KUSUKELA kwale kusanguleni, a vaIzrayeli va wa kari va humesa mali yo kari kasi ku seketela wukhozeli ga lisine. Kanilezvi, a cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, a mikhupo yi wa karata ka vaJudha yi tlhela yi va bindzela.

Kasi ku seketela wukhozeli ga lisine lomu tabhernakelini, ni lomu tempeleni a cikhati va nga khozela kona, a vaJudha vontlhe va hombe va wa fanele ku humesa a khihlanya ga xekeli (tidrakma timbiri) lembe ni lembe. Masikwini ya Jesu, a mali leyo yi wa tirisiwa kasi ku khatalela miphahlo ni mitiro yontlhe yi nga mahiwa lomu tempeleni leyi yi nga akiwa hi Herodhi. A vaJudha vo kari va no wutisa Pedro a ku Jesu i yini hi mhaka leyi; Jesu a se a zvi bihangi ku hakhela. Hi lisine, i zile a leletela Pedro lezvaku aya lava cingerengere kasi aya hakhela khupo lowo. — Mat. 17:24-27.

Jesu na a nga seta laha misaveni, a vanhu va Nungungulu kambe va wa fanele ku nyikela zva wukhume, ka lezvi va nga tshovela lomu masin’wini kutani ka muholo wabye. (Levi 27:30-32; Mitse. 18:26-28) A varangeli va wukhongeli va wa koxa ku ni ka titempero to kota ‘minte ni anase ni haluwa’ ku susiwa zva wukhume va nyikela. Jesu i wa nga koni ku maha munyikelo hi zva wukhume, kanilezvi i wa kona wufarisi ga vatsali ni vaFarisi ka minyikelo leyo. — Mat. 23:23.

Hambulezvo, lava va nga fuma masikwini ya Jesu vaRoma, niku va wa koxa mikhupo yo hlaya. A wun’we wa kona wa lava va nga hi ni masimu. A khupo lowo wu wa hakhelwa hi mali kutani hi timbewu. Ku alakanyelwa lezvaku va wa hakhela kusukela ka 20 kala 25 porsento ka lezvi va nga tshovela. Ku wa hi ni khupo lowu a muJudha mun’we ni mun’wani wa cinuna kambe a nga fanele ku hakhela. Hi walowo a vaFarisi va nga wutisa Jesu a ku wu fanele ku hakheliwa ke. Jesu i no komba lezvi hi faneleko ku yi wonisa zvona mikhupo, hi magezu lawa: “Tlhelisani ka Khezari lezvi zvi nga zva Khezari, ni ka Nungungulu lezvi zvi nga zva Nungungulu.” — Mat. 22:15-22.

Lava va nga gwevha kutani kuya xavisa zvilo ka dhistrito yo kari kambe va wa fanele ku zvi hakhelela khupo. A khupo lowo wu wa hakhelwa lomu tiporto, mabhulahwini, lomu mahandzakanyeni ya maruwa, lomu tinyangweni ta dhoropa kutani ta merkadho.

A mikhupo leyi a vanhu va nga fanele ku hakhela mufun’weni wa Roma yi wa bindza nguvhu. Tácito, a mutsali wa matimu ya Roma, i wula lezvaku masikwini ya Hosi Tibheriyusi, ku nga cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, “a tiko ga Siriya ni ga Judæa ma kombele ku hungulelwa mikhupo hakuva yi wa bindza.”

A mikhupo leyo yi wa bindzisiwa nguvhu hi lezvi va nga hlengisisa zvona. A ntiro wa ku hlengisa khupo va wa nyika loyi a nga humesa mali yo tala kasi a kuma ntiro lowo. Yenawu i wa guma a thola vanhu kasi va maha ntiro lowo. Vontlhe va wa zama ku wuyelwa. Zvi wonekisa ku Zakewu i wa rangela ntiro lowo. (Luka 19:1, 2) Makunu zva zwala a ku hikuyini a vanhu va nga kari va zangara nguvhu hi mikhupo leyo va tlhela va nga va woni khwatsi lava va nga hlengisa yona.