1. Zvini hi tiyisekako ka zvona niku hikuyini?

 LOKU u wona ciyimo ca tiko nyamutlha, zva ku karatela a ku simama uva ni mawonela ma nene? A zviro zva mingango a zva ha randzani a ku fana ni kale. A vanhu laha va yileko vaya va engetela a kuva ni tihanyi, ku ti randza wutsumbu ni kuva ni xapi. A vanhu vo tala zva va karatela a ku tsumba vafumeli. Kanilezvi a zviyimo zvalezvi zva zvin’we zvi nga ku nyika kutsumba. Hikuyini? Hakuva a vanhu va maha zvalezvi zvi nga sina zvi phrofetilwe ka ciphrofeto co hlamalisa xungetano hi ‘masiku yo gumesa’. (2 Tim. 3:1-5) A kutatiseka ka ciphrofeto leci, ka ku a ku na munhu wo tsumbeka a nga ku kanetako, ku komba lezvaku Kristu Jesu i sangulile ku fuma kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu. Kanilezvi, leci cova cin’we ca zviphrofeto zvo tala xungetano hi Mufumo. A ku vhuxeta zviphrofeto zvin’wani zvi tatisekako ka malembana lawa zvi ta tiyisa kukholwa ka hina.

2. Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi niku hikuyini? (Wona mufota wa kapa.)

² Ka ndzima leyi hi ta wulawula 1) hi ciphrofeto ci hi vhunako ku zwisisa ku hi rini a Mufumo wu nga yimisiwa, 2) hi zviphrofeto zvi hi vhunako ku zwisisa a kuvakona ka Jesu ku nga wonekiko kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu ni 3) hi zviphrofeto zvi kombako lezvi a valala va Nungungulu va to lovisiswa zvona. Hi ta wona lezvaku a zviphrofeto lezvo zva yelana khwatsi a ku khwatsi tipesa ta quebra-cabeça kasi ku hi vhuna ku wona a cikhati leci hi hanyako ka cona laha ka gráfico ga zvimaho zva Jehovha.

3. A ciphrofeto ci nga ka Danieli 7:13, 14 ci hi tiyisekisa yini xungetano hi Hosi ya Mufumo wa Nungungulu?

³ A ciphrofeto ci nga ka bhuku ga Danieli 7:13, 14 ci hi tiyisekisa lezvaku Jesu Kristu i tava Hosi ya yinene ya Mufumo wa Nungungulu. A vanhu va tixaka tontlhe va ta mu “tirela” hi kutsaka niku a nga ta tshuka a vhaletiwa hi yin’wani hosi. A cin’wani ciphrofeto ci kumekako ka bhuku ga Danieli ci phrofetile lezvaku Jesu i wa ta amukela a Mufumo wakwe kumbheleni ka cikhati ci vitaniwako ku i ntlhanu wa zvikhati ni zvimbiri. Xana zva koteka ku tiva ku a zvilo lezvo zvo tsakisa zvi mahekile rini?

4. Tlhamusela lezvi Danieli 4:10-17 a hi vhunisako zvona ku chikelela a lembe legi Kristu a ngava Hosi. (Wona ni tlhamuselo wa lahasi.)

⁴ Lera Danieli 4:10-17. A ‘ntlhanu wa zvikhati ni zvimbiri’ cikhati ci ringanako 2520 wa malembe. A cikhati leco ci sangulile hi 607 Mahlweni ka Nguva ya Hina, a cikhati leci a vaBhabhuloni va nga susa hosi yo gumesa citshan’wini ca wuhosi ca Jehovha Jerusalema. Ci gumesile hi 1914, a cikhati leci Jehovha a nga yimisa Jesu — ‘loyi ci lumbako yena’— kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu. *— Ezek. 21:25-27.

5. Hi yihi a yin’we ya tindlela leti hi vhunekako hi tona hi ku zwisisa a ciphrofeto ca ‘ntlhanu wa zvikhati ni zvimbiri’?

