1. Cikarato muni leci Dhavhidha a kumeneko naco?

DHAVHIDHA i wa hi mhangweni ya ku lava ku dawa. Sawule, a hosi ya ntamu ya Izrayeli, i wa ngagi gi relela hi ku lava Dhavhidha kasi ku daya. Laha Dhavhidha a ngazwa ndlala, i noya dhoropeni ga Nobe, a ya kombela ntlhanu wa tipawa basi. (1 Sam. 21:1, 3) Andzhako ka lezvo, yena ni vavanuna vakwe va no ya fihlala lomu rindzini. (1 Sam. 22:1) Zvi mahisile kuyini kuza Dhavhidha ava ka ciyimo leco?

2. Sawule i ti wokele livhundze hi ndlela muni? (1 Samueli 23:16, 17)

² Sawule i wa ni ciluse hi Dhavhidha hi kota ya lezvi a vanhu vo tala va nga mu randza va tlhela va mu nyika wudzundzo hi lezvi a nga hlulile tiyimpi to tala. Sawule i wa zvi tiva kambe lezvaku, hi kota ya kungaingisi, Jehovha i wa nga ha mu lavi ku ava hosi ya Izrayeli niku i wa hlawulile Dhavhidha kasi a mu vhaleta. (Lera 1 Samueli 23:16, 17.) Hambulezvo, kota hosi ya Izrayeli, Sawule i wa hi ni butho ga hombe niku i wa seketelwa hi vanhu vo tala. Hikwalaho, zvi lavile ku Dhavhidha a tsutsuma kasi a pona ku dawa. Xana Sawule hakunene i wa pimisa ku a nga zvi kota kulwa ni kungo ga Nungungulu ga ku mu maha hosi Dhavhidha? (Isa. 55:11) A Bhibhiliya a gi wuli nchumu hi zvona. Kanilezvi leci hi ci tivako ku Sawule i wo ti wokela livhundze. Lava va lwako na Nungungulu a va tshuki va humelela!

3. Dhavhidha i ti zwisile kuyini hambu lezvi a nga hi mhangweni?

³ Dhavhidha i wa hi wanuna wa kutikoramisa. A hi yena a nga  hlawula kuva hosi ya Izrayeli. Hi Jehovha a nga mu hlawula kasi kuva hosi. (1 Sam. 16:1, 12, 13) Sawule i no mu zonda nguvhu Dhavhidha. Hambulezvo, Dhavhidha a nga mu nyikangi nandzu Jehovha hi kota ya mhango leyi a nga hi ka yona; ne a nga ngurangurangi hi lezvi a nga vhumala zvakuga ni lezvi a nga hanya lomu rindzini. Wutshan’wini ga lezvo, kuzvilava kuve kwalomo rindzini a nga tsala kona a lisimu lo saseka la kudhumisa li patsako a magezu lawa ma nga ka mutsalo-tshinya wa ndzima ya hina, ma nge: ‘Lava va hlotako Jehovha va nga ta vhumala ne nchumu wun’we wa wunene.’— Lis. 34:10.

4. Zviwutiso muni hi to bhula hi zvona, niku hikuyini zvi nga zva lisima?

⁴ Nyamutlha a malandza yo tala ya Jehovha ma xaniseka hi ku vhumala zvakuga ni zvin’wani zvi lavekako kasi ku hanya, nguvhunguvhu cikhatini leci ca ntungu. * Niku laha hi yako hi tshinela ‘kuxanisekeni ka hombe’, a zvikarato zvi taya zvi tshinga nguvhu. (Mat. 24:21) Hikwalaho, a hi hlamuleni zviwutiso lezvi zva mune: Dhavhidha a nga vhumalangi ne ‘nchumu wun’we wa wunene’ hi ndlela muni? Hikuyini hi faneleko ku gondza ku eneliswa hi lezvi hi nga nazvo? Hikuyini hi nga tsumbako ku Jehovha i ta hi khatalela? Kona hi nga ti longiselisa kuyini zvezvi kasi ku yimisana ni lezvi zvi tako?

