1. a) Kutsumba muni loku Jehovha a hi nyikako? b) Hi kombisa kuyini lezvaku hi ‘rindzela Jehovha’? (Wona “Tlhamuselo”.)

 JEHOVHA i va nyika a kutsumba ko saseka nguvhu vontlhe lava va mu randzako. Zvezvanyana i ta mbheta mababyi, kubayisa ni kufa. (Kuv. 21:3, 4) I ta vhuna ‘vo rula’, lava va rindzelako kakwe lezvaku va cica misava yiva paradhesi. (Lis. 37:9-11) A tlhela a maha ku zvi koteka lezvaku a mun’we ni mun’wani wa hina ava ni wuxaka ga hombe nguvhu ni go tiya zvin’we naye, legi gi to tsakisa nguvhu a ku hundza legi hi nga nago zvezvi. Hi nga wona a kusaseka ka kutsumba loko! Kanilezvi, cini ci hi kholwisako lezvaku a zvitsumbiso zva Nungungulu zvi ta tatiseka? Jehovha contlhe cikhati wa maha lezvi a tsumbisako. Hikwalaho, hi na ni cigelo ca cinene ca ku ‘rindzela Jehovha’. * (Lis. 27:14) Hi komba lezvo hi ku rindzela hi lihlazva-mbilu ni litsako a kutatiseka ka zvitsumbiso zvakwe.  — Isa. 55:10, 11.

2. Zvini lezvi Jehovha a sinako a mahile?

² Jehovha i sina a kombile lezvaku wa tatisa zvitsumbiso zvakwe. Wona cikombiso cin’we co hlamalisa. Lomu ka bhuku ga Kuvhululelwa, Jehovha i tsumbisile lezvaku masikwini ya hina i wa ta hlengeleta vanhu va humako ka wontlhe matiko ni tixaka ni tirimi ka wukhozeli go basa. Nyamutlha, a ntlawa lowo wo hlawuleka wu tiviwa kota “citshungu ca hombe”. (Kuv. 7:9, 10) Hambu lezvi wu wumbiwako hi vavanuna, vavasati ni vanana va tihlonge to hambanahambana, tirimi, ni midhawuko vontlhe va wumba ngango wun’we wa kurula. (Lis. 133:1; Joh. 10:16) Lava va citshungu ca hombe vachumayeli vo hiseka. Contlhe cikhati va tshama na va longile ku byela ni wihi a to va ingisela a kutsumba  kabye ka misava yiswa. (Mat. 28:19, 20; Kuv. 14:6, 7; 22:17) Loku u hi wa citshungu ca hombe, a zvi kanakanisi lezvaku a kutsumba ka zvilo zva zvinene lezvi zvi tako ka lisima nguvhu ka wena.

3. Hi gihi a kungo ga Sathani?

³ Sathani i lava ku hi yivela a kutsumba ka hina. A kungo gakwe ku maha a mun’we ni mun’wani wa hina a kholwa lezvaku Jehovha a nga mu khataleli niku a nga ta tatisa zvitsumbiso zvakwe. Loku Sathani a zvi kota a ku hi yivela kutsumba ka hina, hi ta mbhelelwa hi kutiya-hlanha, kuzvilava hi tlhela hi nyima ku tirela Jehovha. Kota lezvi hi to zvi wona, Sathani i zamile ku yiva kutsumba ka Joba ni ku mu maha a nyima ku tirela Jehovha.

4. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi? (Joba 1:9-12)

⁴ Ka ndzima leyi, hi ta wona tipulani leti Sathani a ti tirisileko na a zama ku kurumeta Joba lezvaku a tsika kutsumbeka ka Jehovha. (Lera Joba 1:9-12.) Hi ta tlhela hi wona lezvi hi nga gondzako ka cikombiso ca Joba niku hikuyini hi faneleko ku alakanya lezvaku Nungungulu wa hi randza ni lezvaku i ta tatisa zvitsumbiso Zvakwe.

5-6. Zvini zvi humeleleko Joba hi ku copeta ka tihlo?

