1-3. Zvikarato muni zvi nga mahako vanhu va Jehovha va rila?

WA GI alakanya a khati go gumesa u nga rila? Ka zvikhati zvin’wani, hi rila hi kutsaka. Kanilezvi a kutala ka zvikhati, hi rila hi kuzwa kubayisa. Hi cikombiso, hi nga ha rila hi ku felwa hi munhu hi mu randzako. A makabye wo kari wa le Estados Unidos waku hi Lorile i tsalile lezvi: “Ka zvikhati zvin’wani, andzhako ka ku felwa hi nhanyana wa mina, ndzi wazwa kubayisa ka hombe nguvhu laha ko tlhela zvi ku khwatsi a ku na ca ku ndzi chavelela. Ndzi wa alakanya ku ndzi nga ta zvi kota ku timisela.” *

² Hi nga ha rila hi zvigelo zvin’wani kambe. Hiromi, a nga phayona le Japani, i wulile lezvi: “Ndza tshuka ndzi mbhela ntamu hi kota ya lezvi lava ndzi va kumako kuchumayeleni va kalako va nga tsakeli. A zvikhati zvin’wani, ndzi khongela ka Jehovha na ndzi rila, ndzi kombela ku a ndzi vhuna ku kuma munhu a tsakelako lisine.”

³ Wa tshuka u ti zwisa lezvi a vamakabye lava va ti zwisako zvona? A kutala ka hina zva hi humelela. (1 Ped. 5:9) Hi lava ku ‘tirela Jehovha hi kutsaka’, kanilezvi kuzvilava hi mu tirela na hi rila hi kota ya ku felwa, ku mbhela ntamu, kutani cikarato cin’wani ci ringako kutsumbeka ka hina ka Nungungulu. (Lis. 6:6; 100:2) Zvini hi nga mahako loku hi ti zwisa lezvo?

4. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

⁴ Hi nga gondza ka cikombiso ca Jesu. Yenawu i wa tshuka  a karateka nguvhu laha ka kuza “a rila”. (Joh. 11:35; Luka 19:41; 22:44; Mah. 5:7) A hi bhuleni hi zvilo lezvo zvi nga mu maha a rila. Hi ta wona lezvi hi nga gondzako ka zvona hi tlhela hi wona tindlela to kongoma ta ku lwisana ni zvikarato lezvi zvi hi mahako hi rila.

5. Hi gondza yini xungetano hi Jesu ka matimu ma nga ka Johani 11:32-36?

⁵ Hi 32 Nguveni ya Hina, Lazaru, a munghana wa hombe wa Jesu, i no babya a gumesa afa. (Joh. 11:3, 14) Lazaru i wa hi ni vamakabye vambiri, Mariya na Marta, niku Jesu i wa va randza nguvhu vontlhe. A vavasati lavo va no karateka nguvhu laha va nga felwa hi makabye wabye. Andzhako ka loku Lazaru a file, Jesu i noya Bhetaniya, lomu Mariya na Marta va nga tshama kona. Laha Marta a ngazwa ku Jesu wata, i no tsutsuma a mu khinga. Hi nga alakanyela lezvi a nga bayisekisile zvona a cikhati a ngaku: “Hosi, loku u wa hi kona laha, a makabye wa mina na a nga fangi.” (Joh. 11:21) Cikhatanyana ndzhako ka lezvo, laha Jesu a nga wona Mariya ni van’wani na va rila, yenawu i no “rila”. — Lera Johani 11:32-36.

6. Hikuyini Jesu a nga rila?

⁶ Hikuyini Jesu a nga rila ka siku lego? A Estudo Perspicaz i hlamulisa lezvi: “A kufa ka munghana wakwe Lazaru ni kukarateka ka vamakabye vakwe ku mahile lezvaku Jesu ‘a keta a gumesa a rila.’” * Kuzvilava Jesu i ehleketile hi kubayisa loku a munghana wakwe Lazaru a ku zwileko a cikhati a nga babya, a tlhela a alakanyela lezvi a nga ti zwisa zvona a cikhati a nga wona lezvaku i lava ku timeka. Jesu i khumbekile nguvhu kambe hi ku wona lezvi Mariya na Marta va nga bayisekisa zvona hi ku felwa hi makabye wabye. Loku u felwe hi munghana kutani xaka, handle ko kanakana wa tshuka u ti zwisa lezvo. Wona zvigondzo zvinharu u nga zvi kumako ka cimaho leco.

