1. Citlharihiso muni leci mupostoli Pawule a nga tsalela maKristu ma totilweko?

MUPOSTOLI Pawule i tlharihisile aku: “Tsikani.” A ku tsika ku maha yini? A ku tsika “ku pimanyisa a mahanyela ya tiko legi.” (Rom. 12:2) I wa byela mani? I wa byela maKristu ya zana ga malembe go sangula. Hikuyini a ngaza a va nyika wusungukati lego go hisa a vanhu lavo va nga ti hendleletile ka Nungungulu va tlhela va totiwa hi moya wo basa? — Rom. 1:7.

2-3. Sathani i zamisa kuyini ku hi tsikisa ku tirela Jehovha? Hi nga zvi kotisa kuyini ku ‘khungumula’ zvilo zva hava zvi chachareleko maalakanyweni ya hina?

² Zvi wonekisa ku khwatsi a maKristu yo kari ma wa sangulile ku thapelwa hi mawonela ya hava ni tifilozofiya ti nga hangalaswa hi Sathani. Makunu Pawule i wa karateka hi kota ya lezvo. (Efe. 4:17-19) Ni nyamutlha lezvo zvi nga hi mahekela. Laha Sathani a hosi ya tiko legi a fako ni tindleve hi ku zama ku hi tsikisa ku tirela Jehovha, i tirisa mano yo hambanahambana. Hi cikombiso, loku hi xuva kuva va lisima ku hundza van’wani ni kuva ni nduma, a nga londzowota zvezvo kasi ku hi tsikisa ku tirela Jehovha. A nga ha londzowota nchun’wanyana wo kari hi nga gondza laha kaya, cikoleni, kutani ka vanhu hi hanyako navo lezvaku a hi maha hi pimisa ku fana na yena.

 ³ Xana zva koteka ku ‘khungumula’ zvilo zva hava zvi chachareleko maalakanyweni ya hina ke? (2 Kor. 10:4) Wona lezvi Pawule a hlamulisako zvona ciwutiso leci: “Hi hahlulela a maalakanyo ni zvontlhe lezvi zvi tlakukileko zvi vhalelako vanhu a ku tiva Nungungulu, hi hlula maalakanyo wontlhe hi ma maha zvibochwa zva ku ingisa Kristu.” (2 Kor. 10:5) Lisine, hi nga zvi kota ku susa mawonela ya hava hi ku vhuniwa hi Jehovha. A ku fana ni lezvi a muri wu zvi kotako ku susa mababyi lomu mirini, a Mhaka ya Nungungulu yonawu yi nga hi vhuna ku susa mawonela ya hava ya tiko ga Sathani.

4. Zvini lezvi a kutala ka hina zvi nga boha ku hi cica a cikhati hi nga sangula ku hanya hi lisine?

⁴ Hi nga alakanyela lezvi zvi nga boha ku u cica a cikhati u nga sangula ku gondza lisine la Mhaka ya Jehovha u tlhela u ti mahela ciboho ca ku mu tirela! A kutala ka hina zvi lavile ku hi tsika mahanyela yo kari yo biha. (1 Kor. 6:9-11) A ho ku mu bonga nguvhu Jehovha hi lezvi a nga hi vhuna ku hlula mahanyela lawo yo biha!

5. Zvilo muni zva zvimbiri hi faneleko ku maha hi kuya hi Va Le Roma 12:2?

⁵ Hambu lezvi hi kalako hi nga ha mahi a zviwonho zva hombe lezvi hi nga kari hi maha na hi nga se bhabhatisiwa, a hi faneli ku tshama hi ku ge, hiku zvi mbhelile. Zva ha lava ku hi ti karata kasi hi fambela kule ni zvontlhe zvi nga wa ta hi veka ciringweni ca ku hi tlhela hi maha zviwonho lezvo. Hi nga zvi mahisa kuyini? Pawule i hlamula aku: “Tsikani ku pimanyisa a mahanyela ya tiko legi, kanilezvi hundzuluswani muva ni kupima kuswa.” (Rom. 12:2) Makunu, ku laveka ku hi maha zvilo zvimbiri. Co sangula, hi fanele ku ‘tsika ku pimanyisa’, kutani ku tekelela a tiko legi. Ca wumbiri, hi fanele ku ‘hundzuluswa’ hi ku cica kupima ka hina kuva kuswa.

