1-2. Zvini yi nga wula a tlhari yo kari? Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

A VANHU vo tala nyamutlha va ti byela ku va kholwa ka Jesu, kanilezvi a va ingisi lezvi a nga gondzisa. (2 Tim. 4:3, 4) A tlhari yo kari yi tsalile lezvi ka gin’we ga mabhuku yakwe: “Loku ku wa hi na ‘Jesu’ mun’wani masikwini ya hina, a wula zvilo kota lezvi Jesu a nga zvi wulisa zvona . . . , xana hi wa ta mu alisa zvezvi hi nga mu alisa zvona ka 2000 wa malembe ma hundzileko? . . . A hlamulo wu tolovela kuva lowu: Ina, hi wa ta mu alisa zvezvo.”

² A vanhu vo tala masikwini ya Jesu va mu zwile na a gondzisa va tlhela va mu wona na a maha zvihlamaliso; kanilezvi va alile ku kholwa ka yena. Hikuyini? Ka ndzima yi nga hundza hi wulawulile hi mune wa zvilo zvi nga maha a vanhu va nga mu landzeli Jesu hi kota ya lezvi a nga wula ni ku maha. Zvezvi a hi woneni zvigelo zvin’wani zva mune. A cikhati hi mahako lezvo, hi ta wona ku hikuyini a vanhu inyamutlha va nyenyako lava va landzelako Jesu niku hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku mu landzela.

3. Zvini lezvi Jesu a nga maha, lezvi zvi nga maha ku a vokari va nga mu landzeli?

³ A cikhati leci Jesu a nga hi laha misaveni, i wa randza ku tshama ni vanhu va tixaka tontlhe. I waga ni lava vo ganya ni tihosana. Kanilezvi, a cikhati co tala i ci mbhetile ni zvisiwana ni lava va nga wonelwa hasi. Ahandle ka lezvo, i wa va zwela wusiwana lava va nga tolovela ku woniwa kota “vawonhi”. A vokari va nga ti byela ku va lulamile, a va vhumelangi ku landzela Jesu hi kota ya lezvi a nga kari a maha. Va no wutisa vapizani vakwe,  vaku: “Hikuyini mu gako ni kunwa ni vakhupisi ni vawonhi ke?” Jesu i no va hlamula, aku: “Lava va kalako va nga babyi a va lavi dhokodhela, kanilezvi lava va babyako va mu lava. A ndzi telangi ku ta vitana valulamileko lezvaku va ti sola, kanilezvi ndzi tele vawonhi.” — Luka 5:29-32.

4. Hi kuya hi ciphrofeto ca Isaya, zvini lezvi a vaJudha va nga fanele ku zvi rindzela hi Mesiya?

⁴ Lezvi a Mitsalo yi wulako: Na ka ha kiyela cikhati co tala nguvhu kasi Mesiya ata laha misaveni, muphrofeti Isaya i wa sina a wulawulile hi yena aku i ta aliwa hi tiko. A ciphrofeto leco ci wulile lezvi: ‘I no nyenyiwa, a aliwa hi vanhu . . . i no nyenyiwa kota loyi a vanhu va mu fihlelako tinghohe tabye, a hi mu hlayangi nchumu.’ (Isa. 53:3) A ciphrofeto leci ci komba lezvaku Mesiya i wa ta nyenyiwa hi “vanhu”. Hikwalaho, a vaJudha va masikwini ya Jesu va wa fanele ku rindzela ku a nyenyiwa futsi.

5. A vanhu vo tala nyamutlha va va wonisa kuyini a valandzeli va Jesu?

⁵ A cikarato leci ci kona ni nyamutlha ke? Ina ci kona. A varangeli vo tala va wukhongeli nyamutlha va tsaka nguvhu loku lomu tichichini tabye ku nghena vanhu vo ganya, va woniwako na va hi va lisima ni vo tiva tikweni legi. A varangeli lavo va tsaka hi vanhu lavo hambu lezvi a kutala ka zvikhati a mahanyela yabye ma kalako ma nga yelani ni milayo ya Nungungulu. Hi tlhelo gin’wani, a varangeli lavo va wukhongeli va ma chepeta nguvhu a malandza ya Jehovha yo hiseka hi lezvi a tiko gi nga ma nyikiko lisima. Zvi fanana ni lezvi Pawule a nga wula zvaku Jehovha i hlawulile lava va “chepetiwako”. (1 Kor. 1:26-29) Hambulezvo, Jehovha wa ma nyika lisima wontlhe a malandza yakwe yo tsumbeka.