7. Hi gondza yini hi Jehovha ka lezvi Jesu a nga rila hi ku zwela vanghana wakwe?

 ⁷Jehovha wa zvi tiva lezvi u ti zwisako zvona. Jesu “cikombiso co mbhelela” ca Papayi wakwe. (Mah. 1:3) A cikhati a nga rila, i wo komba lezvi a Papayi wakwe a ti zwisako zvona. (Joh. 14:9) Loku u felwe hi munhu u mu randzako, tiyiseka lezvaku Jehovha wa ku wona kubayiseka ka wena niku i karateka zvin’we na wena. I lava ku holisa mbilu ya wena yi tshovekileko. — Lis. 34:18; 147:3.

8. Hikuyini hi nga tiyisekako lezvaku Jesu i ta vhuxa maxaka ya hina ma fileko?

⁸Jesu wa zvi lava ku vhuxa maxaka ya wena ma fileko. Na a nga se rila, Jesu i tiyisekile Marta aku: “A makabye wa wena i ta vhuka.” Marta i no kholwa magezu lawo. (Joh. 11:23-27) Kota nandza go tsumbeka ga Jehovha, handle ko kanakana Marta i wa ma tiva a matimu ya vanhu va nga vhuxilwe ka mazana ya malembe ndzhako hi muphrofeti Elija na Elixa. (1 Tih. 17:17-24; 2 Tih. 4:32-37) Niku kuzvilava i wa zvi zwile kambe ku Jesu i vhuxile vanhu vo kari hi ka vafileko. (Luka 7:11-15; 8:41, 42, 49-56) Wenawu u nga tiyiseka lezvaku u ta tlhela u ma wona maxaka ya wena. A kurila ka Jesu a cikhati leci a nga chavelela vanghana vakwe va nga felwe cikombiso ca ku wa zvi lava nguvhu ku vhuxa vafileko!

9. A ku fana na Jesu, u nga va tiyisisa kuyini lava va rilako? Nyika cikombiso.

⁹U nga tiyisa lava va felweko. Jesu i rilile na Marta na Mariya a tlhela a va ingisela ni ku va tiyisa. Hinawu hi nga maha zvezvo ka lava va karatekako. A dhota go kari ga ku hi Dan gi tshamako le Austrália, gi wula lezvi: “Andzhako ka ku felwa hi sati wa mina, ndzi wa lava ku tiyisiwa. A vamakabye vo tala ni vasati vabye va wa tshama na va longile ku ndzi ingisela. Va wa ndzi tsika ndzi rila, niku va wa nga karateki loku va ndzi wona na ndzi rila. Va ndzi vhunile hi zvilo zvo kongoma, zvo kota ku hlazva movha wa mina, ku ndzi xavela zvakuga, ni ku ndzi bhikela ka zvikhati lezvi ndzi nga kala ndzi nga zvi koti. Niku va khongele nguvhu na mina. Va kombile lezvaku vanghana va lisine tlhelo vamakabye va ‘pswalelweko ku vhunetela kuxanisekeni’.” — Mav. 17:17.

10. Tlhamusela lezvi zvi nga ka Luka 19:36-40.

¹⁰ Jesu i chikele Jerusalema hi 9 ka Nisani wa 33 Nguveni ya Hina. Laha a ngaya a chikela dhoropeni, a vanhu va no mu andlalela tinguwo laha ruweni kasi ku komba ku va mu amukela kota Hosi yabye. Handle ko kanakana leco cive cikhati ca litsako. (Lera Luka 19:36-40.) Hikwalaho kuzvilava a vapizani vakwe va wa nga zvi rindzelangi lezvi zvi nga maheka hi kulandzela. “A cikhati leci [Jesu] a nga chikela kusuhani, i no cuwuka dhoropa a gi rilela”. Na a kari a rila, Jesu i no wulawula hi zvilo zvo tshisa zvi nga lava ku humelela vanhu le Jerusalema. — Luka 19:41-44.

11. Hikuyini Jesu a nga rilela a vanhu va le Jerusalema?

¹¹ Jesu i bayisekile mbilwini hakuva i wa zvi tiva ku hambu lezvi va mu amukeleko khwatsi, a vaJudha vo tala va wa sina va kombile ku va nga ta ma amukela a mahungu ya Mufumo. Hi kota ya lezvo, a dhoropa ga Jerusalema gi wa ta lovisiwa niku ni wihi muJudha a nga wa ta pona ku dawa i wa ta tekiwa aya wukhumbini. (Luka 21:20-24) Kunene, kota lezvi Jesu a nga wulile, a vanhu vo tala va mu alile. Lomu u tshamako kona, a vanhu vo tala va ma wonisa kuyini a mahungu ya Mufumo? Loku va hi va tsongwani va ma amukelako a mahungu lawa u chumayelako, u nga gondza yini ka mihloti ya Jesu? Wona zvigondzo zvinharu.