5-6. A Lisimu 23:1-6 li hi vhunisa kuyini ku zwisisa lezvi Dhavhidha a nga zvi wula a cikhati a ngaku a malandza ya Nungungulu ma nga ta ‘vhumela ne nchumu wun’we wa wunene’?

⁵ I wa lava ku wula yini Dhavhidha a cikhati a ngaku a malandza ya Jehovha ma nga ta ‘vhumala ne nchumu wun’we wa wunene’? A magezu yo fana lawa ma nga ka Lisimu 23 ma nga hi vhuna ku zwisisa lezvi a nga zvi wula. (Lera Lisimu 23:1-6.) Dhavhidha i sangula lisimu lelo hi magezu lawa: ‘Jehovha hi murisi wa mina, ndzi nga ta vhumala nchumu.’ Lomu ndzeni ka lisimu, Dhavhidha i kumbuka a zvilo lezvi hakunene  zvi nga zva lisima, zvo kota makatekwa yo tala ya moya lawa a nga ma kuma hi ku vhumela lezvaku Jehovha ava Murisi wakwe. Jehovha i wa mu rangela “tindleleni to lulama”, a tlhela a mu seketela ka zvikhati zva zvi nene ni zva kubiha. Dhavhidha i wa zvi tiva ku a ku hanya “mikoveni yo nyuka” ya Jehovha a zvi wuli ku a nga ta kumana ni zvikarato. Ka zvikhati zvin’wani i wa ta mbhela ntamu, a ku khwatsi hi loku a famba ka ‘ndzhelelo wa ndzhuti wa kufa’, niku i wa tava ni valala. Kanilezvi kota lezvi Jehovha a nga hi murisi wakwe, Dhavhidha i wa nga ta ‘chava zva kubiha’.

⁶ Makunu hi wu kumile hlamulo wa ciwutiso ca hina caku: Dhavhidha a nga vhumalangi ne ‘nchumu wun’we wa wunene’ hi ndlela muni? I wa hi ni zvontlhe zvi nga laveka kasi a wunghana gakwe na Jehovha gi simama gi tiyile. A litsako lakwe li wa ngati hi ka zvilo zva nyama. Dhavhidha i wa xalala hi lezvi Jehovha a nga mu nyika. A ca lisima nguvhu ka yena ku wa hi lezvi Jehovha a nga mu katekisa a tlhela a mu vhikela.

7. Hi kuya hi Luka 21:20-24, ciyimo muni co karata leci a maKristu ya zana ga malembe go sangula le Judhiya ma kumeneko naco?

⁷ A magezu ya Dhavhidha ma hi vhuna ku wona ku zva lisima nguvhu ku hiva ni mawonela ma nene hi zvilo zva nyama. Lisine ku hi nga ti buza hi zvilo lezvi hi nga nazvo, kanilezvi zvi ngavi zvona zva lisima nguvhu wutomini ga hina. Leyo i mhaka ya lisima nguvhu leyi a maKristu ya zana ga malembe go sangula le Judhiya ma yi zwisisileko hi kufamba ka cikhati. (Lera Luka 21:20-24.) Jesu i wa va tlharihisile aku a dhoropa ga Jerusalema gi wa ta ‘randzelwa hi masochwa’. Loku lezvo zvi maheka, va wa fanele ku ‘tsutsuma vaya zvitsungeni’. Lezvo zvi wa ta ponisa wutomi gabye, kanilezvi zvi wa ta lava ku va siya zvilo zvo tala. Ka malembe ndzhako, A Murindzeli i wulile lezvi: “Va no siya masimu yabye, ni mimiti yabye, ni zvontlhe va nga hi nazvo lomu mitini yabye. Na va tsumba lezvaku Jehovha i ta va vhikela a tlhela a va seketela, va no rangisa wukhozeli gakwe mahlweni ka zvontlhe zvi nga wonekisa ku khwatsi zva lisima.”

8. Cigondzo muni ca lisima hi ci kumako ka lezvi zvi nga humelela maKristu ya zana ga malembe go sangula lawa ma nga hanya le Judhiya?