6. Hi nga ma pimanyisisa kuyini a mawonela ya Jesu hi ma wonako ka Matewu 11:25, 26?

⁶ Hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lezvo? (Lera Matewu 11:25, 26.) U nga woni vanhu va Nungungulu kota lezvi a tiko gi va wonisako zvona. Kholwa lisine leyi ya ku Jehovha i tirisa vanhu vo ti koramisa kasi va maha kurandza kakwe. (Lis. 138:6) Ehleketa hi zvilo zvo tala lezvi a zvi mahileko hi ku tirisa valava a tiko gi va wonako kota va nyalidede ni vo kala wutlhari.

7. Hikuyini Jesu a ngaku a vaFarisi vaxengeteli? Zvini va nga maha loku va zvi zwile?

⁷ Jesu i konile varangeli va wukhongeli va masiku yakwe hi lezvi va nga kala va nga gondzisi vanhu a ku mu khozela khwatsi Jehovha. Hi cikombiso, i konile vaFarisi va nga khatalela nguvhu lezvi va nga hlambisa zvona mandla, va nga hi na mhaka ni ku hlayisa vapswali vabye. (Mat. 15:1-11) Zva koteka ku a vapizani vakwe va hlamalile nguvhu hi lezvi a nga wula. Va zile va mu wutisa ku: “Wa zvi tiva ku a vaFarisi va khunguvanyekile hi kuzwa lezvi u nga wula?” Jesu i no va hlamula, aku: “Ni yihi sinya yi nga kala ku byaliwa hi Papayi wa mina wa le tilweni yi ta tsuwuliwa. Va tsikeni. Va komba van’wani ndlela kuveni vona zvikhumu. Makunu loku a cikhumu ci rangela cikhumu hi wumbiri ga zvona zvi ta wela kheleni.” (Mat. 15:12-14) Hambu lezvi a vaFarisi va nga zangara hi lezvi Jesu a nga wula, a nga tsikangi ku wula lisine.

8. Jesu i zvi kombisile kuyini lezvaku a hi zvontlhe lezvi a wukhongeli gi kholwako zvi amukelekako ka Nungungulu?

⁸ Jesu i tlhelile a paluxa ni tigondzo ta mawunwa ta wukhongeli. I kombile lezvaku a hi zvontlhe lezvi a wukhongeli gi kholwako zvi amukelekako ka Nungungulu. I wulawulile hi vanhu va fambako ndleleni yo anama yi yisako kulovisweni, a tlhela a komba ku vatsongwani va nga wa ta famba ndleleni yo hlonga yi yako wutomini. (Mat. 7:13, 14) I zvi vekile kubaseni lezvaku ku ni lava va nga wa ta wonekisa ku khwatsi va tirela Nungungulu, kuveni a va mu tireli; a  guma a tlharihisa vanhu aku: “Ti woneleni ka vaphrofeti va mawunwa lava va tako ka n’wina na va ku khwatsi tiyivhu, kuveni hi lisine la kona mahlolwa ma lambileko. Mu ta va tiva hi mihandzu yabye.” — Mat. 7:15-20.

9. Wula tigondzo to kari ta mawunwa leti Jesu a nga ti paluxa.

⁹ Lezvi a Mitsalo yi wulako: A zviphrofeto zva Bhibhiliya zvi wa sina zvi wulile ku Mesiya i wa ta yi randza nguvhu a yindlu ya Jehovha. (Lis. 69:9; Joh. 2:14-17) A lirandzo lelo li kucile Jesu lezvaku a gondzisa hi ku hiseka a vhuna vanhu a ku tiva ku lezvi a wukhongeli gi nga zvi maha ni ku zvi kholwa zvi wa hi mawunwa. Hi cikombiso, a vaFarisi va wa kholwa lezvaku a muhefemulo a wufi. Jesu a gondzisa lezvaku a vafileko vo etlela. (Joh. 11:11) A vaSadhusi va wa ala ku a munhu a fileko a nga vhuka. Jesu a se vhuxa munghana wakwe Lazaru. (Joh. 11:43, 44; Miti. 23:8) A vaFarisi va waku ni cihi ci hi humelelako wutomini ga hina kurandza ka Nungungulu. Jesu a gondzisa lezvaku hina vanhu hi nga ti hlawulela lezvi hi zvi lavako — ku tirela Nungungulu kutani ku nga mu tireli. — Mat. 11:28.

