1. A vanhu vo tala nyamutlha va veka kupima ka yini?

 U ZVI polile ku nyamutlha a vanhu vo tala va khatala nguvhu hi vona wutsumbu a ku hundza van’wani? Hi cikombiso, a vokari va tirisa ma rede sociais kasi ku ti dzundzandzundza hi lezvi va nga nazvo ni ku koka kupima ka van’wani ka lezvi va mahako. Hambulezvo, vanhu vatsongwani va mu nyikako wudzundzo Jehovha Nungungulu. Ka ndzima leyi hi ta wona ku zvi wula yini ku mu nyika wudzundzo Jehovha niku zvini zvi nga hi kucako ku maha lezvo? Hi ta wona kambe lezvi hi nga mu nyikisako zvona wudzundzo Jehovha legi hakunene gi mu ringanako ni lezvi a to nyikisa zvona wudzundzo a vito gakwe cikhatini ci tako.

ZVI WULA YINI A KU MU NYIKA WUDZUNDZO JEHOVHA?

2. Jehovha i kombisile kuyini wudzundzo gakwe Citsungeni ca Sinayi? (Wona kapa.)

² Cini wudzundzo? Lomu ka Bhibhiliya, a gezu “wudzundzo” gi nga wula ni cihi nchumu ci mahako munhu a tsaka. Andzhako ka masiku matsongwani, Jehovha na a tlhatlhisile vaIzrayeli le Gibhite, i va kombile wudzundzo gakwe. Hi nga ehleketa hi lezvi: A timiliyoni ta vaIzrayeli ti tlhangene lahasi ka Citsunga ca Sinayi kasi ku tlhangana ni Nungungulu wabye. A citsunga ci no khubhunyetiwa hi refu ga munyama. Hi citshuketi, ku sangula ku tuvika musi matlhelweni wontlhe ya citsunga. A misava yi tsekatseka, ku dzindza, kuba zvingwalangwandla ku tlhela ku zwala a guwa ga hombe ga mpundzu. (Ekso. 19:16-18; 24:17; Lis. 68:8) Hi nga ehleketa hi lezvi a vaIzrayeli va nga hlamalisa zvona a cikhati leci Jehovha a nga kombekisa a ntamu wa wudzundzo gakwe.

3. Zvi wula yini ku mu nyika wudzundzo Jehovha?

 ³ Kanilezvi, ahati hina vanhu ke? Xana hi nga mu nyika wudzundzo Jehovha nyamutlha? Handle ko kanakana hi nga mu nyika. A yin’we ya tindlela ta ku mu nyika wudzundzo Jehovha ku bhulela van’wani xungetano hi ntamu wakwe ni matshamela yakwe yo khumba mbilu. Hi nga mu nyika wudzundzo kambe Nungungulu a cikhati leci hi mu bongako hi lezvi hi zvi kotako ku maha hi ku vhuniwa hi yena. (Isa. 26:12) Hosi Dhavhidha cikombiso ca cinene nguvhu ca ku mu nyika wudzundzo Jehovha. Ka mukhongelo lowu a wu mahileko mahlweni ka bandla ga Izrayeli, Dhavhidha i te ngalo ka Nungungulu: “A wukulu, ni ntamu, ni kusaseka, ni kungangamela, ni wudzundzo, zvi lumba wena, Jehovha, hakuva zvontlhe lezvi zvi nga le matilweni ni laha misaveni zva wena.” Laha Dhavhidha a nga gumesa mukhongelo wakwe, a “bandla gontlhe gi no dhumisa Jehovha”. — 1 Kro. 29:11, 20.

