1. Zvini lezvi a munhu a faneleko ku maha na a nga se sangula ku aka yindlu?

HI NGA alakanyela a munhu a lavako ku aka yindlu. Wa zvi tiva ku i yindlu ya tshamela muni a lavako ku aka. Xana i fanele ku tekela ku kakatsuku aya citolo a ya xava materiyali a sangula ku aka? Ahihi. Na a nga se maha lezvo, ku na ni nchumu wa lisima a faneleko ku maha, ku nga ku tiva a ntsengo wu lavekako kasi ku aka a yindlu leyo. Hikuyini? Hakuva i fanele a ku tiva lezvaku i nayo a mali yo enela kasi ku mbheta a yindlu leyo ke. Loku a ranga a tiva a ntsengo wu lavekako na a nga se sangula ku aka zvi ta mu olovela a ku mbheta a yindlu yakwe.

2. Hi kuya hi Luka 14:27-30, zvini u faneleko ku ehleketa khwatsi hi zvona na u nga se bhabhatiswa?

² A ku randza Jehovha ni ku mu bonga hi lezvi a ku mahelako xana zva ku kuca ku u ehleketa hi kubhabhatiswa? Loku zvi hi lezvo, zvi lava ku u maha a ciboho co fana ni ca loyi a lavako ku aka yindlu. Hikuyini hi wulako lezvo? Wona a magezu ya Jesu ma nga ka Luka 14:27-30. (Lera.) Jesu i wo komba ku zvi wula yini a kuva mupizani wakwe. Loku hi lava kuva vapizani vakwe hi fanele ku ti yimisela a ku timisela a zvikarato zvo kari ni ku tsika zvilo zvo kari. (Luka 9:23-26; 12:51-53) Hikwalaho na u nga se bhabhatiswa, u fanele ku ehleketa khwatsi hi lezvi zvi patsekako. Andzhako ka lezvo, u tava u longile a ku simama u tirela Nungungulu hi kutsumbeka kota muKristu a bhabhatisilweko.

3. Zvini hi to bhula hi zvona ka ndzima leyi?

³ Xana a kuva mupizani wa Kristu a bhabhatisilweko zvi na ni lisima? Ina! A kubhabhatiswa ku vhulula ndlela ya ku kuma makatekwa yo vhumala ni ko chela — ka cikhati leci ni ka cikhati ci tako.  A hi bhuleni hi zviwutiso zvo kari zva lisima xungetano hi kubhabhatiswa. A ku maha lezvo zvi ta ku vhuna a ku hlamula a ciwutiso leci caku: “Ndzi longile ku bhabhatiswa?”

4. a) Zvi wula yini a kutinyikela? b) Kota lezvi zvi kombisiwako ka Matewu 16:24, zvi wula yini a ku ti ‘tsika’?

⁴ Zvi wula yini a kutinyikela? Na u nga se bhabhatiswa u fanele ku ti nyikela. A kutinyikela ku maha mukhongelo wo huma mbilwini, u byela Jehovha lezvaku u lava ku mu tirela wutomini ga wena gontlhe. A cikhati u ti nyikelako wo ti ‘tsika’. (Lera Matewu 16:24.) Makunu u sangula ku lumba Jehovha, ku nga lungelo ga hombe. (Rom. 14:8) U mu byela lezvaku a kusukela zvezvi, a nchumu wa lisima nguvhu ka wena wu tava ku mu tirela wutshan’wini ga ku maha lezvi zvi tsakisako wena. A kutinyikela cifungo — citsumbiso co tiya leci a munhu a mahelako Nungungulu. Jehovha a nga hi kurumeti a ku maha a cifungo leco. Kanilezvi, loku hi maha i rindzela lezvaku hi ci tatisa. — Lis. 116:12, 14.