10. Hikuyini lezvi hi gondzisako zvi mahako ku a votala nyamutlha va hi nyenya?

¹⁰ A cikarato leci ci kona ni nyamutlha ke? Ina ci kona. A votala va hi nyenya hi ku ha tirisa Bhibhiliya kasi ku komba vanhu lezvaku a zvin’wani va gondzisiwako lomu tichichini tabye a hi lisine. A varangeli va wukhongeli va gondzisa vanhu lezvaku Nungungulu i tsayisa vakubiha hi ku va hisa le tilweni. A gondzo leyi, va yi tirisa kasi ku fumela vanhu. Kanilezvi, hina kota malandza ya Jehovha, hi khozelako Nungungulu wa lirandzo, hi gondzisa vanhu lezvaku lezvo a hi lisine. A varangeli va wukhongeli kambe va gondzisa lezvaku a muhefemulo a wufi. Loku lezvo zvi wa hi lisine, zvi wa nga ta laveka ku a vanhu va vhuxiwa. Makunu lezvi ma nga mawunwa, hi vhuna vanhu a ku tiva lezvaku a gondzo leyo yi tumbulukela ka wuhedheni, a yi lomu ka Bhibhiliya. Hambu lezvi a wukhongeli go tala gi gondzisako lezvaku lezvi zvi humelelako wutomini ga hina zvi sina zvi tsalilwe kambe hi Nungungulu, hina hi gondzisa lezvaku a munhu i tlhatlhekile ku hlawula leci a ci lavako — a nga hlawula ku tirela Nungungulu loku a zvi lava.  Zvini va mahako a varangeli va wukhongeli loku va wona ku ha va paluxa? A kutala ka zvikhati vo zangara va luma ni lowu wa lahasi!

11. Hi kuya hi lezvi Jesu a nga wula ka Johani 8:45-47, zvini lezvi Nungungulu a lavako ku a vanhu vakwe va maha?

¹¹ Hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lezvo? Loku hi randza lisine, hi fanele ku kholwa hi tlhela hi ingisa lezvi Nungungulu a wulako. (Lera Johani 8:45-47.) Hi nga ta tshuka hi tsika lisine, a ku fana na Sathani. A hi tshuki hi maha nchumu wu nga zwananiko ni lezvi hi zvi kholwako. (Joh. 8:44) Nungungulu i lava ku a vanhu vakwe va ‘venga lezvi zva kubiha’ va “namarela ka lezvi zva zvi nene” a ku fana na Jesu. — Rom. 12:9; Mah. 1:9.

12. Hikuyini lezvi Jesu a nga dayisiwa zvona zvi nga maha ku a vaJudha vo tala va nga mu landzeli?

¹² Hi cihi cigelo cin’wani ci nga maha ku a vaJudha masikwini ya Jesu va nga mu landzeli? Pawule i tsalile lezvi: “Hi kanela hi Kristu loyi a delweko laha mhandzeni, yi nga mhaka yi karatelako vaJudha ku yi kholwa.” (1 Kor. 1:23) Hikuyini a vaJudha votala va nga kala ku mu tsakela Jesu hi lezvi a nga dayisiwa zvona? Hi ku lezvi a nga dayiwa laha mhandzeni, zvi wa ku khwatsi cigevenga ni muwonhi — zvi ku khwatsi a hi yena Mesiya. — Deut. 21:22, 23.

13. Zvini lezvi a vaJudha lava va nga kala ku landzela Jesu va nga ala ku zvi kholwa?

¹³ Phela Jesu i lumbetilwe, va mu mahela zva ku biha va tlhela va mu daya na a nga hi na nandzu. Hambulezvo, a vaJudha va no ala ku zvi kholwa zvezvo, va nga mu landzeli. Lava va nga xuxa mhaka yakwe ne a va zvi lavangi ku mu lamula khwatsi. A valamuli va Tribhunali ya Hombe ya vaJudha va no tlhangana hi cihatla va lamula Jesu hi ndlela ya hava. (Luka 22:54; Joh. 18:24) Wutshan’wini ga ku lamula Jesu hi ku landza nayo, va ingisela khwatsi lezvi Jesu a nga lumbetiwa, vona valamuli futsi “va no lavetela a wukustumunyu ga mawunwa ga ku kona Jesu kasi va mu daya”. A cikhati leci lezvo zvi nga tsandza, mupristi wa hombe i no zama ku Jesu a wula nchumu wa hava kasi va kuma ca ku mu nyika nandzu va mu daya. Lezvo zvi wa nga yelani ne ni kutsongwani ni nayo. (Mat. 26:59;  Mar. 14:55-64) Loku Jesu a vhukile hi ka vafileko, a cilahla ci sala ci hi phanga, a valamuli lavo vo biha va no xava masochwa ya Roma lawa ma nga wonelela cilahla kasi ma hangalasa mawunwa. — Mat. 28:11-15.