⁵ Joba a wutomi gi wa mu fambela khwatsi. I wa hi ni wunghana ga hombe na Jehovha. I wa hi ni ngango wa hombe ni wo zwana niku i wa ganyile nguvhu. (Joba 1:1-5) Kanilezvi ka siku gin’we basi, Joba i no salisa zvezvi. A kusangula i no luza zvihari zvakwe. (Joba 1:13-17) Hi ku landzela, a vana vakwe vontlhe a nga va randza va nofa. Hi nga ehleketa hi makhombo lawo ma mu weleko hi khati gin’we. A vapswali va karateka nguvhu loku va felwa hi mun’we wa vana vabye. Maku hi nga alakanyela a kubayisa ni hlomulo lowu Joba ni sati wakwe va wu zwileko a cikhati va nga tiva lezvaku a vana vabye vontlhe va 10 va wa file. A zvi hlamalisi lezvi Joba a nga handzula tinguwo takwe hi cirilo a tlhela awa lahasi! — Joba 1:18-20.

⁶ Sathani i noba Joba hi wubabyi go bayisa nguvhu ni go dhanisa. (Joba 2:6-8; 7:5) Mahlweni kaku lezvo zvi maheka, Joba va wa mu kombisa nguvhu cichavo. A vanhu va waya kakwe va ya kombela wusungukati. (Joba 31:18) Makunu va wa mu nyenya. I wa nyenyiwa hi vamakabye vakwe, vanghana vakwe va hombe a tlhela a nyenyiwa hambu hi malandza yakwe!— Joba 19:13, 14, 16.

7. a) Zvini lezvi Joba a nga kholwa ku hi zvona zvi mu mahako a xaniseka, kanilezvi zvini a alileko ku maha? b) Cini ci nga mahako ku a maKristu ma kumana ni zvikarato zvo fana ni lezvi hi zvi wonako laha ka mufota?

⁷ Sathani i wa lava lezvaku Joba a kholwa ku i wa xaniseka hi kota ya lezvi Jehovha a nga kala a nga ha mu tsakeli. Hi cikombiso, Sathani i no tirisa bhubhutsa ga hombe kasi ku hohlola a yindlu leyi a vana vontlhe va 10 va Joba va nga hi ka yona na va kari vaga. (Joba 1:18, 19) I tlhelile a maha lezvaku ku relela ndzilo hi le tilweni wu ta lovisa a mitlhambi ya Joba ni malandza lawa ma nga hlayisa mitlhambi. (Joba 1:16) Kota lezvi a bhubhutsa ni ndzilo zvi ngata hi le tilweni, Joba i alakanyile lezvaku zvi wata hi ka Jehovha. Kota wuyelo ga lezvo, Joba i no kholwa lezvaku i wa khunguvanyisile Jehovha hi ndlela yo kari. Hambulezvo, i no ala ku rukatela a Papayi wakwe wa le tilweni. Joba i wa zvi tiva ku hi malembe yo tala, Jehovha i wa mu nyikile zvilo zvo tala zva zvinene. Makunu i no ehleketa lezvaku lezvi a nga tsaka hi ku amukela zvilo lezvo zva zvinene i wa fanele ku ti yimisela ku amukela ni zvo biha. Hikwalaho, i no wula lezvi: ‘A gi dhumiswe a vito gakwe!’ (Joba 1:20, 21; 2:10) Hambu lezvi Joba a nga luzile titshomba yakwe, vana vakwe ni lihanyo lakwe i simamile a tsumbekile ka Jehovha.  Kanilezvi, Sathani i wa nga se mbheta ku mu ringa.