5. A kutinyikela zvi yelanisa kuyini ni kubhabhatiswa?

⁵ A kutinyikela zvi yelanisa kuyini ni kubhabhatiswa? A kutinyikela zva munhu wutsumbu niku cihundla; zva munhu loye na Jehovha. A kubhabhatiswa ku mahiwa laha kubaseni na zvi woniwa hi van’wani a kutala ka zvikhati lomu mitlhanganweni ya zvipandze kutani ka migotsovanyano. A cikhati u bhabhatiswako u komba van’wani lezvaku u sina u ti nyikele ka Jehovha. * Hikwalaho, a kubhabhatiswa ka wena ku maha van’wani va zvi tiva lezvaku wa mu randza Jehovha, a Nungungulu wa wena, hi mbilu yontlhe, ni muhefemulo wa wena wontlhe, ni kupima ka wena kontlhe, ni ntamu wa wena wontlhe niku u ti yimisele a ku mu tirela kala kupindzuka. — Mar. 12:30.

6-7. Hi kuya hi 1 Pedro 3:18-22, hi zvihi zvigelo zvimbiri zvi mahako ku a kubhabhatiswa ku laveka?

⁶ Hakunene zva laveka kubhabhatiswa? Ehleketa hi magezu ma kumekako ka 1 Pedro 3:18-22. (Lera.) A ku fana ni lezvi a taru gi nga hi cikombiso ca lezvaku Nowa i wa kholwa ka Nungungulu, a kubhabhatiswa ka wena cikombiso ca lezvaku u ti nyikele ka Jehovha. Kanilezvi, hakunene zva laveka kubhabhatiswa? Ina. Pedro i wulile a zvigelo zva kona. Co sangula, a kubhabhatiswa ka “ponisa”. Ku nga hi ponisa loku hi komba hi mitiro lezvaku hi na ni kukholwa ka Jesu hi tlhela hi kholwa lezvaku i hi fele, a vhuxiwa aya tilweni, niku zvezvi i “reveni ga cinene ga Nungungulu”.

⁷ Ca wumbiri, a kubhabhatiswa ku maha ku hiva ni “livhalo li nene”. A cikhati hi ti nyikelako ka Nungungulu hi tlhela hi bhabhatiswa, ho wumba wunghana go hlawuleka naye. Hi kota ya kutisola ka hina ka lisine ni kukholwa ka hina ka hakhelo ya kutlhatlhisa, Nungungulu wa hi tsetselela a zviwonho zva hina. Hikwalaho, hi ngava ni livhalo li nene mahlweni kakwe.

8. Cini ci faneleko ku ku kuca a ku maha ciboho ca kubhabhatiswa?

⁸ Cini ci faneleko ku ku kuca a ku maha ciboho ca kubhabhatiswa? Kota ya lezvi u gondzileko a Bhibhiliya, u tivile zvotala hi Jehovha — lezvi a zvi lavako ni lezvi a mahisako zvona zvilo. Lezvi u zvi gondzileko hi yena zvi khumbile a mbilu ya wena niku zvi ku kucile a ku mu randza nguvhu. A ku randza Jehovha ku fanele kuva wona nchumu wo ranga wu ku kucako ku maha ciboho ca kubhabhatiswa.

9. Hi kuya hi lezvi zvi nga ka Matewu 28:19, 20, zvi wula yini a ku bhabhatiswa hi vito ga Papayi ni ga N’wana ni ga moya wo basa?

⁹ A cin’wani cigelo ci ku mahako u lava ku bhabhatiswa hi lezvi u tivako lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako u tlhela u zvi kholwa. Wona lezvi Jesu a nga zvi wula a cikhati a nga nyika a cileletelo ca ku maha vapizani. (Lera Matewu 28:19, 20.) Hi kuya hi Jesu, lava va bhabhatiswako va  fanela ku maha lezvo hi “vito ga Papayi ni ga N’wana ni ga moya wo basa”. Zvi wula yini lezvo? U fanele ku kholwa hi mbilu yontlhe a lisine leli a Bhibhiliya gi gondzisako xungetano hi Jehovha; hi Jesu, a N’wana wakwe; ni lezvi gi gondzisako xungetano hi moya wo basa. A lisine lelo li na ni ntamu wa hombe niku li nga khumba a mbilu ya wena. (Mah. 4:12) A hi tlhele hi wona zvokari xungetano hi lisine lelo.

10-11. Lisine muni xungetano hi Papayi u li gondzileko u tlhela u li kholwa?

