1-2. A cigondzani ci nga vhuniwa hi mani a ku kula ci bhabhatiswa?

A WASATI wo kari wa ku hi Amina wa le Fiji, i wulile lezvi: “Lezvi ndzi nga kari ndzi gondza zvi wa ndzi tsakisa nguvhu. Ndzi wa zvi tiva kambe a ku lisine. Kanilezvi, ntsena a cikhati leci ndzi nga sangula ku ti tlhanganisa ni vamakabye hi kona ndzi nga cica wutomi ga mina.” Lezvi zvi nga humelela Amina zvi hi gondzisa nchumu lowu wa lisima: Kasi loyi a gondzako Bhibhiliya a kula a bhabhatiswa zvi lava ku a vhuniwa hi vamakabye van’wani laha bandleni.

² A muhuweleli mun’we ni mun’wani a nga vhuna bandla lezvaku gi kula. (Efe. 4:16) A phayona go kari ga le Vanuatu ga ku hi Leilani, gi wulile lezvi: “Ku wuliwa lezvaku a n’wanana i gondzisiwa hi dhoropa gontlhe. Hi mawonela ya mina, zva fana ni ntiro wa ku maha vapizani. Kasi a munhu a nghena lisineni zvi lava ku a vhuniwa hi bandla gontlhe.” Kasi a n’wana a kula, zvi lava ku a vhuniwa hi vapswali vakwe, vanghana ni vagondzisi. Va maha lezvo hi ku mu kuca ni ku mu gondzisa wutomini gakwe. Ni vamakabye laha bandleni, vonawu va nga zvi nyika wusungukati a zvigondzani, va zvi kuca va tlhela va zvi vekela cikombiso ci nene kasi ku zvi vhuna ku kula zvi bhabhatiswa. — Mav. 15:22.

3. U gondza yini ka lezvi zvi nga wuliwa hi Ana, na Dina, na Leilani?

³ Hikuyini a n’winyi wa cigondzani a faneleko ku tsaka loku a vamakabye van’wani va vhuna cigondzani cakwe? Wona lezvi a nga wula Ana, a phayona go hlawuleka le Moldova; i te: “A cigondzani ci lava ku vhuniwa hi tindlela to tala, maku zva karata ku a mugondzisi wa kona yece a zvi kota ku ci vhuna hi tindlela tontlhe.” A phayona gin’wani go hlawuleka kwale Moldova, ga ku hi Dina, gi wulile lezvi: “Zvikhati zvin’wani a vanghana va wula zvilo zvi vhunako cigondzani, zva ku ne ndzi wa nga ta tshuka  ndzi zvi pimisa.” Leilani i kombile cigelo cin’wani, i te: “A lirandzo leli a vamakabye va kombisako ka cigondzani li nga ci vhuna ku wona ku hi vanhu va Jehovha.” — Joh. 13:35.

4. Zvini hi to wulawula hi zvona ka ndzima leyi?

⁴ Hambulezvo, u nga ha ti wutisa ku: ‘Ndzi nga mu vhunisa kuyini munhu a ku kula na ku nga hi mina ndzi fambisako a cigondzo cakwe ke?’ Ka ndzima leyi, hi ta wona lezvi hi nga mahako loku hi famba ni makabye hiya fambisa cigondzo cakwe ni lezvi hi nga mahako loku a cigondzani ci sangula kuta mitlhanganweni. Hi ta wona ni lezvi a madhota ma nga mahako kasi ku vhuna cigondzani ca Bhibhiliya lezvaku ci kula ci bhabhatiswa.

5. Loku a makabye a ku ramba kuya fambisa cigondzo, hi wihi a ntiro wa wena?

⁵ Laha ka cigondzo ca Bhibhiliya, a n’winyi wa cigondzo hi yena a faneleko ku fambisa cigondzo leco, a vhuna cigondzani a ku zwisisa a Mhaka ya Nungungulu. Loku a makabye a ku ramba ku muya fambisa cigondzo, tiva ku wena u tirisana ni makabye loye. A ntiro wa wena ku mu vhunetela. (Mutsh. 4:9, 10) Makunu, zvini u nga mahako kasi u vhunetela khwatsi ka cigondzo leco?

