1. Hi kuya hi Va Le Kolosi 2:4, 8, Sathani i zamisa kuyini ku kucetela maalakanyo ya hina?

SATHANI i lava ku hi tsikisa ku tirela Jehovha. Kasi ku tatisa kungo gakwe, i zama ku cica kupima ka hina hi pimisa hi ndlela leyi a yi lavako, hi ingisa yena. I zama ku hi kucetela kutani ku hi kanganyisa kasi hi mu ingisa hi ku hlohlotela a kunavela ka hina. — Lera Va Le Kolosi 2:4, 8.

2-3. a) Hikuyini hi faneleko ku chela kota hi citlharihiso ci nga ka Va Le Kolosi 2:8? b) Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi?

² Hakunene hi le mhangweni ya ku kanganyisiwa hi Sathani ke? Ina! Alakanya lezvaku Pawule a nga tsalelangi vamatiko a citlharihiso ci nga ka Va Le Kolosi 2:8. I tsalele maKristu ma nga totilwe hi moya wo basa. (Kol. 1:2, 5) Lezvi a maKristu cikhatini leco ma nga hi mhangweni ya ku kanganyisiwa hi Sathani, hina nyamutlha a ha ha wuli — hi le mhangweni ya hombe nguvhu! (1 Kor. 10:12) Hikuyini? Sathani i kwalaha mbhirini ya misava, na a lumile ni matino hi ku lava ku pengisa a malandza yo tsumbeka ya Nungungulu. (Kuv. 12:9, 12, 17) Ahandle ka lezvo, hi hanya cikhatini leci a vakubiha ni va kanganyisi va yaku mahlweni “va biha nguvhu.” — 2 Tim. 3:1, 13.

³ Ka ndzima leyi, hi ta wulawula hi lezvi Sathani a tirisisako zvona “mano” yakwe kasi ku zama ku cica kupima ka hina. Hi ta pola “mano” manharu ya Sathani. (Efe. 6:11) Ka ndzima yi landzelako, hi ta wulawula hi lezvi hi nga susisako zvona wuyelo go biha legi kuzvilava gi nga kona lomu ka kupima ka hina hi kota ya ku kucetelwa hi mano ya Sathani. Hambulezvo, a hi sanguleni hi ku wona lezvi hi gondzako ka lezvi Sathani a nga va  pengisisa zvona a vaIzrayeli andzhako ka loku va nghenile Tikweni ga Citsumbiso.

4-6. Hi kuya hi Dhewuteronome 11:10-15, zvini zvi nga lava ku a vaIzrayeli va cica ka marimela yabye a cikhati va nga chikela Tikweni ga Citsumbiso?

⁴ Sathani i tirisile wutlhari a ringa vaIzrayeli lezvaku va khozela zvifananiso. I zvi mahisile kuyini? I londzowotile a cilaveko cabye ca ku lava ku kuma zvakuga. Loku va nghenile Tikweni ga Citsumbiso, zvi lavile ku va gondza marimela maswa. A cikhati va nga hi Gibhite, va wa regara masimu yabye hi mati va ngakha Congweni wa Nilo. Le Tikweni ga Citsumbiso, a masimu yabye ma wa nga regariwi hi mati ya micongo. Kanilezvi va wa rindzela hunguva ni tivhula ti ngana khati gin’we hi lembe kasi ku kulisa timbewu ni tisinya. (Lera Dhewuteronome 11:10-15; Isa. 18:4, 5) Hi kota ya lezvo, a vaIzrayeli va wa fanele ku gondza marimela maswa. Lezvo zvi wa nga ta va vevukela hakuva vontlhe lava va nga hi ni wutlhari ga kurima va wa file le ciwuleni.

⁵ Jehovha i no tlhamusela vanhu vakwe lezvaku a ciyimo cabye ci wa cicile. Andzhako ka lezvo, i no va nyika citlharihiso leci ca ku loku u ci wona hi cipswhati, u ngaku a ci yelani ni ntiro wa kurima. I te: ‘Ti woneleni lomu timbilwini ta n’wina, mu nga dzuka mu ringiwa, zvonake mu hambuka, mu ya tirela van’wani vanungungulu, mu khizama mahlweni ka vona.’ (Dhewu. 11:16, 17) Hikuyini Jehovha a nga va tlharihisa xungetano hi ku khozela vanungungulu va mawunwa na a wulawula hi ku gondza marimela maswa?