⁸ Cigondzo muni ca lisima hi ci kumako ka lezvi zvi nga humelela maKristu ya zana ga malembe go sangula lawa ma nga hanya le Judhiya? A Murindzeli loyi hi mu kumbukileko ka paragrafo gi nga hundza i te: “Ku ngava ni zviringo zvin’wani xungetano hi lezvi hi ti wonisako zvona titshomba. Hi tona ti nga ta lisima nguvhu? Kutani a kuhanyiswa, loku ku to kumiwa hi vontlhe va yimako na Nungungulu, hi kona ku nga ka lisima nguvhu? Kunene, a kutsutsuma ka hina ku ta patsa ku timisela zvikarato ni ku ti tsona zvokari. Zvi ta lava ku hi ti yimisela ku maha ni cihi ci to laveka, a ku fana ni maKristu ya zana ga malembe go sangula lawa ma tsutsumileko le Judhiya.” *

9. A magezu ya mupostoli Pawule ma ngaya ka vaHebheru ma ku tiyisisa kuyini?

⁹ Hi nga alakanyela lezvi zvi nga ma karatelisa zvona a maKristu lawo a ku tsika zvontlhe ma nga hi nazvo ma sangulisa wutomi hi ka zero. Zvi wa lava kukholwa kasi va tsumba lezvaku Jehovha i ta va khatalela. Kanilezvi va wa hi ni ca ku va vhuna. Na ku kiyela ntlhanu wa malembe kasi a vaRoma va randzela Jerusalema, mupostoli Pawule i wa va nyikile wusungukati legi ga lisima a vaHebheru. “A mahanyela ya n’wina ma ngavi ya ku randza mali, kanilezvi tsakani hi lezvi mu nga nazvo. Hakuva Nungungulu i ngalo: ‘Ndzi nga ta tshuka ndzi ku tsika hambu ku ku fularela.’ Hikwalaho hi nga wula na hi tiyile hiku: ‘Jehovha hi yena  muvhuni wa mina; ndzi nga ta chava nchumu. A munhu a nga ndzi maha yini ke?’” (Mah. 13:5, 6) Handle ko kanakana lava va ingisileko wusungukati ga mupostoli Pawule na va nga se dhumelwa hi vaRoma, zvi va olovele ku ti zwananisa ni wutomi lego ga giswa ga ku hanya na va nga hi na zvotala. Va wa tiyiseka lezvaku Jehovha i ta khatalela zvilaveko zvabye zva tshinya. A magezu ya Pawule ma hi tiyisekisa lezvaku hinawu hi nga tsumba ku Jehovha i ta khatalela zvilaveko zva hina.

10. Cini leci Pawule a nga ci gondza ca ku ci nga hi vhuna na hinawu?

¹⁰ Pawule i mu nyikile wusungukati go fana Timote, niku ga tira ka hinawu. I tsalile lezvi: “Hikwalaho loku hi hi ni zvakuga ni tinguwo, a hi tsakeni hi zvalezvo.” (1 Tim. 6:8) Xana lezvo zvi wula ku a hi faneli kuga zvakuga zvo nandziha, hiva ni muti wa wunene, kutani kuta na hi xava tinguwo ta tiswa? Ahihi, a hi zvona lezvi Pawule a nga zvi wula. Pawule i te hi fanele ku tsaka hi zvalezvi hi nga nazvo. (Filp. 4:12) Lezvo hi lezvi zvi nga mu vhuna Pawule. A ca lisima nguvhu ka zvontlhe hi nga nazvo wunghana ga hina ni Nungungulu wa hina, na ku nga zvilo zva nyama lezvi hi nga nazvo. — Hab. 3:17, 18.