8. I pulani muni leyi Sathani a yi tirisileko hi ku landzela kasi ku ringa Joba?

⁸ Sathani i tirisile yin’wani pulani kasi ku ringa Joba; i tirisile vavanuna vanharu va nga mahisa ku khwatsi vanghana va Joba kasi va mu maha a tizwa na a nga vhuni nchumu. A vavanuna lavo va no wula lezvaku a kuxaniseka ka Joba ku wa komba ku i wa hi ni nandzu wa zvilo zvo tala zvo biha. (Joba 22:5-9) Va no tlhela va zama ku kholwisa Joba a ku hambu loku a nga hi mu mahi wa zvilo zvo biha, a kutikarata kakwe ka ku lava ku tsakisa Nungungulu ku wa nga vhuni nchumu. (Joba 4:18; 22:2, 3; 25:4) Hi lisine va wa zama ku maha Joba a kanakana ku Nungungulu wa mu randza niku a nga zvi nyiki lisima lezvi a ti karatako a mu tirela. A magezu yabye ma mahile Joba a ti zwisa ku khwatsi a ciyimo cakwe ci wa nga hi na kutsumba.

9. Cini ci vhunileko Joba a ku a tiya-hlanha a tlhela ava ni ntamu?

⁹ Hi nga alakanyela Joba na a tshamile lomu khumeni, na azwa kubayisa ko kala ku nga hundzi. (Joba 2:8) A vanghana vakwe na va simama ku mu byela lezvaku i wa nga hi munhu wa munene niku a ci kona a nga maha ci nga hi ca lisima. A kubindza ka zvikarato zvakwe ku wa fana ni maribye yo bindza, lezvo a ku bayisa ka ku felwa hi vana vakwe na ka ha mu pandza mbilu. Kusanguleni, Joba i no miyela. (Joba 2:13–3:1) Loku ku hi ku a vanghana vakwe va wa alakanya lezvaku a kumiyela kakwe ku wa hi cikombiso ca lezvaku i lava ku fularela Muvangi wakwe, vo wo ti kalavela. Ka cikhati co kari, kuzvilava Joba na a tlakusile hloko yakwe a va cuwuka, i no va byela lezvi: ‘Kala ndzifa ndzi ta ti wula loyi a nga hiko na nandzu.’ (Joba 27:5) Cini ci vhunileko Joba a ku a tiya-hlanha a tlhela ava ni ntamu wa ku lwisana ni zvontlhe a zvikarato zvakwe? Hambu ka  cikhati leci a nga mbhelile nguvhu ntamu, a nga tshukangi a mbhelelwa hi kutsumba ka lezvaku a Nungungulu wakwe wa lirandzo hi magumo i wa ta mu tlhatlhisa. I wa zvi tiva ku hambu loku ofa, Jehovha i wa ta mu vhuxa.— Joba 14:13-15.

10. Zvini a matimu ya Joba ma hi gondzisako?

¹⁰ A matimu ya Joba ma hi gondzisa lezvaku Sathani a nge hi kurumeti a ku hi fularela Jehovha ni lezvaku Jehovha wa zvi tiva zvontlhe zvi humelelako. Ma tlhela ma hi vhuna a ku zwisisa khwatsi lezvi zvi patsekako. Wona zvikombiso zvo kari zva lezvi hi nga gondzako ka Joba.

11. Zvini zvi to humelela loku hi simama ku tsumba Jehovha? (Jakobe 4:7)

¹¹ Joba i kombile lezvaku loku hi simama ku tsumba Jehovha, hi nga zvi kota ku timisela ni cihi cikarato hi tlhela hi humelela ka ku kaneta Sathani. Gi tava gihi wuyelo ga kona? A Mitsalo yi hi tiyisekisa lezvaku Sathani i ta hi tsutsuma. — Lera Jakobe 4:7.