6. U nga gi tirisisa kuyini a tshinya gi nga ka Mavingu 20:18 loku u rambiwa kuya fambisa cigondzo?

⁶ Ranga u longisela. Kombela a mugondzisi wa kona a ku byelanyana zvokari hi cigondzani cakwe. (Lera Mavingu 20:18.) U nga ha mu wutisa ku: “Zvini u zvi tivako hi cigondzani ca wena? Mu lava ku gondza cipimo muni? Zvini u lavako ku a zvi zwisisa ka cigondzo leci? Zvini ndzi faneleko ku maha kutani ku wula? Zvini ndzi nga faneliko ku wula kutani ku maha? Zvini u wonako ku ndzi nga maha kutani ku wula zvi to mu vhuna ku a kula hi tlhelo ga moya?” Ha zvi tiva ku a mugondzisi a nga faneli ku bhoxa zvihundla zva cigondzani cakwe! Kanilezvi, lezvi a to tlhamusela zvi nga vhuna nguvhu. A murumiwa wo kari wa ku hi Joyice i tolovela ku va tlhamusela zvilo zvo fana ni lezvo lava a fambako navo ka zvigondzo zvakwe. I wula lezvi: “A ku tlhamusela zvilo zvo fana ni lezvi zvi maha ku loyi ndzi fambako naye a kombisa kukhatala hi cigondzani ca mina ni ku tiva lezvi a nga mahako kasi ku ci vhuna.”

7. Hikuyini zvi lavako ku wenawu u vhuxeta loku u rambiwa ka cigondzo ca mun’wani?

⁷ Loku a makabye wo kari a ku ramba ku muya fambisa cigondzo, zvi nene a ku loku u zvi kota u vhuxeta lezvi mu to ya gondzisa. (Ezra 7:10) Dina, a kumbukilweko ka paragrafo 3, i wula lezvi: “A zvo ku ndzi tsakisa loku loyi ndzi fambako naye a vhuxetile mahungu ya cigondzo leco! Lezvo zvi maha ku a tlhamusela zvilo zvo buvha khwatsi.” A mhaka yin’wani hi ku a cigondzani ci ta zvi wona lezvaku n’wentlhe mu longile khwatsi. I ta gondza zva hombe ka cikombiso ca n’wina. Hambu  loku u nga zvi koti ku vhuxeta zvi eta, zama ku tiva timhaka-tshinya ta cigondzo leco hi kutsongwani ka kona.

8. Zvini u nga mahako kasi a mikhongelo ya wena yi vhuna nguvhu ka cigondzani ca Bhibhiliya?

⁸ A ku khongela zva lisima nguvhu ka cigondzo ca Bhibhiliya. Hikwalaho, ranga u ehleketa hi lezvi u to wula loku va ku kombela ku maha mukhongelo. Lezvo zvi ta maha ku a mukhongelo wa wena wu zwisiseka khwatsi. (Lis. 141:2) A makabye wo kari wa le Japão wa ku hi Sakura, wa ha yi alakanya khwatsi a mikhongelo yi mahilweko hi makabye loyi a mugondzisi wakwe a nga tolovela ku famba naye. Sakura i wula lezvi: “Ndzi wa zvizwa khwatsi ku a makabye loye i na ni wunghana go tiya na Jehovha. Maku ndzi wa lava ku mu tekelela. A cikhati a nga khongela a patsa ni vito ga mina, ndzi wa zvizwa ku va ndzi randza.”

9. Hi kuya hi Jakobe 1:19, zvini u nga mahako kasi ku vhunetela ka cigondzo ca Bhibhiliya?

⁹ Laha mu gondzako, vhunetela loyi a gondzisako. A phayona go hlawuleka ga ku hi Abhiyola, ga le Nigéria gi wula lezvi: “A munghana wa mu nene i ingisela khwatsi laha u fambisako cigondzo a tlhela tlhamusela khwatsi zvilo. Kanilezvi, a nga wulawuli nguvhu hakuva wa zvi tiva ku a n’winyi wa cigondzo hi yena a faneleko ku fambisa.” U ga ci tivisa kuyini a cikhati ni ndlela ya ku wula cokari? (Mav. 25:11) Ingisela khwatsi laha a cigondzani ni mugondzisi va wulawulako. (Lera Jakobe 1:19.) Loku u maha lezvo, hi kona zvi to koteka ku u wula zvilo zvi to vhuna, hi cikhati ca kona kambe. Wa zvi tiva ku u fanele ku ranga hi ku ehleketa khwatsi na u nga se wulawula! Hi cikombiso, zvi wa nga ta saseka a ku u wulawula nguvhu, ku colopeta lezvi a mugondzisi a tlhamuselako, kutani ku sangula a mhaka yin’wani. Kanilezvi, u nga mu vhuna ka lezvi a tlhamuselako, hi ku wula magezwana ma tsongwani, mufananiso wo kari, kutani ciwutiso co kari. Zvikhati zvin’wani u nga wona ku a wuna co wula. Kanilezvi, loku wo ndzundza cigondzani, u kombisa ku khatala hi cona, u nga ci vhuna nguvhu a ku ci kula.