12. A mihloti ya Jesu yi hi gondzisa yini hi Jehovha?

 ¹²Jehovha wa khatala hi vanhu vakwe. A mihloti ya Jesu yi hi alakanyisa lezvaku Jehovha wa khatala nguvhu hi vanhu vakwe. “A nga lavi lezvaku ku lova ni mun’we, kanilezvi i lava lezvaku vontlhe va hundzuluka.” (2 Ped. 3:9) Nyamutlha hi komba lezvaku ha va randza vaakelani va hina hi ku simama hi maha zvontlhe hi zvi kotako kasi ku khumba timbilu tabye hi mahungu ya manene. — Mat. 22:39. *

13-14. Jesu i kombisile kuyini lezvaku i wa va zwela vanhu, niku hina hi nga mu pimanyisisa kuyini?

¹³Jesu i wa tira yi nga chayi kuchumayeleni. I kombile ku wa va randza vanhu hi ku va gondzisa ni ka cihi cikhati a nga kuma mole. (Luka 19:47, 48) Cini ci nga mu kuca ku maha lezvo? Hi ku i wa va zwela wusiwana. Ka zvikhati zvin’wani ku wata vanhu vo tala kasi ku ta mu ingisela laha ka kuza yena ni vapizani vakwe “va vhumala ni cikhati ca kuga zvakuga.” (Mar. 3:20) I ti nyikile cikhati hambu ni wusiku, laha a wokari a nga lava ku bhula naye hi cikhati leco. (Joh. 3:1, 2) A kutala ka lava va nga mu ingisela Jesu kusanguleni a va zangi va maha vapizani vakwe. Kanilezvi vontlhe lava va nga mu ingisela va kumile wukustumunyu go mbhelela. Ni nyamutlha hi lava lezvaku a vanhu vontlhe vazwa mahungu ya manene. (Miti. 10:42) Kasi ku maha lezvo, hi fanele ku cicacica lezvi hi chumayelisako zvona.

¹⁴Ti yimisele ku cica loku zvi laveka. Loku hi nga cicacici a cikhati hi fambako hi cona kuchumayeleni, hi nga tshuka hi nga va kumi lava va longileko kuzwa mahungu lawo ya manene. A phayona go kari gaku hi Matilda gi wulile lezvi: “Mina ni nuna wa mina hi zama ku chumayela vanhu hi zvikhati zvo hambanahambana. Ni mixo hi chumayela lomu vanhu va tirako kona. Hi dhina, laha a vanhu va fambafambako, hi tirisa zvikarinyana. Ni gambo hi kona hi kumako vanhu vo tala lomu mitini yabye.” Wutshan’wini ga ku chumayela ntsena hi cikhati leci ci mahekako ka hina, hi fanele ku ti yimisela ku cica hi chumayela hi cikhati leci zvi wonekako ku hi ta va  kuma vanhu. Loku hi maha lezvo, hi nga tiyiseka lezvaku Jehovha i ta tsaka.

15. Zvini zvi nga humelela ka wusiku go gumesa ga Jesu na a nga se dawa, kota lezvi zvi tsalilweko ka Luka 22:39-44?

¹⁵ Ni wusiku hi 14 ka Nisani wa 33 Nguveni ya Hina, Jesu i noya jardhim ya Getsemane. Na a hi kwaseyo, i no chulula mbilu yakwe ka Jehovha hi mukhongelo. (Lera Luka 22:39-44.) Kuve ka cikhati caleco co karata nguvhu laha a nga “khongela . . . hi kurila ka hombe ni mihloti”. (Mah. 5:7) Zvini lezvi Jesu a nga zvi khongelela ka wusiku lego go gumesa na a nga se dawa? I kombele ntamu wa ku simama a tsumbekile ka Jehovha ni ku maha kurandza Kakwe. Jehovha i nozwa a kukarateka ka N’wana wakwe, a rumela ngilozi lezvaku yi ya mu tiyisa.

