1. A munhu i wa fanele ku maha yini loku a lava ku wulawula ni hosi ya Persia?

HI NGA ti alakanyela na u hanya le Persia kwalomu ka 2500 wa malembe ma hundzileko. U lava kuya wulawula ni hosi ya tiko hi mhaka yo kari, hikwalaho u endza uya ka dhoropa ga Xuxani lomu a hosi yi tshamako kona. Kanilezvi na u nga se wulawula ni hosi zvi lava ku u ranga hi ku vhumelelwa. Loku u nga mahi lezvo u nga dawa! — Est. 4:11.

2. Jehovha i lava lezvaku hi ti zwisa kuyini xungetano hi ku tshinela kakwe?

² A ho ku bonga hi lezvi Jehovha a kalako a nga fani ni hosi ya Persia! Jehovha i na ni ntamu nguvhu niku wa lisima a ku hundza ni yihi hosi, hambulezvo hi nga wulawula naye ni ka cihi cikhati. I lava lezvaku hi tizwa na hi tlhatlhekile ku bhula naye. Hi cikombiso, hambu lezvi Jehovha a nga ni zvikhundla zvo hlamalisa zvo kota ku Muvangi wa Hombe, Nyamintamu, ni ku Hosi ya Hombe, yena i lava lezvaku hi mu vitana hi ndlela yo toloveleka ya ku “Papayi”. (Mat. 6:9) A zvo ku tsakisa a ku tiva lezvaku Jehovha i lava ku hi tizwa kusuhani nguvhu naye!

3. Hikuyini Jehovha a ringanelwako hi ku vitaniwa ku “Papayi”, niku zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

³ Jehovha wa ringanelwa hi ku hi mu vitana ku “Papayi” hakuva hi yena cibuka ca wutomi ga hina. (Lis. 36:9) Kota lezvi a nga Papayi wa hina hi fanele ku mu ingisa. Loku hi maha lezvi a hi kombelako hi ta kuma makatekwa. (Mah. 12:9) A makatekwa lawo ma patsa a wutomi ga pindzukelwa — le tilweni kutani hi laha misaveni. Ku na ni makatekwa man’wani hi ma kumako hambu zvezvi. A ndzima leyi yi ta wulawula hi leci ci kombako lezvaku Jehovha i Papayi wa hina wa lirandzo niku hikuyini hi nga tiyisekako lezvaku a nga ta tshuka a hi fularela cikhatini ci tako. Kanilezvi a ku sangula, a hi woneni ku hikuyini hi tiyisekako lezvaku a Papayi wa hina wa le tilweni wa hi randza nguvhu niku wa khatala hi hina.

4. Hikuyini a vokari zvi va karatelako a ku wona Jehovha kota Papayi wabye?

⁴ Zva ku karatela a ku wona Nungungulu kota Papayi wa wena? A vokari va nga ti wona na va nga hi va lisima loku va ti ringanisa na Jehovha. Va kanakana lezvaku a Nungungulu wa Ntamu Wontlhe wa khatala hi mun’we ni mun’wani wabye. Hambulezvo a Papayi wa hina wa lirandzo a nga lavi ku hi ti zwisa lezvo. I hi nyikile wutomi niku i lava lezvaku hiva ni wunghana naye. Andzhako ka ku wula a lisine leli, mupostoli Pawule i tlhamusele lava va nga mu ingisela le Atensi lezvaku Jehovha a nga “kule ka mun’we ni mun’wani wa hina”. (Miti. 17:24-29) Nungungulu i lava ku a mun’we ni mun’wani wa hina a tshinela kakwe a ku fana ni lezvi a n’wanana a tshinelako ka papayi wakwe wa lirandzo ni wo khatala.

5. Hi gondza yini ka matimu yo kari ya makabye wa cisati?

⁵ A van’wani zvi nga va karatela a ku wona Jehovha kota Papayi wabye hi kota ya lezvi a vapapayi vabye va nga va kombisa kutsongwani kutani ku kala ni ku va komba lirandzo ni wunene. Wona a magezu ya makabye wo kari wa cisati: “A papayi wa mina i wa hi munhu wa xapi nguvhu. Hikwalaho, a cikhati ndzi nga sangula a ku gondza a Bhibhiliya zvi ndzi karatele a ku tizwa kusuhani ni Papayi wa mina wa le tilweni. Kanilezvi, andzhako ka loku ndzi tivile Jehovha zvontlhe zvi no cica.” Wenawu u ti zwisa lezvo? Loku ku hi lezvo, tiyiseka lezvaku wenawu u nga zvi kota a ku wona Jehovha kota yena Papayi wa mu nene nguvhu ka vontlhe.