14. Zvini lezvi a Mitsalo yi nga phrofetile xungetano hi kufa ka Mesiya?

¹⁴ Lezvi a Mitsalo yi wulako: Hambu lezvi ka ku a kutala ka vaJudha masikwini ya Jesu va wa nga rindzeli ku Mesiya a dawa, a Mitsalo yi wa sina yi phrofetile zvokari mhakeni leyi. Yi wa sina yi wulile lezvi: ‘I nyikele kuhanya kakwe kufeni, a hlayiwa zvin’we ni vahambunyeti, hambu lezvi a nga rwala a zviwonho zva vanyingi, a kombelela vahambunyeti.’ (Isa. 53:12) Hi kota ya ciphrofeto leci, a vaJudha va wa nga hi na cigelo ca ku nga mu landzeli Jesu hi lezvi a nga dayiswa ku khwatsi muwonhi.

15. Zvini lezvi a Vakustumunyu va Jehovha va lumbetiwako lezvi zvi mahako ku a vokari va va nyenya?

¹⁵ A cikarato leci ci kona ni nyamutlha ke? Ci kona futsi! Jesu i lumbetilwe a tlhela a koniwa. Ni vanhu nyamutlha va va maha zvezvo a Vakustumunyu va Jehovha. Wona zvikombiso zvo kari: Lomu ka va 1930 ni va 1940, le Estados Unidos a vamakabye va phindaphindile kuya matribhunali kasi va ya lwela ku zvi koteka ku hi khozela Jehovha na hi tlhatlhekile. A valamuli vo kari va wa zvi kombisa kubaseni, ne na va nga dhani, a ku va hi nyenya. Le Quebec ni le Canadá, a Mufumo ni tichichi va no tira zvin’we va zama ku nyimisa ntiro wa hina. A vahuweleli vo tala va wa vhalelwa na va nga wonhangi nchumu; va vhalelwa hi ku bhula ni vaakelani vabye basi xungetano hi Mufumo wa Nungungulu. Le Alemanya, a mufumo wa vaNazi wu dele vamakabye vo hlaya vo tsumbeka. Ka malembana lawa, ku ni vamakabye vo tala le Rússia va nyikiwako minandzu, va khomiwa va vhalelwa hi ku bhula ni van’wani xungetano hi Bhibhiliya, lezvi a wuhosi gi zvi vitanako ku i “atividade extremista”. A Wuhundzuluseli ga misava yiswa hi ciRusso ga betelwa ku tirisiwa tikweni legiya va tlhela vaku i “material extremista”, hi lezvi gi nga ni vito ga Jehovha.

16. Hi kuya hi 1 Johani 4:1, hikuyini hi nga faneliko ku pengisiwa hi mawunwa ma hangalasiwako xungetano hi vanhu va Jehovha?

¹⁶ Hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lezvo? Hlola u zama ku tiva lisine hi mhaka leyi. Ka Kanelo yakwe ya le Citsungeni, Jesu i tlharihisile lava va nga mu ingisela lezvaku a vokari va wa ta va ‘lumbeta kubiha kontlhe’. (Mat. 5:11) A n’winyi wa mawunwa wontlhe lawa hi Sathani. I kucetela valala lezvaku va hangalasa mawunwa kasi ku chakisa vontlhe lava va randzako lisine. (Kuv. 12:9, 10) A hi faneli ku kholwa mawunwa lawa ma hangalasiwako hi valala va hina. Hi nga tshuki hi chava ku khozela Jehovha hi kota ya mawunwa lawo, ne hi nga ma tsiki ma hehla kukholwa ka hina. — Lera 1 Johani 4:1.

