1. Zvini lezvi Jehovha a nga maha andzhakunyana ka loku Adhamu na Evha va wonhile? (Genesisi 3:15)

 CIKHATANYANA andzhako ka loku Adhamu na Evha va wonhile, Jehovha i no wu nyika a kutsumba a pswalo wabye hi ku tirisa ciphrofeto co hlamalisa. Lezvi a zvi wulileko zvi tsalilwe ka Genesisi 3:15. — Lera.

2. Zvini zvi ku hlamalisako laha ka ciphrofeto leci?

² A ciphrofeto leco ci kumeka ka bhuku go sangula ga Bhibhiliya, kanilezvi hi ndlela yo kari a mabhuku wontlhe ya Bhibhiliya ma zwanana naco. A ku khwatsi hi lezvi a janta yi tlhanganisako a tirayo tontlhe ta rodha, a magezu ma nga ka Genesisi 3:15 ma tlhanganisa a mahungu ya mabhuku wontlhe ya Bhibhiliya laha ka mhaka yin’we yaku ku wa ta rumelwa Mutlhatlhisi a ta lovisa Sathani ni vontlhe valandzeli vakwe vo biha. * Lawo ma tava makatekwa ya hombe ka lava va randzako Jehovha!

3. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

³ Ka ndzima leyi hi ta hlamula a zviwutiso zvi landzelako xungetano hi ciphrofeto ca Genesisi 3:15: Hi vamani va kumbukiwako ka ciphrofeto leci? Ci tatisekisa kuyini a ciphrofeto leci niku hi vhunekisa kuyini hi ciphrofeto leci?

4. Himani “nyoka” niku hi zvi tivisa kuyini?

⁴ Genesisi 3:14, 15 i kumbuka “nyoka”, “pswalo” wa nyoka, “wasati” ni “pswalo” wa wasati. A Bhibhiliya ga hi vhuna a ku  tiva a mun’we ni mun’wani wabye. * A hi sanguleni hi “nyoka”. A nyoka ya lisine na yi nga zvi zwisisangi lezvi Jehovha a nga wula lomu sin’wini ga Edheni. Hikwalaho, leci Jehovha a lavako ku ci lamula civangwa ci pimisako. Himani civangwa leco? Kuvhululelwa 12:9 a nga hi siyi ni kukanakana mhakeni leyi. I wula lezvaku “a nyoka leyi ya kale” hi Sathani Dhiyabho. Kanilezvi hi vamani va wumbako a pswalo wa nyoka?

5. Hi vamani va wumbako a pswalo wa nyoka?

⁵ Ka zvikhati zvo kari a Bhibhiliya gi tirisa a gezu pswalo kasi ku wula lava va pimanyisako nguvhu a wokari laha ka kuza va vitaniwa ku i vana vakwe. Hikwalaho, a pswalo wa nyoka wu wumbiwa hi tingilozi to kala ku tsumbeka ni vanhu lava a ku fana na Sathani va alako Jehovha Nungungulu ni ku vhukela a vanhu vakwe. Lezvo zvi patsa a tingilozi leti ti tsikileko a zviavelo zvabye le tilweni masikwini ya Nowa ni vanhu lava va mahisako ku khwatsi hi papayi wabye Sathani. — Gen. 6:1, 2; Joh. 8:44; 1 Joh. 5:19; Jud. 6.

6. Hikuyini a “wasati” zvi nga kotekiko ku kuva Evha?

⁶ Zvezvi a hi tiveni ku hi mani “wasati”. A wasati loyi a zvi nge koteki ku ngha ku hi Evha. Hikuyini? A hi woneni cigelo cin’we basi. A ciphrofeto ci wulile lezvaku a pswalo wa wasati wu wa ta gandla a hloko ya nyoka. Kota lezvi hi zvi wonileko zvezvi, a nyoka civangwa ca moya, Sathani, niku a ku na pswalo wo kala kumbhelela wa Evha wu nga wa ta zvi kota ku mu gandla. Ku wa laveka nchumu wo engeteleka.