6. Hi kuya hi Matewu 11:27, hi yihi a yin’we ya tindlela leti Jehovha a hi vhunako hi tona a ku mu wona kota Papayi wa hina wa lirandzo?

⁶ A yin’we ya tindlela leti Jehovha a hi vhunako hi tona lezvaku hi mu wona kota Papayi wa hina wa lirandzo kuva ni magezu ya Jesu ni lezvi a zvi mahileko zvi tsalilweko lomu ka Bhibhiliya. (Lera Matewu 11:27.) Jesu i pimanyisile hi kumbhelela a wumunhu ga Papayi wakwe laha ka kuza a wula lezvi: “Loyi a wonileko mina i wonile na Papayi.” (Joh. 14:9) A kutala ka zvikhati Jesu i wa tlhamusela Jehovha kota Papayi. Lomu ka mune wa tiIvhangeli basi, Jesu i tirisile a gezu “Papayi” na a wula Jehovha hi cipimo ca 165 wa makhati. Hikuyini Jesu a nga wulawula nguvhu hi Jehovha? A cin’we ca zvigelo ku wa hi lezvaku a vanhu va kholwa ku Jehovha hi yena Papayi wa lirandzo. — Joh. 17:25, 26.

7. Hi gondza yini xungetano hi Jehovha ka ndlela leyi a mu khomileko hi yona a N’wana wakwe?

⁷ Wona lezvi hi zvi gondzako xungetano hi Jehovha ka ndlela leyi a mu khomileko hi yona Jesu, a N’wana wakwe. Contlhe cikhati Jehovha i wa ingisela a mikhongelo ya Jesu. A nga no yi ingisela basi kanilezvi i tlhelile a hlamula. (Joh. 11:41, 42) Ni ka cihi cikarato leci Jesu a nga kumana naco, contlhe cikhati i wa wona a lirandzo ni kukhatala ka Papayi wakwe. — Luka 22:42, 43.

8. Jehovha i khatalele Jesu hi tindlela muni?

⁸ Jesu i wa zvi tiva lezvaku a Papayi wakwe ku wa hi yena a Cibuka ni Museketeli wa wutomi gakwe a cikhati a ngaku: ‘Ndza hanya hi kota ya Papayi.’ (Joh. 6:57) Jesu i wa tsumba a Papayi wakwe hi kumbhelela niku Jehovha i khatalele a zvilaveko zvakwe zva nyama. Niku a ca lisima nguvhu hi ku Jehovha i khatalele Jesu hi tlhelo ga moya. — Mat. 4:4.

9. Jehovha i zvi kombisile kuyini lezvaku i wa hi Papayi wa lirandzo ni wo khatala hi Jesu?

⁹ Kota Papayi wa lirandzo, Jehovha i wa maha zvontlhe kasi Jesu a zvi tiva lezvaku a Papayi wakwe wa mu seketela. (Mat. 26:53; Joh. 8:16) Hambu lezvi Jehovha a nga kala ku mu vhikela ka tontlhe a tixanisa leti a nga kumana nato, i mu vhunile lezvaku a timisela. Jesu i wa  zvi tiva lezvaku tontlhe a tixanisa leti kuzvilava a nga wa ta kumana nato ti wa tava ta cikhatana. (Mah. 12:2) Jehovha i kombisile lezvaku i wa khatala hi Jesu hi ku mu ingisela, ku mu nyika lezvi zvi nga laveka, ku mu gondzisa, ni ku mu seketela. (Joh. 5:20; 8:28) Makunu, a hi woneni lezvi a Papayi wa hi hina wa le tilweni a hi khatalelisako zvona hi tindlela to fana.

10. Hi kuya hi Lisimu 66:19, 20, Jehovha i zvi kombisa kuyini lezvaku wa hi randza?

¹⁰ Jehovha wa ingisela a mikhongelo ya hina. (Lera Lisimu 66:19, 20.) A nga hi pimile a makhati hi faneleko ku khongela, lezvi hi faneleko ku zvi khongelela kutani a cikhati hi faneleko ku mbheta na hi khongela. Kanilezvi i hi kuca lezvaku hi khongela kakwe hi nga tsiki. (1 Tes. 5:17) Ni ka cihi cikhati hi nga tshinela ka Nungungulu wa hina hi ndlela ya cichavo ni kwihi hi nga kona. Loku hi tiva lezvaku Jehovha wa ingisela a mikhongelo ya hina hi ta mu randza. A mutsali wa tisimu ite: ‘Ndzi randza Jehovha, hakuva i zwile a gezu ga mina.’ — Lis. 116:1.