11. Hi gondza yini ka magezu lawa Mosi a nga byela vaIzrayeli?

¹¹ Lezvi hina hi zvi wonako kota cilaveko zvi nga tshuka zvi hambana ni lezvi Jehovha a zvi wonisako zvona. Ehleketa hi lezvi Mosi a nga byela vaIzrayeli andzhako ka loku va mbhetile 40 wa malembe na va hi ciwuleni. I te:  ‘Jehovha Nungungulu wa wena, i ku katekisile mitirweni yontlhe ya canja ga wena; i tivile kufamba ka wena le ciwuleni leci ca hombe. Lomu ka 40 wa malembe, Jehovha Nungungulu wa wena i wa hi zvin’we na wena; a ku vhumalangi nchumu.’ (Deut. 2:7) Ka malembe lawo ya 40, Jehovha i va nyikile mana vaIzrayeli kasi vaga. A tinguwo tabye — taleti va nga huma nato hi le Gibhite — a ti hlakalangi. (Deut. 8:3, 4) Hambu lezvi a vokari kuzvilava va nga chepeta zvilo lezvo, Mosi i alakanyisile vaIzrayeli lezvaku va wa hi ni zvontlhe zvi nga laveka. Jehovha i ta tsaka loku hi gondza ku eneliswa hi lezvi hi nga nazvo, hi bonga ni cihi hi nga naco hi tlhela hi ci wona kota makatekwa.

12. Cini ci kombako lezvaku Dhavhidha i wa nga ti tsumbi, kanilezvi i wa tsumba Jehovha?

¹² Dhavhidha i wa zvi tiva lezvaku Jehovha wa tsumbeka niku wa va khatalela nguvhu lava va mu randzako. A cikhati a nga tsala a Lisimu 34, a wutomi gakwe gi wa hi mhangweni. Hambulezvo, hi mahlo ya kukholwa, Dhavhidha i no wona ‘ngilozi ya Jehovha’ na yi gova yi mu ‘randzela’. (Lis. 34:7) Kuzvilava Dhavhidha i wo fananisa a ngilozi ya Jehovha ni musochwa a govileko, loyi a tshamako na a longile kulwa ni nala. Hambu lezvi a nga zvi tiva khwatsi kulwa yimpi ni lezvi Jehovha a nga mu tsumbisile ku i tava hosi, Dhavhidha a nga tsumbangi a wutlhari gakwe ga ku hoxela maribye kutani ku tirisa cipadha kasi ku ti vhikela ka valala vakwe. (1 Sam. 16:13; 24:12) I no tsumba Nungungulu, na a tiyiseka lezvaku a ngilozi ya Jehovha ya va ‘tlhatlhisa lava va mu chavako’. Lisine ku hina nyamutlha a hi rindzeli ku vhikelwa hi ndlela ya cihlamaliso. Kanilezvi ha zvi tiva ku vontlhe lava va tsumbako Jehovha, hambu loku vofa zvezvi, va ta kuma wutomi ga pindzukelwa.

13. A cikhati leci Goge wa Magoge a to hi vhukela, hikuyini hi to wonekisa ku khwatsi hi laha libalangeni, kanilezvi hikuyini hi nga faneliko ku chava? (Wona mufota wa kapa.)

¹³ Lokuloku, a kutsumba ka hina ka lezvaku Jehovha wa zvi kota ku hi vhikela ku ta ringiwa. A cikhati leci Goge wa Magoge, ku nga patsano wa matiko, a to vhukela vanhu va Nungungulu, a wutomi ga hina gi ta wonekisa ku khwatsi gi le mhangweni. Zvi ta lava ku hi tiyiseka lezvaku Jehovha wa zvi kota ku hi tlhatlhisa niku i ta hi tlhatlhisa futsi. Ka matiko lawo, hi ta wonekisa ku khwatsi hi tiyivhu ti nga laha libalangeni, na ti nga hi na wa ku ti vhikela. (Ezek. 38:10-12) Hi ta ngha hi hi vanhu vo kala va nga zvi tivi kulwa yimpi, lezvo na hi nga hi na zva kulwa hi zvona. A matiko ma ta hi wonisa ku khwatsi zva olova ku hi hlula. A ma nga ta zvi wona ku hi na ni butho ga tingilozi gi longileko ku hi vhikela kota vanhu va Jehovha, legi hina hi gi wonako hi mahlo ya kukholwa. Va ta dzuka nguvhu laha va to wona a mabutho ya le tilweni na ma hi lwela! — Kuv. 19:11, 14, 15.