10. A cigondzani ci nga vhunekisa kuyini hi tshango ga wena?

¹⁰ Mu hlawutele a tshango ga wena. Loku zvi ringana, u nga mu byelanyana lezvi u nga gondzisa zvona lisine, lezvi u nga hlulisa zvona cikarato co kari, kutani lezvi Jehovha a nga ku vhunisa zvona wutomini ga wena. (Lis. 78:4, 7) Lezvo zvi ngava zvalezvi a cigondzani ci lavako ku zvi tiva futsi kasi a kukholwa ka cona ku tiya kutani kasi ci simama ku kula ci bhabhatiswa. Zva koteka kambe a ku kwalaho a tiva ndlela ya ku hlula cikarato co kari a lwisanako naco. (1 Ped. 5:9) Gabriel wa le Brazil, a nga phayona zvezvi, i wulile lezvi a nga vhunekisa zvona a cikhati a nga gondza Bhibhiliya; i te: “A cikhati ndzi ngazwa matshango ya vamakabye, ndzi no hlamala ndziku ‘kasi Jehovha wa  zvi wona a zvikarato lezvi hi kumanako nazvo!’ Ndziku, ‘loku vona va zvi hlulile, hi ku minawu ndzi nga zvi hlula.’”

11-12. Loku a cigondzani ca Bhibhiliya cita mitlhanganweni, hikuyini hi faneleko ku ci amukela hi lirandzo ni litsako?

¹¹ Kasi a munhu a kula a bhabhatiswa, i fanele kuta mitlhanganweni hi kukhandzakanya a tlhela a hanya hi lezvi a gondzako ka yona. (Mah. 10:24, 25) Ka khati go sangula, a mugondzisi wa kona hi yena a tolovelako ku mu ramba. Loku ata, hontlheni hi nga mu kuca ku a simama kuta mitlhanganweni hi kukhandzakanya. Khwatsi-khwatsi hi nga zvi mahisa kuyini?

¹² Va amukele hi litsako. (Rom. 15:7) Loku hi vhuna cigondzani a ku ci tizwa khwatsi laha mitlhanganweni, zvi ta maha ku a zvi lava nguvhu a ku simama ata. Loku ata mitlhanganweni, mu lose hi lirandzo ni litsako, na u nga hundzeleti, u tlhela uya naye ka vamakabye van’wani kasi va mu tiva. U nga mu wone u ti byela ku i kona a mu khatalelako. Zva koteka ku a mugondzisi wakwe na a nga se chikela, kutani na a khomekile hi ntiro wo kari kwalaha Salawini. A cikhati mu bhulako, ingisela khwatsi lezvi a wulako u tlhela u kombisa kukhatala hi yena. A ku mu amukela hi ndlela leyo zvi nga mu vhunisa kuyini? A makabye wo kari wa ku hi Dimitri, a nga bhabhatiswa ka malembana ma nga hundza, loyi zvezvi a nga nandza go vhunetela, i wulile lezvi xungetano hi mutlhangano wo sangula a ngaya ka wona; i te: “A cikhati ndzi nga chikela ndzi nyima lahandle ka Salawu ya Mufumo na ndzi karatekile, a makabye wo kari i no ndzi wona, a seta a ta ndzi teka hi nghena zvin’we. Ku no guma kuta votala va ta ndzi losa. A ndzi no ku hlamala! Zvi ndzi tsakisile nguvhu! Ndzi wa lava ni ku a mitlhangano ya bandla yi mahiwa siku ni siku. Lezvi ndzi nga zvi wona ka mutlhangano lowo ndzi wa nga se tshuka ndzi zvi wona wutomini ga mina.”