¹⁰ Hi nga alakanyela a cikhati leci u nga gondza u tiva a lisine leli xungetano hi Papayi: A vito gakwe hi ‘Jehovha’, hi yena a ‘Hundzeleleko Kutlakuka misaveni yontlhe’, niku hi yena yece a nga “Nungungulu wa lisine”. (Lis. 83:18; Isa. 37:16, NM) Hi yena Muvangi wa hina niku ‘a kuhanyiswa kuta hi ka Jehovha’. (Lis. 3:8; 36:9) I maha malulamiselo ya ku hi ponisa ka ciwonho ni kufa niku wa hi nyika a kutsumba ka ku hanya kala kupindzuka. (Joh. 17:3) A kutinyikela ka wena ni kubhabhatiswa zvi ta ku tivekisa kota mun’we wa Vakustumunyu va Jehovha. (Isa. 43:10-12) U ta maha ciro ca ngango wa misava yontlhe wa vakhozeli lava va ti zwako matshandza hi ku vitaniwa hi vito ga Nungungulu ni ku gi tivekisa ka van’wani. — Lis. 86:12.

¹¹ I thomo ga hombe a ku zwisisa lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako xungetano hi Papayi! Loku u kholwa a lisine leli la lisima, a mbilu ya wena yi ta ku kuca a ku ti nyikela ka Jehovha u tlhela u bhabhatiswa.

12-13. Lisine muni u li gondzileko u tlhela u li kholwa xungetano hi N’wana?

¹² Zvi ku khumbisile kuyini a cikhati leci u nga gondza a lisine leli xungetano hi N’wana? A ka wuako gontlhe, Jesu hi yena munhu wa wumbiri wa lisima. Hi yena Mutlhatlhisi wa hina. I nyikele a wutomi gakwe hi kuzvirandza hi kota ya hina. Loku hi komba hi mitiro lezvaku ha kholwa ka hakhelo ya kutlhatlhisa, hi nga tsetselelwa a zviwonho zva hina, hiva ni wuxaka na Nungungulu, hi tlhela hi kuma a wutomi ga pindzukelwa. (Joh. 3:16) Jesu hi yena a Mupristi wa Hombe. I lava ku hi vhuna lezvaku hi vhuneka hi hakhelo ya kutlhatlhisa hi tlhela hiva ni wuxaka ga hombe na Nungungulu. (Mah. 4:15; 7:24, 25) Kota Hosi ya Mufumo wa Nungungulu, hi yena a to tirisiwa hi Jehovha lezvaku a basisa a vito Gakwe, a mbheta wubihi a tlhela a tisa a makatekwa ya kala kupindzuka ka Paradhise legi gi tako. (Mat. 6:9, 10; Kuv. 11:15) Jesu cikombiso hi faneleko ku ci landzela. (1 Ped. 2:21) I hi vekele a cikombiso hi ku hanyela ku maha kurandza ka Nungungulu. — Joh. 4:34.

¹³ Loku u vhumela lezvi a Bhibhiliya gi zvi gondzisako xungetano hi Jesu, u ta mu randza nguvhu a N’wana loyi wo randzeka wa Nungungulu. A lirandzo lelo li ta ku kuca lezvaku u hanyela a ku maha kurandza ka Nungungulu a ku fana ni lezvi Jesu a nga maha. Kota wuyelo ga gona kona, u ta kuceka a ku ti nyikela ka Jehovha u tlhela u bhabhatiswa.

14-15. Lisine muni u li gondzileko u tlhela u li kholwa xungetano hi moya wo basa?