⁵ A ciphrofeto leci ci hi vhunisa kuyini? Loku hi zwisisa a ciphrofeto leci xungetano hi ‘ntlhanu wa zvikhati ni zvimbiri’, zvi hi nyika kutsumba ka ku Jehovha wa tatisa zvitsumbiso zvakwe hi cikhati ca kona. Jehovha i wa bohile a cikhati leci a nga wa ta yimisa hi cona Jesu kota Hosi niku laha a cikhati leco ci nga chikela i no maha lezvo. Hikwalaho, ha zvi tiva lezvaku i ta tatisa a zviphrofeto zvontlhe lezvi zvin’wani hi cikhati leci a ci yimisileko. Ina, a siku ga Jehovha ‘gi nga ta thindeka’.— Hab. 2:3.

6. a) Zvini hi zvi wonako laha misaveni zvi kombako lezvaku Kristu wa fuma le tilweni? b) A zvimaho lezvi zvi tiyisiswa kuyini hi ciphrofeto ci nga ka Kuvhululelwa 6:2-8?

⁶ Na a hi kusuhani ni kugumesa a ntiro wakwe wa laha misaveni, Jesu i phrofetile a zvimaho lezvi zvi nga wa ta vhuna a valandzeli vakwe a ku tiva lezvaku i sangulile ku fuma le tilweni. Cikari ka zvilo lezvo i kumbukile tiyimpi, tindlala ni kutsekatseka ka misava. I tlhelile a phrofeta lezvaku ku wa tava ni mitungu, kutani mababyi, “ka matshamu yo hambanahambana” niku a ntungu wa COVID-19 cikombiso ca lezvo. A zvimaho lezvi zvi maha cipandze ca lezvi a Bhibhiliya gi zvi vitanako ku “cikombiso” ca kuvakona ka Kristu. (Mat. 24:3, 7; Luka 21:7, 10, 11) Andzhako ka 60 wa malembe ni kuhundza na a file a tlhela a vhuxiwa aya tilweni, Jesu i no nyika mupostoli Johani a citiyisekiso co engeteleka ca ku a zvimaho lezvi a zvi phrofetileko zvi wa ta maheka. (Lera Kuvhululelwa 6:2-8.) Zvontlhe a zvimaho lezvi zva humelela kusukela loku Jesu a yimisilwe kota Hosi ya Mufumo hi 1914.

7. Hikuyini a kufuma ka Jesu ku mahileko ku laha misaveni ku maheka zvilo zvo tala zvakubiha?

⁷ Hikuyini a ciyimo ca tiko ci nga biha nguvhu a cikhati leci Jesu a ngava Hosi? Kuvhululelwa 6:2 i hi byela nchumu wa lisima: A ntiro wo sangula wa Jesu kota Hosi yiswa yi bohileko cidlodlo kuve kulwa yimpi. Na mani? Na Sathani ni madhimoni yakwe. Hi kuya hi Kuvhululelwa cipimo 12, Sathani i no hluliwa yimpini leyo, a hoxiwa misaveni ni  madhimoni yakwe. Na a zangarile nguvhu, Sathani i no sangula ku chulula zanga yakwe hehla ka vanhu, lezvi zvi nga maha ku laha misava kuva ni “khombo”. — Kuv. 12:7-12.

8. Hi vhunekisa kuyini laha hi wonako a zviphrofeto xungetano hi Mufumo na zvi tatiseka?

⁸ A zviphrofeto lezvi zvi hi vhunisa kuyini? A zvimaho zva tiko ni kucica ka hombe ka matshamela ya vanhu zvi wa ta hi vhuna a ku tiva lezvaku Jesu i yimisilwe kota Hosi. Hikwalaho, wutshan’wini ga ku swireka loku hi wona vanhu na va ti kokela gabye va tlhela vava ni xapi, hi alakanya lezvaku lezvi va zvi mahako zvi tatisa ciphrofeto ca Bhibhiliya. A Mufumo wu yimisilwe makunu! (Lis. 37:1) Niku hi rindzela lezvaku a zvikarato zva tiko zvi engeteleka nguvhu laha a Armagedhoni yi tshinelako kusuhani nguvhu. (Mar. 13:8; 2 Tim. 3:13) A wu bongi hi lezvi a Papayi wa hina wa lirandzo wa le tilweni a hi vhunako ku zwisisa a ku hikuyini ku nga ni zvikarato zvo tala nguvhu tikweni legi?