6. Hi gondza yini ka lezvi Jesu a nga wula ka Matewu 12:43-45?

 ⁶ A kuhundzuluswa kutani ku cica loku Pawule a nga ku wula, ku hundza ku cica lahandle, ku nga lezvi hi wonekisako zvona. Zvi yelana ni ku hi cica hi kumbhelela. (Wona kwadru: “ U no cica futsi kutani wo wonekisa ku khwatsi u no cica ke?”) Hi fanele ku cica a kupima ka hina hi kumbhelela kuva kuswa — a matshamela ya hina, kutizwa ka hina, ni mixuvo ya hina. Hikwalaho, mun’we ni mun’wani wa hina i fanele ku ti wutisa lezvi: ‘Kasi ndziva muKristu, ndzo cica hi laha handle basi kutani ndzo cica futsi hi kumbhelela ke?’ A hlamulo wa ciwutiso leci wa lisima. Ka lezvi Jesu a nga zvi wula ka Matewu 12:43-45, i kombile lezvi hi faneleko ku maha. (Lera.) Lezvi a nga kari a zvi wula hi magezu lawa, zvi komba lisine la lisima, laku: A ku susa maalakanyo yo biha basi a zvi eneli; hi fanele ku guma hi ma vhaleta hi ya ma nene.

7. Hi nga zvi kotisa kuyini a ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni?

⁷ Hakunene zva koteka ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni ke? A Bhibhiliya ga hlamula giku: “Simamani ku mahiwa lava vaswa a moyeni wa kupima ka n’wina, mu ambala a munhu muswa loyi a vangilweko hi kurandza ka Nungungulu ka kululama ni kutsumbeka.” (Efe. 4:23, 24) Ina, zva koteka futsi a ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni; kanilezvi a zvi olovi. A hi faneli ku ti khoma basi ka kunavela ko biha ni mitiro ya hava. Hi fanele ku cica hiva ‘vaswa moyeni wa kupima ka hina’. Lezvo zvi patsa ku cica mixuvo ya hina, mahanyela ya hina, ni lezvi zvi hi kucako ku maha zvilo zvokari. Lezvo zvi lava ku hi tshama hi ku ti karata.

8-9. Lezvi zvi nga humelela a makabye wo kari zvi kombisa kuyini a lisima la ku cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni?

⁸ A hi woneni cikombiso ca makabye wo kari a nga hi nyazvibhakela. A cikhati a nga nyima kunwa nguvhu ni kuba zvibhakela, i no guma a bhabhatiswa. Lezvo zvi nyikile wukustumunyu ga gi nene nguvhu lomu ka cipandzana leci a nga hanya ka cona. Hambulezvo, ka gambo go kari na a ha hi ku bhabhatiswa, i no kumana ni ciringo hi citshuketi. Ku nota cidhakwa laha kaya kakwe ci ta mu dhelela na ci lava ku valwa. A makabye wa hina i rangile hi ku zvi kota ku ti khoma, a ala kulwa. Kanilezvi, laha makunu a cidhakwa leco ci nga rukatela vito ga Jehovha, a makabye wa hina i no nyongwa, a tekela ku huma a ya ci bela zva tanani mu ta wona. Hikuyini a ngaza a maha lezvo? Hambu lezvi ka ku lezvi a nga gondza lomu ka Bhibhiliya zvi wa mu vhunile ku vhalela moya wa ku randza zvibhakela, i wa nga se cica moya wa kupima kakwe. Hi magezu man’wani, i wa nga se cica lezvi a nga zvona hi le ndzeni — a wumunhu gakwe!

⁹ Hambulezvo a makabye loyi a nga rerekangi a tsika ku ti karata. (Mav. 24:16) I simamile ku kula hi tlhelo ga moya hi ku vhuniwa hi madhota. I no guma a ringanelwa hi kuva dhota. Ka gambo gin’wani makunu, lahandle ka Salawu ya Mufumo, i no gwagwagwa ni ciringo co fana ni leci a nga kumene naco ka malembe ma nga hundzile. A cidhakwa co kari ci wa lava kuba a dhota go kari. Zvini a nga maha a makabye loyi? I no bhulisana ni cidhakwa leco hi kurula ni kutikoramisa, ku seva ni kurula makunu. I zile a ci heleketa kaya. Hikuyini a makabye loyi a nga maha zvilo zvo hambana ka khati legi? Hi ku makunu i wa cicile moya wa kupima kakwe, lezvi a nga zvona hi le ndzeni. I wa cicile wumunhu  gakwe ava wo rula ni wo ti koramisa. Lezvo zvi mu dhumisile nguvhu Jehovha!