12. A kutsumba ka ku vhuxiwa ka vafileko ku mu vhunisile kuyini Joba?

¹² Hi fanele kuva ni kukholwa ko tiya xungetano hi ku vhuxiwa ka vafileko. Kota zvi kumbukilweko ka ndzima yi nga hundza, a kutala ka zvikhati Sathani i tirisa a ku chava ka ku chava kufa kasi ku hi maha hi tsika kutsumbeka ka Jehovha. Mhakeni ya Joba, Sathani i wa wula lezvaku i ta tsika zvontlhe, a ku patsa ni wunghana gakwe na Jehovha hi ku fela ku ponisa wutomi gakwe. Sathani i wo ti kalavela. Hambu a cikhati leci zvi nga mu bindzela nguvhu wutomini gakwe, laha a kufa ku nga wonekisa ku khwatsi a zvi koteki ku ku potsa, Joba i simamile a tsumbekile ka Jehovha. A kutsumba kakwe ka wunene ga Jehovha ni kutsumba kakwe ko tiya ka lezvaku Jehovha hi magumo i wa ta lulamisa zvikarato zvakwe ku mu vhunile a ku timisela. Joba i wa kholwa lezvaku loku Jehovha a nga lulamisi a zvikarato zvakwe na a ha hanya i wa ta zvi lulamisa cikhatini ci tako a tlhela a mu vhuxa hi ka vafileko. A kutsumba ka ku vhuka ka vafileko ku wa hi ka lisine ka Joba. Loku a kutsumba loko ku hi ka lisine ka hinawu, hambu loku va hi dzukisela vaku hi tafa hi nga ta tsika ku simama hi tsumbekile ka Jehovha.

13. Hikuyini hi faneleko ku veka kupima ka tipulani leti Sathani a ti tirisileko ka Joba?

¹³ Hi fanele ku veka kupima ka tipulani leti Sathani a ti tirisileko ka Joba hakuva i tirisa tipulani to fana ka hinawu nyamutlha. Wona lezvi Sathani a nga wula, i te: ‘Zvontlhe lezvi munhu [na ku nga hi Joba basi] a nga nazvo i ta zvi humesela wutomi gakwe.’ (Joba 2:4, 5) Hi lisine, Sathani i wula lezvaku a hi mu randzi Jehovha Nungungulu hi kumbhelela niku hi nga mu fularela loku lezvo zvi wula kuponisa wutomi ga hina. Sathani i tlhela a wula lezvaku Nungungulu a nga hi randzi niku a nga ta chela kota hi kutikarata loku hi ku mahako kasi ku mu tsakisa. Kota lezvi hi zvi tivako lezvi Sathani a zamako ku zvi tatisa, a hi kholwi a mawunwa yakwe.

14. Zvini lezvi a zvikarato zvi nga kombako hi hina? Tlhamusela.

¹⁴ Hi fanele ku wona zvikarato kota thomo ga ku ti tiva khwatsi. A zvikarato lezvi Joba a nga kumana nazvo zvi mu vhunile a ku pola lezvi a nga fanele ku chukwatisa a tlhela a zvi chukwatisa futsi. Hi cikombiso, i tivile lezvaku i wa fanele ku gondza kuva munhu wa ku ti koramisa nguvhu. (Joba 42:3) Hinawu hi nga gondza zvotala hi hina wutsumbu loku hi hi zvikaratweni. A makabye wo kari waku hi Nikolay, * loyi a vhalelweko paxweni hambu lezvi a nga hi ni wubabyi ga hombe, i te: “A paxo gi fana ni raio-X gi kombisa a matshamela ya le ndzeni ya  muKristu.” Neti hi pola lezvi hi faneleko ku cica, hi fanele ku ti karatela ku cica futsi.

15. Himani loyi hi faneleko ku mu ingisela niku hikuyini?

¹⁵ Hi fanele ku ingisela Jehovha, na ku nga hi valala va hina. Joba i ingisele khwatsi a cikhati leci Jehovha a nga wulawula naye. Nungungulu i no ehleketisana na Joba hi ndlela leyi: ‘Wa wu wona a ntamu wa mina wa ku vanga? Ndza zvi tiva zvontlhe lezvi zvi ku humelelako. Xana u alakanya lezvaku a ndzi khatali hi wena?’ Joba i no hlamula hi ku ti koramisa ni ku bonga ka hombe hi wunene ga Jehovha, aku: ‘A tindleve ta mina ti wa zwile ha wena, kanilezvi makunu a mahlo ya mina ma ku wonile.’ (Joba 42:5) Joba kuzvilava i wa ha tshamile lomu khumeni, a miri wakwe na wu tele hi zvidlayi ni vana vakwe na va hi cilahleni, a cikhati leci a nga wula a magezu lawa. Hambulezvo, Jehovha i mu tiyisekisile lezvaku wa mu randza niku wa mu tsakela. — Joba 42:7, 8.