¹⁴ Zvi ku khumbisile kuyini a cikhati leci u nga gondza a lisine leli xungetano moya wo basa? A moya wo basa a hi munhu kanilezvi i ntamu wu tirisiwako hi Nungungulu. Jehovha i tirisile a moya wo basa lezvaku a kuca vavanuna a ku tsala Bhibhiliya niku i tlhela a tirisa a moya lowo kasi wu hi vhuna a ku zwisisa ni ku tirisa lezvi hi zvi gondzako lomu ka Bhibhiliya. (Joh. 14:26; 2 Ped. 1:21) Hi ku tirisa a moya wakwe, Jehovha i hi nyika “ntamu wa hombe wo hundza wa munhu”. (2 Kor. 4:7) A moya lowo wu hi nyika a ntamu wa ku chumayela a mahungu ya ma nene, wa kulwa ni zviringo, wa kulwa ni gome, ni wa ku timisela a zvikarato. Wu hi vhuna a ku kombisa a matshamela ya ma nene lawa ma nga “mihandzu ya moya”. (Gal. 5:22) Hi kuzvirandza Nungungulu i va nyika a moya wakwe lava va mu tsumbako ni lava va mu kombelako hi mbilu yontlhe. — Luka 11:13.

 ¹⁵ A hi ku tiyisa ka zvona ni ku chavelela a ku tiva lezvaku a vakhozeli va Jehovha va nga tsumba moya wo basa kasi wu va vhuna ku tirela Nungungulu! Loku u vhumela a lisine leli u li gondzileko xungetano hi moya wo basa u ta kuceka a ku ti nyikela ka Jehovha u tlhela u bhabhatiswa.

16. Zvini hi gondzileko kala laha?

¹⁶ U maha ciboho ca lisima nguvhu loku u nyikela a wutomi ga wena ka Nungungulu u tlhela u bhabhatiswa. Kota lezvi hi zvi gondzileko, u fanele ku ti yimisela a ku vhumela zvontlhe zvi patsekako — a zvikarato ni kutikarata. Kanilezvi a makatekwa lawa u to ma kuma ma tele nguvhu a ku hundza a kutikarata kontlhe loku u to ku maha. A kubhabhatiswa ku nga ku ponisa, ku tlhela ku ku maha uva ni livhalo li nene mahlweni ka Nungungulu. A cigelo ca hombe ci faneleko ku ku kuca kubhabhatiswa ku randza Jehovha Nungungulu. Niku u fanele ku kholwa hi mbilu yontlhe a lisine leli u li gondzileko xungetano hi Papayi, ni N’wana ni moya wo basa. Andzhako ka ku ehleketa hi lezvi hi bhulileko hi zvona kala laha, u wa ta ci hlamulisa kuyini a ciwutiso leci caku: “Ndzi longile ku bhabhatiswa?”

17. Mazambo muni lawa a munhu a faneleko kuba na a nga se bhabhatiswa?

¹⁷ Loku u alakanya lezvaku u longile ku bhabhatiswa, a zvi kanakanisi lezvaku u sina u bile a mazambo yo tala kasi ku aka a wuxaka ga gi nene na Jehovha. * Kota lezvi u nga gondza a Bhibhiliya hi kukhandzakanya, u tivile zvotala xungetano hi Jehovha na Jesu. U vile ni kukholwa. (Mah. 11:6) Wa zvi tsumba hi kumbhelela zvontlhe a zvitsumbiso zva Jehovha zvi nga lomu ka Bhibhiliya niku wa tiyiseka lezvaku a kukholwa ka wena ka muphahlo wa Jesu ku nga ku ponisa ka ciwonho ni kufa. U ti solile zviwonhweni zva wena; wa ti laya nguvhu hi kota ya zvilo zvo biha lezvi u zvi mahileko niku u kombelile Jehovha lezvaku a ku tsetselela. U hundzulukile; u tsikile a mahanyela ya wena ya kale u sangula ku hanya hi ndlela yi tsakisako Nungungulu. (Miti. 3:19) Wa zvi xuva nguvhu a ku byela van’wani lezvi u zvi kholwako. U ringanelwe hi kuva muhuweleli a nga bhabhatisiwangiko u tlhela u sangula ku chumayela ni bandla. (Mat. 24:14) Jehovha wa tizwa matshandza hi wena hakuva u bile a mazambo lawa ma lavekako. U maha a mbilu yakwe yi tsaka nguvhu. — Mav. 27:11.