10. Zvini zvi lavekako kasi hi cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni?

¹⁰ A kucica loko a ku maheki hi kutsopeta ka tihlo. Ne a ku maheki halahala. Zvi nga lava ku hi ‘ti tsitsirita’ hi malembe yo kari. (2 Ped. 1:5) A hi cici hi kuva “lisineni” hi malembe yo tala. Zvi lava ku hi kulula hi n’watseka kasi hi cica lezvi hi nga zvona hi le ndzeni. Ku na ni zvilo zvo kari hi faneleko ku maha kasi hi cica. A hi woneni zvokari zva kona.

11. A mukhongelo wu hi vhunisa kuyini a ku cica moya wa kupima ka hina?

¹¹ A nchumu wa lisima ni wo sangula hi faneleko ku maha, mukhongelo. Zvi lava ku hi khongela a ku fana ni mutsali wa tisimu loyi a ngaku: ‘Nungungulu, ndzi vangele a mbilu yi hlazvekileko; vhuxa luswa a moya wa kutiya cikari ka mina.’ (Lis. 51:10) Hi fanele ku zvi zwisisa ku hakunene zva laveka ku hi cica moya wa kupima ka hina hi tlhela hi kombela Jehovha lezvaku a hi vhuna. Cini ci hi kholwisako lezvaku i ta hi vhuna ku cica? Magezu yo tiyisa hlana lawa a nga tsumbisa xungetano hi vaIzrayeli va timbilu to nonoha masikwini ya Ezekiyeli. I te: ‘Ndzi ta va nyika a mbilu yin’we, ndzi chela a moya muswa ndzeni ka vona; . . . ndzi va nyika a mbilu ya nyama,’ [yi nga mbilu yi ingisako milayo ya Nungungulu]. (Ezek. 11:19) Jehovha i wa ti yimisele ku vhuna a vaIzrayeli lavo. Na hinawu i ti yimisele ku hi vhuna.

12-13. a) Hi kuya hi Lisimu 119:59, zvini hi faneleko ku ehleketa hi zvona? b) Zvini u faneleko ku ti wutisa?

¹² A nchumu wa wumbiri wa lisima hi faneleko ku maha, ku ehleketa. Laha hi gondzako a Bhibhiliya siku ni siku, hi fanele ku ti nyika cikhati ca ku ehleketa, hi hlola khwatsi a maalakanyo ni kutizwa ka hina, kasi hi pola lezvi hi faneleko ku cica. (Lera Lisimu 119:59; Mah. 4:12; Jak. 1:25) Hi fanele ku zama ku pola ku ha randza tifilozofiya ta tiko legi kutani ha ti tsakela ke. A hi faneli ku ti kalavela. Hi fanele ku vhumela a magome ya hina hi tlhela hilwa yi nga chayi kasi ku ma hlula.

¹³ Hi cikombiso, ti wutise lezvi: ‘Lomu mbilwini ya mina, ku na ni ndzhohwana yo kari ya matshoho ni ciluse ke?’ (1 Ped. 2:1) ‘Ndza tizwanyana matshandza hi kota ya mudhawuko wa mina, ni lezvi ndzi nga gondza, ni titshomba ta mina ke?’ (Mav. 16:5) ‘Ndza chepeta lava va kalako va nga hi nazvo lezvi ndzi nga nazvo, kutani lava va hlonge yo hambana ni leyi ya mina?’ (Jak. 2:2-4) ‘Ndza zvi randza zvilo zva tiko legi ga Sathani ke?’ (1 Joh. 2:15-17) ‘Ndza tolovela ku ti hungata hi zvilo zva chaka ni tihanyi?’ (Lis. 97:10; 101:3; Am. 5:15) A hlamulo wa wena ka zviwutiso lezvi wu nga ku vhuna ku pola lomu u faneleko ku chukwatisa. Loku hi zvi kota ku hahlula “maalakanyo” ma nge khwatsi ma no chacharela timbilwini ta hina, hi ta tsakisa a Papayi wa hina wa le tilweni. — Lis. 19:14.

