsala lomu ka bhuku. Dhavhidha i wa tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku wona niku wa ku alakanya a ku bayisa loku a nga kuzwa. Dhavhidha i wa tiyiseka lezvaku a Papayi wakwe i wa nga woni basi lezvi zvi nga kari zvi mu humelela kanilezvi i wa wona ni lezvi zvi nga mu khumbisa zvona.
13. Loku a van’wani va hi khunguvanyisa, zvini zvi nga hi chavelelako? (Wona ni mufota.)
13 Lezvi hi gondzako. Wa karateka hi kota ya wokari a ku khunguvanyisileko kutani hi kota ya wokari u mu tsumbako a nga kala ku tsumbeka ka wena? Kuzvilava a mbilu ya wena ya bayisa hi kota ya lezvi loyi u nga namorara naye kutani u chadhileko naye a ku tsikileko na u nga zvi rindzelangi, kutani hi kota ya wokari u mu randzako a tsikileko ku tirela Jehovha. A makabye wo kari loyi a sati wakwe a mahileko wubhayi a tlhela a mu tsika i wula lezvi: “Ndzi wa nga kholwi lezvaku lezvo zvi wa humelela mina. Ndzi wa tizwa na ndzi nga vhuni nchumu niku ndzi wa tshama na ndzi kwatile ndzi tlhela ndzi zangara.” Loku a wokari a nga tsumbekangi ka wena kutani a ku khunguvanyisile nguvhu, zvi nga ku chavelela a ku tiva lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a ku tsika. A makabye loye i wula lezvi: “Ndzi wonile lezvaku a wunghana ga hina ni van’wani gi nga tshuka gi mbhela, kanilezvi Jehovha i Ribye ga hina. Kani cini ci humelelako, contlhe cikhati Jehovha i na hina. A nga ta tshuka a tsika a vatsumbekileko vakwe.” (Lis. 37:28) Alakanya kambe lezvaku a lirandzo la Jehovha li hundza ni la ni wihi munhu. Hambu loku zvi bayisa nguvhu loku a wokari a nga tsumbeki ka wena, a zvi cici lezvi Jehovha a khatalisako zvona hi wena. (Rom. 8:38, 39) A mhaka hi leyi: Kani a vanhu va ku khomisa kuyini, a Papayi wa wena wa le tilweni wa ku randza nguvhu.
A bhuku ga Tisimu gi hi tiyisekisa lezvaku Jehovha i kusuhani ni lava va tshovekileko timbilu (Wona paragrafo 13)
14. Citiyisekiso muni leci Lisimu 34:18 a hi nyikako?
14 Loku a van’wani va nga tsumbeki ka hina, hi nga chavelelwa hi magezu ya Dhavhidha ma kumekako ka Lisimu 34:18. (Lera.) A bhuku go kari gi wula lezvaku lava va nga ni “moya wu tshovekileko” ku nga wuliwa lava “va kalako va nga ha hi na kutsumba ka zvilo zva zvinene.” Zvini lezvi Jehovha a mahako kasi ku vhuna lava va khunguvanyisilweko nguvhu? Jehovha “i kusuhani” na hina. I fana ni mupswali loyi a bharasarako ni ku chavelela n’wana wakwe loyi a rilako. Loku hi karateka hi kota ya wokari a nga kala kutsumbeka ka hina kutani a hi tsikileko, Jehovha wa kuzwa a kubayisa ka hina niku i ta tekela ku hi vhuna. I zvi lava nguvhu a ku chavelela ni ku mbuwatela a mbilu ya hina yi pandzekileko ni moya wa hina wu tshovekileko. Niku i hi tsumbisa zvilo zvo tala hi zvi rindzelako zvi hi vhunako a ku timisela a zvikarato lezvi hi kumanako nazvo zvezvi. — Isa. 65:17.
KU RILA LOKU U NGA HA HI NA KUTSUMBA
15. Ciyimo muni leci Hezekiya a kumeneko naco ci mu rilisileko?
15 A cikhati leci a nga hi ni 39 wa malembe, Hosi Hezekiya wa le Judha i no tiva lezvaku i wa hi ni mababyi ma nga mu yisa kufeni. Muphrofeti Isaya i no byela Hezekiya a mahungu ma ngata hi ka Jehovha ya lezvaku i wa tafa hi kota ya mababyi lawo. (2 Tih. 20:1) Zvi wa wonekisa ku khwatsi Hezekiya i wa nga ha hi na kutsumba. Hi kota ya mahungu lawo yo tshova mbilu, Hezekiya i no rila nguvhu. I no khongela ka Jehovha kasi a mu vhuna. — 2 Tih. 20:2, 3.