4. Jesu i mu nyikisile kuyini wudzundzo Jehovha?

⁴ A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni i mu nyikile wudzundzo a Papayi wakwe hi ku byela vanhu lezvaku hi Jehovha a nga mu nyika ntamu wa ku maha zvihlamaliso. (Mar. 5:18-20) Jesu i tlhelile a mu nyika wudzundzo Jehovha hi ndlela leyi a nga wulawula hi yona ni Papayi wakwe ni ndlela leyi a nga va khoma hi yona van’wani. Ka khati go kari, Jesu i wa kari a gondzisa lomu sinagogeni. Cikari ka lava va nga mu ingisela, ku wa hi ni wasati a nga hi ni dhimoni hi 18 wa malembe. A dhimoni lego gi wa mahile ku a miri wakwe wu oveka, a nga zvi koti ku ololoka. A hi kubayisa ka zvona! Hi ku mu zwela wusiwana, Jesu i no tshinelela wasati loye, a mu byela ku: “Wasati, u tlhatlhisilwe ka mababyi ya wena.” Hi kulandzela, Jesu i no mu tlhateka mandla. Zvalezvo a wasati loye i no ololoka niku i no “sangula ku dhumisa Nungungulu”. A wasati loye i wa tsakile nguvhu hi lezvi Jehovha a nga mu hanyisile. (Luka 13:10-13) A wasati loye i wa hi ni zvigelo zva zvinene zva ku mu nyika wudzundzo Jehovha niku hinawu hi nazvo.

ZVINI ZVI HI KUCAKO KU MU NYIKA WUDZUNDZO JEHOVHA?

5. Zvigelo muni hi nga nazvo zva ku mu kombisa cichavo Jehovha?

⁵ Hi mu nyika wudzundzo Jehovha hakuva hi mu kombisa cichavo co eta. Hi na ni zvigelo zvo tala zva ku mu kombisa cichavo. Jehovha i Nungungulu wa ntamu wontlhe; i na ni ntamu wo kala wu nga gumelwi. (Lis. 96:4-7) A wutlhari gakwe ga hombe gi woneka gi ku dlunya ka zvilo lezvi a zvi mahako. Hi yena a hi nyikako wutomi ni zvontlhe zvi lavekako kasi hi hanya. (Kuv. 4:11) I tsumbekile. (Kuv. 15:4) Zvontlhe a mahako zvi huma khwatsi niku contlhe cikhati wa tatisa lezvi a tsumbisako. (Jox. 23:14) Hi cigelo leco muphrofeti Jeremiya a nga wula lezvi xungetano hi Jehovha: “Cikari ka tontlhe titlhari ta matiko ni cikari ka yontlhe mifumo yabye, i hava a fanako na wena”! (Jer. 10:6, 7) Hi lisine, hi na ni zvigelo zvo tala zva ku mu kombisa cichavo a Papayi wa hina wa le tilweni. Kanilezvi Jehovha i ringanelwa hi zvo hundza ku hi mu kombisa cichavo basi; i ringanelwa kambe hi ku hi mu randza.

6. Hikuyini hi randzako Jehovha?

⁶ Hi mu nyika wudzundzo Jehovha hakuva ha mu randza nguvhu. Wona matshamela yo tala ya Jehovha lawa ma hi mahako hi mu randza. I na ni wuxinji ni zwela-wusiwana. (Lis. 103:13; Isa. 49:15) Wa khatala hi hina; loku hi karateka yenawu wa karateka. (Zak. 2:8) Wa hi vhuna ku hi mu tiva khwatsi ni kuva vanghana vakwe. (Lis. 25:14; Miti. 17:27) Wa ti koramisa; “i korama a cuwuka tilo ni misava,  a humesa munhu wa nyalidede lomu ntshurini”. (Lis. 113:6, 7) Hi kota ya zvigelo zvontlhe lezvi, hi lava ku mu nyika wudzundzo a Nungungulu wa hina wa hombe. — Lis. 86:12.

7. I thomo muni go hlawuleka legi hi nga nago?

⁷ Hi mu nyika wudzundzo Jehovha hakuva hi lava ku a van’wani va mu tiva. A vanhu vo tala a va li tivi lisine xungetano hi Jehovha. Hikuyini? Hakuva Sathani i vhala kupima kabye hi ku hangalasa mawunwa yo tshisa xungetano hi Jehovha. (2 Kor. 4:4) Sathani i maha vanhu va kholwa lezvaku Jehovha i na ni tihanyi, a nga khatali hi hina niku hi yena a vangako kuxaniseka laha misaveni. Kanilezvi hina ha li tiva lisine xungetano hi Nungungulu wa hina! Hi na ni thomo ga ku byela van’wani a matshamela ya Nungungulu ni ku va vhuna ku va mu nyika wudzundzo. (Isa. 43:10) A Lisimu 96 li wulawula nguvhu hi ku mu nyika wudzundzo Jehovha. Ka lisimu leli hi ta gondza hi lezvi hi nga mu nyikisako zvona wudzundzo legi gi mu fanelako Jehovha.