⁶ I wa zvi tiva ku a vaIzrayeli va wa ta ringwa ku gondza wutlhari go kari ga kurima ka vakhozeli va zvifananiso va nga gamekene navo. Phela a vaakelani vabye va wa hi ni wutlhari ga kurima a ku hundza vona, niku a vanhu va  Nungungulu va wa ta gondza wutlhari go kari ka vona. Kanilezvi, ku wa hi ni mhango! A kupima ka varimi lavo va vaKhanani ku wa hehlilwe hi lezvi va nga zvi kholwa xungetano hi Bhaali. Va wa ku Bhaali i n’winyi wa tilo niku hi yena a nisako vhula. Jehovha i wa nga lavi ku a vanhu vakwe va fayeliselwa hi tigondzo leto ta mawunwa. Hambulezvo, a vaIzrayeli va langile ku khozela Bhaali hi kuphindaphinda. (Mitse. 25:3, 5; Vala. 2:13; 1 Tih. 18:18) Makunu wa zvi wona lezvi Sathani a nga va phasisa zvona a vaIzrayeli va maha tikhumbi takwe ke?

7. A kholwa ka vaIzrayeli ku ringilwe hi ndlela muni a cikhati va nga nghena Tikweni ga Citsumbiso?

⁷ A mano yo sangula lawa Sathani a nga ma tirisa kasi ku phasa vaIzrayeli ku kucetela a kuxuva ka ntumbuluko ka ku lava ku a vhula yina va ta kuma ndzhongo. Kusukela hi Abril kala Setembro wa lembe ni lembe, a vhula yi wa kala le Tikweni ga Citsumbiso. Kasi a vaIzrayeli va hanya khwatsi, niku a timbewu ti pfuna, va wa rindzela ku a vhula yina, leyi yi nga tolovela ku sangula kwalomo ka va Outubro. Sathani i kanganyisile vaIzrayeli va kholwa ku kasi a zvilo zvi va fambela khwatsi, va wa fanele ku hanyisa lezvi a vaakelani vabye vo khozela zvifananiso va nga hanyisa zvona. A vaakelani vabye va wa kholwa ku va wa fanele ku maha mikhuwo yo kari kasi a vanungungulu vabye va nisa vhula. A vaIzrayeli lava va nga kala va nga kholwi ka Jehovha, va kalavelwe va kholwa lezvaku ku wa nga hi na yin’wani ndlela ya ku a cimumu ci mbhela, va se sangula ku maha mikhuwo leyo ya wuhedheni kasi va dhumisa Bhaali.

8. Hi wahi mano ya wumbiri lawa Sathani a ma tirisileko? Tlhamusela.

⁸ Sathani i tirisile a mano ya wumbiri kasi ku phasa vaIzrayeli. I va kucetele ku va tatisa kunavela kabye ka nyama. A vakhozeli lavo va zvifananiso va wa khozela vanungungulu vabye hi ku hlengela masango ko nyenyeza ni ko tshisa nguvhu. A makhozelela lawo ya chaka nguvhu ma wa patsa ku kuva ni zvikwambati zva vavasati ni zva vavanuna zvi nga maha wubhayi lomu tempeleni. Ku wa vhumelelwa ku a vavanuna va hlengela masango ni vavanuna-kuloni ni vavasati vonawu va maha lezvo, zvi tlhela zviva zvilo zvo toloveleka! (Dhewu. 23:17, 18; 1 Tih. 14:24) A vakhozeli lavo va zvifananiso va wa kholwa ku a mikhuwo leyo yi wa kuca vanungungulu vabye lezvaku va nonisa misava. A vaIzrayeli vo tala va kokilwe hi mikhuwo leyo ya kuhlengela masango ko nyenyeza, va vhumela ku kalavelwa vaya khozela vanungungulu va mawunwa. Hi lisine, Sathani i no va phasa, a va maha tikhumbi takwe.

9. Hi kuya hi Hoseya 2:16, 17, Sathani i va chelisile kuyini liphume a vaIzrayeli va nga ha ku woni a kuhambana ka Jehovha na Bhaali?

⁹ Sathani i tirisile mano ya wunharu kambe. I va chelile liphume vaIzrayeli va nga mu tivi khwatsi Jehovha. Masikwini ya muphrofeti Jeremiya, Jehovha i te a vaphrofeti va mawunwa va mahile ku a vanhu Vakwe va rivala vito Gakwe ‘hi kota ya Bhaali.’ (Jer. 23:27) Zvi wonekisa ku khwatsi a vanhu va Nungungulu va tsikile ku tirisa vito ga Jehovha, va gi vhaleta hi legi ga Bhaali, gi wulako ku “N’winyi” kutani “Hosi.” Lezvo zvi mahile ku zvi va karatela vaIzrayeli a ku wona kuhambana ku nga kona laha ka Jehovha na Bhaali, va guma va patsela mikhuwo ya mawunwa ya Bhaali ni wukhozeli ga Jehovha. — Lera Hoseya 2:16, 17.