16. Hi kuya hi Isaya 49:15, 16, zvini hi faneleko ku zvi alakanya a cikhati hi kumanako ni zvikarato?

¹⁶ Nyamutlha, a vanhu va nga hi rukatela ni ku hi khomisa ku khwatsi hi loku hi nga vhuni nchumu. Kuzvilava va nga zama ku chakisa wumunhu ga hina hi mun’we mun’we kutani kota hlengeletano ni ku hi “lumbeta kontlhe kubiha”. (Mat. 5:11) Ka matimu ya Joba hi gondza lezvaku Jehovha i na ni kutsumba ka lezvaku hi ta simama hi tsumbekile kakwe loku hi kumana ni zvikarato. Jehovha wa hi randza niku a nga ta tshuka a tsika lava va rindzelako yena. (Lera Isaya 49:15, 16.) U nga ingiseli ni wahi mahungu ya ku lava ku hi chakisa, lawa ma wuliwako hi valala va Nungungulu. James, a makabye wo kari wa le Turquia loyi a ngango wakwe wu kumeneko  ni zvikarato zvo tala, i wula lezvi: “Hi polile lezvaku a ku ingisela mawunwa xungetano hi vanhu va Nungungulu zvi wa ta hi rera. Hikwalaho, hi no veka kupima ka kutsumba loku hi nga nako ka Mufumo hi tlhela hi simama ku hiseka ntirweni lowu hi mahelako Jehovha. Kota wuyelo ga lezvo hi simamile hi tsaka.” A ku fana na Joba, hi ingisela Jehovha! A mawunwa ya valala va hina a ma mbheti kutsumba ka hina.

17. Zvini u gondzako ka cikombiso ca vavanuna ni vavasati va kukholwa lava va kumbukiwako ka Mahebheru cipimo 11?

¹⁷ Joba gin’we ntsena ga malandza ya Jehovha lawa ma simamileko ku tiya hlanha ni kuva ni ntamu a cikhati leci ma nga kumana ni zvikarato zva hombe. Ka papilo gakwe ka Mahebheru, mupostoli Pawule i kumbukile a van’wani vo tala a va vitana ku i “refu ga hombe ga vakustumunyu”. (Mah. 12:1) Vontlhe va kumene ni zvikarato zva hombe, kanilezvi wutomini gabye gontlhe va simamile va tsumbekile ka Jehovha. (Mah. 11:36-40) Xana a kutimisela kabye ni kutikarata zvi vile zva mahala? Ne ni kutsongwani! Hambu lezvi va nga kala ku wona a kutatiseka ka zvitsumbiso zvontlhe zva Nungungulu na va ha hanya, va simamile va rindzela Jehovha. Niku kota lezvi va nga tiyiseka lezvaku Jehovha wa va tsakela va wa hi ni kutsumba ka lezvaku va wa ta wona a kutatiseka ka zvitsumbiso zva Nungungulu. (Mah. 11:4, 5) A cikombiso cabye ci nga tiyisa a kutiyimisela ka hina ka ku simama hi rindzela Jehovha.

18. Zvini u ti yimiseleko ku maha? (Mahebheru 11:6)

¹⁸ Nyamutlha, hi hanya ka tiko legi gi yaku gi biha nguvhu. (2 Tim. 3:13) Sathani wa ha simama ku ringa vanhu va Nungungulu. Hambu loku hi kumana ni zvikarato, ngha hi ti yimisela ku simama hi tirela Jehovha hi kutikarata na “hi tsumba Nungungulu a hanyako”. (1 Tim. 4:10) Alakanya ku lezvi Nungungulu a nyikileko Joba hi kugumesa zvi kombile lezvaku “Jehovha i na ni tipswalo ta hombe ni wuxinji”. (Jak. 5:11) Ngha hinawu hi ti yimisela ku simama hi tsumbekile ka Jehovha na hi tiyiseka lezvaku i ta “chachazela lava va mu hlotako hi mbilu yontlhe”. — Lera Mahebheru 11:6.