9. A ciphrofeto ci tsalilweko ka Danieli 2:28, 31-35, ci wu tlhamuselisa kuyini a mufumo wo gumesa wa misava yontlhe niku wu sangulile rini a ku fuma?

⁹ Lera Danieli 2:28, 31-35. A ciphrofeto leci ha ci wona na ci tatiseka nyamutlha. A noro wa Nebhukadnezare wu kombile lezvi zvi nga wa ta maheka ‘masikwini ma nga hata’, andzhako ka kusangula ka kufuma ka Kristu. A valala va Jesu va laha misaveni va wa ta patsa a mufumo wo gumesa wa misava yontlhe wu phrofetilweko lomu ka Bhibhiliya, wu yimelwako hi ‘mikondzo ya ciketse ci vhuvilweko ni wumba’. A mufumo lowu wa misava yontlhe makunu wa fuma. Wu sangulile ku fuma ndzeni ka Yimpi yo Sangula ya Misava a cikhati leci a Grã-Bretanha ni Estados Unidos  va nga sangula ku tirisana nguvhu zvin’we, va wumba Anglo-América. A cifananiso ca noro wa Nebhukadnezare ci tlhelile ci phrofeta zvilo zvimbiri hi wutsongwani ga kona xungetano hi mufumo lowu wa misava yontlhe, lezvi zvi nga wa ta wu hambanisa ni mifumo leyi yin’wani yo sangula.

10. a) Zvini hi zvi wonako nyamutlha ka mufumo wa misava yontlhe wa Anglo-América zvi nga phrofetilwe ka ciphrofeto ca Dhaniyeli? b) I mhango muni hi faneleko ku yi potsa? (Wona a kwadru “ Ti wonele ka wumba!”)

¹⁰ Co sangula: A kuhambana ni mifumo leyi yin’wani ya misava yontlhe yi kumbukiwako ka muwoniso, a Anglo-América a nga yimelwi hi simbi yo tiya yo kota ouro kutani prata, kanilezvi i yimelwa hi ciketse ci vhuvilweko ni wumba. A wumba gi yimela a “pswalo wa vanhu” kutani vanhu laha va yileko. Kota lezvi zvi wonekako khwatsi nyamutlha a kucetelo wabye lomu ka mavhoto, lomu ka tikampanya ta ku lwela tifanelo ta vanhu, lomu ka zvitereka ni lomu ka tihlengeletano ti yimelako a vatiri wu maha ku a varangeli va mufumo lowu wa misava yontlhe zvi va karatela a ku maha lezvi va zvi lavako.

11. A mufumo wa misava yontlhe wa Anglo-América wu tiyisisa kuyini a kutsumba ka hina ka lezvaku hi hanya masikwini yo gumesa?

¹¹ Ca wumbiri: Kota lezvi a mufumo lowu wu yimelwako hi mikondzo ya cifananiso ca hombe, a Anglo-América hi wona mufumo wo gumesa wa misava yontlhe wu phrofetilweko lomu ka Bhibhiliya. Wu nga ta landzelwa hi mufumo wun’wani wa politika. Kanilezvi, wu ta lovisiwa hi citshuketi yimpini ya Armagedhoni a cikhati leci a Mufumo wa Nungungulu wu to wu sila zvin’we ni mifumo yontlhe leyi yin’wani ya vanhu. * — Kuv. 16:13, 14, 16; 19:19, 20.