10. I mano muni lawa Sathani a ma tirisako nyamutlha?

¹⁰ Sathani i tirisa mano yalawa ya man’we inyamutlha. I phasa vanhu hi ku hlohlotela kunavela ka ntumbuluko, a vhuvhumisa kunavela  ka nyama, a tlhela a va chela liphume kasi va nga mu tivi khwatsi Jehovha. A kusangula a hi wulawuleni hi mano lawa yo gumesa.

11. Sathani i va chelisile kuyini liphume a vanhu kasi va nga mu tivi khwatsi Jehovha?

¹¹ Sathani i va chelile liphume a vanhu kasi va nga mu tivi khwatsi Jehovha. Loku a vapostoli va Jesu va file, a vokari va nga ti byela ku maKristu va no sangula ku hangalasa tigondzo ta mawunwa. (Miti. 20:29, 30; 2 Tes. 2:3) A vahluwuki lavo va no sangula ku va chela liphume a vanhu va nga li tivi lisine hi Nungungulu wa lisine. Hi cikombiso, va no nyima ku tirisa a vito ga Nungungulu lomu ka maBhibhiliya yabye, va ku i chukwana ku gi vhaleta hi zvikhundla zvo fana niku “Hosi.” Lezvi va nga susa vito ga Nungungulu va gi vhaleta hiku “Hosi,” va mahile ku loyi a lerako Bhibhiliya zvi mu karatela ku wona a kuhambana ku nga kona laha ka Jehovha ni “tihosi” tin’wani ti gi kumbukako. (1 Kor. 8:5) Va tirisile gezu galegi gaku “Hosi” kasi ku vitana Jehovha na Jesu. Lezvo zvi maha ku a vanhu va nga zvi zwisisi a ku Jehovha na Jesu va hambene nguvhu. (Joh. 17:3) A pfilupfilu leyi yi mahile ku ku pswaleka a gondzo ya ku Nungungulu vanhu vanharu laha ka kun’we — lezvi a Bhibhiliya gi nga gondzisiko. Hi kota ya lezvo, a vanhu vo tala va kholwa lezvaku a zvi koteki a ku mu tiva Nungungulu. Lawo mawunwa yo tshisa! — Miti. 17:27.

12. Zvini lezvi a wukhongeli ga mawunwa gi zvi vhuvhumisako? Hi gihi wuyelo ga kona hi kuya hi Va Le Roma 1:28-31?

¹² Sathani i kucetela vanhu lezvaku va tatisa kunavela ka nyama. Cikhatini ca Izrayeli wa kale, Sathani i tirisile wukhozeli ga mawunwa kasi ku vhuvhumisa wubhayi. Ni nyamutlha i maha zvezvo. A wukhongeli ga mawunwa gi vhumelela gi tlhela gi vhuvhumisa mahanyela lawo yo biha. Hi kota ya lezvo, a kutala ka lava va ti byelako ku va khozela Nungungulu, va fularele milayo yakwe yo dlunyateka xungetano hi mahanyela. Ka papilo gakwe ka va le Roma, mupostoli Pawule i tlhamusele a wuyelo ga kona. (Lera Va Le Roma 1:28-31.) Cikari ka “lezvi zvi nga faneliko” ku wuliwa a kuhlengela ka masango kontlhe ko biha, a ku patsa ni ku a wanuna a etlela ni wanuna, kutani wasati ni wasati. (Rom. 1:24-27, 32; Kuv. 2:20) Zva woneka ku zva lisima nguvhu ka hina a ku ingisa a tigondzo to dlunyateka ta Bhibhiliya!

13. Hi wahi a mano man’wani lawa Sathani a ma tirisako?

 ¹³ Sathani i londzowota a kuxuva ka ntumbuluko loku hi nga nako. Hi na ni kuxuva ka ntumbuluko ka ku gondza wutlhari go kari kasi hi ti hanyisa hi gona ni mingango ya hina. (1 Tim. 5:8) A kutala ka zvikhati, a wutlhari lego hi nga gi kuma cikoleni ni kuva hi hiseka ka lezvi hi gondzako. Kanilezvi hi fanele ku ti wonela! Ka matiko yo tala, a zvikola a zvi gondzisi vanhu lezvaku va tiva ntiro wa ku ti hanyisa basi, kanilezvi zvi gondzisa ni filozofiya. A zvigondzani zvi kuciwa ku zvi kanakana a ku Nungungulu i kona ni ku nga gi nyiki lisima a Bhibhiliya. Va byeliwa lezvaku vontlhe a vanhu vo tiva va kholwa lezvaku a wutomi gi tumbulukile hi evholusawu. (Rom. 1:21-23) A tigondzo leto a ti zwanani ni “wutlhari ga Nungungulu.” — 1 Kor. 1:19-21; 3:18-20.