11. Jehovha i hlamulisa kuyini a mikhongelo ya hina?

¹¹ A Papayi wa hina a nga yi ingiseli basi a mikhongelo ya hina kanilezvi i tlhela a yi hlamula. Mupostoli Johani wa hi tiyisekisa lezvi: “[Nungungulu] i ta hizwa loku hi kombela ni wihi nchumu wu yelanako ni kurandza kakwe.” (1 Joh. 5:14, 15) Kunene, Jehovha a nga kala a nga hlamuli a mikhongelo ya hina hi ndlela leyi hi nga yi rindzele. Wa zvi tiva lezvi zvi nga chukwana ka hina, hikwalaho ka zvikhati zvin’wani a nga tshuka aku ahihi loku hi mu kombela nchumu wokari kutani a lava ku hi rindzela.— 2 Kor. 12:7-9.

12-13. A Papayi wa hina wa le tilweni i hi nyikisa kuyini lezvi zvi lavekako?

¹² Jehovha wa hi nyika lezvi zvi lavekako. I maha lezvi a lavako lezvaku a vapapayi vontlhe va zvi maha. (1 Tim. 5:8) I khatalela a zvilaveko zva nyama zva vana vakwe. A nga lavi lezvaku hi karateka hi kota ya zvakuga, tinguwo kutani ka ku etlela kona. (Mat. 6:32, 33; 7:11) Kota Papayi wa lirandzo, Jehovha i tlhela a maha zvontlhe kasi hiva ni zvontlhe hi to zvi lava cikhatini ci tako.

¹³ A ca lisima ka zvontlhe hi ku wa hi khatalela hi tlhelo ga moya. Hi ku tirisa a Mhaka yakwe, i hi tivisile a lisine xungetano hi yena wutsumbu, kungo gakwe, kungo ga wutomi, ni lezvi zvi to maheka cikhatini ci tako. A cikhati hi nga sangula ku gondza a lisine, i kombisile lirandzo hi mun’we ni mun’wani wa hina hi ku tirisa a vapswali va hina kutani mun’wani munhu lezvaku a hi vhuna ku mu tiva. Niku i simama a hi vhuna kuva vanghana vakwe hi ku tirisa a madhota ya bandla ni van’wani vamakabye va cinuna ni va cisati va buvhileko. A ku hundza lezvo, Jehovha wa hi gondzisa hi ku tirisa a mitlhangano ya bandla laha hi gondzako zvin’we ni ngango wa hina wa moya. Hi tindlela leti ni tin’wani, Jehovha i komba lezvaku i Papayi a khatalako hina. — Lis. 32:8.

14. Hikuyini Jehovha a hi gondzisako niku i zvi mahisa kuyini?

¹⁴ Jehovha wa hi gondzisa. A kuhambana na Jesu, hina a hi mbhelelangi. Hikwalaho, kasi ku hi gondzisa, a Papayi wa hina wa lirandzo wa hi laya loku zvi laveka. A Mhaka yakwe yi hi alakanyisa lezvi: “Jehovha i laya loyi a mu randzako.” (Mah. 12:6, 7) Jehovha i hi laya hi tindlela to hambanahambana. Hi cikombiso, lezvi hi zvi gondzako lomu ka Mhaka yakwe kutani lezvi hi zvi zwako mitlhanganweni zvi nga hi maha hi cica. Kutani a civhuno leci hi ci lavako hi nga nyikiwa hi madhota. Kova ni kwihi lomu a kulaya loko ku tako hi kona, contlhe cikhati Jehovha i hi laya hakuva wa hi randza. — Jer. 30:11.

15. Jehovha i hi vhikelisa kuyini?

¹⁵ Jehovha wa hi seketela loku hi kumana ni  zvikarato. A ku fana ni papayi wo khatala a seketelako a vana vakwe loku va kumana ni zvikarato, a Papayi wa hina wa le tilweni wa hi seketela loku hi kumana ni zvikarato. I tirisa a moya wakwe wo basa kasi a hi vhikela ka zvontlhe zvi nga wa ta goha a wuxaka ga hina naye. (Luka 11:13) Jehovha i tlhela a hi vhuna loku hi karatekile. Hi cikombiso, i hi nyikile a citsumbiso co tsakisa. Niku a citsumbiso leco xungetano hi cikhati ci tako ci hi vhuna a ku timisela a zvikarato. Tiva lezvi: Zvontlhe a zvilo zvo biha zvi hi xanisako, a Papayi wa hina wa lirandzo i ta zvi fuvisa zvi ku bhi. Zvontlhe a zvikarato lezvi hi kumanako nazvo zva cikhatanyana, kanilezvi a makatekwa ya Jehovha ya kala kupindzuka. — 2 Kor. 4:16-18.