HI NGA MU NYIKISA KUYINI WUDZUNDZO LEGI GI MU FANELAKO JEHOVHA?

8. Hi yihi a yin’we ya tindlela hi nga mu nyikako hi yona wudzundzo Jehovha? (Lisimu 96:1-3)

⁸ Lera Lisimu 96:1-3. Hi nga mu nyika wudzundzo Jehovha hi lezvi hi wulako xungetano hi yena. Ka mavhesi lawa, a vanhu va Jehovha va byeliwa lezvaku va ‘yimbelela ka Jehovha’, va ‘dhumisa vito gakwe’, va ‘huwelela a mahungu ya manene ya kuhanyisa’, ni ku ‘kanela a wudzundzo gakwe cikari ka matiko’. Tontlhe leti tindlela hi nga mu nyikako hi tona wudzundzo a Papayi wa hina wa le tilweni. A vaJudha vo tsumbeka ni maKristu ya zana ga malembe go sangula va wa nga chavi ku byela van’wani a zvilo zva zvinene lezvi Jehovha a nga va mahele ni lezvi hakunene Jehovha a nga tshamisa zvona. (Dhan. 3:16-18; Miti. 4:29) Hi nga va pimanyisisa kuyini?

9-10. U gondza yini ka tshango ga Angelena? (Wona ni mufota.)

⁹ Wona tshango ga makabye Angelena, a wa le Estados Unidos. I no tiya-hlana a wulawula hi Jehovha le ntirweni wakwe. Kota mutiri muswa, Angelena i no rambiwa ka mutlhangano lowu lava va nga ha hi ku tholiwa laha ntirweni va nga hlawutela zvokari xungetano hi wutomi gabye. Angelena i no longisela mifota yo kari kasi a tlhamusela litsako leli a nga lizwa hi kuva Kustumunyu wa Jehovha. Hambulezvo, na ku kiyela kutsongwani kasi ku chikela khati gakwe, a mutiri-kuloni i no hlawutela  lezvaku i wa wundlilwe kota Kustumunyu wa Jehovha. I no sangula ku wulawula zva hava hi lezvi hi zvi kholwako. Angelena i wula lezvi: “Ndzi no sangula ku chava. Kanilezvi ndzi no ti wutisa lezvi: ‘Ndzi ta mu tsika a hembela Jehovha, kutani ndzi ta yimela Jehovha?’”

¹⁰ Laha a mutiri-kuloni a nga mbheta ku wulawula, Angelena i no maha mukhongelo wo koma hi lomu mbilwini. Hi kulandzela, i no sangula ku hlawutela wutomi gakwe hi ndlela ya yinene, aku: “Minawu ndzi wundlilwe hi ndlela yo fana ni ya yena. Ndzi wundlilwe kota Kustumunyu wa Jehovha niku ndza ha simama kala nyamutlha.” A ciyimo ci wa bindzile; hambulezvo, Angelena i no simama na a rulile. I no kombisa mifota ya yena ni vanghana vakwe na va tsakile hi ku tirela Jehovha a tlhela a tlhamusela kukholwa kakwe hi cichavo. (1 Ped. 3:15) Give gihi wuyelo ga kona? A cikhati leci Angelena a nga mbheta ku hlawutela ta wutomi gakwe, a wanuna loye makunu i wa rulile. I zile a kumbuka zvilo zvo kari zva zvinene a zvi hanyileko a cikhati a nga ha wundliwa kota Kustumunyu wa Jehovha. Angelena i wula lezvi: “Jehovha wa ringanelwa hi ku mu yimela. I thomo a ku wulawula hi vito gakwe.” Hinawu hi na ni thomo ga ku mu dhumisa ni ku mu nyika wudzundzo Jehovha hambu loku a van’wani va mu chakisa.