18. Zvini zvin’wani u faneleko ku maha na u nga se bhabhatiswa?

¹⁸ Na u nga se bhabhatiswa, ku na ni zvilo zvin’wani u faneleko ku maha. Kota lezvi hi gondzileko kusanguleni ka ndzima leyi, u fanele ku ti nyikela ka Nungungulu. Maha mukhongelo wo huma mbilwini na u hi wece u tsumbisa Jehovha lezvaku u lava ku tirisa a wutomi ga wena kasi ku maha a kurandza kakwe. (1 Ped. 4:2) U gumesa u byela a mutlhanganyisi wa hubye ya madhota lezvaku u lava ku bhabhatiswa. I ta kombela a madhota yo kari lezvaku ma bhula na wena. Maha wuxinji, u nga karateki hi lezvi va lavako ku bhula na wena. Alakanya lezvaku a vamakabye lavo  vo randzeka va sina va ku tiva ni ku va ku randza. Va ta bhulisana na wena hi tigondzo tshinya ta Bhibhiliya u sinako u ti tiva. Leci va ci lavako ku tiyiseka lezvaku wa ti zwisisa a tigondzo leto niku wa li tiva a lisima la kutinyikela ni kubhabhatiswa ke. Loku va tiyiseka lezvaku u longile ku bhabhatiswa, va ta ku byela lezvaku u ta bhabhatiswa ka mutlhangano wa cipandze kutani ka gotsovanyano wu tako.

19-20. Zvini u faneleko ku maha andzhako ka ku bhabhatiswa niku u nga zvi mahisa kuyini?

¹⁹ Zvini u faneleko ku maha andzhako ka ku bhabhatiswa? * Alakanya lezvaku a kutinyikela cifungo niku Jehovha i rindzela lezvaku u ci tatisa. Hikwalaho, a ndzhako ka ku bhabhatiswa u fanele ku simama u maha lezvi u nga zvi tsumbisa a cikhati u nga ti nyikela. U nga zvi mahisa kuyini?

²⁰ Tshama kusuhani ni bandla. Kota muKristu a bhabhatisilweko makunu u lumba a hlengeletano ya “vamakabye vontlhe”. (1 Ped. 2:17) A vamakabye va lomu bandleni i ngango wa wena wa moya. Loku uya mitlhanganweni hi kukhandzakanya u ta tiyisa a wunghana ga wena navo. Gondza Mhaka ya Nungungulu siku ni siku u tlhela u ehleketa hi yona. (Lis. 1:1, 2) Andzhako ka ku lera a cipandze co kari ca Bhibhiliya ti nyiki cikhati ca ku ehleketa hi lezvi u nga lera. Loku u maha lezvo, a timhaka leto ti ta khumba a mbilu ya wena. “Khongela contlhe cikhati.” (Mat. 26:41) A mikhongelo ya wena yo huma mbilwini yi ta ku tshineta nguvhu ka Jehovha. ‘Simama ku lava a Mufumo . . . kuranga.’ (Mat. 6:33) U nga maha lezvo hi ku rangisa a ntiro wa kuchumayela wutomini ga wena. Loku u chumayela hi kukhandzakanya u ta simama ku tiyisa a kukholwa ka wena niku u ta vhuna van’wani a ku va famba hi ndlela yi yisako wutomini ga pindzukelwa. — 1 Tim. 4:16.

21. A kubhabhatiswa ku ta ku vhulela a ndlela ya ku u kuma yini?

²¹ A ciboho ca kutinyikela ka Jehovha u tlhela u bhabhatiswa hi cona ciboho ca lisima nguvhu ka zvontlhe u to zvi maha. Ci patsa zva hombe. Kanilezvi, xana ca lisima? Ina! Zvontlhe a zvikarato lezvi kuzvilava u to kumana nazvo ka tiko legi, zva ‘cikhatana ni ku zva vevuka’. (2 Kor. 4:17) Kanilezvi a kubhabhatiswa ku ta ku vhulela a ndlela ya ku u kuma a wutomi go tsakisa zvezvi ni “wutomi legi hakunene gi nga wutomi” cikhatini ci tako. (1 Tim. 6:19) Hikwalaho ha ku khongotela lezvaku u ehleketa khwatsi u tlhela u khongela hi hlamulo wa ciwutiso leci caku: “Ndzi longile ku bhabhatiswa?”