17. Hikuyini a vokari kuzvilava va nga kala kuva vapizani va Jesu hi kota ya lezvi zvi nga maheka na a nga se dawa?

¹⁷ Na a hi kusuhani ni kufa, Jesu i no jikelwa hi mun’we wa vapostoli vakwe va 12. A mupostoli mun’wani i no ala makhati manharu a ku wa mu tiva Jesu, lava van’wani va mu tsutsuma ka wusiku lego na a nga se dawa. (Mat. 26:14-16, 47, 56, 75) Lezvi a zvi mu hlamalisangi Jesu. I wa sina a phrofetile ku lezvo zvi ta maheka. (Joh. 6:64; 13:21, 26, 38; 16:32) Laha zvi nga maheka, zva koteka ku a vokari va zvi wonile zvi hi chukwana ku va ngavi vapizani vakwe. Kuzvilava va ti byelile lezvi: ‘Loku ku hi ku hi zvezvi va hanyisako zvona a vanhu lava, i chukwana ndzi nga ngheni ka ntlawa lowu!’

18. Lezvi zvi nga maheka Jesu na a lava ku dawa, zvi wa tatisa zviphrofeto muni?

¹⁸ Lezvi a Mitsalo yi wulako: Na ka ha kiyela malembe yo tala nguvhu, Jehovha i wa sina a  phrofetile lomu ka Mhaka yakwe lezvaku Mesiya i wa ta tokometiwa hi 30 wa zvingerengere zva silivha. (Zak. 11:12, 13) Loyi a nga wa ta mu jikela i wa tava mun’we wa vanghana vakwe lava a ngaga navo. (Lis. 41:9) Muphrofeti Zakariya i wulile lezvi kambe: ‘Bana murisi, a tiyivhu ti ta hangalaka.’ (Zak. 13:7) A ku wona lezvo na zvi tatiseka ka Jesu, zvi fanele ku ngha zvi tiyisile kukholwa ka vanhu va timbilu ti nene, wutshan’wini ga ku va vhalela ku va mu landzela.

19. Zvini lezvi a vanhu va timbilu ti nene va zvi tivako?

¹⁹ A cikarato leci ci kona ni nyamutlha ke? Ina, ci kona. Masikwini ya hina, ku ni Vakustumunyu vo kari va nga jikela lisine, vava vahluwuki, va guma va zama ku koka van’wani va huma lisineni. Va hangalasa mahungu yo hi chakisa, yo kala ma nga hi lisine khwatsi, ni mawunwa yo kongoma futsi xungetano hi Vakustumunyu va Jehovha hi ku tirisa majornali, radhu, televhizawu ni Internet. Hambulezvo, a vanhu va timbilu ti nene a va tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lezvo. Kanilezvi, vo tekela ku zvi wona ku zvo tatiseka lezvi zvi nga phrofetilwe. — Mat. 24:24; 2 Ped. 2:18-22.

20. Hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lava va tsikileko lisine? (2 Timote 4:4, 5)

²⁰ Hi nga maha yini kasi hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lezvo? Hi fanele ku tiyisa kukholwa ka hina hi ku gondza ni ku khongela hi ku khandzakanya, ni ku tshama hi khomekile ntirweni lowu Jehovha a hi nyikileko. (Lera 2 Timote 4:4, 5.) Loku hi hi ni kukholwa, hi nga ta karateka loku hizwa mahungu ya hava hi malandza ya Jehovha. (Isa. 28:16) A ku randza Jehovha, ni Mhaka yakwe, ni vamakabye, zvi ta hi vhuna ku hi nga tsiki ku tirela Jehovha hi kota ya lava va tsikileko lisine.

21. Hambu lezvi a votala nyamutlha va kalako va nga ma tsakeli a mahungu ya hina, zvini hi nga tiyisekako hi zvona?

²¹ Masikwini ya Jesu, a vanhu vo tala a va xalalangi hi zvokari; va no guma va tsika ku mu landzela. Hambulezvo, ku ni votala va nga mu landzela. A ntlawa lowo wu patsa ciro cin’we ca Tribhunali ya Hombe ya vaJudha, hi wutsongwani ga kona, “ni citshungu ca hombe ca vapristi”. (Miti. 6:7; Mat. 27:57-60; Mar. 15:43) Ni nyamutlha, ku na ni vanhu vo tala va kalako va nga tsiki ku landzela Jesu. Hikuyini? Hi ku va li tiva lisine li nga lomu ka Mitsalo va tlhela va li randza. A Mhaka ya Nungungulu yi wula lezvi: ‘Va na ni kurula ka hombe lava va randzako nayo wa wena, a ci kona co va khunguvanyisa.’ — Lis. 119:165.