11. Kusukela kale, a vakhozeli va lisine va gi landzelisa kuyini a tshinya ga nayo gi nga ka Lisimu 96:8?

¹¹ Lera Lisimu 96:8. Hi nga mu nyika wudzundzo Jehovha hi titshomba ta hina. Kusukela kale, a vakhozeli va lisine va dhumisa Jehovha hi ndlela leyi. (Mav. 3:9) Hi cikombiso, a vaIzrayeli va no hlenga kasi ku aka ni ku hlayisa tempeli. (2 Tih. 12:4, 5; 1 Kro. 29:3-9) A vapizani vo kari va Kristu va no humesa “zvilo zvabye” kasi ku seketela yena ni vapostoli vakwe. (Luka 8:1-3) A maKristu ya zana ga malembe go sangula wonawu ma hlengile kasi ku vhunetela vamakabye vabye va moya. (Miti. 11:27-29) Nyamutlha, hinawu hi nga mu nyika wudzundzo Jehovha hi minyikelo ya hina ya kuzvirandza.

12. A minyikelo ya hina yi nga mu nyikisa kuyini wudzundzo Jehovha? (Wona ni mufota.)

¹² Wona tshango gin’we basi gi kombako lezvi a minyikelo ya hina yi mu nyikisako zvona wudzundzo Jehovha. Hi 2020, le Zimbabué ku nova ni cihala ci nga mbheta cikhati co leha. A timiliyoni ta vanhu ti wa hi mhangweni ya kufa hi ndlala, a ku patsa ni makabye wo kari wa ku hi Prisca. Hambu lezvi ku nga hi ni  cihala, Prisca i no simama ni longoloko wakwe wa kuya kuchumayeleni vhiki ni vhiki hi Wazithathu ni Wazihlanu, hambu hi nguva ya ku rima. A vaakelani vakwe va wa mu hleka hi lezvi a ngaya kuchumayeleni wutshan’wini ga kuya masin’wini, vaku: “U tafa hi ndlala wena.” Prisca i wa hlamula hi ku tiya, aku: “Jehovha a nga tshuki a tsika malandza yakwe.” Na zvi nga seya kule, i no nyikiwa zvakuga zvi ngata hi ka hlengeletano. A zvakuga lezvo zvi wa xavilwe hi minyikelo ya hina. A vaakelani vakwe va no hlamala nguvhu, va wula lezvi: “Nungungulu a nga se tshuka a ku tsika, hikwalaho hi lava ku gondza zvin’wani xungetano hi yena.” A 7 wa vaakelani vakwe va no sangula kuya mitlhanganweni ya bandla.

13. A mahanyela ya hina ma nga mu nyikisa kuyini wudzundzo Jehovha? (Lisimu 96:9)

¹³ Lera Lisimu 96:9. Hi nga mu nyika wudzundzo Jehovha hi mahanyela ya hina. A vapristi lava va nga tira lomu tempeleni ya Jehovha va wa fanele ku basa hi tlhelo ga miri. (Ekso. 40:30-32) Hambulezvo, a ca lisima nguvhu a ku hundza ku basa ka miri ku wa hi kuva ni mahanyela ma basileko. (Lis. 24:3, 4; 1 Ped. 1:15, 16) Hi fanele ku kulula hi n’watseka kasi ku ‘tlhatlha a munhu wa kale’ — ku nga mahanyela yo kala kuhlazveka — hi tlhela hi “ambala a munhu muswa” — ku nga kuehleketa ni ku maha zvilo hi ndlela yi kombisako matshamela yo saseka ya Jehovha. (Kol. 3:9, 10) Hi kuvhuniwa hi Jehovha, hambu vanhu va mahanyela yo biha ni va tihanyi va nga cica va tlhela va ambala a munhu muswa.