7. Kota zvi kombisiwako ka Kuvhululelwa 12:1, 2, 5, 10, himani a wasati a kumbukiwako ka Genesisi 3:15?

⁷ A bhuku go gumesa ga Bhibhiliya ga hi byela ku hi mani a wasati loyi a kumbukiwako  ka Genesisi 3:15. (Lera Kuvhululelwa 12:1, 2, 5, 10.) A hi wasati wa laha misaveni! I na ni hweti mikondzweni yakwe ni cidlodlo ca 12 wa tinyeleti hlokweni yakwe. I pswala n’wana wo kala ku toloveleka, ku nga Mufumo wa Nungungulu. A Mufumo wa le tilweni, hikwalaho a wasati yenawu i fanele kuva wa le tilweni. I yimela a cipandze ca le tilweni ca hlengeletano ya Jehovha yi wumbiwako hi zvivangwa zva moya zvo tsumbeka. — Gal. 4:26.

8. Himani a cipandze-tshinya ca pswalo wa wasati niku hi rini a ngava cipandze leco? (Genesisi 22:15-18)

⁸ A Mhaka ya Nungungulu ya hi vhuna kambe a ku tiva ku hi mani a cipandze-tshinya ca pswalo wa wasati. A pswalo lowo wu wa fanele kuva wa pswalo wa Abrahama. (Lera Genesisi 22:15-18.) Kota lezvi zvi nga phrofetilwe, Jesu i wa hi wa pswalo wa wanuna loye wo tsumbeka. (Luka 3:23, 34) Kanilezvi, a pswalo wu wa fanele kuva ni ntamu nguvhu a ku hundza munhu hakuva wu wa fanele ku gandla Sathani a nga havi kona. Hikwalaho, a cikhati leci Jesu a nga hi ni cipimo ca 30 wa malembe, i no totiwa kota N’wana wa Nungungulu a pswalilweko hi moya. A cikhati leci a nga totiwa, Jesu i nova cipandze-tshinya ca pswalo wa wasati. (Gal. 3:16) Andzhako ka loku Jesu a file a tlhela a vhuxiwa, Nungungulu i no “mu sasekisa hi kungangamela ni wudzundzo” a tlhela a mu nyika “ntamu wontlhe le tilweni ni laha misaveni” a ku patsa ni ntamu wa ku “fuvisa a mitiro ya Sathani”.— Mah. 2:7; Mat. 28:18; 1 Joh. 3:8.

9-10. a) Hi vamani van’wani va wumbako a pswalo wa wasati, niku hi rini va vaku va pswalo wa wasati? b)Zvini hi to zvi vhuxeta zvezvi?

⁹ Kanilezvi ku na cipandze ca wumbiri ca pswalo wa wasati. Mupostoli Pawule i tivekisile a cipandze leci ca pswalo a cikhati leci a nga byela a maKristu ma totilweko ya Vamatiko ni ya vaJudha, aku: “Loku mu lumba Kristu, hakunene mu pswalo wa Abrahama; mu vagi va tshomba ya citsumbiso.” (Gal. 3:28, 29) A cikhati leci Jehovha a totako a muKristu hi moya wo basa, a munhu loye i maha cipandze ca pswalo wa wasati. Hikwalaho, a pswalo lowo wu wumbiwa hi Jesu Kristu ni lava a to fuma navo va 144 000. (Kuv. 14:1) Vontlhe va pimanyisa Jehovha Nungungulu, a Papayi wabye.

¹⁰ Lezvi makunu hi zvi tivileko ku hi vamani va kumbukiwako ka Genesisi 3:15, a hi vhuxeteni kutsongwani lezvi Jehovha hi kutsongwani-kutsongwani a tatisisako zvona a ciphrofeto leci ni lezvi hi vhunekisako zvona.

11. A pswalo wa wasati wu ‘lumilwe a cirendze’ hi ndlela muni?

¹¹ Hi kuya hi ciphrofeto ca Genesisi 3:15, a nyoka yi wa ta luma ‘cirendze’ ca pswalo wa wasati. Lezvo zvi tatisekile a cikhati leci Sathani a nga kucetela vaJudha ni vaRoma lezvaku va daya a N’wana wa Nungungulu. (Luka 23:13, 20-24) A ku khwatsi hi lezvi loku munhu a bayisilwe cirendze a tsandzekako ku famba hi cikhati co kari, a kufa ka Jesu konawu ku mahile ku a nga zvi koti ku maha nchumu hi cikhati co kari niku i tshamile cipimo ca masiku manharu cilahleni na a file. — Mat. 16:21.