14. Zvini hi nga mahako zvezvi kasi hi ti longisela ku yimisana ni lezvi zvi tako?

¹⁴ Zvini hi nga mahako zvezvi kasi hi ti longisela ku yimisana ni lezvi zvi tako? Co sangula, hi fanele kuva ni mawonela ma nene xungetano hi titshomba, na hi tiva lezvaku ku ta chikela siku zvi to lava ku hi hambana nato. Hi fanele ku tsaka kambe hi lezvi hi nga nazvo hi tlhela hi tsaka hi wunghana legi hi nga nago na Jehovha. Laha hi yako hi mu tiva khwatsi a Nungungulu wa hina, hi taya hi tiyiseka khwatsi lezvaku i ta zvi kota ku hi vhikela a cikhati leci Goge wa Magoge a to hi vhukela.

15. Zvini zvi nga humelela Dhavhidha na a ha hi muswa, lezvi zvi mu gondzisileko ku Jehovha a nga ta tshuka a mu tsika?

¹⁵ Wona nchumu wun’wani wu nga vhuna  Dhavhidha, lowu wu nga hi vhunako hinawu a ku longa ku yimisana ni zvikarato. Dhavhidha i te: ‘Ringani mu wona lezvaku Jehovha mu nene; i katekile a munhu loyi a chavelako ka yena.’ (Lis. 34:8) A magezu lawo ma tlhamusela a cigelo ci mahileko ku Dhavhidha a tsumba ku Jehovha i ta mu vhikela. Dhavhidha i wa tolovela ku tsutsumela ka Jehovha, niku Jehovha a nga mu wisangi tingana. Na a ha hi muswa, Dhavhidha i lwile ni cihotlovila ca muFilistiya ca ku hi Goliyate a tlhela a ci byela lezvi: ‘Inyamutlha Jehovha i ta ku nyikela canjeni ga mina.’ (1 Sam. 17:46) Hi ndzhako ka cikhati, laha Dhavhidha a nga tirela hosi Sawule, Sawule i no zama ku mu daya makhati yo tala. Kanilezvi ‘Jehovha i wa hi zvin’we’ na Dhavhidha. (1 Sam. 18:12) Kota lezvi Jehovha a nga mu vhunile ka cikhati ci nga hundza, Dhavhidha i wa zvi tiva ku i ta mu vhuna kambe ka zvikarato lezvi a nga hi ka zvona.

16. Hi nga gi ringisa kuyini a wunene ga Jehovha?

¹⁶ Laha hi yako hi hlota wurangeli ga Jehovha zvezvi, hi taya hi tiyiseka lezvaku i ta zvi kota ku hi tlhatlhisa cikhatini ci tako. Zvi lava kukholwa ni ku tsumba Jehovha kasi hi kombela mutholi wa hina lezvaku a hi nyika cikhati ca kuya mutlhanganweni wa cipandze kutani gotsovanyanweni kutani ku hi hungulela cikhati ca ntiro kasi hi zvi kota kuya ka mitlhangano yontlhe ni kuya kuchumayeleni. Ahati loku a mutholi wa hina a ala cikombelo leco, a hi hlongola ntirweni? Ha kholwa ku Jehovha a nga ta tshuka a hi tsika kutani ku hi fularela niku contlhe cikhati i khatalela a zvilaveko zva hina zva tshinya? (Mah. 13:5) A votala va nga ka ntiro wa cikhati contlhe va na ni matshango ma kombako lezvi Jehovha a nga va vhunisa zvona hi cikhati leci va nga mu lava nguvhu. Jehovha wa tsumbeka.

17. Wu yini a mutsalo wa lembe wa 2022, niku hikuyini wu tshamako khwatsi?

¹⁷ Loku Jehovha a hi zvin’we na hina, a hi na cigelo ca ku chava lezvi zvi tako. A Nungungulu wa hina a nga ta tshuka a hi tsika loku hi rangisa Mufumo wakwe wutomini ga hina. Kasi ku hi alakanyisa a cilaveko ca ku ti longisela zvezvi kasi ku yimisana ni masiku ya zvikarato lawa ma tako ni ku tsumba lezvaku Jehovha a nga ta tshuka a hi tsika, a Hubye yi Fumako yi hlawulile a Lisimu 34:10 kota mutsalo wa hina wa lembe wa 2022: ‘Lava va hlotako Jehovha va nga ta vhumala ne nchumu wun’we wa wunene.’