16. Hikuyini Jesu a nga khongela na a karatekile le jardhim ya Getsemane?

¹⁶ Handle ko kanakana, Jesu i rilile le jardhim ya Getsemane hakuva i wa karatekile hi ku alakanyela lezvaku va ta mu lumbeta ku i rukatele vito ga Nungungulu. I karatekile kambe hi ku tiva lezvaku zva lisima nguvhu a ku a simama a tsumbekile kasi ku basisa vito ga Papayi wakwe. Loku u kari u kumana ni cikarato ci ringako a kutsumbeka ka wena ka Jehovha, u gondza yini ka mihloti ya Jesu? A hi woneni zvigondzo zvin’wani zva zvinharu.

17. Hi gondza yini hi lezvi Jehovha a nga hlamula mikhongelo ya Jesu?

¹⁷Jehovha wa ingisela mikhongelo ya wena. Jehovha i ingisele mikhongelo ya Jesu a tlhela a yi hlamula. Hikuyini? Hakuva leci Jesu a nga ci lava nguvhu ku simama a tsumbekile ka Papayi wakwe ni ku basisa vito Gakwe. Loku hinawu hi karatekela ku simama hi tsumbekile ka Jehovha ni ku basisa vito gakwe, i ta hlamula mikhongelo ya hina. — Lis. 145:18, 19.

18. Jesu i fana ni munghana a hi zwisisako hi ndlela muni?

¹⁸Jesu wa zvi zwisisa lezvi u ti zwisako zvona. Loku hi karatekile, a ho ku tsaka loku hi hi ni munghana a hi zwisisako kasi a hi chavelela, nguvhunguvhu loku yenawu a kumene ni zvikarato zvo fana ni lezvi hi kumanako nazvo. Jesu munghana wa tshamela lego. Wa zvi  tiva lezvi a munhu a ti zwisako zvona loku a mbhelile ntamu kutani a lava ku vhuniwa. Wa gi zwisisa a tshamela ga hina, niku i ta hi nyika civhuno leci hi ci lavako “hi cikhati ci faneleko.” (Mah. 4:15, 16) A ku fana ni lezvi Jesu a nga vhumela ku vhuniwa hi ngilozi le jardhim ya Getsemane, hi fanele ku vhumela civhuno leci Jehovha a hi nyikako, ku ngava hi ku tirisa bhuku, vhidhio, kanelo, kutani magezu yo tiyisa ya dhota kutani makabye mun’wani wo buvha.

19. U nga wu kumisa kuyini ntamu loku u kumana ni cikarato ci ringako kutsumbeka ka wena ka Nungungulu? Nyika cikombiso.

¹⁹Jehovha i ta ku nyika “a kurula ka Nungungulu”. Jehovha i ta hi tiyisisa kuyini? Loku hi khongela, hi ta kuma “a kurula ka Nungungulu loku ku hundzako a kupima kontlhe”. (Filp. 4:6, 7) A kurula loku Jehovha a hi nyikako ku rulisa mbilu ya hina ku tlhela ku hi vhuna ku wuyisela kupima. Wona lezvi zvi nga humelela makabye wo kari wa ku hi Luz. I te: “Ndzi tolovela kuzwa ciwundza. Ka zvikhati zvin’wani, lezvo zvi ndzi maha ndzi pimisa ku Jehovha a nga ndzi randzi. Kanilezvi loku lezvo zvi humelela, ndzi tekela ku byela Jehovha lezvi ndzi ti zwisako zvona. A mukhongelo wu ndzi vhuna ku lulamisa a kupima ka mina.” Kota hi zvi wonako ka tshango legi, a mukhongelo wu nga hi nyika kurula.

20. Zvigondzo muni hi zvi kumileko ka mihloti ya Jesu?

²⁰ Hakunene, a mihloti ya Jesu yi hi nyika zvigondzo zva ntamu yi tlhela yi hi chavelela! Yi hi alakanyisa lezvaku hi fanele ku tiyisa vanghana va hina va felweko ni ku tsumba lezvaku Jehovha na Jesu va ta hi seketela loku hi felwa hi munhu hi mu randzako. Yi hi kuca ku chumayela ni ku gondzisa hi kuzwela-wusiwana hakuva Jehovha na Jesu Kristu va kombisa tshamela lego go saseka. Zva hi chavelela kambe a ku tiva lezvaku Jehovha ni N’wana wakwe wo randzeka va zvi zwisisa lezvi hi ti zwisako zvona, va gi zwisisa a gome ga hina, niku va zvi lava ku hi vhuna ku timisela. Ngha hi simama ku tirisa lezvi hi zvi gondzileko kala Jehovha a tatisa citsumbiso cakwe co saseka ca ku “kulula mihloti yontlhe matihlweni” ya hina! — Kuv. 21:4.