12. A hloko ya nyoka yi ta gandlisiwa kuyini niku rini?

¹² A ciphrofeto ci nga ca Genesisi 3:15 ci kombile lezvaku Jesu i wa nga ta pindzuka cilahleni. Hikuyini? Hakuva hi kuya hi ciphrofeto leci, a pswalo wa wasati wu wa ta gandla a hloko ya nyoka. Lezvo zvi wula ku a cilondza ca Jesu ca laha ka cirendze ci wa ta hola niku hi zvalezvo futsi zvi nga maheka. Hi siku ga wunharu andzhako ka kufa kakwe, Jesu i no  vhuxiwa kota civangwa ca moya ci nga fiko. Hi cikhati leci Nungungulu a ci yimisileko, Jesu i ta gandla Sathani a nga havi kona. (Mah. 2:14) Lava va to fuma zin’we na Kristu va ta patseka ka ku lovisa a valala vontlhe va Nungungulu va laha misaveni, ku nga pswalo wa nyoka. — Kuv. 17:14; 20:4, 10. *

13. Hi vhunekisa kuyini hi kutatiseka ka ciphrofeto leci?

¹³ Loku u hi nandza ga Nungungulu gi ti nyikeleko kakwe, wa vhuneka hi kutatiseka ka ciphrofeto leci. Jesu i tile misaveni kota munhu wa nyama. I pimanyisile a matshamela ya Papayi wakwe hi kumbhelela. (Joh. 14:9) Hikwalaho, hi ku gondza xungetano hi Jesu, hi mu tiva khwatsi Jehovha Nungungulu hi tlhela hi mu randza. Ha vhuneka kambe hi tigondzo ta Jesu ni lezvi a rangelisako zvona a bandla ga wuKristu nyamutlha. I hi gondzisa lezvi hi nga hanyisako zvona hi ndlela yi nga hi vhunako ku hi tsakelwa hi Jehovha. Niku hontlheni hi nga vhuneka hi kufa ka Jesu, ku nga kulun’wa kakwe cirendze. Hi ndlela muni? A cikhati leci Jesu a nga vhuxiwa, i nyikele ntsengo wa nkhata wakwe kota muphahlo wo mbhelela wu hi basisako “zviwonhweni zvontlhe”. — 1 Joh. 1:7.

14. Hi zvi tivisa kuyini lezvaku a ciphrofeto leci Jehovha a nga ci wula le Edheni a ci tekelangi ku tatiseka? Tlhamusela.

¹⁴ A magezu lawa Jehovha a ma wulileko le Edheni ma kombile lezvaku ku wa ta hundza a cikhati co kari a ciphrofeto leci na ci nga se tatiseka hi kumbhelela. Zvi wa ta teka cikhati kasi a wasati a humesa a pswalo wu tsumbisilweko, kasi Sathani a tlhanganisa a valandzeli vakwe ni ku a wulala (kutani livengo) cikari ka mitlawa leyi ya yimbiri gi kula. Ha vhuneka hi ku tiva ciphrofeto leci hakuva ci hi tlharihisa lezvaku a tiko legi gi rangelwako hi Sathani gi ta venga vakhozeli va Jehovha. Hi ndzhako ka cikhati, Jesu i va nyikile citlharihiso co fana a vapizani vakwe. (Mar. 13:13; Joh. 17:14) Handle ko kanakana ha ku wona a kutatiseka ka cipandze ca ciphrofeto leci, nguvhunguvhu ndzeni ka 100 wa malembe ma ha hi ku hundzako. Hi ndlela muni?

15. Hikuyini a tiko gi hi vengako nguvhu, kanilezvi hikuyini hi nga faneliko ku chava Sathani?

¹⁵ Cikhatanyana ndzhako ka loku Jesu a yimisilwe kota Hosi ya wuMesiya hi 1914, Sathani i no hlongoliwa le tilweni. Zvezvi i vhalelwe kusuhani ni laha misaveni, na a rindzela kulovisiwa. (Kuv. 12:9, 12) Kanilezvi a nga rindzeli na a kondlile mawoko. Sathani i zangarile nguvhu niku i chulula a zanga yakwe hehla ka vanhu va Nungungulu. (Kuv. 12:13, 17) Hi cigelo leco a tiko gi hi vengako nguvhu ku hundza kale. Hambulezvo, a hi na cigelo ca ku chava Sathani ni valandzeli vakwe. Wutshan’wini ga lezvo, hi na ni kutsumba ko fana ni loku mupostoli Pawule a nga hi nako. I tsalile lezvi: “Loku Nungungulu a hi na hina, himani a to hi vhukela?” (Rom. 8:31) Hi nga tsumba Jehovha hi kumbhelela, hakuva kota lezvi hi zvi wonileko, a cipandze ca hombe ci tsalilweko ka ciphrofeto ci nga ka Genesisi 3:15 makunu ci tatisekile.