13. A cigondzani ca Bhibhiliya ci nga vhunekisa kuyini hi ku wona mahanyela ya wena?

¹³ Kombisa matshamela ni mahanyela ma nene. A mahanyela ya wena ya ma nene, ma nga vhuna cigondzani a ku wona lezvaku ci li kumile a lisine. (Mat. 5:16) Vitalii, a nga phayona le Moldova, i wula lezvi: “Ndzi wonile lezvi a vamakabye laha bandleni va nga hanyisa zvona, ni lezvi va nga zvi wonisa zvona zvilo. Lezvo zvi ndzi tiyisekisile lezvaku hakunene a Vakustumunyu va Jehovha va ka wukhongeli ga lisine.”

14. A cigondzani ca Bhibhiliya ci nga vhunekisa kuyini hi cikombiso ca wena?

¹⁴ Kasi a munhu a bhabhatiswa, i fanele ku hanya hi lezvi a gondzako. Lezvo a hi contlhe cikhati zvi olovako. Kanilezvi, loku a wona lezvi wena u vhunekisako zvona hi ku hanya hi matshinya ya milayo ya Bhibhiliya, kuzvilava zvi nga mu kuca ku yenawu a hanya hi wona.  (1 Kor. 11:1) Wona lezvi zvi nga wuliwa hi Sakura, a kumbukilweko ka paragrafo 8; i te: “Ndzi wa zvi wona ku a vamakabye va wa hanya hi lezvi ndzi nga kari ndzi gondza. A ka vona, ndzi gondzile ndlela ya ku tiyisa van’wani, ku tsetselela, ni ku kombisa lirandzo. Va wa nga tshuki va wulawula kubiha hi van’wani. Maku minawu ndzi wa lava ku hanyisa zvezvo.”

15. Hi kuya hi Mavingu 27:17, a cigondzani ca Bhibhiliya ci nga vhunekisa kuyini loku hi maha wunghana naco laha ci simamako kuta mitlhanganweni?

¹⁵ Maha wunghana ni cigondzani. Laha a cigondzani ci simamako kuta mitlhanganweni, wenawu simama ku ci khatalela. (Filp. 2:4) Zvi ngo yini a ku tolovela ku bhula naye? U nga mu dzundza hi ni cihi a cicako wutomini gakwe, ku mu wutisa zvokari hi cigondzo cakwe, hi va ngango wakwe kutani ntiro wakwe. Kanilezvi, u nga mu ngheni phaketini. A mabhulo lawo ma nga maha ku a ku randza mu tlhela chatana wunghana. Loku u chata wunghana ni cigondzani, wo ci vhuna ku ci kula kasi ci bhabhatiswa. (Lera Mavingu 27:17.) Loku Sakura a alakanya a cikhati leci a nga sangula kuya mitlhanganweni, i wula lezvi: “Laha ndzi ngaya ndzi chata vanghana laha bandleni, ndzi waya ndzi yi randza nguvhu a mitlhangano. Ndzi waya ni loku ndzi karele. Ndzi wa tsaka hi kuva ni vanghana vaswa lava ndzi nga va kumile laha bandleni. Lezvi zvi ndzi vhunile ku tsema wunghana ni lava va nga khozeliko Jehovha.” Zvezvi Sakura i phayona ga cikhati contlhe.

16. Zvini zvin’wani u nga mahako kasi ku vhuna cigondzani ca Bhibhiliya lezvaku ci tizwa khwatsi laha bandleni?

¹⁶ Laha loyi u gondzako naye a simamako ku kula a tlhela a cica mahanyela yakwe, mu vhune ku a tizwa na nga hi mupfhumba; kanilezvi na a hi n’wana wa laha bandleni. U nga maha lezvo hi ku tolovela ku mu ramba mu ta hlakana zvin’we. (Mah. 13:2) Loku Deniji a alakanya a cikhati leci a nga ha gondza Bhibhiliya, i wula lezvi: “Mina ni sati wa mina hi wa rambiwa kuya hlakana ni vamakabye. Hi wazwa matshango ya lezvi Jehovha a nga va vhunisa zvona. Zvi wa hi tiyisa nguvhu. Lezvo zvi hi vhunile ku ti mahela ciboho ca ku tirela Jehovha ni ku hi wa zvi tiva ku hi wa ta hanya wutomi go tsakisa.” Loku a cigondzani ci sangula kuya kuchumayeleni, u nga ci ramba kambe muya chumayela zvin’we. Diego, wa le Brazil, i wula lezvi: “A vamakabye vo tala va wa ndzi ramba hiya kuchumayeleni. Yive ndlela ya yi nene ya ku va tiva khwatsi. Laha ndzi nga tira navo, ndzi wa gondza zvotala ndzi tlhela ndzi sangula ku randza Jehovha na Jesu.”