12. Citiyisekiso muni co engeteleka hi ci kumako ka ciphrofeto ca Dhaniyeli leci ci hi chavelelako ni ku hi nyika kutsumba?

¹² A ciphrofeto leci ci hi vhunisa kuyini? A ciphrofeto ca Dhaniyeli ci hi nyika citiyisekiso co engeteleka ca lezvaku hi hanya cikhatini ca magumo. Ka cipimo ca 2500 wa malembe ma hundzileko, Dhaniyeli i phrofetile lezvaku andzhako ka mufumo wa Bhabhuloni, ku wa ta humelela yin’wani mifumo ya misava yontlhe ya mune yi nga wa ta khumba nguvhu a vanhu va Nungungulu. A ku hundza lezvo, i kombile kambe lezvaku a Mufumo wa Misava Yontlhe wa Anglo-América wu wa tava wona wo gumesa. Lezvo zva hi chavelela zvi tlhela zvi hi nyika kutsumba ka lezvaku zvezvanyana a Mufumo wa Nungungulu wu ta lovisa mifumo yontlhe ya vanhu wu sala wu fuma misava yontlhe. — Dan. 2:44.

13. A “hosi ya wu 8” ni “10 wa tihosi” zvi kumbukiwako ka Kuvhululelwa 17:9-12 zvi yimela yini niku a ciphrofeto leci ci tatisekisa kuyini?

¹³ Lera Kuvhululelwa 17:9-12. A kulovisa loku ku vangilweko hi Yimpi yo Sangula ya Misava ku mahile lezvaku ku tatiseka cin’wani ciphrofeto ca Bhibhiliya xungetano hi masiku yo gumesa. A varangeli va misava yontlhe va wa lava ku neha kurula misaveni yontlhe. Hikwalaho, hi Janeiro wa 1920, va no yimisa Liga das Nações yi nga vhaletiwa hi ma Nações Unidas hi Outubro wa 1945. A hlengeletano leyi yi vitaniwa ku i “hosi ya wu 8”. Kanilezvi a hi mufumo wa misava yontlhe. Yova ni ntamu ntsena hi kota ya mifumo leyi yi yi seketelako. A Bhibhiliya gi vitana mifumo leyo hi ndlela yo fananisa giku i “10 wa tihosi”.

14-15. a) Zvini Kuvhululelwa 17:3-5 a kombako xungetano hi Bhabhuloni wa Hombe? b) Zvini lezvi a vaseketeli va wukhongeli ga mawunwa va mahako?

¹⁴ Lera Kuvhululelwa 17:3-5. Na a pimiselwa hi Nungungulu, mupostoli Johani i  no wona cibhayi lomu ka muwoniso, ku nga “Bhabhuloni wa Hombe”, ci yimelako a wukhongeli gontlhe ga mawunwa. A muwoniso lowu wu komba yini? Hi malembe yo tala, a tihlengeletano ta wukhongeli ga mawunwa ti tirisana nguvhu ni mifumo ya misava yontlhe ya politika ti tlhela ti yi katekisa. Hambulezvo, zvezvanyana Jehovha i ta chela timbilwini ta mifumo leyo ya politika “a maalakanyo ya ku maha kurandza kakwe”. Gi tava gihi a wuyelo ga lezvo? A mifumo leyo ya politika, yi vitaniwako ku i “10 wa tihosi”, yi ta vhukela a tihlengeletano tontlhe ta wukhongeli ga mawunwa yi ti lovisa ti ku bhi. — Kuv. 17:1, 2, 16, 17.