14. A filozofiya ya tiko yi vhuvhumisa yini?

¹⁴ A filozofiya yi kanyisa kutani ku lwisana ni milayo yo lulama ya Jehovha. A yi vhuvhumisi a mihandzu ya moya wa Nungungulu; kanilezvi, yi vhuvhumisa “a mitiro ya nyama.” (Gal. 5:19-23) Yi pswala matshandza, niku a wuyelo ga kona ku a vanhu va “ti randza wutsumbu.” (2 Tim. 3:2-4) A matshamela lawo, ma hambene ni woya wa kurula, ni wo ti koramisa lowu a vanhu va Nungungulu va kuciwako kuva nawo. (2 Sam. 22:28) A maKristu yo kari ma ngaya univhersidhadhe ma humile na ma hi ni mawonela ya tiko — na ku nga hi ya Nungungulu. A hi woneni cikombiso cin’we basi ca lezvi zvi nga humelelako.

15-16. U gondza yini ka cikombiso ca makabye wo kari wa cisati?

¹⁵ A makabye wo kari wa cisati a nga ntirweni wa cikhati contlhe hi 15 wa malembe ni ku  hundza, i li: “Kota Kustumunyu yi bhabhatisilweko, ndzi wa lerile ndzi tlhela ndzizwa wusungukati gi hi tlharihisako hi mhango ya kuya univhersidhadhe. Kanilezvi ndzi zvi bile hi makatla a zvitlharihiso lezvo. Ndzi no ti byela lezvaku a wusungukati lego giya ka van’wani — a gi tlharihisi mina.” Zvikarato muni a nga kumana nazvo? I ti wulelana lisine aku: “Laha ndzi nga kari ndzi maha kurso ya mina ndzi wa karala ndzi tlhela ndzi nga kumi ni cikhati ca ku khongela a ku fana ni kale, ndzi nga ha yi kumi litsako la ku bhula ni van’wani hi Bhibhiliya, ndzi tlhela ndzi rereka ndzi nga ha zvi koti ni ku longisela khwatsi a mitlhangano. A yo tsakisa hi ku laha ndzi nga zvi pola ku a ku nghena hi hloko univhersidhadhe zvi wo wonha wunghana ga mina na Jehovha, ndzi no tekela ku zvi wona ku e!, i chukwana ndzi zvi tsika. Ndzi se zvi tsika futsi.”

¹⁶ Ahati a mawonela ya yena ke, i humile na ma tshamisile kuyini? I hlamula aku: “Zvi dhanisa ni ku wula. Kanilezvi, a univhersidhadhe yi ndzi gondzisile ku solasola van’wani, nguvhunguvhu a vamakabye bandleni; ndzi wa rindzela ku va maha zvo hundza lezvi zvi nga ntan’wini wabye, ndzi tlhela ndzi nga randzi ku tlhangana nawo. Zvi tekile cikhati co leha kasi ndzi susa mawonela lawa. Lezvo zvi ndzi gondzisile ku a ku nga ingisi zvitlharihiso lezvi a hi nyikako a Papayi wa hina wa le tilweni hi ku tirisa hlengeletano yakwe, zvi na ni khombo. Jehovha wa ndzi tiva khwatsi a ku hundza mina n’winyi. Kani ndzi wa fela yini! Loku ndzi wa no ingisa i chukwana!”

17. a) Hi fanele ku ti yimisela ku maha yini? b) Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima yi landzelako?

¹⁷ Ti yimisele a ku nga tshuki u phasiwa “hi filozofiya ni kukanganyisa” ka tiko ga Sathani. Contlhe cikhati ti wonele a mano ya Sathani. (1 Kor. 3:18; 2 Kor. 2:11) U nga tshuki u mu tsika a ku chela liphume u nga ma tivi khwatsi a mawonela ya Jehovha. Hanya hi milayo yo tlakuka ya Jehovha. U nga tshuki u vhumela ku kanganyisiwa hi Sathani, u kanyisa wusungukati ga Jehovha. Hambulezvo, ahati loku u pola ku makunu u thapelwe hi mawonela ya tiko ke? A ndzima yi landzelako yi ta hi komba lezvi a Mhaka ya Nungungulu yi nga hi vhunisako zvona a ku hahlula mawonela ni mahanyela ya hava, hambu yo fana ni “makhokhola”.— 2 Kor. 10:4, 5.