14. Zvini u gondzako ka tshango ga Jack? (Wona ni mufota.)

¹⁴ Wona tshango ga Jack, a wanuna wa tihanyi ni wo biha nguvhu va nga mu chulile ku hi yena Dhimoni. Hi kota ya zvimoko zvakwe, Jack i no konelwa ku dawa. Hambulezvo, na a ha rindzela ku a dawa, Jack i no vhumela ku gondza Bhibhiliya ni makabye wo kari loyi a nga vhuxela a paxo legi Jack a nga vhalelwe ka gona. Hambu lezvi a nga hi munhu wo biha nguvhu, Jack i no tlhatlha munhu wakwe wa kale niku i no ringanelwa hi ku bhabhatisiwa kota Kustumunyu wa Jehovha. Jack i wa cicile nguvhu laha ka ku ka siku legi a nga dawa hi gona, a vagadhi vo kari va paxo va rilile a cikhati leci va nga salisana naye. A komandante loyi a nga tira ka paxo lego i te: “Jack i wa hi cibochwa co biha nguvhu ka paxo legi, kanilezvi zvezvi munhu wa munene.”  Ka vhiki gi nga landzela Jack na a delwe, a vamakabye lava va ngaya paxweni kasi kuya fambisa mutlhangano wu nga mahiwa vhiki ni vhiki va noya wona a cibochwa co kari ci nga sangula ku wona mutlhangano hi khati go sangula ka siku lego. Cini ci mu kucileko? I wa hlamalisilwe nguvhu hi lezvi Jack a nga cicile mahanyela yakwe niku i wa lava ku tiva ku zvini zvi nga laveka kasi ava mukhozeli wa Jehovha. Zvi laha kubaseni ku a mahanyela ya hina ma nga mu nyika wudzundzo a Papayi wa hina wa le tilweni! — 1 Ped. 2:12.

JEHOVHA I TA GI NYIKISA KUYINI WUDZUNDZO A VITO GAKWE CIKHATINI CI TAKO?

15. Jehovha i ta gi nyikisa kuyini wudzundzo a vito gakwe hi kumbhelela cikhatini ci tako? (Lisimu 96:10-13)

¹⁵ Lera Lisimu 96:10-13. A mavhesi yo gumesa ya Lisimu 96 ma tlhamusela Jehovha kota Mulamuli ni Hosi yo lulama. Jehovha i ta gi nyikisa kuyini wudzundzo a vito gakwe cikhatini ci tako? I ta maha lezvo hi kulamula kakwe. Zvezvanyana, i ta lovisa a Bhabhuloni wa hombe kasi a basisa a vito gakwe go basa. (Kuv. 17:5, 16; 19:1, 2) A vokari lava va to wona a kuhahlulwa ka Bhabhuloni wa hombe kuzvilava va ta ti patsa na hina ka wukhozeli ga lisine. Hi kugumesa, yimpini ya Armagedhoni, Jehovha i ta lovisa a tiko gontlhe ga Sathani, laha a to lovisa vontlhe lava va nga mu vhukela ni ku rukatela a vito gakwe, kanilezvi a ponisa vontlhe lava va mu randzako ni ku mu ingisa va tlhela va tizwa matshandza hi ku mu nyika wudzundzo. (Mar. 8:38; 2 Tes. 1:6-10) Andzhako ka kuringwa ko gumesa loku ku to maheka andzhako ka 1000 wa Malembe ya Kufuma ka Kristu, Jehovha i ta ngha a basisile a vito gakwe hi kumbhelela. (Kuv. 20:7-10) Ka cikhati leco, “a misava yi ta tala hi wutivi ga kungangamela ka Jehovha, a ku fana ni lezvi a mati ma fenengetako a bimbi”. — Hab. 2:14.

16. Zvini u ti yimiseleko ku maha? (Wona ni mufota.)

¹⁶ Zvi ta tsakisa nguvhu a cikhati leci vontlhe vanhu va hanyako va to mu nyika a wudzundzo Jehovha legi gi fanelako vito gakwe! Kanilezvi, na ha ha rindzela siku lego, hi nga maha cipandze ca hina hi ku mu nyika wudzundzo a Nungungulu wa hina ni ka cihi cikhati hi kumako mole. Kasi ku khanyisa a mhaka leyi ya lisima, a Hubye yi Fumako yi hlawulile Lisimu 96:8 kota mutsalo wa hina wa lembe ga 2025, li nge: “Nyikani Jehovha a wudzundzo legi gi fanelako a vito gakwe”.