14. Hikuyini a ku hlawula vanghana va va nene zvi nga zva lisima?

¹⁴ A nchumu wa wunharu wu lavekako ku hi maha, ku hlawula vanghana va va nene. Kani ha zvi wona, kani a hi zvi woni, a mahanyela ya hina ma yelana ni vanghana va hina. (Mav. 13:20) Kuzvilava le ntirweni kutani cikoleni hi randzelwe hi vanhu va nga hi vhuniko kuva ni mawonela ma tsakisako Nungungulu. Hambulezvo le mitlhanganweni ya bandla, hi nga kuma vanghana va va nene nguvhu. Hi kwalomo hi nga kuciwako, kutani ku hlanganyetwa “lirandzweni ni mitirweni yo saseka.” — Mah. 10:24, 25, tlhamuselo wa lahasi.

15-16. Sathani i zamisa kuyini a ku cica kupima ka hina?

¹⁵ Alakanya lezvaku Sathani i kulula a n’watseka na a zama ku cica kupima ka hina. I tirisa tigondzo to hambanahambana kasi ku hohlola mawonela ma nene lawa hi nga nawo hi ku vhuniwa hi Mhaka ya Nungungulu.

¹⁶ Sathani wa ha simama ku wutisa zvo fana ni lezvi a nga wutisa Evha le jardhim ya Edheni, zvaku: ‘Hakunene Nungungulu i wulile lezvaku . . . ?’ (Gen. 3:1) Tikweni legi gi fumelwako hi Sathani, ha tolovela kuzwa vanhu na va zama ku hi vhuxela kukanakana hi ku hi wutisa zvilo zvo fana niku: ‘Hakunene Nungungulu wa betela ku a munhu ava ni vasati vo tala? Hakunene Nungungulu wa betela kuga maKhisimuso ke? Hakunene Nungungulu wa betela ku cheliwa nkhata? Hakunene a Nungungulu wa lirandzo i lava ku u nga angulani ni vanghana kutani ni maxaka ya wena ma nga susiwa bandleni?’

17. Zvini hi faneleko ku maha loku hi wutiselwa zvilo zvi mahako ku hi kanakanela lezvi hi zvi kholwako? Hi kuya hi Va Le Kolosi 2:6, 7, gi tava gihi a bhindzu ga kona loku hi maha lezvo?

¹⁷ Hi fanele ku tiyisa kukholwa ka hina ka lezvi a Bhibhiliya gi hi gondzisako. Loku hi tshama ni zviwutiso zvo kala mihlamulo, hi nga sangula ku kanakanela lisine. A kukanakana loko ku nga guma ku wonha kupima ka hina ku tlhela ku hohlola kukholwa ka hina. Makunu, zvini hi faneleko ku maha? A Mhaka ya Nungungulu yi hi byela ku hi hundzulusa kupima ka hina kasi hi tiva kutani hi ti kholwisa “a kurandza ka Nungungulu, loku ka ku nene, ku amukelekako, ni ku mbheleleko.” (Rom. 12:2) Loku hi gondza hi kukhandzakanya, hi nga ti kholwisa a lisine leli hi gondzileko lomu ka Bhibhiliya. Hi nga kholwa hi mbilu yontlhe lezvaku a milayo ya Jehovha yi nene. A ku fana ni sinya wu nga ni timitsu to tiya khwatsi, hinawu hi ta tiya hi ku nde, hi “tiya kukholweni.” — Lera Va Le Kolosi 2:6, 7.

18. Zvini zvi to hi vhuna ku hlula maalakanyo ya tiko ga Sathani?

¹⁸ U fanele ku tiyisa a kukholwa ka wena hi wece — a ku na munhu a to ku mahela lezvo. Hikwalaho, simama ku mahiwa muswa moyeni wa kupima ka wena. Khongela hi kukhandzakanya: Kombela Jehovha lezvaku a ku vhuna hi moya wakwe. Ehleketa khwatsi u tlhela u simama ku ti hlola. Hlawula vanghana va va nene: Lavetela vanghana lava va to ku vhuna ku cica kupima ka wena ku tsakisa Jehovha. Loku u maha lezvo, u ta hlula maalakanyo ya tiko ga Sathani u tlhela u zvi kota ku hahlula “maalakanyo ni zvontlhe lezvi zvi tlakukileko zvi vhalelako vanhu a ku tiva Nungungulu.” — 2 Kor. 10:5.