16. Jehovha i hlamulisile kuyini a kurila ka Hezekiya ka ku lava ku vhuniwa?
16 Jehovha i no khumbiwa nguvhu hi kurila ka Hezekiya ka ku lava ku vhuniwa niku hi wunene, i mu byelile lezvi: “Ndzi wu zwile a mukhongelo wa wena, ndzi wona ni mihloti ya wena. Ndzi ta ku hanyisa.” Hi ku tirisa Isaya, hi wuxinji Jehovha i no tsumbisa ku engetela wutomi gakwe ni ku tlhatlhisa Jerusalema mandleni ya vaAsiriya. — 2 Tih. 20:4-6.
17. Jehovha i hi tiyisisa kuyini loku hi kumana ni mababyi ya hombe? (Lisimu 41:3) (Wona ni mufota.)
17 Lezvi hi gondzako. U lwisana ni mababyi yo kari ma ku mahako u alakanya ku a ka ha hi na kutsumba? Byela Jehovha lezvi u ti zwisako zvona, hambu zvi lava ku u rila. A Bhibhiliya gi hi tiyisekisa lezvaku “a Papayi wa wuxinji ni Nungungulu wa kuchavelela kontlhe” i ta hi chavelela loku hi kumana ni zvikarato. (2 Kor. 1:3, 4) Jehovha a nga ta susa a zvikarato lezvi hi kumanako nazvo nyamutlha, kanilezvi contlhe cikhati i ta hi tiyisa. (Lera Lisimu 41:3.) Hi ku tirisa moya wakwe wo basa, Jehovha i hi nyika ntamu, wutlhari, ni kurula kasi hi timisela. (Mav. 18:14; Filp. 4:13) Jehovha wa hi tiyisa kambe hi ku tirisa kutsumba ka hina ku seketelwako ka lezvaku a mababyi wontlhe ma ta fuvisiwa. — Isa. 33:24.
Jehovha i ta hlamula mikhongelo ya hina hi ku hi nyika ntamu, ni wutlhari, ni kurula (Wona paragrafo 17)
18. Hi wihi mutsalo wu ku chavelelako loku u kumanako ni zviyimo zvi wonekisako ku khwatsi a ka ha hi na kutsumba? (Wona kwadru “ Magezu ma nga hi chavelelako loku hi rila”.)
18 Hezekiya i chavelelwe hi magezu ya Jehovha. Hinawu hi nga chavelelwa hi Mhaka ya Nungungulu. Loku hi karatekile, a magezu ya Jehovha ma nga lomu ka Mhaka ya Nungungulu ma nga hi chavelela ni ku hi vhuna ku hi rula. (Rom. 15:4) A cikhati leci a makabye wo kari wa cisati wa le mupela-gambo wa Afrika a nga khomiwa kankro i wa tshamela ku rila. I wula lezvi: “A wun’we wa mitsalo yi ndzi chaveleleko nguvhu hi Isaya 26:3. Hambu lezvi ka zvikhati zvo tala hi kalako hi nga zvi koti ku cica zviyimo zva hina, a vhesi legi gi tsumbisa lezvaku Jehovha i ta hi nyika kurula a tlhela a hi vhuna ku timisela ni cihi cikarato.” Wena ke, ku na ni mutsalo wu ku chavelelako nguvhu a cikhati leci u kumanako ni zviyimo zvi wonekisako ku khwatsi a ka ha hi na kutsumba?
19. Zvini hi zvi rindzelako cikhatini ci tako?
19 Hi hanya magumo ya masiku yo gumesa, niku hi rindzela lezvaku a zvilo zvi hi mahako hi rila zvi engetela basi. Kanilezvi kota hi zvi wonileko ka cikombiso ca Hana, na Dhavhidha, na Hosi Hezekiya, Jehovha wa yi wona mihloti ya hina niku wa karateka hi yona. A mihloti ya hina ya lisima nguvhu ka yena. Hikwalaho, loku hi kumana ni zviyimo zvo bayisa, hi lava ku chulula mbilu ya hina ka Jehovha hi mukhongelo. Hi nga tshuki hi ti hambanisa ni vamakabye va hina va bandla lava va hi randzako. Niku ngha hi simama ku chavelelwa hi magezu yo tiyisa ma nga lomu ka Bhibhiliya. A hi tiyisekeni lezvaku loku hi simama ku timisela hi kutsumbeka, Jehovha i ta hi chachazela. Lezvo zvi patsa citsumbiso co hlamalisa ca lezvaku hi cikhati ca kona Jehovha i ta kulula mihloti yi vangiwako hi kuzwa kubayisa, hi loku a van’wani va nga tsumbeki ka hina kutani loku hi nga ha hi na kutsumba. (Kuv. 21:4) Ka cikhati leco hi to rila basi hi ku tsaka.
LISIMU 4 “Jehovha murisi wa mina”