16-18. Curtis, na Ursula na Jessica va vhunekisile kuyini hi ku zwisisa Genesisi 3:15?

¹⁶ A citsumbiso ca Jehovha ci nga ka Genesisi 3:15 ci nga hi vhuna ku lwisana ni cihi cikarato hi nga kumanako naco wutomini ga hina. Curtis, loyi a tirako kota murumiwa le Guam, i wulile lezvi: “Ka zvikhati zvin’wani ndzi kumana ni zvikarato ni kukhunguvanyeka ku ringako a kutsumbeka ka mina ka Jehovha. Kanilezvi a ku ehleketa hi ciphrofeto ci  nga ka Genesisi 3:15 zva ndzi vhuna ku simama ndzi tsumba a Papayi wa mina wa le tilweni.” Curtis i gi rindzela hi matihlo yo pswhuka a siku legi Jehovha a to mbheta a zvikarato zvontlhe lezvi hi kumanako nazvo.

¹⁷ A makabye wo kari wa ku hi Ursula, wa le Baviera i wulile lezvaku a ku zwisisa Genesisi 3:15 zvi mu vhunile a ku tiyiseka lezvaku a Bhibhiliya gi pimiselwe hi Nungungulu. I wonile lezvi a zviphrofeto zvontlhe lezvi zvin’wani zvi yelanisako zvona ni ciphrofeto leci niku lezvo zvi mu hlamalisile nguvhu. I engeta kambe aku: “Ndzi khumbilwe nguvhu a cikhati leci ndzi nga tiva lezvaku Jehovha i tekele ku maha cokari kasi a vanhu va nga tsikiwi na va nga hi na kutsumba.”

¹⁸ Jessica wa le Micronésia, i wulile lezvi: “Ndza ha zvi alakanya lezvi ndzi nga ti zwisa zvona a cikhati leci ndzi nga pola ku ndzi kumile lisine! A ciphrofeto ci tsalilweko ka Genesisi 3:15 ca tatiseka. Ci ndzi vhuna a ku alakanya lezvaku lezvi hi zvi hanyako zvezvi a hi zvona zvi nga wutomi hakunene. A ciphrofeto leci ci tlhela ci tiyisa a kutsumba ka mina ka lezvaku a ku tirela Jehovha ku maha ku ndzi hanya a wutomi ga ginene zvezvi ni ga ginene nguvhu cikhati ci tako.”

19. Hikuyini hi tiyisekako lezvaku a cipandze co gumesa ca ciphrofeto leci ci ta tatiseka?

¹⁹ Kota lezvi hi zvi wonileko, Genesisi 3:15 zvezvi wa tatiseka. A pswalo wa wasati ni pswalo wa nyoka makunu wa tiveka khwatsi. Jesu, a cipandze-tshinya ca pswalo wa wasati, a cilondza cakwe ca laha ka cirendze ci holile niku zvezvi i Hosi ya ntamu yi nga fiko. A kuhlawuliwa ka lava va wumbako a cipandze ca wumbiri ca pswalo wa wasati ku laha kusuhani ni ku gumesa. Kota lezvi a cipandze co sangula ca ciphrofeto leci ci tatisekileko, hi na ni zvigelo zvo zwala zva ku tsumba lezvaku a cipandze co gumesa, ku nga ku gandla a hloko ya nyoka, conawu ci ta tatiseka. A malandza ya Nungungulu ma ta tsaka nguvhu a cikhati leci Sathani a to lovisiwa! Kala ka cikhati leco, ngha hi nga rereki. A Nungungulu wa hina wa tsumbeka. Hi ku tirisa a pswalo wa wasati, i ta neha makatekwa yo tala nguvhu ka “matiko wontlhe ya misava”. — Gen. 22:18.