16. Zvini zvi nga humelela a cikhati leci Adhamu a nga tsika a ku ingisa a Papayi wakwe wa lirandzo?

¹⁶ Ha zvi wona lezvaku Jehovha wa hi randza hi kota ya lezvi a nga maha a cikhati leci a zvikarato zvi nga sangula laha ngangweni wakwe wa laha misaveni. A cikhati Adhamu a nga tsika ku ingisa Papayi wakwe wa le tilweni, yena ni vana vakwe va no luza a kuva zviro zva ngango wo tsaka wa Jehovha. (Rom. 5:12; 7:14) Hambulezvo, Jehovha i mahile cokari kasi ku vhuna a pswalo wa Adhamu.

17. Andzhako ka loku Adhamu a tsikile ku ingisa, zvini lezvi Jehovha a tekeleko ku maha?

¹⁷ Jehovha i no tsayisa Adhamu, kanilezvi a pswalo wakwe, lowu wu nga kala wu nga seva kona, a nga wu tsikangi na wu nga hi na kutsumba. I no tekela ku tsumbisa lezvaku lava vo ingisa va wa ta tlhela va maha zviro zva ngango wakwe. (Gen. 3:15; Rom. 8:20, 21) Jehovha i mahile ku lezvo zvi koteka hi ku tirisa a hakhelo ya ku tlhatlhisa ya Jesu, a N’wana wakwe wo randzeka. Hi ku nyikela a N’wana wakwe hi kota ya hina, i kombile lezvaku wa hi randza nguvhu. — Joh. 3:16.

18. Hikuyini hi nga tiyisekako lezvaku Jehovha i lava lezvaku hiva vana vakwe, hambu loku hi tshukile hi mu fularela?

 ¹⁸ Hambu lezvi hi nga vanhu vo kala ku mbhelela, Jehovha i lava lezvaku hiva zviro zva ngango wakwe niku a nga tshuki a zvi wona na zvi hi ndzhwalo. Hi nga ha mu khunguvanyisa kutani ku hi hambuka zva cikhatana, kanilezvi contlhe cikhati Jehovha wa tsumba lezvaku hi ta tlhelela kakwe. Jesu i kombile lezvi Jehovha a va randzisako zvona a vana vakwe hi ku hlawutela a mufananiso wa n’wana a nga lahlekile. (Luka 15:11-32) A papayi wa lomu ka mufananiso lowo a nga tshukangi a mbhelelwa hi kutsumba ka lezvaku a n’wana wakwe i ta wuya. A cikhati a n’wana a nga wuya kaya, a papayi wakwe i no mu hoyozela hi kutsaka. Loku hi fularele Jehovha kanilezvi na hi ti sola, hi nga tiyiseka lezvaku a Papayi wa hina wa lirandzo i longile niku i ti yimisele ku hi amukela.

19. Jehovha i ta zvi lungisisa kuyini lezvi zvi wonhilweko hi Adhamu?

¹⁹ A Papayi wa hina i ta lungisa zvontlhe lezvi zvi wonhilweko hi Adhamu. Andzhako ka loku Adhamu a wonhile, Jehovha i no maha a ciboho ca ku hlawula 144 000 wa vanhu lava va to ya tira ni N’wana wakwe le tilweni kota tihosi ni vapristi. Misaveni yiswa, Jesu ni lava a to fuma navo va ta vhuna vanhu vo ingisa lezvaku va va vanhu vo mbhelela. Andzhako ka loku va ringilwe hi khati go gumesa, Nungungulu i ta va chachazela hi wutomi ga pindzukelwa lava va to ingisa. A Papayi wa hina i ta tsaka hi ku wona a misava na yi tele hi vana vakwe vo mbhelela. Leco ci tava cikhati co tsakisa nguvhu!

20. Hi tihi tindlela leti Jehovha a kombako ha tona lezvaku wa hi randza nguvhu, niku yi ta wulawula hi yini a ndzima yi landzelako?

²⁰ Jehovha wa zvi kombisa lezvaku wa hi randza nguvhu. Hi yena Papayi wa mu nene ka vontlhe. Wa ingisela a mikhongelo ya hina a tlhela a hi nyika lezvi zvi lavekako hi tlhelo ga nyama ni ga moya. Wa hi gondzisa a tlhela a hi seketela. Niku i na ni makatekwa yo tsakisa nguvhu a to hi nyika cikhatini ci tako. A zvo ku tsakisa a ku tiva lezvaku a Papayi wa hina wa hi randza niku wa khatala hi hina! A ndzima yi landzelako yi ta wulawula hi tindlela leti hina kota vana vakwe hi nga kombako hi tona lezvaku ha bonga a lirandzo lakwe.