¹⁵ Hi zvi tivisa kuyini lezvaku a Bhabhuloni wa Hombe i laha kusuhani ni kulovisiwa? Kasi ku hlamula a ciwutiso leci zva vhuna a ku alakanya lezvaku a dhoropa ga Bhabhuloni wa kale gi wa vhikelwe hi mati ya congo wa hombe wa Eufrate. A bhuku ga Kuvhululelwa gi fananisa a timiliyoni ta vaseketeli va Bhabhuloni wa hombe ni “mati” ma vhikelako. (Kuv. 17:15) Kanilezvi gi tlhela gi komba lezvaku a mati lawo ma wa ‘tapswha’ zvi kombako ku a wukhongeli gontlhe ga mawunwa gi wa ta luza a vaseketeli vo tala. (Kuv. 16:12) Kutatisekeni ka ciphrofeto leci, a vanhu vo tala nyamutlha va tsika wukhongeli ga mawunwa va sangula  ku lavetela mihlamulo ya zviwutiso zvabye ka gin’wani wutshamu.

16. Hi nga vhunekisa kuyini hi ku zwisisa a zviphrofeto xungetano hi kuwumbiwa ka ma Nações Unidas ni kulovisiwa ka Bhabhuloni wa Hombe?

¹⁶ A zviphrofeto lezvi zvi hi vhunisa kuyini? A kuwumbiwa ka ma Nações Unidas ni lezvi a vanhu vo tala va tsikako a wukhongeli ga mawunwa zvi engetela ku hi tiyisekisa lezvaku hi hanya masikwini yo gumesa. Hambu lezvi a mati yo fananisa ya vaseketeli va Bhabhuloni ma pswhako, a kulovisiwa ka tihlengeletano ta wukhongeli ga mawunwa ku tata hi yin’wani ndlela. Kota lezvi zvi kumbukilweko, Jehovha i ta chela timbilwini ta “10 wa tihosi” — ku nga mifumo ya politika leyi yi seketelako a ma Nações Unidas — “a maalakanyo ya ku maha kurandza kakwe”. A kulovisiwa ka wukhongeli ga mawunwa hi mifumo leyo ku tata hi kutsopeta ka tihlo, ku hlamalisa tiko gontlhe. * (Kuv. 18:8-10) A kulovisiwa ka Bhabhuloni wa Hombe ku ta khumba tiko gontlhe niku kuzvilava ku ta vanga tixanisa, kanilezvi hi wutsongwani ga kona a vanhu va Nungungulu va tava ni zvigelo zvimbiri zva ku tsaka. Zvi nga lezvi: A wukhongeli ga mawunwa gi nga nala wa Jehovha Nungungulu hi malembe yo tala gi tava gi lovisilwe. A kutlhatlhiswa ka hina tikweni legi go biha ku ta ngha ku hi laha kusuhani nguvhu. — Luka 21:28.

17-18. a) Hi nga simamisa kuyini hi tiyisa kukholwa ka hina? b) Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima yi landzelako?

¹⁷ Dhaniyeli i phrofetile lezvaku a “wutivi” ga lisine ‘gi wa ta endzeleka’. Lezvo hakunene zva humelela. Makunu ha zvi zwisisa khwatsi a zviphrofeto lezvi zvi wulawulako hi masiku ya hina. (Dan. 12:4, 9, 10) A zviphrofeto lezvi zva lisine nguvhu laha ka ku zvi engetela a cichavo leci hi nga naco hi Jehovha ni Mhaka yakwe yi pimiselweko. (Isa. 46:10; 55:11) Hikwalaho, simama ku tiyisa kukholwa ka wena hi ku gondza Mitsalo hi kuhiseka ni ku vhuna van’wani lezvaku vava ni wunghana ga hombe na Jehovha. I ta vhikela vontlhe lava va mu tsumbako hi kumbhelela a tlhela a va nyika “kurula” ka pindzukelwa. — Isa. 26:3.

¹⁸ Ka ndzima yi landzelako, hi ta veka kupima ka zviphrofeto xungetano hi bandla ga wuKristu masikwini yo gumesa. Kota lezvi hi to gondza, a zviphrofeto lezvo zvonawu zvi tiyisekisa lezvaku hi hanya masikwini yo gumesa. Hi ta wona a cikombiso co engeteleka ca lezvaku Jesu, loyi makunu a nga Hosi ya hina, i kari a rangela a valandzeli vakwe vo tsumbeka.