17. A madhota ma nga zvi vhunisa kuyini a zvigondzani zva Bhibhiliya?

¹⁷ Madhota, ti nyikeni cikhati mu va khatalela. Loku n’wina madhota mu kombisa lirandzo ni kukhatala hi zvigondzani zva Bhibhiliya mu ta  zvi vhuna ku zvi kula zvi bhabhatiswa. Zvi ngo yini ku tolovela ku bhula navo laha mitlhanganweni? Loku u alakanya mavito yabye, nguvhunguvhu a cikhati va sangulako ku hlamula, zvi ta maha ku va tizwa na va randziwa. U tshuka u famba ni muhuweleli a ya fambisa a cigondzo cakwe ca Bhibhiliya? Kuzvilava u ci vhunile nguvhu a cigondzani a ku hundza lezvi u nga zvi alakanyela. A phayona ga ku hi Jackie ga le Nigéria, gi wula lezvi: “A zvigondzani zvo tala zva hlamala nguvhu loku zvi tiva lezvaku a makabye loyi ndzi nga fambile naye hiya fambisa a cigondzo i dhota. A mun’we wabye i zile u wula lezvi: ‘A mufundisa wa mina a nga se tshuka a maha zvilo zvo fana ni lezvi. I vhuxela lava vo ganya basi ni lava va mu nyikako mali!’” A cigondzani leco ca Bhibhiliya zvezvi caya mitlhanganweni.

18. A madhota ma nga wu mahisa kuyini a ntiro wabye wu kumbukiwako ka Mitiro 20:28?

¹⁸ Madhota, gondzisani vahuweleli mu tlhela mu va tiyisa. N’wina madhota mu na ni wutihlamuleli ga lisima nguvhu, ga ku vhuna a vahuweleli lezvaku va humelela ntirweni wabye wa kuchumayela ni wa kugondzisa. (Lera Mitiro 20:28.) Loku a wokari a dhana ku fambisa a cigondzo ca Bhibhiliya na a hi na wena, ti nyikele kasi ku fambisa a cigondzo leco. Jackie a kumbukilweko ka paragrafo 17 i wula lezvi: “Contlhe cikhati a madhota ma ndzi wutisa hi zvigondzani zva mina zva Bhibhiliya. Loku ndzi kumana ni zvikarato laha ndzi fambisako a cigondzo, ma ndzi nyika a wusungukati gi vhunako.” A madhota ma nga va vhuna nguvhu a vahuweleli loku ma ti karatela ku va gondzisa ni ku va tiyisa. (1 Tes. 5:11) Jackie i engeta aku: “Ndza tsaka nguvhu loku a madhota ma ndzi tiyisa ni loku ma ndzi byela ku ma wu nyika nguvhu lisima a ntiro lowu ndzi wu mahako. A magezu yabye ya ku ndzi dzundza ma ndzi tiyisa nguvhu ma tlhela ma ndzi komba ku ndzi maha ntiro wa wu nene. Lezvo zvi ndzi nyika litsako ntirweni wa mina wa ku fambisa zvigondzo zva Bhibhiliya.” — Mav. 25:25.

19. Litsako muni leli hontlheni hi nga vako nalo?

¹⁹ Hambu loku zvezvi u nga hi na cigondzo ca Bhibhiliya, u nga vhuna wokari lezvaku a kula a bhabhatiswa. Laha mu fambisako cigondzo, u nga vhuna mugondzisi wa kona a ku tlhamusela; hambulezvo, na u nga wulawuli nguvhu. U nga chata wunghana navo laha va sangulako kuta mitlhanganweni u tlhela u va vekela cikombiso ci nene hi mahanyela ya wena. A madhota ma nga tiyisa a zvigondzani ni vagondzisi va kona hi ku va vhuna lomu zvi lavekako ni ku va dzundza. Vamakabye, xana ku na ni litsako la hombe a ku hundza ku tiva ku hi vhunile wokari lezvaku a randza Jehovha a tlhela a mu tirela, hambu loku hi no maha zva zvi tsongwani?